ماموستا هه ژار له دل لیدانه وه تا چاو لیک نان

**behnam5555** · #1 06-22-2011

ماموستا هه ژار
له دل لیدانه وه تا چاو لیک نان

(به شی ۱)

ئه م پوخته ژیاننامه یه م پاش چوارجار خویندنه وه ی کتیبی (چیشتی مجیور) پیک هیناوه. ـ که پاش بلاوبوونه وه ی له حه وته نامه ی سیروان (ژماره 368، 8 ی ریبه ندانی 1384)دا جاری پینجه میشی به دوادا هات ـ. هه رچه ند ماموستا هه ژاری ره حمه تی له لاپه ره ی دووهه می ئه و کتیبه دا ده فه رموی: "نه ده می رووداوه کانم له بیر ماوه ، نه ده توانم یه ک به دوای یه ک به زنجیره بیانگیرمه وه ، لیک دراوه و بوخوشم نازانم کامیان له پیش کامیان دا بوون..."، به لام من تیکوشاوم رووداوه کان پاش و پیش نه خرین. بو پته وتر بوون له میشکی خوما و به پیی ئاماژه لیر و له وی میژووی رووداوه کانم هه لسه نگاندووه ، هه ندیکیشیانم به پیی سال و مانگ حیساب کردووه. له گه ل میژووی شیعره بونه ییه کانی ناو دیوانی (بو کوردستان) یش به راوردم کردوون.

1. شه شی شابانی 1330 کوچی مانگی (ئاخروئوخری به هاری1300ک.ه) (مه لا محه ممه دی بور)ی ته مه ن 48سال و (سه ید زاده فاتمی کچی حاجی سه ید حه مه ده مینی نوورانی) ته مه ن 17ساله کوریکیان ده بی و ناوی ده نین0عه بدورره حمان).
2. منال 2سالانه یه ودایک به نه خوشی سیل ده مری و باوک ژن دینیته وه.
3. له ته مه نی 5 سالیه وه ده رسی ئه لف وبیتکه و جزمی عه ممه و هیدی هیدی ده رسی فه قییانی پی ده خوینری.
4. له خانه قای شیخی بورهان کوریکی ده بیته هاوال که پاشان وه ک لووتکه یه کی شیعری کوردی به نازناوی (هیمن) نیو ده رده کا.
5. ته مه نی 17 ساله و باوک ده مری، رووپه ری مندالی هه لده دریته وه، دوو برا وخوشکیک و زردایکیکی به سه ردا به جی ده مینی(زینه ب 12سالان،عه بدوللا9 سالان، سادق مندالی ساوا). ئیتر خویندن وه لا ده نی.
6. سادق ته مه نی 8 مانگه وزردایک شوو ده کاته وه.
7. پاش شوو کردنه وه ی زردایک ناچار به ژن هینان ده بی و له گه ل (سه یدزاده ئایشی)ی کچی سه ید قادری بوغده داغی زه ماوه ند ده کا.
8. له سه یدزاده ئایشی کوریکی ده بی که پاش 5 روژ ده مری.
9. عه بدورره حمان تووشی نه خوشی گرانه تا ده بی و ژن که دووگیانه په رستاری ده کا ـ ئاره قی به زمان ده لستمه وه...ـ. عه بدورره حمان چاده بیته وه. ژن تووشی گرانه تا ده بی، مندالی له بار ده چی و خوشی ده مری. له داوینی پیره محه ممه دی بوغده داغی ده نیژری.
10. له گه ل (عه بدورره حمانی زه بیحی) هاوالی حوجره ی و چه ند هاوالیکی تر پلانی دامه زراندنی حیزبیک داده ریژن وسویند ده خون به لام له پیوه ندی ئاسایی دوستانه به ولاوه تر ناچی.
11. دوای هاتنی رووس و پچرانی تان و پوی ده وله ت له موکریان ده چیته ریزی کومه لیک که له ده وری (عه زیز زه ندی) ناو کووه بوون و حیزبی ئازادیخوازی کوردیان پیک هیناوه. پاش ماوه یه کی کورت حیزبه که یان هه لده وه شی.
12. عه بدورره حمانی زه بیحی به کومه له ی ژی ـ کاف ی ده ناسینی. به ئه ندامی ژماره 20 وه رده گیری و ناوی نهینی (هه ژار) هه لده بژیری.
13. خانووی ته ره غه و سابلاغ ده فروشی و به رانبه ر حه وزه گه وره ی بوکان خانوویه ک ده کری و دیته شار.
14. له گه ل (مه عسووم)ی ته مه ن 14 سالان، کچی کاحه مه دی نوبار ژینی هاوبه شی داده مه زرینی و تا کوتایی ژیان له چه رمه سه ری روژگارا هاوبه ش ده میننه وه.
15. (قازی محه ممه د) دیته ریزی کومه له وه و ده بیته سه روک. رووس پشتگیری له حیزب ده کا و به پیشنیاری ئه وان ناوی حیزب له ژی ـ کاف ه وه ده بیته حیزبی دیموکراتی کوردستان.
16. سالی 1324 (قازی محه ممه د) ئالای کورد له مه هاباد هه لده کا. (مه لامسته فا بارزانی) و پیشمه رگه کانی که رژاونه ته موکریانه وه دینه پال حیزب و ده بنه هیزی به رگری کومار. قازی له گه ل حیزبی ئازه ربایجان به سه روکایه تی (میرجه عفه ری پیشه وه ری) په یمانی یارمه تی ده به ستی.
17. سالی 1325 هه ژار که ئه رکی وتوویژی له گه ل له شکری ئیران پی سپیردراوه له شاری سه قز به دیل ده گیری و ده کریته به ندیخانه وه.
18. پاش دوو مانگ له به ندیخانه ئازاد ده کری . ئاگادار ده بی که ئیران ته وریزی گرتوته وه و پیشه وه ری هه لاتووه بو سوفیه ت ، پیشه واش ته سلیمی ده وله ت بوته وه. ـ پیشه وه ری پاشان له باکو به هوی رووداویکی گومان لیکراوی ئوتومبیله وه گیانی له ده س داـ.
19. هه ژار به ره و سابلاغ ده به ن، له بوکان یارمه تی ده دری و ده رباز ده بی و به ره و سنووری عیراق له لاقان وه ردینی.
20. له سوله یمانیه وه ده چیته شاری به غدا وده بیته به رده ستی مام حوسین ناویک له باره گای غه وسی به غدا.
21. سالی تیوه رده سووری ، پیشه وا و یارانی له سیداره ده درین ، مه لا مسته فا و نیزیکه ی 500 که س له پیشمه رگه کانی له رووباری ئاراس ده په رنه وه و ده گه نه ولاتی سوفیه ت.(31ی مارتی 1947).
22. له رستوورانی خه ییامی به غدا ده بیته به رده ست وهه والی له سیداره درانی چوار ئه فسه ره که ی بارزانی پی ده گا.(مسته فا خوشناو، خه یروللا عه بدولکه ریم، عیززه ت عه بدولعه زیز، محه ممه د قودسی ـ 19ی حوزه یرانی 1947). ـ پاش هه ره سی کومار، به غدا لیبوردنی گشتی راگه یاند، ئه م چوار ئه فسه ره ویرای خاووخیزانی بارزانی به سه روکایه تی شیخ ئه حمه دی بارزان گه رانه وه عیراق به لام هه ر له سه ر سنوور قولبه ست کران ـ.
23. هه ژار ده بیته حه مبال له میوانخانه یه ک. پاشان ده بیته به رده ستی نه قیبی باره گای غه وس.(له وی مام جه لال ،که ئه وکات خویندکار بوو، ده ناسی).
24. ده بیته به رده ستی پاریزه ریکی داد ، پاشان له شاری نوعمانیه سه رعه مه له ی ده ستی کاریگه ری ده سپیرن.
25. دووکانیکی بچووک له به غدا ده کاته وه،له سه ری قه رزدار ده بی، جووله که یه ک ده ستی ده گری و دووکانیکی تر ده کاته وه . چه ند جاری کتیب و روژنامه لی زه وت ده کری.
26. تووشی نه خوشی سیل ده بی و به ریی (ئاسایشگای به حنه س) له ولاتی لوبنان ده کری.(1949)
27. له ئاسایشگای به حنه س خالیگه ی ئاو هه لدینی و سی لا ی راستی بو هه تا هه تایه وشک هه لدی و شانی داده که وی.
28. پاش دوو سال و ده روژ مانه وه له ئاسایشگای به حنه س مه ره خه س ده کری و یه کراست دیته وه به غدا و له مالی مام حوسین شره به عه رز داده داته وه.
29. له گه ره کی سابوونکه رانی به غدا چاوه خانوویه ک ده گری و ده بیته وینه گری گه روک.(عکاس سیار)
30. مال ده گوازیته وه بو گه ره کی فه وزه ت عه ره ب و له دووکانی خاوه ن وینه گه ریه که ده بیته به رده ست.
31. پولیس پی وشوینی هه لده گری. پیده زانی و به ره و که رکووک ده رباز ده بی.
32. له گه ل (برایم ئه حمه د)ی سه روکی پارتی دیموکراتی کوردستانی عیراق دوو ژماره ی گوفاری رزگاری ده رده که ن. پاشان له ستودیو سونا ده بیته شاگرد وینه گر.
33. پاش سالیک مانه وه له که رکووک به یارمه تی (شیخ مارفی شیخ مه حموود) له گه ل لاوانی حیزبی شیوعی ده چیته فستیوالی لاوانی جیهان له بوخاریستی پیته ختی ولاتی رومانی و سه ر به خو هاوار بو کورد ده کا.(1952)
34. له بوخاریست ده که ویته سه ر که لکه له بچیته ولاتی رووسان که ده یناسن ، به لام سه ر ناگری.
35. چه ند کادریکی حیزبی تووده ی ئیران چاویان پیی ده که وی، به لینی پی ده ده ن که بگه ریته وه ئیران ئاگایان لیی ده بی. له گه رانه وه ی سه فه ری بوخاریست دا هه والی رووخانی ده وله تی دوکتور موسه ددیق و گه رانه وه ی شای هه لاتووی ئیرانی پیده گا و ئیتر خه ونی گه رانه وه بو ئیرانیشی ئالوز ده بی.
36. له سه فه ری بوخاریست دا کونه ئاشنایه کی سابلاغی چاو پیده که وی ، کابرا بریاری پیده دا مال و منداله که ی بو بگوازیته وه عیراق.
37. ده گه ریته وه به غدا ، به شه ریکی دووکانیک ده کاته وه ، له مه یخانه یه کیشدا ده بیته حیساب نووسی ئاره ق و خوراکی فروشراو.
38. دووکان به (جه لال بیتووشی) شه ریکی ده سپیری و له ستودیو سوناکه ی که رکووک ده بیته وه شاگرد وینه گر.
39. جه لالی شه ریکی له خوپیشاندانی کومونیستان دا ده گیری ، هه ژار ده گه ریته وه به غدا، به لام خاوه ن قه رز دووکانه که ی لی هه راج کردوون.
40. دووکانیکی وینه گری پیکه وه ده نی و هه ر زوو وه بن قه رز ده که وی . به قه رزوقوله دووکانیکی تر ده کاته وه و نیوی ده نی "ستودیو سه باح"
41. مانگی ئاگوستی سالی 1954 له دووکان دانیشتووه، پاش 8 سال هه والی هاتنی مال ومندالی پیده گا که له هاوینی 1946 ه وه (1325ک.ه) بو وتوویژ چووبوه سه قز نه چاوی پیان که وتووه نه هه والیکی ئه وتوی بیستوون.
ـ ته زوویه کم پیداهات، هیچم شک نه ده برد...ـ
42. به خاووخیزانه وه ده چیته شه قلاوا و باغیک به ئیجاره ده گری. ها وینی 1955 له شه قلاوا خوا کوریک ده دا و ناوی ده نی ئاگری. ـ ئیستا ناوی مسته فایه ـ.
43. ده گه ریته وه به غدا ، سیله که ی سه ر هه لده داته وه و له نه خوشخانه ی تویسه ده که وی.
44. هاوینی 1956 پولیسی سیرری به غدا شوینی هه لده گری. ده رباز ده بی و سنووری عیراق به ره و سووریا ده به زینی. له گوندی ترپه سپی له دیوه خانی خانه دانی (حاجوئاغا) ده گیرسیته وه. ماوه یه کیش له قامیشلی راده بویری.
45. پاش سالیک راده سپیری خاووخیزانه که شی دینه سووریا.
46. فیری کرمانجی ده بیت . "مه م و زین"ی (ئه حمه دی خانی) وه رده گیریته سه ر دیالکتی سورانی . "به یتی سه ره مه ر" و "لاسایی سه گ و مانگه شه و"یش له وی ده نووسی. (. به یتی سه ره مه ر وه رگیراویکی ده ستیوه ردراوی شیعری و فه لسه فه یه کی ژینه به زمانی ره شایی له (سه یاحه ددین عه لی) نووسه ری تورکه وه وه رگیراوه. لاسایی سه گ و مانگه شه ویش شانونامه یه کی یه ک په رده ییه دژی ئه مریکا و شای ئیران)
047. سه ره تای هاوینی 1957 بو به شداری کردن له فستیوالی لاوانی جیهان له گه ل (زه بیحی) و (سینه م به درخان)ی کچی جه لاده ت عالی به درخان به ره و موسکو وه ری ده که ون. هاوارنامه یه ک له 15 رووپه ردا ده نووسن و به جه لال تاله بانی ده سپیرن که ئه وان نه گه یشتن بخوینریته وه. (خالید به کداش)ی ماموستای شیوعیه کان ته گه ره ی تیده خا، له نیوه ی ریگه وه و پاش مانگیک ئاواره یی و ئه م ولات و ئه و ولات کردن ده گه رینه وه سووریا. هاوارنامه که ش به قه دکراوی ده مینیته وه!

كه شكولي هه لودا

**behnam5555** · #2 06-22-2011

ماموستا هه ژار
له دل لیدانه وه تا چاو لیک نان

(به شی 2)

48. له عیراق (نووری سه عید) و مه لیک ده کوژرین و (عه بدولکه ریم قاسم) کوودتا ده کا. برایه تی کورد و عه ره ب جار ده دری. هه ژار پاش نیزیکه ی 3 سال بارگه و بنه ده پیچیته وه و دیته وه به غدا.(1958)
49. بارزانیه کان له سوفیه ت ده گه رینه وه. پاش 12 سال چاوی به مه لا مسته فا ده که ویته وه. ـ برینم ساریژ بووه... ـ.
50. بارزانی حیزبی پارتی ره سمی ده کا وروژنامه ونه شراتی پارتی ئازاد ده بی.
51. به خواستی قاسم و پیشنیاری مه لا مسته فا ده نیردری به سه ر رادیو کوردی به غدادا رابگا. که وه زیری روشنبیری هه موو ویسته کانی قبوول ناکا واز له رادیو دینی.
52. پیش گه رانه وه ی بارزانی ، له ده ورانی هه وه لی ده ربه ده ریدا له گه ل تیکرای لایه نه حیزبه کان نیوانی خوش بووه ،به لام ئه ندامه تی هیچیانی قبوول نه کردووه. دوای ژـ ک شه رتی کردووه نه چیته هیچ حیزبیکی دیکه وه. له گه ل گه رانه وه ی بارزانی و گه شانه وه ی پارتی به ته واوی ره گه ل پارتی ده که وی.
53. بارزانی که سه باره ت به ته گه ره تیخستن له سه فه ری فستیوالی لاوانی موسکوی هه ژارو هاوالانی له لایه ن خالید به کداشه وه تووره یه، به خه رجی خوی و به بیانووی چاره سه ری نه خوشیه وه هه ژار ده نیریته موسکو.(1958)
54. ماوه ی 8 مانگ له (ئاسایشگای گیرتسن)ی موسکو ده مینیته وه و له گه ل زور نووسه ر و شاعیر ده بیته ناسیاو.
55. به یارمه تی (ره حیمی قازی) بانگهیشت ده کری بو ده وله تی باکو. له وی چاوی به تاقمیکی زور له هاوالانی سه رده می ژ ـ ک ده که ویته وه.
56. له موسکو خه به ری پیده گا خوا کوریکی داوه. ناوی ده نی (زاگروس).
57. پاش نیزیکه ی یازده مانگ و نیو موسکو به جیدیلی و دیته وه به غدا و مل ده نیته وه له وینه گری.
58. مه م و زینه که ی خانی له چاپ ده دا.
59. بارزانی چاوه یه ک له و خانووانه ی له به غدا بو پاسه وانه کانی دیاری کراون ده داته هه ژار. (پاش 15 سال قیست دانه وه به عس داگیری ده کا)
60. له دایره ی مه بانی عام داده مه زری. پیراگه یشتن به نامه ی ده رچوو هاتووی له ئه ستویه.
61. له سه ر ویستی برایم ئه حمه د "حه وته نامه ی کوردستان" ده رده کا که مام جه لال وه ریگرتووه. پاش ده رچوونی 5 ژماره که ده مه ته قه کانی قاسم ده گریته وه ، داده خری.
62. میژوو چه ندپاته ده بیته وه و سالی 1961 نیوانی قاسم و بارزانی تیکده چی. مه لا مسته فا به غدا چول ده کا. شورش ده س پیده کاته وه. هه ژار له به غدا ده مینیته وه و به نهینی کار بو حیزب ده کا.
63. مانگی سیهه می 1963 کوودتای به عس ده قه ومی. قاسم له ئیستگه ی رادیو به ر گولله ده دری و ده کوژری.
64. هه ژار دیته کوردستان و ره گه ل شورش ده که وی. کوکردنه وه ی یارمه تی له ئه ستو ده گری.
65. مه لا مسته فا دوای شه ریکی دریژخایه ن په یمانی ئاگربه س مور ده کا. هه ژار که دژی ئه وهه لویسته یه شورش جی دیلی و دیته رانیه. مه لا مسته فا خوی دیته شوینی و ده یگه رینیته وه چیا.
66. پاش 14 مانگ بو سه ردانی مال و مندال دیته وه به غدا. له و ماوه یه ی له مال دوور بووه ته نیا که سیک که سه ردانی خاووخیزانی کردووه (محه ممه د مه ولوود) ـ مه م ـ ی چیروکنووسه. مه م له وکه سه ده گمه نانه یه که هه ژار هه تا کوتایی ژیانی هه ر وه ک مه رد و ره ندیک ناوی ده با.
67. تووی دووبه ره کی بیروکه ی نیوان مه لا مسته فا و حیزبی پارتی ئیبراهیم ئه حمه د گه شه ده ستینی. ـ وه ها ریشه داده کوتی که ده یان سال دواتریش هه ر چل و پوپی گه نده ل ده رده کا و له ئاکام دا شه ری دزیوی براکوژی لی ده که ویته وه ـ. مه لا مسته فا (لوقمان)ی کوری به دووسه د بارزانیه وه ده نیریته سه ر بنکه ی پارتی. هه والانی پارتی ده رباز ده بن و خو ده ده ن به ده س ئیرانه وه. گه وره کانان له تاران و پیشمه رگه کانی تر له شاری هه مه دان نیشته جی ده کرین.
68. به له به ر یه ک هه لوه شانی یه کگرتوویی شورش هومیدی له کزی ده دا. ئیزن له بارزانی ده خوازی و دیته وه به غدا و ده س ده کاته وه به وینه گری.
69. پیاوانی حکوومه ت داوای یارمه تی لی ده که ن. ده لی مه رگم ده وی و خیانه ت به کورد ناکه م. دلی گه رم دادی و (هه لو هه ر به رزه ) ده هونیته وه. ـ ئه م هونراوه یه به ره چه له ک شیعریکی رووسی یه ـ.
70. دووهه مین مانگی زستانی 1965 شه ر هه لده گیرسیته وه. (خانی) تازه له دایک بووه. پولیسی سیرری چاوه دیری ماله که ی ده کا. ده ربازده بی وده چیته وه باوه شی شورش.
71. له باره گای "روژنامه ی خه بات" له سه ر داوای خوی وه ک هه له چن داده مه زری.
72. وه رگیرانی "چوارینه کانی خه ییام" ته واو ده کا. شاکاری "به ره و موکریان"یش یادگاری ئه و سه رده مه یه.
73. سالی 1965 مه لا مسته فا له گه رمه ی شه ردا له گه ل ئیران ریک ده که وی. ئیران مام جه لال و هاوالانی مه جبوور ده کا بچنه وه یاریده ی بارزانی، واش ده کا بارزانی لییان ببوری.
74. 1/1/1966 مام جه لال و هاورییانی راده که ن ده چنه به رده ستی به غدا. نیوی جاشه کانی مودیل 66یان به سه ردا ده بردری.
75. ئاوریلی1966 (عه بدوسسه لام عارف)ی سه ره ک کومار له ته یاره دا ده سووتی و (ئاوره حمان عارف)ی برای ده بیته جی نشینی. شه ر هه ر به رده وامه.
76. 29/6/1966 پاش سه رکه وتنی گه وره ی پیشمه رگه له شه ری مه نشووری هه ندرین دا (عه بورره حمان به زاز)ی سه ره ک وه زیرپیشنیاری وتوویژ ده کا.
77. هه ژار ده کریته کارگیری رادیو شورش و ده س ده کا به وه رگیرانی "شه ره فنامه ".
78. رادیو به جی دیلی و ده چیته سه ر چاپخانه ی شورش . دیوانی "هه ژار بو کوردستان" و "خه ییام به کوردی" له وی له چاپ ده دا.
79. ئاوره حمان عارف دیته چیا و له گه ل بارزانی وتوویژ ده کا. وتوویژ و هام و شوی نه شه ر نه ئاشتی ماوه ی 2سال و 3 مانگ ده خایه نی.
80. مانگی ژووئه نی 1967 شه ری عه ره ب و جووله که ده قه ومی. عیراق داوا له بارزانی ده کا دژی ئیسرائیل یارمه تی عه ره ب بدا. بارزانی قبوولی ناکا به لام بریار ده دا شه ری کورد راگری!
81. پاش نیزیکه ی 3 سال دووری ، خیزانی و مندالان به نهینی دینه سه ردانی له چیا.
82. به هاری 1968 پاش 23 سال لیکدابران، له گوندی قه لاتی جووته شاعیری میللی کورد ، هه ژار و هیمن، به دیداری یه ک شاد ده بنه وه. هیمن پیشه کی له سه ر شه ره فنامه ده نووسی.
83. جولای 1968 هه ندی ئه فسه ری ئاجوودان و نیزیک له سه ره ک کومار له گه ل به عسییان ریک ده که ون و دژی عارف کوودتا ده که ن و هه لیده دیرن.. پاش 13 روژ به عس به سه رکردایه تی (سه دام) و (ئه حمه د حه سه ن به کر) کوودتاچیان ده رده که ن و دیسانه وه به عس ده بیته وه حاکمی عیراق.
84. مانگی نوی 1968 به عس شه ر به سه ر کورد دا ده سه پینی. ئه و شه ره تا سه ره تای 1970 ده خایه نی.
85. سالی 1970 ده وله تی عیراق ،که له کزییه، په یمانی پازده ساله له گه ل رووس ده به ستی و ئیعلانی خودموختاری به گه لی کورد ده دا. سه دام دیته ناوپردان و چاوی به مه لا مسته فا ده که وی. چوار وه زیری کورد له کابینه ی عیراقدا جی ده کرینه وه. جه لال تاله بانی و داروده سته ی دینه وه لای بارزانی و ده به خشرین.
86. سه دام بو جاری دووهه م دیت و له حاجی ئومه ران چاوی به بارزانی ده که وی. له گه رانه وه به ره و به غدا هه ژاریش له ته یاره که ی سه دام دایه. سه دام پیی راده گه یه نی که له سه ر داخوازی بارزانی مانگانه سه د دیناری خانه نشینی بو ده بریته وه ، خوشی هه ر کاری ده کا ئازاده.
87. یه کیه تی ئه دیبانی کورد له به غدا داده مه زری، هه ژار به سه روک هه لده بژیردری و ئیمتیازی "گوفاری نووسه ری کورد" وه رده گری که هه شت ژماره ی لی ده رده چی. هه ر له و سه روبه نده دا کوری زانیاری کورد پیک دی و به ئه ندامی کارا وه رده گیری.(1971)
88. "شه ره فنامه" و "هوزی له بیرکراوی گاوان" به یارمه تی کوری زانیاری چاپ ده کا.
89. بو به شداری کردن له کونگره ی روژهه لات ناسان ده چیته فه ره نسا و پاش 27 سال لیکدابران (سادق)ی برای ده بینیته وه. ـ که هه ژار په ره وازه بوو سادق له پولی دووهه می سه ره تایی ده یخویند ـ. سادق دواتر بوو به سکرتیری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئیران و له ئاکامدا به ده ست نه یارانی ئازادی تیرور کرا.
90. روژی 29/2/1971 یازده مه لا له نه جه ف و به غداوه دین و به بیانووی وتوویژ له حاجی ئومه ران چاویان به بارزانی ده که وی. له ژووری کوبوونه وه دا بومب ده ته قیته وه. مه لا کان له ت و په ت ده بن و ئه مجاره میژوو له پیناو سه رکرده یه کی کورددا چوک داده دا و چایچیه ک ده بیته له مپه ر. بارزانی رزگاری ده بی.
91. سالی 1972 به عس خاووخیزانی هه ژار و گه لیکی تر به بیانووی ئیرانی بوون له به غدا ده رده که ن و مال و داراییان به تالان ده به ن. خاووخیزانی هه ژار له شاری نه غه ده ی روژهه لاتی کوردستان له که مپی ئاواران ده ژین، هه ژار پیده زانی و راده سپیری و ده یانهینیته حاجی ئومه ران.
92. له سه ر ده عوه ت نامه ی کوری زانیاری سوفیه ت بو کوری زانیاری کورد له پایزی 1973 دا پاش 14 سال بو جاری دووهه م ده چیته موسکو و نیزیکه ی مانگیک ده مینیته وه.
93. له سالی 1970 وه تا 1974 له سه ر بریاری به غدا بو خودموختاری کورد شه ر ویستاوه. به غدا خوی به چه کی نویی رووسی ته یار کردووه، زورینه ی پیشمه رگه کان خزاونه ته شاره کانه وه. به غدا راده گه یه نی: که رکووک، خانه قین، سنجار و ناوچه ی شیخان به ر خودموختاری ناکه ون. شه ر ده ته قیته وه.
94. شه ر و پیکدادان زور له جاران قورستره. مال ومندال ده نیریته سابلاغ و له مالی (سه ید عه ولای کولیجی) نیشته جی ده بن.
95. بارزانی داوا له شای ئیران ده کا هه ژار عه فوو کری. به فرانباری 1975 له گه ل خوی ده یهینیته وه ئیران.
96. شای ئیران له ئه لجه زایر له گه ل سه دام په یمان مور ده کا و 3 ریگه له به ر ده م سه رکردایه تی کورد داده نی: دریژه دان به شه ری بی پشتیوان ،خودانه ده س سه دام ، هاتنه ئیران.
97. بارزانی فه رمانی چه ک دانان ده رده کا. لاپه ره یه کی تری میژووی کورد هه لده دریته وه. شورش کوتایی دی. بارزانی و پیشمه رگه کانی ده رژینه ئیرانه وه و به زه وی کوردستاندا نه بی ، به هه موو شاره کانی ئیراندا بلاویان ده که نه وه، شا گوته نی : با جه زب بن...! هه ژار و هه ندیکی تر له نیزیکانی بارزانی له شاروچکه ی عه زیمییه ی شاری که ره ج نیشته جی ده بن.
98. له تاران به دوای کاردا عه وداله. له رادیو ودائیره ی کرده وه که لتووریه کان (اداره ی فعالیتهای فرهنگی) کاری پی ده سپیرن. زوربه ی کتیب و نووسراوه کانی یادگاری ئه و سه رده مه ن.
99. سالی 1978 شورشی گه لانی ئیران ده قه ومی و رژیمی ئیسلامی دیته جیی رژیمی شاهه نشایی.
100. روژی 1/3/1979، مانگی پاش سه رکه وتنی شورشی گه لانی ئیران، مه لا مسته فا له ولاتی ئه مریکا به هوی نه خوشی شیرپه نجه ی سی یه وه کوچی دوایی ده کا. ـ جاریکی تر هه تیو بووم...ـ. ته رمی مه لا مسته فا له شاری شنو به خاک ده سپیردری. (پاش بووژانه وه ی باشووری کوردستان له نه وه ده کاندا ده گوازریته وه ده فه ری بارزان).
101. له روژهه لاتی کوردستان شه ری کورد و ده وله تی ئیران هه لدایسی. له هه ژار داوا ده کری بچیته پال حیزبی کوردیه وه، قبوولی ناکا.
102. 18ی ئاوریلی 1986 (29/1/1365) ماموستا هیمن به هوی وه ستانی دله وه مال ئاوایی له ژیان ده کا. ـ به راستی به مه رگی هیمن خوم زور به ته نیا هه ست ده که م...ـ.
103. کوتایی پایزی 1986 سه فه ریکی 50 روژه ی پاریس ده کا و له گه ل ئه نیستیتو کوردی پاریس ده بیته ناسیاو.
104. روژی 2/12/1369 ماموستا هه ژار وه ک غه ریبیک له تارانی پیته ختی ئیران له مه ته بی دوکتور حه یده ری ناو بو هه تا هه تایه چاو لیک ده نی. ته رمی پیروزی دیته وه مه هاباد و له پال گلکوی ماموستا هیمن ده نیژری. ـ با هه ر هه ژار هیمنه که ی جاران بن ـ. روحیان شاد بی.

ـ ماموستا هه ژار له دریژایی چه رمه سه ری ژیان دا نیزیکه ی 28 به رگ کتیب ده نووسی و وه رده گیری. هه ندی له به نرخترین ئاسه واره کانی بریتین له :
1. وه رگیرانی( قورئان)ی پیروز به کوردی.
2. وه رگیرانی کتیبی (یاسا له پزیشکی) دای ئه بوو عه لی سینا پاش هه زار سال له عه ره بیه وه بو فارسی. ( 6 به رگ).
3. وه رگیرانی (شه ره فنامه) ی شه ره فخانی به دلیسی له فارسییه وه بو کوردی.
4. دانانی وشه دانی کوردی ـ کوردی ـ فارسی (هه نبانه بورینه)
5. دانانی وشه دانی فارسی ـ کوردی به که لک وه رگرتن له وشه دانی فارسی عه مید.
6. وه رگیرانی (مه م و زین) ئه حمه دی خانی له دیالکتی کرمانجیه وه بو سورانی موکریانی.
7. وه رگیرانی (چوارینه کانی خه ییام) له سه ر هه مان کیشی فارسی به کوردی.
8. شه رحی (دیوانی مه لای جزیری) به موکریانی.
9. دیوانی شیعری (هه ژار بو کوردستان).
10. وه رگیرانی چوار نامیلکه ی دوکتور عه لی شه ریعه تی له فارسیه وه بو کوردی (دایه،باوه، کی خراوه ـ یه ک له په نای خالی ره ش و سیفری بی برانه وه ـ ئه ری برا، وا رابرا ـ عیرفان به رامبه ری ئازادی)
11. خوژینامه ی ـ ئوتوبیوگرافی ـ (چیشتی مجیور).
ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــ
ک.ج هه لوه دا ـ پیداچوونه وه گه لاویژی 1387
48. له عیراق (نووری سه عید) و مه لیک ده کوژرین و (عه بدولکه ریم قاسم) کوودتا ده کا. برایه تی کورد و عه ره ب جار ده دری. هه ژار پاش نیزیکه ی 3 سال بارگه و بنه ده پیچیته وه و دیته وه به غدا.(1958)
49. بارزانیه کان له سوفیه ت ده گه رینه وه. پاش 12 سال چاوی به مه لا مسته فا ده که ویته وه. ـ برینم ساریژ بووه... ـ.
50. بارزانی حیزبی پارتی ره سمی ده کا وروژنامه ونه شراتی پارتی ئازاد ده بی.
51. به خواستی قاسم و پیشنیاری مه لا مسته فا ده نیردری به سه ر رادیو کوردی به غدادا رابگا. که وه زیری روشنبیری هه موو ویسته کانی قبوول ناکا واز له رادیو دینی.
52. پیش گه رانه وه ی بارزانی ، له ده ورانی هه وه لی ده ربه ده ریدا له گه ل تیکرای لایه نه حیزبه کان نیوانی خوش بووه ،به لام ئه ندامه تی هیچیانی قبوول نه کردووه. دوای ژـ ک شه رتی کردووه نه چیته هیچ حیزبیکی دیکه وه. له گه ل گه رانه وه ی بارزانی و گه شانه وه ی پارتی به ته واوی ره گه ل پارتی ده که وی.
53. بارزانی که سه باره ت به ته گه ره تیخستن له سه فه ری فستیوالی لاوانی موسکوی هه ژارو هاوالانی له لایه ن خالید به کداشه وه تووره یه، به خه رجی خوی و به بیانووی چاره سه ری نه خوشیه وه هه ژار ده نیریته موسکو.(1958)
54. ماوه ی 8 مانگ له (ئاسایشگای گیرتسن)ی موسکو ده مینیته وه و له گه ل زور نووسه ر و شاعیر ده بیته ناسیاو.
55. به یارمه تی (ره حیمی قازی) بانگهیشت ده کری بو ده وله تی باکو. له وی چاوی به تاقمیکی زور له هاوالانی سه رده می ژ ـ ک ده که ویته وه.
56. له موسکو خه به ری پیده گا خوا کوریکی داوه. ناوی ده نی (زاگروس).
57. پاش نیزیکه ی یازده مانگ و نیو موسکو به جیدیلی و دیته وه به غدا و مل ده نیته وه له وینه گری.
58. مه م و زینه که ی خانی له چاپ ده دا.
59. بارزانی چاوه یه ک له و خانووانه ی له به غدا بو پاسه وانه کانی دیاری کراون ده داته هه ژار. (پاش 15 سال قیست دانه وه به عس داگیری ده کا)
60. له دایره ی مه بانی عام داده مه زری. پیراگه یشتن به نامه ی ده رچوو هاتووی له ئه ستویه.
61. له سه ر ویستی برایم ئه حمه د "حه وته نامه ی کوردستان" ده رده کا که مام جه لال وه ریگرتووه. پاش ده رچوونی 5 ژماره که ده مه ته قه کانی قاسم ده گریته وه ، داده خری.
62. میژوو چه ندپاته ده بیته وه و سالی 1961 نیوانی قاسم و بارزانی تیکده چی. مه لا مسته فا به غدا چول ده کا. شورش ده س پیده کاته وه. هه ژار له به غدا ده مینیته وه و به نهینی کار بو حیزب ده کا.
63. مانگی سیهه می 1963 کوودتای به عس ده قه ومی. قاسم له ئیستگه ی رادیو به ر گولله ده دری و ده کوژری.
64. هه ژار دیته کوردستان و ره گه ل شورش ده که وی. کوکردنه وه ی یارمه تی له ئه ستو ده گری.
65. مه لا مسته فا دوای شه ریکی دریژخایه ن په یمانی ئاگربه س مور ده کا. هه ژار که دژی ئه وهه لویسته یه شورش جی دیلی و دیته رانیه. مه لا مسته فا خوی دیته شوینی و ده یگه رینیته وه چیا.
66. پاش 14 مانگ بو سه ردانی مال و مندال دیته وه به غدا. له و ماوه یه ی له مال دوور بووه ته نیا که سیک که سه ردانی خاووخیزانی کردووه (محه ممه د مه ولوود) ـ مه م ـ ی چیروکنووسه. مه م له وکه سه ده گمه نانه یه که هه ژار هه تا کوتایی ژیانی هه ر وه ک مه رد و ره ندیک ناوی ده با.
67. تووی دووبه ره کی بیروکه ی نیوان مه لا مسته فا و حیزبی پارتی ئیبراهیم ئه حمه د گه شه ده ستینی. ـ وه ها ریشه داده کوتی که ده یان سال دواتریش هه ر چل و پوپی گه نده ل ده رده کا و له ئاکام دا شه ری دزیوی براکوژی لی ده که ویته وه ـ. مه لا مسته فا (لوقمان)ی کوری به دووسه د بارزانیه وه ده نیریته سه ر بنکه ی پارتی. هه والانی پارتی ده رباز ده بن و خو ده ده ن به ده س ئیرانه وه. گه وره کانان له تاران و پیشمه رگه کانی تر له شاری هه مه دان نیشته جی ده کرین.
68. به له به ر یه ک هه لوه شانی یه کگرتوویی شورش هومیدی له کزی ده دا. ئیزن له بارزانی ده خوازی و دیته وه به غدا و ده س ده کاته وه به وینه گری.
69. پیاوانی حکوومه ت داوای یارمه تی لی ده که ن. ده لی مه رگم ده وی و خیانه ت به کورد ناکه م. دلی گه رم دادی و (هه لو هه ر به رزه ) ده هونیته وه. ـ ئه م هونراوه یه به ره چه له ک شیعریکی رووسی یه ـ.
70. دووهه مین مانگی زستانی 1965 شه ر هه لده گیرسیته وه. (خانی) تازه له دایک بووه. پولیسی سیرری چاوه دیری ماله که ی ده کا. ده ربازده بی وده چیته وه باوه شی شورش.
71. له باره گای "روژنامه ی خه بات" له سه ر داوای خوی وه ک هه له چن داده مه زری.
72. وه رگیرانی "چوارینه کانی خه ییام" ته واو ده کا. شاکاری "به ره و موکریان"یش یادگاری ئه و سه رده مه یه.
73. سالی 1965 مه لا مسته فا له گه رمه ی شه ردا له گه ل ئیران ریک ده که وی. ئیران مام جه لال و هاوالانی مه جبوور ده کا بچنه وه یاریده ی بارزانی، واش ده کا بارزانی لییان ببوری.
74. 1/1/1966 مام جه لال و هاورییانی راده که ن ده چنه به رده ستی به غدا. نیوی جاشه کانی مودیل 66یان به سه ردا ده بردری.
75. ئاوریلی1966 (عه بدوسسه لام عارف)ی سه ره ک کومار له ته یاره دا ده سووتی و (ئاوره حمان عارف)ی برای ده بیته جی نشینی. شه ر هه ر به رده وامه.
76. 29/6/1966 پاش سه رکه وتنی گه وره ی پیشمه رگه له شه ری مه نشووری هه ندرین دا (عه بورره حمان به زاز)ی سه ره ک وه زیرپیشنیاری وتوویژ ده کا.
77. هه ژار ده کریته کارگیری رادیو شورش و ده س ده کا به وه رگیرانی "شه ره فنامه ".
78. رادیو به جی دیلی و ده چیته سه ر چاپخانه ی شورش . دیوانی "هه ژار بو کوردستان" و "خه ییام به کوردی" له وی له چاپ ده دا.
79. ئاوره حمان عارف دیته چیا و له گه ل بارزانی وتوویژ ده کا. وتوویژ و هام و شوی نه شه ر نه ئاشتی ماوه ی 2سال و 3 مانگ ده خایه نی.
80. مانگی ژووئه نی 1967 شه ری عه ره ب و جووله که ده قه ومی. عیراق داوا له بارزانی ده کا دژی ئیسرائیل یارمه تی عه ره ب بدا. بارزانی قبوولی ناکا به لام بریار ده دا شه ری کورد راگری!
81. پاش نیزیکه ی 3 سال دووری ، خیزانی و مندالان به نهینی دینه سه ردانی له چیا.
82. به هاری 1968 پاش 23 سال لیکدابران، له گوندی قه لاتی جووته شاعیری میللی کورد ، هه ژار و هیمن، به دیداری یه ک شاد ده بنه وه. هیمن پیشه کی له سه ر شه ره فنامه ده نووسی.
83. جولای 1968 هه ندی ئه فسه ری ئاجوودان و نیزیک له سه ره ک کومار له گه ل به عسییان ریک ده که ون و دژی عارف کوودتا ده که ن و هه لیده دیرن.. پاش 13 روژ به عس به سه رکردایه تی (سه دام) و (ئه حمه د حه سه ن به کر) کوودتاچیان ده رده که ن و دیسانه وه به عس ده بیته وه حاکمی عیراق.
84. مانگی نوی 1968 به عس شه ر به سه ر کورد دا ده سه پینی. ئه و شه ره تا سه ره تای 1970 ده خایه نی.
85. سالی 1970 ده وله تی عیراق ،که له کزییه، په یمانی پازده ساله له گه ل رووس ده به ستی و ئیعلانی خودموختاری به گه لی کورد ده دا. سه دام دیته ناوپردان و چاوی به مه لا مسته فا ده که وی. چوار وه زیری کورد له کابینه ی عیراقدا جی ده کرینه وه. جه لال تاله بانی و داروده سته ی دینه وه لای بارزانی و ده به خشرین.
86. سه دام بو جاری دووهه م دیت و له حاجی ئومه ران چاوی به بارزانی ده که وی. له گه رانه وه به ره و به غدا هه ژاریش له ته یاره که ی سه دام دایه. سه دام پیی راده گه یه نی که له سه ر داخوازی بارزانی مانگانه سه د دیناری خانه نشینی بو ده بریته وه ، خوشی هه ر کاری ده کا ئازاده.
87. یه کیه تی ئه دیبانی کورد له به غدا داده مه زری، هه ژار به سه روک هه لده بژیردری و ئیمتیازی "گوفاری نووسه ری کورد" وه رده گری که هه شت ژماره ی لی ده رده چی. هه ر له و سه روبه نده دا کوری زانیاری کورد پیک دی و به ئه ندامی کارا وه رده گیری.(1971)
88. "شه ره فنامه" و "هوزی له بیرکراوی گاوان" به یارمه تی کوری زانیاری چاپ ده کا.
89. بو به شداری کردن له کونگره ی روژهه لات ناسان ده چیته فه ره نسا و پاش 27 سال لیکدابران (سادق)ی برای ده بینیته وه. ـ که هه ژار په ره وازه بوو سادق له پولی دووهه می سه ره تایی ده یخویند ـ. سادق دواتر بوو به سکرتیری حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئیران و له ئاکامدا به ده ست نه یارانی ئازادی تیرور کرا.
90. روژی 29/2/1971 یازده مه لا له نه جه ف و به غداوه دین و به بیانووی وتوویژ له حاجی ئومه ران چاویان به بارزانی ده که وی. له ژووری کوبوونه وه دا بومب ده ته قیته وه. مه لا کان له ت و په ت ده بن و ئه مجاره میژوو له پیناو سه رکرده یه کی کورددا چوک داده دا و چایچیه ک ده بیته له مپه ر. بارزانی رزگاری ده بی.
91. سالی 1972 به عس خاووخیزانی هه ژار و گه لیکی تر به بیانووی ئیرانی بوون له به غدا ده رده که ن و مال و داراییان به تالان ده به ن. خاووخیزانی هه ژار له شاری نه غه ده ی روژهه لاتی کوردستان له که مپی ئاواران ده ژین، هه ژار پیده زانی و راده سپیری و ده یانهینیته حاجی ئومه ران.
92. له سه ر ده عوه ت نامه ی کوری زانیاری سوفیه ت بو کوری زانیاری کورد له پایزی 1973 دا پاش 14 سال بو جاری دووهه م ده چیته موسکو و نیزیکه ی مانگیک ده مینیته وه.
93. له سالی 1970 وه تا 1974 له سه ر بریاری به غدا بو خودموختاری کورد شه ر ویستاوه. به غدا خوی به چه کی نویی رووسی ته یار کردووه، زورینه ی پیشمه رگه کان خزاونه ته شاره کانه وه. به غدا راده گه یه نی: که رکووک، خانه قین، سنجار و ناوچه ی شیخان به ر خودموختاری ناکه ون. شه ر ده ته قیته وه.
94. شه ر و پیکدادان زور له جاران قورستره. مال ومندال ده نیریته سابلاغ و له مالی (سه ید عه ولای کولیجی) نیشته جی ده بن.
95. بارزانی داوا له شای ئیران ده کا هه ژار عه فوو کری. به فرانباری 1975 له گه ل خوی ده یهینیته وه ئیران.
96. شای ئیران له ئه لجه زایر له گه ل سه دام په یمان مور ده کا و 3 ریگه له به ر ده م سه رکردایه تی کورد داده نی: دریژه دان به شه ری بی پشتیوان ،خودانه ده س سه دام ، هاتنه ئیران.
97. بارزانی فه رمانی چه ک دانان ده رده کا. لاپه ره یه کی تری میژووی کورد هه لده دریته وه. شورش کوتایی دی. بارزانی و پیشمه رگه کانی ده رژینه ئیرانه وه و به زه وی کوردستاندا نه بی ، به هه موو شاره کانی ئیراندا بلاویان ده که نه وه، شا گوته نی : با جه زب بن...! هه ژار و هه ندیکی تر له نیزیکانی بارزانی له شاروچکه ی عه زیمییه ی شاری که ره ج نیشته جی ده بن.
98. له تاران به دوای کاردا عه وداله. له رادیو ودائیره ی کرده وه که لتووریه کان (اداره ی فعالیتهای فرهنگی) کاری پی ده سپیرن. زوربه ی کتیب و نووسراوه کانی یادگاری ئه و سه رده مه ن.
99. سالی 1978 شورشی گه لانی ئیران ده قه ومی و رژیمی ئیسلامی دیته جیی رژیمی شاهه نشایی.
100. روژی 1/3/1979، مانگی پاش سه رکه وتنی شورشی گه لانی ئیران، مه لا مسته فا له ولاتی ئه مریکا به هوی نه خوشی شیرپه نجه ی سی یه وه کوچی دوایی ده کا. ـ جاریکی تر هه تیو بووم...ـ. ته رمی مه لا مسته فا له شاری شنو به خاک ده سپیردری. (پاش بووژانه وه ی باشووری کوردستان له نه وه ده کاندا ده گوازریته وه ده فه ری بارزان).
101. له روژهه لاتی کوردستان شه ری کورد و ده وله تی ئیران هه لدایسی. له هه ژار داوا ده کری بچیته پال حیزبی کوردیه وه، قبوولی ناکا.
102. 18ی ئاوریلی 1986 (29/1/1365) ماموستا هیمن به هوی وه ستانی دله وه مال ئاوایی له ژیان ده کا. ـ به راستی به مه رگی هیمن خوم زور به ته نیا هه ست ده که م...ـ.
103. کوتایی پایزی 1986 سه فه ریکی 50 روژه ی پاریس ده کا و له گه ل ئه نیستیتو کوردی پاریس ده بیته ناسیاو.
104. روژی 2/12/1369 ماموستا هه ژار وه ک غه ریبیک له تارانی پیته ختی ئیران له مه ته بی دوکتور حه یده ری ناو بو هه تا هه تایه چاو لیک ده نی. ته رمی پیروزی دیته وه مه هاباد و له پال گلکوی ماموستا هیمن ده نیژری. ـ با هه ر هه ژار هیمنه که ی جاران بن ـ. روحیان شاد بی.

ـ ماموستا هه ژار له دریژایی چه رمه سه ری ژیان دا نیزیکه ی 28 به رگ کتیب ده نووسی و وه رده گیری. هه ندی له به نرخترین ئاسه واره کانی بریتین له :
1. وه رگیرانی( قورئان)ی پیروز به کوردی.
2. وه رگیرانی کتیبی (یاسا له پزیشکی) دای ئه بوو عه لی سینا پاش هه زار سال له عه ره بیه وه بو فارسی. ( 6 به رگ).
3. وه رگیرانی (شه ره فنامه) ی شه ره فخانی به دلیسی له فارسییه وه بو کوردی.
4. دانانی وشه دانی کوردی ـ کوردی ـ فارسی (هه نبانه بورینه)
5. دانانی وشه دانی فارسی ـ کوردی به که لک وه رگرتن له وشه دانی فارسی عه مید.
6. وه رگیرانی (مه م و زین) ئه حمه دی خانی له دیالکتی کرمانجیه وه بو سورانی موکریانی.
7. وه رگیرانی (چوارینه کانی خه ییام) له سه ر هه مان کیشی فارسی به کوردی.
8. شه رحی (دیوانی مه لای جزیری) به موکریانی.
9. دیوانی شیعری (هه ژار بو کوردستان).
10. وه رگیرانی چوار نامیلکه ی دوکتور عه لی شه ریعه تی له فارسیه وه بو کوردی (دایه،باوه، کی خراوه ـ یه ک له په نای خالی ره ش و سیفری بی برانه وه ـ ئه ری برا، وا رابرا ـ عیرفان به رامبه ری ئازادی)
11. خوژینامه ی ـ ئوتوبیوگرافی ـ (چیشتی مجیور).
ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــ
ک.ج هه لوه دا ـ پیداچوونه وه گه لاویژی 1387

كه شكولي هه لودا