مهندسی مکانیک,mechanical engineering

[SonBol]

در شروع آموزش مهندسي در ايران ،

مهندسي مكانيك با برق يكي بود و «الكترومكانيك» ناميده مي‌شد. اما اين دو رشته حدود 45 سال پيش از هم جدا شدند و به مرور رشته‌هاي ديگري مانند مهندسي شيمي و مواد نيز از مهندسي مكانيك جدا شد و مهندسي مكانيك به عنوان رشته مهندسي مكانيك عمومي ارائه گرديد. ولي با پيشرفت صنعت و نياز صنايع به تخصص‌هاي مختلف در اين زمينه، از مهندسي مكانيك عمومي دو گرايش «طراحي جامدات» و «حرارت و سيالات» و بعد از آن «ساخت و توليد» بيرون آمد و بالاخره بايد به مهندسي دريا اشاره كرد كه هنوز در دانشگاه صنعتي شريف به عنوان يكي از گرايشهاي مهندسي مكانيك ارايه مي‌شود.

الف – گرايش مكانيك در طراحي جامدات

هدف تربيت آزمايشگاهي متخصصاني است كه بتوانند در مراكز توليد و كارخانه‌ها اجزاء و مكانيزم ماشين‌آلات مختلف را طراحي كنند. دروس اين دوره شامل دروس نظري، آزمايشگاهي، كارگاه و پروژه و كارآموزي است. فارغ‌التحصيلان مي‌توانند در كارخانجات مختلف نظير خودروسازي ، صنايع نفت، ذوب فلزات و صنايع غذايي و غيره مشغول شوند و براي اين دوره امكان ادامه تحصيل تا سطح كارشناسي ارشد و دكتري در داخل يا خارج از كشور وجود دارد. موفقيت داوطلبان به آگاهي آنها در دروس جبر و مثلثات، هندسه ، فيزيك و مكانيك همچنين آشنايي و تسلط آنان به زبان خارجي بستگي فراوان دارد. از جمله دروس اين دوره مي‌توان دروس مقاومت مصالح، طراحي و ديناميك را نام برد. در اين رشته زمينه اشتغال و بازاركار خوب وجود دارد و مطالب ارائه شده در طول تحصيل براي دانشجويان محسوس و قابل لمس است.

ب – گرايش مكانيك در حرارت و سيالات

اين رشته در به كاربردن علوم و تكنولوژي مربوط جهت طرح و محاسبه اجزاء سيستمهايي كه اساس كار آنها مبتني بر تبديل انرژي ، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان كارآيي لازم را مي‌دهد و آنها را جهت فعاليت در صنايع مختلف مكانيك در رشته حرارت و سيالات (نظير مولدهاي حرارتي، انتقال سيال نيروگاههاي آبي، موتورهاي احتراقي و ... ) آماده مي‌سازد. فارغ‌التحصيلان اين دوره قادر به طراحي و محاسبه اجزا و سيستمها در بخشهاي عمده‌اي از صنايع نظير صنايع خودروسازي ، نيروگاههاي حرارتي و آبي، صنايع غذايي، نفت، ذوب فلزات و غيره هستند.
فارغ‌التحصيلان اين دوره مي‌توانند تا مقطع كارشناسي ارشد و دكتري در داخل يا خارج از كشور ادامه تحصيل دهند. داوطلبان اين رشته بايد در دروس رياضي و فيزيك تسلط داشته و با يك زبان خارجي آشنا باشند. دروس اين رشته شامل مطالبي در زمينه‌هاي حرارت و سيالات ، مي‌باشد.

[bigbang]

گرايش ساخت و توليد

يك قطعه بايد به چه روشي ساخته شود تا داراي توليدي سريع و ارزان و همچنين كيفيت مناسب و وقت و كارايي مطلوب باشد؟
پاسخ به اين سوال مهم بر عهده مهندسان گرايش ساخت و توليد است. چرا كه به گفته دكتر الستي يك مهندس ساخت و توليد به مسائل مربوط به ساخت بهينه و توليد با كيفيت بالا مي پردازد. در واقع اين گرايش بيشتر به مشكلات و معضلات ساخت و توليد مي پردازد و در نتيجه نسبت به دو گرايش حرارت و سيالات و طراحي جامدات علمي تر است و دو گرايش فوق جنبه عملي تر دارند.
دكتر قرشي نيز با تاكيد بر كابردي بودن اين گرايش مي گويد:
گرايش ساخت و توليد به زمينه هاي كاربردي مهندسي مكانيك مي پردازد و مهندس اين گرايش در زمينه شكل دادن فلزات ، طراحي قالب ها و ساخت قطعه هاي گوناگون فعاليت مي كند.

گرايش مهندسي دريا

يكي از گرايش هاي مهندسي مكانيك كه تنها در دانشگاه صنعتي شريف ارائه مي گردد، مهندسي دريا (كشتي سازي) است چرا كه در دانشگاههاي ديگر از جمله دانشگاه صنعتي اميركبير، دانشگاه خليج فارس و دانشگاه سيستان و بلوچستان، مهندسي دريا به عنوان يك رشته مستقل با سه گرايش مهندسي كشتي سازي ، مهندسي كشتي و دريانوردي ارائه مي شود.
اما چرا دانشگاه صنعتي شريف، مهندسي دريا را به عنوان يكي از گرايش هاي مهندسي مكانيك ارائه مي دهد؟
دكتر الستي در پاسخ به اين سوال مي گويد:
مهندس دريا گرايش كشتي سازي مسائلي از قبيل طراحي بدنه، استحكام بدنه، سيستم هاي پيشرانه (موتور گيربكس) ، پايداري كشتي در مقابل امواج كناري جانبي كشتي و طراحي مربوط به ناوبري (مسيريابي كشتي) را مطالعه مي كند كه همه اين مسائل در گرايش هاي ديگر مكانيك نيز مطرح مي شود و فقط مهندسي كشتي سازي اين مسائل را به صورت تخصصي در ارتباط با كشتي و سازه هاي دريايي مثل اسكله ها و سكوهاي نفتي متحرك مطالعه مي كند. به عبارت ديگر يك مهندس دريا ، مهندس مكانيكي است كه در كاربردهاي دريايي مشغول به كار مي باشد.
گفتني است كه در دانشگاه صنعتي شريف، رشته مهندسي هوا و فضا نيز در دانشكده مكانيك ارائه مي گردد و اساتيد اين دانشكده ، مهندسي هوا و فضا را يكي از گرايش هاي مكانيك به شمار مي آورند.

آينده شغلي ، بازاركار، درآمد :

در حال حاضر دانشجوي توانمند مهندسي مكانيك پس از فارغ التحصيلي مشكل كاريابي ندارد چرا كه به گفته دكتر دورعلي توسعه سخت افزاري و رشد مسايل مهندسي ، گرايش به سمت توليد داخل و ايجاد تكنولوژي توليد تجهيزات و وسايل در داخل كشور و روي آوردن به خدمات مهندسي در داخل كشور به علت محدوديت هاي ارزي و كاهش درآمدهاي نفتي، باعث رشد چشمگير بازاركار مهندسان مكانيك در ايران شده است.
دكتر دورعلي در ادامه مي گويد:
يك مهندس مكانيك در حال حاضر در زمينه هاي مختلفي فعاليت مي كند كه از جمله آنها مي توان به موارد زير اشاره كرد:
طراحي و ساخت تمامي ماشين آلات و قطعات آنها، اعم از ماشين آلات توليدي تمامي صنايع، لوازم خانگي و تجهيزات پزشكي.
- طراحي و ساخت تجهيزات مكانيكي نيروگاههاي فسيلي، اتمي ، خورشيدي ، بادي و آبي.
- طراحي و ساخت تجهيزات و سيستم هاي انتقال و تصفيه آب، سيستم هاي مكانيكي و كنترلي پالايشگاهها و كارخانجات شيميايي.
- طراحي و ساخت تاسيسات حرارتي و برودتي ساختمانها و اماكن، بالابرها و آسانسورها و سيستم هاي حمل و نقل.
- ساخت ماشين آلات تغليظ و بازيافت مواد مثل كارخانجات قند، كاغذسازي ، سيمان ، نساجي ، نمك و كنسانتره .
- طراحي و ساخت وسايل و تجهيزات حمل و نقل زميني، دريايي و هوايي.
- ساخت تجهيزات دفاعي مانند تانك، راكت، اژدر و پلهاي متحرك
- ساخت روبات ها ، بازوهاي مكانيكي و سيستم هاي توليد.
در ضمن يك مهندس مكانيك مي تواند به عنوان كارشناس و مشاور فني در بانك ها ، شركت هاي سرمايه گذاري و بيمه و شركت هاي بازرسي و نظارت امور بين المللي فعاليت بكند.
دكتر الستي نيز در اين زمينه مي گويد:
در همه جاي دنيا يك فارغ التحصيل مهندسي مكانيك مثل يك موم خام است كه دانش كافي دارد و در هر زمينه اي كه كار كند مي تواند در آن زمينه متخصص بشود.
براي مثال مي تواند در تحليل و طراحي خودرو، در طراحي و ساخت ماشين هاي ابزار و حتي در تدوين و توليد برنامه هاي كامپيوتري فعاليت بكند. يعني رشته مكانيك زمينه كار و زمينه انتخاب بسيار گسترده اي را در مقابل فارغ التحصيلان اين رشته قرار مي دهد.
دكتر قرشي نيز در مورد فرصت هاي شغلي، گرايش مهندسي دريا مي گويد:
بدون شك چون مهندسي دريا نسبت به گرايش هاي ديگر رشته مكانيك تخصصي تر است، فرصت هاي شغلي آن نيز محدودتر مي باشد اما با اين وجود فارغ التحصيلان اين گرايش مي توانند در كارخانه هاي كشتي سازي كشور مثل كارخانه كشتي سازي صدرا در بوشهر ، كارخانه نكا در شمال و اروندان در خليج فارس مشغول به كار گردند و يا در سازمان بنادر و كشتي راني وظيفه ساخت سكوهاي شناور را بر عهده بگيرند.
توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه :مكانيك بهشت رياضيات است.(یک بار دیگه با صدای بلند !) اين جمله زيبا از لئونارد اولر رياضي دان بزرگ سوئيسي، بيانگر ارتباط تنگاتنگ رياضيات با مكانيك است. در واقع مهندسي مكانيك بخصوص در گرايش حرارت و سيالات از مباحث و مسايل رياضي بسيار استفاده مي كند. از سوي ديگر همان طور كه پيش از اين گفتيم مكانيك بخشي از علم فيزيك است و حتي دانش آموزان دوره متوسطه نيز با علم مكانيك در كتاب فيزيك خود آشنا مي شوند و اين علم بخصوص در گرايش طراحي جامدات اهميت بسياري دارد.

به همين دليل دانشجوي مهندسي مكانيك بايد در دو درس رياضي و فيزيك قوي بوده و همچنين از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبي برخوردار باشد.

دكتر الستي در مورد توانايي هاي لازم براي دانشجوي اين رشته مي گويد:
فعاليت در رشته مهندسي مكانيك بسيار متنوع است و در نتيجه هم دانشجوي علاقه مند به كارهاي تئوريك مي تواند جذب اين رشته شده و در بخش هاي نظري و تئوري فعاليت كند و هم دانشجوي خلاق و علاقه مند به طراحي و ساخت وسايل و دستگاههاي مختلف مي تواند اين رشته را انتخاب نمايد. اما بدون شك يك مهندس مكانيك موفق كسي است كه به ياري دو بال علم و عمل پيشرفت كند. به همين خاطر من در دانشگاه ، دانشجويان را تشويق مي كنم كه پروژه هاي تحقيقاتيشان تلفيقي از كار تئوريك و عملي باشد.
دانشجوي اين رشته بايد از نظر جسمي آمادگي كار در محيطهاي پرجمعيت و كارخانجات دور از شهر را داشته باشد.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر: امكان ادامه تحصيل در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتراي تخصصي ميسر مي باشد. در دوره كارشناسي ارشد 32 واحد و در دوره دكترا 48 واحد درسي ارايه مي گردد.
رشته هاي مشابه و نزديك به اين رشته: رشته مهندسي مكانيك به عنوان جامع ترين رشته مهندسي داراي دروس مشترك با اغلب رشته هاي مهندسي ديگر نظير مهندسي دريا ، مهندسي شيمي، مهندسي هوا فضا و ... مي باشد.
مصاحبه با دانشجوي مشغول به تحصيل: مهندسي مكانيك جامع ترين رشته مهندسي است كه در آن با اصول اساسي طراحي تمامي سيستمهاي محيط پيرامون آشنا مي شويم . دروس اين رشته غالبا كاربردي بوده و در ارتباطي تنگاتنگ با دروس رياضيات و فيزيك است. دانشجوي اين رشته بايد فردي خلاق و داراي قدرت تجسم كافي باشد تا بتواند در طراحي مكانيزمها موفق باشد.
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر: دانش مكانيك دانش زندگي است . در هر مجتمع و كارگاه صنعتي نياز به فارغ التحصيلان اين رشته امري ضروري و مشهود است و با توجه به حركتهاي صنعتي اين چندساله اخير كشور مهندسين مكانيك بيش از پيش در گرداندن چرخ صنعت دخيل شده اند و راه همواره براي رشد و ترقي آنها گشاده است.

نكات تكميلي: رشته مهندسي مكانيك داراي واحدهايي ملموس و كاربردي است ولي داشتن شناخت كافي نسبت به اين رشته قبل از انتخاب آن ضروري است. اغلب واحدهاي اين رشته داراي رياضيات ديفرانسيلي پيچيده و تجسم فيزيكي هستند كه منجر به سخت شدن اين واحدها مي شوند. ضمنا واحدهاي كارگاهي و فعاليت در واحدهاي توليدي نيز از ويژگي هاي اين رشته مي باشد كه داوطلبان آن را با محيطهاي صنعتي آشنا كرده و پيوند مي زند

در پایان نکاتی رو خودم اضافه میکنم
ببنید دوستان این حرف من نیست این حرف بسیاری از اساتید و دانشگاهیان هست به لحاظ سختی و مشکل بودن بعد از برق مکانیک یکی از رشته مشکل دانشگاهی هست اما چه مشکلی ؟
اگر بخواهیم با خودمان صادق باشیم برق رشته بتونی ، بی احساس ، مشکل اعصاب خورد کن و پر از تحلیل های ناسازگار با ذهن به قول برنامه نویس ها باگ زیاد داره
بعد از فارق التحصیلی پتانسیل کمی برای ارشد داره داشتن انگیزه از طرف خودتون خیلی موثره
یعنی این رشته به حدی سخت است که به شما انگیزه نمیده و گاهی اوقات بیش از حد شما رو نا امید میکنه
اما در رشته مکانیک اگر سختی زیادی هم در درسی باشه منتها با زیبایی همراه است
به غیر از عمران تقریباً تو بقیه رشته شما باید تصور بکنی و حاصل دسترنج شما ممکنه یک چیز قابل لمس نباشه
اما خروجی محصولی که یک مهندس مکانیک روش کار میکنه قطعاً مکانیکی و قابل لمس هست
من از شما دعوت میکنم برید و مسابقات مربوط به طراحی مکانیزم رو ببنید

در نظر اول شاید از نظر شما کمی مضحک به نظر برسه
اما شما نمیدونید وقتی یک مکانیزمی طراحی میکنید و این مکانیزم شروع به حرکت میکنه نعوذ بالله آدم احساس میکنه خدا هست و یک چیزی خلق کرده تا نری تو رشته مکانیک نمیتونید زیبایی این رشته رو درک کنید
هیچ میدونستید سلطان جنگ های اول جهانی و جنگهای دوم جهانی و سلطان حتی جنگ های امروزی مهندسهای مکانیک هستن ، هیچ میدونستین سرمهندس های طراحی راکت ها و شاتل های ناسا مهندس های مکانیک هستن

هیچ موشکی از آسمان بلند نمیشه مگر اینکه امضای یک مهندس مکانیک روش باشه

اگر بخواید بمونید یک جا تقریباً نیاز شخصی به فرآورده مکانیکی ندارید
اما برای حرکت برای تحول برای جابه جایی نیاز به یک فرآورده مکانیکی مثل دوچرخه یا ماشین یا ............. دارید

مکانیک یعنی همه چی و مطمئن باشید دانشجوهای مکانیک هر دانشگاهی هم تعصب و هم همت بلندتری نسبت به دانشجوهای رشته های دیگه دارند چون انگیزه بیشتری دارند
پس پیش برید به سوی مکانیک و از شکست و مشکلات نهراسید
که مهندسان مکانیک همشون به بهشت برین خواهند رفت !

[bigbang]

سلام
امیدوارم احوالتون چاق باشه حتماً با محیط این تالار یعنی مهندسی مکانیک آشنا شدین و متوجه شدین که در چه فضایی هست ، هر چند تیری هست در تاریکی اما ما دعوت به همکاری از هر عنصری چه دوست و چه دشمن مینماییم تا ما را در این تالار همراهی کنند ، یک سری تغییراتی هست که باید در تالار مکانیک بدم بعداً این تغییرات رو زمانی که درست برنامه ریزی کردم و اعمال کردم خواهید دید اما فعلاً کاری به این مسائل نداریم و من هیچوقت قبل از این که عمل کنم حرف نمیزنم ، که چیزی بگم که بهش عمل نکرده باشم کای رو انجام میدم بعد دلیلش رو ذکر میکنم
البته ممکن هست تفاوت های محسوسی در دیدگاه ها باشه اما باید بگم که یکسری جملات بسیار قاصر هستند که بتونند حقیقت رو اون طور که هست نمایان کنند
باید بپذیریم که مهندسی مکانیک در ایران با جاهای دیگه دنیا متفاوت هست
و ما یک کشور در حال توسعه هستیم در این زمینه و زیاد هم تجربه کاری نداریم
کارهای پایلوت کمی هم انجام دادیم و به صورت جهت داده شده تلاشی رو صورت ندادیم برای همین امروز در بهترین شرایط یک مونتاژ کننده صنعتی مخصوصاً در شاخه صنعتی هستیم ، باید بپذیریم که گرایش سیالات در ایران جز تکنسین و در بهترین شرایط بهینه سازی عملکرد نیروگاه ها نیست و در بالاترین سطوح آرزوی هر گرایش سیالاتی حضور در شرکتهای بزرگی مثل مپنا ( مدیریت پروژه های نیروگاهی ایران ) نیست در سطوح پایین تر حالا عضویت در نظام مهندسی و کارهای تاسیساتی برای مجتمع ها و ساختمانها اما ( که البته اگر دست بر قضا داشته باشند در آمد خوبی هم داره ) ولی بحث این هست که بازار این مسائل هم به دلیل سیطره چند مهندس قدیمی بر نظام مهندسی چیزی جز پارتی بازی ، و گرفتن امتیاز های کارهای بزرگ نیست ، مناقصه ها هم در واقع رقابت ناسالم هست و هر شرکتی که قیمت کمتری را پیشنهاد بدهد ،برنده مناقصه ها خواهد بود که کیفیت کار در این میان قربانی خواهد شد
در نهایت اگر همه جا با بن بست روبرو شد باید در یک شرکت تازه تاسیس سیمان مشغول به کار باشد یا کارهای تاسیساتی خرد را انجام بدهد ( این حقیقت جامعه الان در حال حاضر هست ) سیالاتی ها به هر حال مسیری را طی میکنند که آخر و انتهای آن را میبینند !
اما برای ساخت تولید میدان کار وابسته به مهارت فردی افزایش پیدا خواهد کرد
در واقع میدونید بزارید خیلی به شما صمیمی بگم ساخت و تولید چی هست ! ساخت و تولید یک قطعه از قبل طراحی شده را میگیرد بعد فکر میکند این قطعه از قبل تولید شده چطور مورد تولید انبوه قرار بگیرد که کم هزینه تر باشد
یا این که مکانیزم تولید بطری آب معدنی چطور باشد ، با قالبب گیری بادی تولید شود یا به شیوه دیگه ، و بیشتر طراح قالب و مکانیزم های انبوه هست
که برای صرفه اقتصادی یک تولید کننده مفید تر هست ، ساخت تولید در ایران هم هست شرکتهای موفق ، از اسمش هم معلوم هست ( ساخت و تولید )

اما گرایش سوم ، طراحی جامدات این گرایش بدون توجه به هزینه ، سفارش تحویل میگیرد ، مثلاً به عنوان یک طراح سفارش میگیرد که یک قطعه در این ابعاد با این مقاومت با این ضریب اطمینان برای من بساز که حد خستگی آن در این محدوده باشد
طراحی اجزاء یکی از درس های اصلی این گرایش هست ، و همچنین استاتیک و مقاومت مصالح ، طراحی مکانیزم ها ، دینامیک ماشین و دینامیک و ... همه این درس ها در واقع برای این گرایش هست ، که باید تشخیص بده با چه آلیاژی ، و با چه پروسه ای تولید کنه قطعه رو
اما در سطوح بالاتر مثلاً سفارش ماشین یا طراحی مکانیزم خواهد گرفت که سیستمی مکانیکی تولید کند ، مثلاً سفارش های نظامی ( که بحث صرفه اقتصادی اصلاً مطرح نیست ) در واقع مخلص کلام زیبایی مهندسی مکانیک و اکثر نرم افزار های مهندسی مکانیک هم برای این گرایش هست ! و مکانیک را در دنیا با این گرایش میشناسند
اما حقیقتش در ایران یک مقداری اوضاع و شرایط اونطور که باید بر وفق مراد این گرایش نیست ( مثل ساخت و تولید یا حرارت و سیالات ) بنده در آینده مطلبی در این زمینه خواهم نوشت و نقشه ی راهی برای یک مهندس مکانیک موفق در زمینه طراحی اون هم در ایران ترسیم خواهم کرد
سخن به درازا کشید ، زیاد صحبت نکنم

[علي.]

بينگ بنگ عزيز خدا قوت و اميدوارم موفق باشي، خوشبختانه در اين عصر كشورمان نگاه خوبي به صنعت دارد و متخصصين نيز تلاشهاي خوبي رو در تمام زمينه ها ميكنن.

[bigbang]

نوشته اصلی توسط علي.

بينگ بنگ عزيز خدا قوت و اميدوارم موفق باشي، خوشبختانه در اين عصر كشورمان نگاه خوبي به صنعت دارد و متخصصين نيز تلاشهاي خوبي رو در تمام زمينه ها ميكنن.

از این به بعد از علی آقا استفاده بیشتری از در تالار مکانیک میکنیم و باید شاهد رگبار سوالات ما باشه و تجربیاتش رو مفتی در اختیار ما قرار بده
هر چند مهندس جماعت جون میده ولی اطلاعات نمیده
ولی ما ازش اطلاعات کسب میکنیم
ایشون قطعه ساز هستند و شاغل در یک مجموعه صنعتی و اتفاقاً رشته اشون هم مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات هست

[علي.]

از این به بعد از علی آقا استفاده بیشتری از در تالار مکانیک میکنیم و باید شاهد رگبار سوالات ما باشه و تجربیاتش رو مفتی در اختیار ما قرار بده
هر چند مهندس جماعت جون میده ولی اطلاعات نمیده
ولی ما ازش اطلاعات کسب میکنیم
ایشون قطعه ساز هستند و شاغل در یک مجموعه صنعتی و اتفاقاً رشته اشون هم مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات هست

مطمئن باشيد من قبل از اينكه بخوام جون بدم جواب ميدم البته اگه بلد باشم.