زبان اولین گام پیشرفت

[behnam5555]

زبان اولین گام پیشرفت

رحمان محمودی

بحث در مورد زبان مادری بحث طولانی وگسترده ای میباشد. درلاتین برای زبان مادری معادل هایی ‌آورده اند که شاید هیچ کدام معنی ریز زبان مادری را ندهند ولی به معنای زبان مادری از آن استفاده میشود از جمله (first language): زبان اولیه ،(native language) زبان محلی یا بومی ، (cradle language) زبان گهواره ، (mother language) زبان مادری .
زبان اول در زندگی انسان از ارزش والایی برخوردار میباشد.زیرا زبان اساس و پایه هویت یک جامعه و شناسه یک فرد را بوجود میاورد، همراه با این شناسه اجتماعی زبان اول انسان ( مادری),در جامعه شناسه اجتماعی و سیاسی را در برمیگیرد که در کشورهای چند زبانه اهمیت آن بیشتر از دیگر ارزش های اجتماعی میباشد .
همه ما از صحبت کردن با زبان مادری خود لذت میبریم و این در سرشت هر کودکی با آن آشناست و هیچ احساس دو گانگی و غریبی با آن ندارد.
در ایران در بسیاری از مناطق از جمله کردستان ، آذربایجان ، بلوچستان و غیره شمار کثیری از خانواده ها هستند که با فرزندان و کودکان خود با زبان فارسی صحبت میکنند و آن را نشانه پیشرفت و کلاس میدانند !!؟؟؟ که این خود نشانه ای ازبی فرهنگی است, زیرا کسی که هویت خود را ازدست میدهد نه با کلاس است و نه پیشرفته, بلکه از پسرفته ترین افراد جامعه میباشد .
طبق تحقیقات انجام گرفته‌, کودک باید تا سن 12 سالگی فقط و فقط به زبان مادری آموزش ببیند و زبان های دیگر در برنامه های آموزشی فراگیر‌‌آن قرار داده شود, چرا که طبق نظر روانشناسان و زبان شناسان: «دوازده سال اولیه ی زندگی فرد از لحاظ فراگیری زبان, دوران تطبیق محسوب می شود و بعد از آن دوره یادگیری شروع می شود, یعنی در این دوره است که فرد زبان فراگرفته ی خود را بامحیط تطبیق می دهد و سیستم فراگیری اش شکل می گیرد.»
یوهان آموس کومینوس پدر آموزش و پرورش نوین در دنیا شناخته شده است. در قرن 17 میلادی اصولی را برای آموزش و پروش و یادگیری عنوان کرد که آموزش و پرورش امروزی دنیا از آن تبعیت می کند. وی اعتقاد داشت که :«کودک را بایستی باشناخت و بینش اجسام آشنا کرد, یعنی معانی مستقیم اشیا و اجسام را به کودکان آموخت و بر ضرورت استفاده از زبان مادری تاکید کرد,همچنین می گفت که آموزش تا سن 12 سالگی باید فقط و فقط به زبان مادری باشد.»
زبان مادری اولین وسیله ی ارتباط هر فرد با محیط بیرون و نیز بخشی از ابزار بیان احساسات, عواطف,اندیشه ورؤیاست, بنابراین از نظر حقوق شهروندی, آموزش به زبان مادری حق مسلم هر فرد(شهروند) می باشد.
از دیدگاه هویتی, زبان ها فقط وسیله ی ارتباطی نمی باشند. بلکه هویت گویشوران آن است و وسیله ی انتقال تجارب,فرهنگ و دانش آنان می باشد. به طور کلی زبان باعث ایجاد وحدت و پیوندهای محکم در بین گویشوران آن زبان می باشد. انسان با زبان مادری فکر می کند ومی اندیشدو بدین ترتیب, زبان شناسان عقیده دارند که بین تفکر و زبان رابطه ی مستقیمی وجود دارد. در بند 26 اعلامیه ی جهانی حقوق بشر می خوانیم: «هدف آموزش و پرورش باید شکوفایی همه جانبه ی شخصیت انسان و تقویت رعایت حقوق بشر وآزادی های اساسی باشد. آموزش و پرورش باید به گسترش حسن تفاهم، دگرپذیری و دوستی میان تمام ملت ها و گروههای نژادی یا دینی و نیز به گسترش فعالیتهای ملل متحد در راه حفظ صلح یاری رساند.»
و در بند سوم همین ماده آمده است :« پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش برای فرزندان خود,بردیگران حق تقدم دارند. » .
در این باره برای نجات و حفظ زبان ها و به منظور احیای زبان مادری, سازمان ملل در سال 1999 روز« 21 فوریه» برابر با دوم اسفند ماه را « روز جهانی زبان مادری » نامگذاری کرد و هر سال این سازمان و یونیسکو, مراسم های گوناگونی را در کشور های مختلف برگزار میکنند و از دولت ها میخواهند که حق اقوام و ملتهای ساکن کشور خود را برای آموزش به زبان مادری, به رسمیت بشناسند و زمینه های تدریس به زبان مادری را فراهم آورند و سال 2008 را «سال جهانی زبان مادری» نام گزاری کرد .
باید در نظر داشت که آموزش کودکان به زبانهایی غیر از زبان مادری, باعث سردرگمی وآشفتگی کودک در برقراری ارتباط با محیط جدید می شود و تبعاتی هم ازقبیل افت تحصیلی وعدم رشد فرهنگی را بدنبال دارد وچنین است که هویت کودک درمعرض تهدید قرار می گیرد .
با توجه‌ به‌ اینکه تکلم چیزی نیست جزتبدیل افکار و ایده ها واحساسات به آوا.بیشتر کودکانی که از تحصیل به زبان مادری خود محروم اند یا میشوند, اعتماد به نفس وعلایق خود را نسبت به مدرسه از دست می دهند,که نتیجه ی آن افت تحصیلی، تاثیرسوء روانی – شخصیتی بر روی این دسته از کودکان می باشد ودرچنین جوامعی, سطح بی سوادی در مقایسه با دیگر جوامع که فرصت تحصیل به زبان مادری را دارند, بالاتر است .
کودک با زبان مادری اش, پیرامون خود رامی شناسد و بوسیله‌ ی زبان مادری ازتعلق خود به گروه هم زبانش آگاه می شود. وقتی با زبان مادری سخن میگوییم, بین زبان و ذهن رابطه برقرار میشود. زیرا این سخنان لحظات زندگی و تجارب گذشته ی ما را تداعی میکنند. دراین هنگام است که مکانیسم سه گانه ای بین دهان, ذهن وقلبمان شکل میگیرد, که با سرشت آدمی سازگاری کامل دارد .
زبان در قرآن کریم, شناسه ی آدمیزادی انسان را می رساندو با وجود سیستم گیرایی, فقط جسمی نیست بلکه معنوی نیز میباشد. از این نظر میتوان گفت که: ایمان و زبان قسمتی از طبیعت خلقت کودک را تشکیل میدهد و برای هر فرد اولی«ایمان», شناسه ای درهردو جهان و دومی «زبان»شناسه ای دراین دنیا می باشد.
زبان دراوایل کودکی ابتدایی است, که بعدا جامعه, شناسه ای ملی یا آیینی به آن میدهد .
در مورد زبان دو نظریه متضاد وجود دارد :
تئوری اول, نظریه ی سیتوین پنکر :
وی در سه کتاب از "پخش زبان و رفتار آن" بحث میکند. پنکر با پشتیبانی ازنظریه های نوام چامسکی و نظریه ی گسترش، تئوری خود را فرموله میکند: زبان ابتدایی کودک, درانجام پروسه ی انتخاب طبیعت به وجود می آید. وقتی کودک زاده می شود, باخود ژنی ابتدایی دارد واین ژن قابلیت صحبت کردن و یادگیری را دربردارد .
پنکر باوری به مسئله ی تابلوی سفید مغز کودک ندارد, زیرا این نظریه فقط برروی پروسه ی یادگیری تأکید می کند و وجود سیستم گیرایی زبان ازمغز کودک را ردمیکند. پنکردرکتاب دیگرخود, از«زبان فکرکردن» بحث میکند ومیگوید:همه ی انسانها دارای«زبان فکرکردن» هستند واین زبان پنجره ای بر روی طبیعت انسان است وبه همین دلیل است که ما سعی میکنیم نظری به جهان پیرامون اطراف بیاندازیم .
پینکر می نویسد:«این واژگانی که بکار میبریم کار,اسماء واشکال تشکیل دهنده ی دستورزبان میتوانند, خیلی چیزها را به من بگویند. درمورد اجتماعی که در آن زندگی می کنیم, عقل و مغزمان ونیزچگونگی عملکردشان »
تئوری دوم:
گیوفری سامپسون در "آموزش دادن حوا" به شیوه ی دیگری درباره ی زبان ابتدایی بحث می کند، سامپسون براساس نظریه های کارل پوپر از پروسه ی یادگیری می گوید: «وقتی زاده می شویم, هیچ چیزی را نمی دانیم. اما این توانایی را داریم که همه چیز را یاد بگیریم و باز دراین مورد از" حوا" می گوید: حوا که آفریده شد,هیچ چیز را نمی دانست، جاهل بود، اما خواهان یادگیری و دارای قدرت گیرایی خوبی بود.»
هردو نظریه دارای نواقص زیادی هستند, زیرا هر کدام یک جانب را در بر می گیرند.ولی قرآن روی هر دو تأکید می کند. انسان هم برنامه ریزی شده است به سیستم یادگرفتن زبان وهم موجودی است که توانایی یادگیری دارد.
با نگاهی به سیستم آموزش پرورش در کشورمان درمی یابیم که نزدیک به 60 درصد کودکان با زبانی غیراززبان مادری, آموزش داده می شوند واین اصول و قواعد جهانی آموزش تا سن 12 سالگی فقط در مورد کودکان فارس زبان اجرا می شود.بعد ازاین سن زبان عربی و انگلیسی به زبان آموزشی کودک افزوده می شود,اما در مناطق دو زبانه ی کشوراوضاع آشفته است,چرا که یک کودک شش ساله ی غیرفارس از اولین روزهای تحصیلی به زبانی غیراززبان مادری خود تعلیم می بیند.
نتیجه گیری:
آموزش به زبان غیر از زبان مادری به رشد ذهنی و شخصیتی کودک آسیب جدی وارد می کند,که از نظر روانشناختی آموزش به زبان مادری سبب درک بهتر مطلب می شود واز نظر اجتماعی سبب جذب راحت تر کودک در محیط اجتماعی خود می شود وبه عنوان یک عنصر فرهنگی او را درارتباط با گذشته ی فرهنگی قرار می دهد.
از نظرعاطفی,استفاده از زبان مادری درکودکان سبب تداوم دراستفاده ازنمادهای زبان شناختی می شود وبدین ترتیب او را از گسستگی عاطفی ناشی ازعدم استفاده اززبان مادری بازمی دارد.
بنابراین آموزش به زبانی غیراز زبان مادری, پیوند میان زبان مدرسه و زبان مادری کودکان را با دشواریهای زیادی مواجه می کند و بین زبان دانش آموز و زبان مدرسه شکافی بزرگ پدید می آید .

http://rejna-wrme.blogfa.com