استاد جلیل شهناز ، نوازنده چیره دست ساز ... درگذشت

[امیر عباس انصاری]

استاد جلیل شهناز ، نوازنده چیره دست ساز ... درگذشت

شور فرهاد و عشوه شیرین، زنده کردی به شور و شهنازت

شهناز، استاد برجسته تار ایران زمین درگذشت+فیلم

این استاد بی‌همتای تار در طول زندگی هنری خود با هنرمندانی چون فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، همایون خرم، علی تجویدی، حسن کسائی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسین خواجه امیری و محمدرضا شجریان و.. همکاری داشته‌ و آثار کم نظیری با سرپنجه های هنرمندش ثبت شده که گوش نسل های آینده را نیز همچون پیشینیان و نسل معاصر، نوازش خواهد داد...

کد خبر: ۳۲۶۴۵۵ تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۲ - ۱۳:۰۴

استاد جلیل شهناز نوازنده پیشکسوت موسیقی و نوازنده تار در سن 92 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد تا جامعه موسیقی ایران زمین، در فاصله ای کوتاه، با یکی دیگر از اساتید بزرگ این مرز و بوم وداعی تلخ داشته باشد و در اندک زمانی شاهد پرکشیدن پیاپی مفاخر فرهنگ ایران زمین از این عالم خاکی باشیم.

به گزارش «تابناک»، جلیل شهناز پس از یک دوره بیماری صبح امروز دوشنبه 27 خردادماه در بیمارستان آراد درگذشت و به جمع یارانش پیوست؛ یارانی که در ماه‌های اخیر یک به یک پرکشیدند و محفل موسیقی ایران را تهی از تجارب تاریخی شان کردند.

بر اساس آنچه از دوران حیات استاد جلیل شهناز منتشر شده، او در سال ۱۳۰۰ در اصفهان به دنیا آمد. تقریباً همه اعضای خانواده اش با موسیقی آشنایی داشتند و در رشته‌های مختلف هنر از جمله تار، سه‌تار، سنتور و کمانچه به مقام استادی رسیدند. پدرش «شعبان خان» علاقه وافری به موسیقی اصیل ایرانی داشت و علاوه بر تار که ساز اختصاصی او بود، سه‌تار و سنتور هم می‌نواخت. عموی او غلامرضا سارنج هم از نوازندگان کمانچه بود.

جلیل شهناز، از کودکی به موسیقی علاقه‌مند شد و نواختن تار را در نزد عبدالحسین شهنازی و برادر بزرگ خود حسین شهناز که به خوبی ساز می‌نواخت، آغاز کرد. پشتکار زیاد و استعداد شگرف جلیل به حدی بود که در سنین جوانی از نوازندگان خوب اصفهان شد و در همین دوران با حسن کسایی (نوازندهٔ سرشناس نی) آشنا شد که این آشنایی سرآغاز همکاری بلندمدت‌شان بود. جلیل شهناز از سال ۱۳۲۴، در تهران ساکن شد و با رادیو تهران شروع به کار کرد و در بسیاری از برنامه‌ها به عنوان تک‌نواز شرکت کرد.

جلیل شهناز با سفر به تهران و اقامت در این شهر کارمند افتخاری شهرداری شد. این زمان مصادف بود با پخش برنامه‌های تخصصی موسیقی از رادیو و تلویزیون که جلیل شهناز از تکنوازان بی بدیل این دوران بود. امکانات ضبط و استودیوهای تازه به خدمت گرفته رادیو تلویزیون این فرصت را به او داد تا بتوانند با پنجه و مضراب سحرآمیز خویش دل هر شنونده و بیننده‌ای را تسخیر کند.

ضبط برنامه‌های فراوان و نیز کنسرت‌های مختلف با نوازندگان و خوانندگان معروف آن عصر در تهران حاصل این دوران است اما با این که استاد هیچ گونه شناختی با نت ندارد و تمامی آثارش سمعی و بصری است ولی با داشتن گوشی سمیع و دستانی بدیع توانسته‌است تمامی اجرائیات آواز را موبه مو جواب دهد واین برای استاد نقطهٔ عطفی می‌باشد.

این استاد برجسته و بی همتای تار در طول زندگی هنری خود با هنرمندانی چون فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، همایون خرم، علی تجویدی، حسن کسائی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسین خواجه امیری و محمدرضا شجریان و.. همکاری داشته‌ و آثار کم نظیری با سرپنجه های هنرمندش ثبت شده که گوش نسل های آینده را نیز همچون پیشینیان و نسل معاصر، نوازش خواهد داد.

استاد جلیل شهناز به حق در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره ماندگار هنر و موسیقی برگزیده شد و در ۲۷ تیر سال ۱۳۸۳، مدرک درجه یک هنری (معادل دکترا) برای تجلیل از یک عمر فعالیت هنری دریافت کرد و بی‌شک تا تار در موسیقی جهان جای داشته باشد، شهناز هیچ گاه از نظرها دور نخواهد شد و یادش برای مردم هنردوست ایران زمین به جاودانگی موسیقی ایران زمین خواهد بود.

استاد محمدرضا شجریان در تجلیل از استاد شهناز، نام گروه موسیقی‌اش را «شهناز» نهاده است


زنده یاد شهریار در تجلیل از فن نوازندگی استاد شهناز چه نیکو سروده بود:

ای جگر گوشه کیست دمسازت
با جگر حرف میزند سازت

تارو پودم در اهتزاز آرد
سیم ساز ترانه پردازت

حیف نای فرشتگانم نیست
تا کنم ساز دل هم آوازت

وای ازین مرغ عاشق زخمی
که بنالد به زخمه سازت

چون من ای مرغ عالم ملکوت
کی شکسته است بال پروازت

شور فرهاد و عشوه شیرین
زنده کردی به شور و شهنازت

نازنینا نیازمند توام
عمر اگر بود می کشم نازت

سوز و سازت به اشک من ماند
که کشد پرده از رخ رازت

گاهی از لطف سرفرازم کن
شکر سرو قد سرافرازت

شهریار این نه شعر حافظ بود
که به سر زد هوای شیرازت



************************************


«تابناک» که پیش از این در حد توان خود به گرامیداشت شان این استاد بزرگمنش پرداخته بود، اینک در فیلمی در دو بخش، در حد ذره‌ای به جایگاه این استاد فقید بیشتر اشاره می‌‌کند. در بخش نخست یکی از اجراهای قدیمی استاد شهناز را که یک همنوازی تاریخی است، مشاهده می‌کنید، همچنین قطعه‌ قدیمی کوتاهی را تماشا می‌کنید که استاد در بخشی از آن با یک دست تار می‌نوازد که در میان اساتید برجسته نیز کمتر استادی توانش را دارد و در آخر اجرایی معاصر از استاد را تماشا می‌کنید که در مراسم تقدیر از این استاد در ‌سالهای معاصر ثبت شده است.

همچنین در بخش دوم، سخنرانی استاد محمدرضا شجریان شاگرد ارشد استاد جلیل شهناز که گروهش را نیز به واسطه ارادتش به شهناز، به نام استادش نهاده، می‌شنوید که این بخش نیز در نهایت با نوای شجریان به پایان می‌رسد. یاد این استاد گرانمایه گرامی و میراثش همواره در ویترین فرهنگ ایران پایدار باد.


دانلود بخش اول
دانلود بخش دوم




روحش شاد
نام و خاطرش جاویدان باد
به عزیزان و بازماندگان این استاد فقید و جامعه هنری کشور تسلیت عرض می کنیم
از طرف فروم پی سی سیتی و اعضای محترم این انجمن

امیر