دۆزه‌خ دوو نه‌فه‌ر

سه‌ر دوو پێك

سه‌رابیشیان نه‌بردین ،

چ جای دوو رووباری شه‌راب !!

*****

دوو چۆماوی شیر و هه‌‌نگوینی ده‌سته‌كانی تۆ خۆش !

با به‌ به‌له‌می گــــــــــــــونا‌ه ، لـــــــــــێده‌ین ، بڕۆین !

هه‌تا مه‌ستی ،

هه‌تا شێت بوون ،

هه‌تا هه‌تا ...

*****

دۆزه‌خ دوو نه‌فه‌ر !!

دوو نه‌فه‌ر دۆزه‌خ !!

هه‌واری خاڵی

- شینی هێمن -

ئه‌ی هه‌تاوی بزڕكاوی ئه‌و هه‌واره‌!
ئه‌ی خێڵه‌كه‌ی به‌ره‌و ژووری ئه‌و به‌هاره‌!
ئه‌وڕۆ ئاسۆ چاوه‌ كانییه‌ک بوو مه‌یی.
ئه‌وڕۆ ده‌ریا چاو له‌ رێی رووبارێک بوو هه‌ر نه‌گه‌یی.
ئه‌وڕۆ ژوانگه‌ی دڵسووتاو
سارد و كپه‌،
نه‌ ترپه‌ی پێیان
نه‌ خورپه‌ی دڵان،
نابیسرێ سرته‌ و چپه‌.

به‌هارێكی ویشكه‌ساڵ،
به‌ هه‌نیسكان
ئه‌سرینی خه‌م
بۆ هه‌واری "شیلاناوێ"
ده‌كاته‌ ته‌م.
"تاقه‌دار"ی سوێراوچێژ
په‌لكی به‌هاری وه‌ری
كۆچی گراویی نه‌دی:
"تاقه‌داری كزی پیری عه‌وداڵ
دیمه‌نی "هێمن"ی هێنامه‌ خه‌یاڵ
وه‌كوو ئه‌و تاک و ته‌ریک له‌م لێژا
غه‌یری سوێراوی گڕاو نه‌یچێژا".(1)

په‌ری ئازادی له‌ كوێی؟!
هه‌ڵوه‌دا "هێمن"ه‌كه‌ی ده‌ربه‌ده‌رت
تا ده‌می ئاویلـكه‌دان،
گه‌لێ جار بۆ كوڕی گه‌ل ناردییه‌ سه‌رت.
ئه‌ی سواره‌ "هێمن"ه‌كه‌ی ئه‌و بواره‌!
گه‌لێ تاوان
گه‌لێ تانه‌
گه‌لێ بوختان،
بوونه‌ مژ و
بوونه‌ ته‌می ئه‌و رێگایه‌.
تو سوارێكی شاره‌زا بووی
ته‌مڕه‌وێن بووی
تۆ هه‌تاو بووی و ئاوا بووی.
تۆ هه‌تاوی و به‌یانییان
گزینگت له‌ به‌ژنی كه‌ژان ده‌هاڵێنی و
هه‌ڵدێیه‌وه‌،
تۆ كۆچ ناكه‌ی
هه‌ر دێیه‌وه‌.

په‌ری خان و مانی شێعر!
ئه‌ی به‌ هه‌وای ئه‌و كوێستانه‌ ڕاهاتوو،
ئه‌ی به‌ به‌فر و باران و كڕێوه‌ دا هاتوو!
ده‌سگیرانی "هێمن"ت
بارگه‌ی بۆ هه‌وارێكی نامۆ تێكنا ...
ئێستاش خوێنی له‌ ده‌ماره‌كانی تۆ دا
هه‌ر له‌ گه‌ڕ دا.
ئه‌تۆش نه‌مری و چاو لێكنانێی
ئه‌تۆ دارێكی ریشاژۆی و
قه‌ت پیر نابی و
له‌و خاكه‌ بارگه‌ت تێكنانێی.

ئه‌رێ شوانه‌!
هانێ شمشاڵ و
ئه‌وشۆ شینی ئه‌و شه‌وه‌ برینداره‌ و
شینی شاعیرێ دڵ به‌ سۆ بگێڕه‌،
له‌ گوێن ماڵاوایی و
ژانی ئاواره‌یی دا
به‌ گه‌رمه‌ سۆزێ تێیتووڕێنه‌،
به‌ چریكه‌ی لاوكێ
په‌چه‌ی ئه‌و شه‌وه‌زه‌نگه‌ دادڕێنه‌.

ئه‌وشۆكه‌
هه‌سته‌ و ئۆقره‌ ناگرێ ...
ئه‌وشۆ دڵه‌ و
به‌رگه‌ی ئه‌و ژان و بركه‌ ناگرێ ...
ئه‌وشۆكه‌ ئه‌ستێره‌ و مانگ
له‌و شه‌وه‌ سڕه‌ راساون،
ئه‌وشۆكه‌ بزه‌ و شادی
دوو سازی ژێ پساون.

ئای "ئایشێ خان"! (2)
ئێستا چاوه‌كانی كوردستان
وه‌ک چاوانی تۆ ته‌ڕن،
ئێستا كه‌ژ و نواڵه‌
ته‌لان و به‌نده‌ن
سوێسن و به‌یبوون و گوڵاڵه‌
ده‌سته‌وئه‌ژنۆ چاوه‌ڕوانی
زه‌رده‌په‌ڕن.

ئاخ ... "ئایشێ خان"!
ئه‌وشۆكه‌ "هێمن" نایه‌ته‌ ژوان
نایه‌ته‌ ژوان!

ئێستاكه‌ هه‌وار مه‌كۆی خه‌مه‌
ئێستاكه‌ كوێستان تارای ته‌مه‌.

ئای شه‌نگه‌بێری ئه‌و هه‌واره‌!
هاوار كه‌ "فاته‌ ڕه‌شێ"(3 )
با بێ و به‌ سۆزی ده‌نگی گه‌رمی
له‌و شینگایه‌ خه‌مان دابه‌شێ:
"هه‌ی مه‌كه‌، رۆڵه‌ مه‌كه‌، بابانوێرانم مه‌كه‌،
خه‌ڵكی به‌ تاڵانی ده‌چۆوه‌، مه‌ڕه‌، به‌رانه‌، به‌خته‌یه‌، شه‌كه‌،
ئه‌منی مل به‌ كوێن به‌ تاڵانم ده‌چۆوه‌، گه‌ردنی زه‌رد و
به‌ژنی باریک و ڕووی به‌ خاڵ و دوو چاوی ده‌ به‌ڵه‌كه‌".(4 )

ئێستاكه‌ هه‌وار مه‌كۆی خه‌مه‌
ئێستاكه‌ كوێستان تارای ته‌مه‌.

هێدی
به‌هاری 1986

--------------------------------------------------------------------------------

1. به‌شێكه له شێعرێكی فاتیحی شێخولئیسلامی(چاوه)، به نێوی "بۆ مه‌هاباد"، كه ساڵی 1345(1966) نووسیویه.

2. ژنی مامۆستا هێمن.

3. "فاته‌ ڕه‌شی لاچینی" ئافره‌تێكی ده‌نگخۆش بووه‌ كه‌ به‌ ده‌نگی پڕ سۆزی له‌ شینگایان شینی گێڕاوه‌.

4. له‌ فۆلكلـۆر وه‌رگیراوه‌.

تینوویه‌تیم به‌ ماچ ده‌شكێ

كۆچه‌ و ئه‌و كۆچه‌شم به‌ بێ تۆ كرد
شه‌وداوه‌ته‌ و شاییم به‌ بێ دۆ كرد

تینووم، تینوویه‌تیم به‌ ماچ ده‌شكێ
غه‌ریبم، ته‌نیاییم ده‌سته‌مۆ كرد

ناتگه‌مێ، سه‌رێكم لێ هه‌ڵێنه‌
چاوه‌ڕوانیی چاوانمی كه‌م سۆ كرد

شینه‌ دووریی كه‌س و یار و وه‌ته‌ن
كوا فرمێسک، شینیشم به‌ ڕۆ ڕۆ كرد

با به‌سته‌ی ژیان گه‌رووی ویشكم ته‌ڕ كا
گۆیێنه‌ ژیان، ئه‌ویشم بێ گۆ كرد.

هێدی
1989

بازی من

پڕ گه‌وه‌ و هه‌وراز و لێژه‌ بازی من
خه‌مگر و پڕ ژان و بركه‌ ڕازی من

دابڕاوی زێدی بنده‌ست و له‌تم
تین و تاسه‌ و بانگی مانه‌ گازی من

هێدی
1990

پێڵاو

جووتێ پێڵاوم كردنه‌ پێ
كه‌ند و له‌ند و
قۆرت و گه‌وه‌،
هه‌ڵه‌نگووتن،
هه‌ستانه‌وه‌،
نیشتمان و
بووژانه‌وه‌م پێناساندن.

كه‌چی ئێستا له‌ هه‌نده‌ران
بۆ پێم نابن.

هێدی
زستانی 1991

بۆ مه‌هاباد

شاره‌كه‌م، به‌ندی دڵم، ئه‌ی باغی من!
ڕه‌وڕه‌وه‌ی ساوایه‌تیم، سابڵاغی من

دڵ به‌ هیوات لێده‌دا، لانكی دڵی
تۆ له‌ وه‌رزی یادی من دا سه‌رچڵی

ببیه‌ ناڵه‌م، من له‌ سوێیانت گڕام
من له‌ تۆ بووم و له‌ یاران دابڕام

دووره‌ یارم، دووره‌ یارم، دووره‌ یار
ڕاونراو و ده‌ركراو و دووره‌ شار

دڵ مه‌گۆڕه‌، لێم مه‌تۆرێ، یاری تۆم
ڕووگه‌كه‌م! كوێستانی دڵ! ئه‌ی زێدی خۆم!

هێدی
پاییزی 1991

هه‌تاو

گوڵێ گیان! ڕووگه‌كه‌م با چاوی تۆ بێ
كلـیلـی به‌ندی دڵ با ناوی تۆ بێ

له‌ به‌ر گه‌رمیی ئه‌وینت با بسووتێم
هه‌تاوی ژینی من با تاوی تۆ بێ

هێدی
1992

ئه مسال بێ چیا نه ورۆز ناکه م

بێ بۆنی گیا . نه ورۆز ناکه م

نه ورۆز ناکه م بێ بلێسه ی سووری ئاگر

نه ورۆزناکه م ئه گه ر ره شبه له ک تۆزنه کاو

خۆم نه بم به سه ر چۆپی گر!!

کزه ی جه رگم :

به یانی زووهه لم سێنه!

زۆر ده ترسم.

که وێک

کارێک.

گوندێک

شارێک

چه مێک ، چیایێک له بیر بکه م

زۆر ده ترسم.

دارێک،

به ردێک ،

کوختێک ،

گه ردیک،

بنجه گیایێک ،له بیر بکه م!

به یانی زووهه لم سێنه!

دیسان مه ڵێ : " با تێر خه ۆ بێ "

سوێندم به چیا خواردوه ،

که کوردستانه دووره که م

به گه رمێن و کوێستانه وه ،

بگوازمه وه بۆ غه ریبی- بۆ ژووره که م

عه بدوڵڵا په شێو

ساوا کانتان
مه مکی دایکیان
ئاشقانه ئه مژن
به زمانی دایکی تان
جوابی
ته له فون ئه ده نه وه
تاوان بارن
تاوان بار
به وه ی که
ئه نفال
به تاوانه وه بو

ئیوه له دایک بو

شه پول