اختراعات و اکتشافات مسلمین
زین العابدین قربانی
بر خلاف آنهایی که پنداشته اند: مسلمین از خود هیچگونه ابتکاری نداشته اند تنها به ترجمه علوم یونان پرداخته پل ارتباطی بین گذشته و دنیای حاضر بوده اند، واقعیت تمدن عظیم اسلامی و پیشرفت های اعجاب انگیز علمی مسلمین در قسمتهای ادبیات، عقائد، اخلاق، حقوق، طب، فیزیک، شیمی، نجوم، طبیعی، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، هنر و... نشان داده که دانشمندان اسلامی صرف نظر از جهت انتقال علوم چیزهای تازه ای در قسمت های مختلف علوم اختراع و ابداع کرده و امور زیادی را نیز از مرحله ی بسیار ناچیز تکامل بخشیده به حد نهایی و کمال خود رسانیده اند که به برخی از آنها اشاره می شود:
باروت و اسلحه گرم
تا پیش از قرن هفتم میلادی این مواد به اروپا نیامده بود و می گویند: اولین کسی که آن را به اروپا آورد یک نفر معمار شامی بوده در صورتیکه این مواد قسمت مهمی از وسایل جنگی مسلمین را تشکیل می داد. اکتشافات باروت را از مدتی پیش به (رجر باکن) نسبت می دادند ولی بعد معلوم شد که او مانند (آلبرت اعظم) آنرا از نسخه قدیمی ای که از مسلمین به دستش افتاده بود، بدست آورده است.
کتابی که در قرن 13 میلادی به وسیله یکی از مسلمین نوشته شده و (رینو) آنرا ترجمه کرده است در آن فرمول استفاده از توپ را این طور شرح می دهد: (شوره ده درم، ذغال دو درم، گوگرد یک درم ونیم آنها را خیلی نرم ساییده در توپ به اندازه یک ثلث آن را پر کنید و باید زیادتر نباشد چه بیم آن است لوله را بترکاند.)
ساختن کاغذ
کاغذ که یکی از عوامل توسعه ی دانش و فرهنگ است از ابتکارات مسلمین بشمار می رود و از ناحیه آنها به غرب و اروپا راه یافته است. دکتر گوستاولوبون در این باره می نویسد: در قرن وسطی تا مدتی تحریرات مردم اروپا روی پوست بوده است و آن بقدری گران تمام می شده که از انتشار کتب جلوگیری می شده و زمانی هم به اندازه ای نایاب شد که کشیشهای روم و یونان کتابهای قدیمی خیلی ضخیم را جمع نموده حروف و کلمات آنها را حک کرده روی صفحات آنها مسائل مذهبی می نوشتند. اگر مسلمانان کاغذ را اختراع نمی کردند کشیشها تمام کتب را قدیمه را که تحت نظر آنها بود بر باد می دادند و اختراع کاغذ با پنبه و کتان و کهنه در حقیقت خدمت نمایانی به عالم علم و دانش به شمار می رود.
(کازیری) در کتابخانه(اسکوریال) کتابی را دید که در سال 1009 میلادی روی کاغذ نوشته شده بود از این کتاب بدست می آید: مسلمین پیش از همه در نوشته ها بجای پوست از کاغذ استفاده می کردند. گرچه چینی ها پیش از مسلمین از ابریشم کاغذ می ساختند ولی باید توجه داشت که اولا" ابریشم در اروپا نبود و ثانیا" برای مردم بسیار گران تمام می شد.بنابراین ساختن کاغذ از پنبه، کهنه، کتان، کنف هم ارزان تمام می شد و هم در دسترس همگی قرار داشت.
ساعت زنگ دار
پی یر روسو می نویسد:هارون الرشید برای شارلمانی ساعت زنگ داری به عنوان هدیه فرستاد که خود بخود کار می کرد و اهالی مغرب زمین آن را هشتمین عجائب جهان پنداشتند.
4- کشف حرکت سومی در ماه که ششصد سال بعد (تیکو براهه) آنرا تایید کرد
5- کشف دوران دم
6- کشف وزن مخصوص بسیاری از اجسام
7- اطلاعات تازه در علم فیزیک و کیفیت ابصار و انتشار نورو ساختن الات مخصوص جراثقال
8- کشف مواد و فرمول های تازه ای در شیمی از قبیل:جوهر شوره، الکل و.... و بکار بردن آن در داروسازی و استخراج معادن و ساختن فولاد و رنگسازی
9- استعمال ظل در محاسبات مثلثاتی به جای جیب و وتر
10- کشف کرویت زمین و حرکت آن به دور خورشید
11- اظهار نظر در باره ی مناطقی که چند ماه شب است و چند ماه روز(قطبین)
12- راهنمایی در کشف آمریکا
13- ترتیب زیج و حرکت سیارات و بیان فواصل میان کرات
14- تحقیقات کامل راجع به میل منطقه البروج و تناقص آنها
15- بیضوی بودن مدار سیارات
16- استعمال قطب نما در کشتی
17- بکار بردن داروی بیهوشی در عمل جراحی
18- کشف برخی امراض سرایت کننده
19- اکتشاف میزان تقویم اعتدالین
20- بیرون آوردن آب مروارید از چشم از راه عمل جراحی
21- تحقیق درباره طول مدت سال براساسی که امروز متداول است و تعیین ساعات و دقایق و ثوانی آن
22- اختراع شیشه و صابون
23- حل معادلات درجه دوم و سوم
24- بکار بردن جبر و مقابله در هندسه
25- تحقیقات کافی در علوم مخروطات
26- کشف جاذبه ی عمومی وسیله خازنی.
__________________________
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی مولف: زین العابدین قربانی انتشارات: نشر فرهنگ اسلامی 1370
