|
سرگذشت
براي ِ سرور و ناصر مقبل سايه‌ي ِ ابري شدم بر دشت‌ها دامن کشاندم: خارکَن با پُشته‌ي ِ خارش به راه افتاد عابري خاموش، در راه ِ غبارآلوده با خود گفت: «ــ هه! چه خاصيت که آدم سايه‌ي ِ يک ابر باشد!» کفتر ِ چاهي شدم از بُرج ِ ويران پَرکشيدم: برزگر پيراهني بر چوب، روي ِ خرمن‌اش آويخت دشت‌بان، بيرون ِ کلبه، سايبان ِ چشم‌هاي‌اش کرد دست‌اش را و با خود گفت: «ــ هه! چه خاصيت که آدم کفتر ِ تنهاي ِ بُرج ِ کهنه‌ئي باشد؟» آهوي ِ وحشي شدم از کوه تا صحرا دويدم: کودکان در دشت بانگي شادمان کردند گاري‌ي ِ خُردي گذشت، ارابه‌ران ِ پير با خود گفت: «ــ هه! چه خاصيت که آدم آهوي ِ بي‌جفت ِ دشتي دور باشد؟» ماهي‌ي ِ دريا شدم ني‌زار ِ غوکان ِ غمين را تا خليج ِ دور پيمودم. مرغ ِ دريائي غريوي سخت کرد از ساحل ِ متروک مرد ِ قايق‌چي کنار ِ قايق‌اش بر ماسه‌ي ِ مرطوب با خود گفت: «ــ هه! چه خاصيت که آدم ماهي‌ي ِ ول‌گرد ِ دريائي خموش و سرد باشد؟» □ کفتر ِ چاهي شدم از بُرج ِ ويران پَرکشيدم سايه‌ي ِ ابري شدم بر دشت‌ها دامن کشاندم آهوي ِ وحشي شدم از کوه تا صحرا دويدم ماهي‌ي ِ دريا شدم بر آب‌هاي ِ تيره راندم. دلق ِ درويشان به دوش افکندم و اوراد خواندم يار ِ خاموشان شدم بيغوله‌هاي ِ راز، گشتم. هفت کفش ِ آهنين پوشيدم و تا قاف رفتم مرغ ِ قاف افسانه بود، افسانه خواندم بازگشتم. خاک ِ هفت اقليم را افتان و خيزان درنوشتم خانه‌ي ِ جادوگران را در زدم، طرفي نبستم. مرغ ِ آبي را به کوه و دشت و صحرا جُستم و بيهوده جُستم پس سمندر گشتم و بر آتش ِ مردم نشستم. |
پريا
به فاطي‌ي ِ ابطحي‌ي ِ کوچک و رقص ِ معصومانه‌ي ِ عروسک‌هاي ِ شعرش يکي بود يکي نبود زير ِ گنبد ِ کبود لُخت و عور تنگ ِ غروب سه تا پري نشسّه بود زار و زار گريه مي‌کردن پريا مث ِ ابراي ِ باهار گريه مي‌کردن پريا. گيس ِشون قد ِ کمون رنگ ِ شبق از کمون بُلَن تَرَک از شبق مشکي تَرَک. روبه‌روشون تو افق شهر ِ غلاماي ِ اسير پُشت ِشون سرد و سيا قلعه‌ي ِ افسانه‌ي ِ پير. از افق جيرينگ‌جيرينگ صداي ِ زنجير مي‌اومد از عقب از توي ِ بُرج ناله‌ي ِ شب‌گير مي‌اومد... «ــ پريا! گشنه‌تونه؟ پريا! تشنه‌تونه؟ پريا! خَسّه شدين؟ مرغ ِ پر بَسّه شدين؟ چيه اين‌هاي‌هاي ِتون گريه‌تون واي‌واي ِتون؟» پريا هيچ‌چي نگفتن، زار و زار گريه مي‌کردن پريا مث ِ ابراي ِ باهار گريه مي‌کردن پريا... □ «ــ پرياي ِ نازنين چه‌تونه زار مي‌زنين؟ توي ِ اين صحراي ِ دور توي ِ اين تنگ ِ غروب نمي‌گين برف مياد؟ نمي‌گين بارون مياد؟ نمي‌گين گُرگِه مياد مي‌خورد ِتون؟ نمي‌گين ديبه مياد يه لقمه خام مي‌کند ِتون؟ نمي‌ترسين پريا؟ نمياين به شهر ِ ما؟ شهر ِ ما صداش مياد، صداي ِ زنجيراش مياد ــ پريا! قد ِ رشيدم ببينين اسب ِ سفيدم ببينين اسب ِ سفيد ِ نقره‌نَل يال و دُم‌ا ِش رنگ ِ عسل، مرکب ِ صرصرتک ِ من! آهوي ِ آهن‌رگ ِ من! گردن و ساق‌ا ِش ببينين! باد ِ دماغ‌ا ِش ببينين! امشب تو شهر چراغونه خونه‌ي ِ ديبا داغونه مردم ِ ده مهمون ِ مان با دامب و دومب به شهر ميان داريه و دمبک مي‌زنن مي‌رقصن و مي‌رقصونن غنچه‌ي ِ خندون مي‌ريزن نُقل ِ بيابون مي‌ريزن هاي مي‌کشن هوي مي‌کشن: «ــ شهر جاي ِ ما شد! عيد ِ مردماس، ديب گله داره دنيا مال ِ ماس، ديب گله داره سفيدي پادشاس، ديب گله داره سياهي رو سياس، ديب گله داره»... پريا! ديگه توک ِ روز شيکسّه دَراي ِ قلعه بسّه اگه تا زوده بُلَن شين سوار ِ اسب ِ من شين مي‌رسيم به شهر ِ مردم، ببينين: صداش مياد جينگ و جينگ ِ ريختن ِ زنجير ِ برده‌هاش مياد. آره! زنجيراي ِ گرون، حلقه به حلقه، لابه‌لا مي‌ريزن ز دست و پا. پوسيده‌ن، پاره مي‌شن، ديبا بي‌چاره مي‌شن: سر به جنگل بذارن، جنگلو خارزار مي‌بينن سر به صحرا بذارن، کويرو نمک‌زار مي‌بينن عوضش تو شهر ِ ما... ]آخ! نمي‌دونين پريا![ دَر ِ برجا وا مي‌شن; برده‌دارا رسوا مي‌شن غلوما آزاد مي‌شن، ويرونه‌ها آباد مي‌شن هر کي که غُصه داره غم ِشو زمين مي‌ذاره. قالي مي‌شن حصيرا آزاد مي‌شن اسيرا اسيرا کينه دارن داس ِشونو ورمي‌دارن سيل مي‌شن: شُرشُرشُر! آتيش مي‌شن: گُرگُرگُر! تو قلب ِ شب که بدگِله آتيش‌بازي چه خوش‌گِله! آتيش! آتيش! ــ چه خوبه! حالام تنگ ِ غروبه چيزي به شب نمونده به سوز ِ تب نمونده به جستن و واجَستن تو حوض ِ نقره جَستن... الان غلاما وايسادن که مشعلارو وردارن بزنن به جون ِ شب، ظلمتو داغونش کنن عمو زنجيربافو پالون بزنن وارد ِ ميدونش کنن به جائي که شنگولش کنن سکه‌ي ِ يه‌پولش کنن. دست ِ همو بچسبن دور ِ يارو برقصن «حمومک مورچه داره، بشين و پاشو» دربيارن «قفل و صندوقچه داره، بشين و پاشو» دربيارن پريا! بسّه ديگه هاي‌هاي ِتون گريه‌تون، واي‌واي ِتون!»... پريا هيچ‌چي نگفتن، زار و زار گريه مي‌کردن پريا مث ِ ابراي ِ باهار گريه مي‌کردن پريا... □ «ــ پرياي ِ خط‌خطي لُخت و عريون، پاپتي! شباي ِ چله‌کوچيک که تو کرسي، چيک و چيک تخمه مي‌شکستيم و بارون مي‌اومد صداش تو نودون مي‌اومد بي‌بي‌جون قصه مي‌گُف حرفاي ِ سربسّه مي‌گُف قصه‌ي ِ سبزپري زردپري، قصه‌ي ِ سنگ ِ صبور، بُز روي ِ بون، قصه‌ي ِ دختر ِ شاه ِ پريون، ــ شمائين اون پريا! اومدين دنياي ِ ما حالا هي حرص مي‌خورين، جوش مي‌خورين، غُصه‌ي ِ خاموش مي‌خورين که دنيامون خال‌خالي‌يه ، غُصه و رنج ِ خالي‌يه؟ دنياي ِ ما قصه نبود پيغوم ِ سر بَسّه نبود. دنياي ِ ما عيونه هر کي مي‌خواد بدونه: دنياي ِ ما خار داره بيابوناش مار داره هر کي باهاش کار داره دلش خبردار داره! دنيا�� ِ ما بزرگه پُراز شغال و گرگه! دنياي ِ ما ــ هِي، هِي، هِي! عقب ِ آتيش ــ لِي، لِي، لِي! آتيش مي‌خواي بالاترک تا کف ِ پات تَرَک‌تَرَک... دنياي ِ ما همينه بخواهي نخواهي اينه! خُب، پرياي ِ قصه! مرغاي ِ پر شيکسّه! آب ِتون نبود، دون ِتون نبود، چائي و قليون ِتون نبود، کي بِتون گفت که بياين دنياي ِ ما، دنياي ِ واويلاي ِ ما قلعه‌ي ِ قصه‌تونو ول بکنين، کار ِتونو مشکل بکنين؟» پريا هيچ‌چي نگفتن، زار و زار گريه مي‌کردن پريا مث ِ ابراي ِ باهار گريه مي‌کردن پريا. □ دس زدم به شونه‌شون که کنم روونه‌شون ــ پريا جيغ زدن، ويغ زدن، جادو بودن دود شدن، بالا رفتن تار شدن پائين اومدن پود شدن، پير شدن گريه شدن، جوون شدن خنده شدن، خان شدن بنده شدن، خروس ِ سرکنده شدن، ميوه شدن هسته شدن، انار ِ سربسته شدن، اميد شدن ياءس شدن، ستاره‌ي ِ نحس شدن... وقتي ديدن ستاره به من اثر نداره: مي‌بينم و حاشا مي‌کنم، بازي‌رو تماشا مي‌کنم هاج و واج و منگ نمي‌شم، از جادو سنگ نمي‌شم ــ يکي‌ش تُنگ ِ شراب شد يکي‌ش درياي ِ آب شد يکي‌ش کوه شد و زُق زد تو آسمون تُتُق زد... شرابه رو سر کشيدم پاشنه رو ورکشيدم زدم به دريا تر شدم، از اون‌ور ِش به‌در شدم دويدم و دويدم بالاي ِ کوه رسيدم اون ور ِ کوه ساز مي‌زدن، هم‌پاي ِ آواز مي‌زدن: «ــ دلنگ دلنگ! شاد شديم از ستم آزاد شديم خورشيد خانوم آفتاب کرد کُلّي برنج تو آب کرد: خورشيد خانوم! بفرمائين! از اون بالا بياين پائين! ما ظلمو نفله کرديم آزادي رو قبله کرديم. از وقتي خَلق پاشد زنده‌گي مال ِ ما شد. از شادي سير نمي‌شيم ديگه اسير نمي‌شيم هاجَستيم و واجَستيم تو حوض ِ نقره جَستيم سيب ِ طلا رو چيديم به خونه‌مون رسيديم...» □ بالا رفتيم دوغ بود قصه‌ي ِ بي‌بي‌م دروغ بود، پائين اومديم ماست بود قصه‌ي ِ ما راست بود: قصه‌ي ِ ما به سر رسيد غلاغه به خونه‌ش نرسيد، هاچين و واچين زنجيرو ورچين! |
باران بارون مياد جرجر
گم شده راه ِ بندر ساحل ِ شب چه دوره آب‌اِش سيا و شوره اي خدا کشتي بفرست آتيش ِ بهشتي بفرست جاده‌ي ِ کهکشون کو زُهره‌ي ِ آسمون کو چراغ ِ زُهره سرده تو سياهيا مي‌گرده اي خدا روشن‌اِش کن فانوس ِ راه ِ من‌اِش کن گم شده راه ِ بندر بارون مياد جرجر □ بارون مياد جرجر رو گنبد و رو منبر لک‌لک ِ پير ِ خسته بالاي ِ منار نشسته. «ــ لک‌لک ِ ناز ِ قندي يه چيزي بگم نخندي: تو اين هواي ِ تاريک دالون ِ تنگ و باريک وقتي که مي‌پريدي تو زُهره رو نديدي؟» «ــ عجب بلائي بچه! از کجا ميائي بچه؟ نمي‌بيني خوابه جوجه‌م حالش خرابه جوجه‌م از بس که خورده غوره تب داره مثل ِ کوره؟ تو اين بارون ِ شَرشَر هوا سيا زمين تر تو ابر ِ پاره‌پاره زُهره چي‌کار داره؟ زُهره خانم خوابيده هيچ‌کي اونو نديده...» □ بارون مياد جرجر رو پُشت ِ بون ِ هاجر هاجر عروسي داره تاج ِ خروسي داره. «ــ هاجرک ِ ناز ِ قندي يه چيزي بگم نخندي: وقتي حنا مي‌ذاشتي ابروتو ورمي‌داشتي زلفاتو وامي‌کردي خالتو سيا مي‌کردي زُهره نيومد تماشا؟ نکن اگه ديدي حاشا...» «ــ حوصله داري بچه! مگه تو بي‌کاري بچه؟ دومادو الان ميارن پرده رو ورمي‌دارن دسّمو مي‌دن به دسّش بايد دَرارو بَسّش نمي‌بيني کار دارم من؟ دل ِ بي‌قرار دارم من؟ تو اين هواي ِ گريون شرشر ِ لوس ِ بارون که شب سحر نمي‌شه زُهره به‌در نمي‌شه...» □ بارون مياد جرجر روي ِ خونه‌هاي ِ بي‌در چهارتا مرد ِ بيدار نشسّه تنگ ِ ديفار ديفار ِ کنده‌کاري نه فرش و نه بخاري. «ــ مردا، سلام ُ عليکم! زُهره خانم شده گُم نه لک‌لک اونو ديده نه هاجر ِ ورپريده اگه ديگه بر نگرده اوهو، اوهو، چه دَرده! بارون ِ ريشه‌ريشه شب ديگه صُب نمي‌شه.» «ــ بچه‌ي ِ خسّه‌مونده چيزي به صُب نمونده غصه نخور ديوونه کي ديده که شب بمونه؟ ــ زُهره‌ي ِ تابون اين‌جاس تو گره ِ مُشت ِ مرداس وقتي که مردا پاشن ابرا ز ِ هم مي‌پاشن خروس ِ سحر مي‌خونه خورشيد خانوم مي‌دونه که وقت ِ شب گذشته موقع ِ کار و گَشته. خورشيد ِ بالابالا گوشِش به زنگه حالا.» □ بارون مياد جرجر رو گنبد و رو منبر رو پُشت ِ بون ِ هاجر رو خونه‌هاي ِ بي‌در... ساحل ِ شب چه دوره آب‌ا ِش سياه و شوره جاده‌ي ِ کهکشون کو زُهره‌ي ِ آسمون کو؟ خروسک ِ قندي‌قندي چرا نوکتو مي‌بندي؟ آفتابو روشن‌ا ِش کن فانوس ِ راه ِ من‌ا ِش کن گم شده راه ِ بندر بارون مياد جرجر... |
راز با من رازي بود
که به کو گفتم با من رازي بود که به چا گفتم تو راه ِ دراز به اسب ِ سيا گفتم بي‌کس و تنها به سنگاي ِ را گفتم □ با راز ِ کهنه از را رسيدم حرفي نروندم حرفي نروندي اشکي فشوندم اشکي فشوندي لبامو بستم از چشام خوندی |
شبانه
۱ يه شب ِ مهتاب ماه مياد تو خواب منو مي‌بره کوچه به کوچه باغ ِ انگوري باغ ِ آلوچه دره به دره صحرا به صحرا اون جا که شبا پُشت ِ بيشه‌ها يه پري مياد ترسون و لرزون پاشو مي‌ذاره تو آب ِچشمه شونه مي‌کنه موي ِ پريشون... ۲ يه شب ِ مهتاب ماه مياد تو خواب منو مي‌بره تَه ِ اون دره اون جا که شبا يکه و تنها تک‌درخت ِ بيد شاد و پُراميد مي‌کنه به ناز دسشو دراز که يه ستاره بچکه مث ِ يه چيکه بارون به جاي ِ ميوه‌ش نوک ِ يه شاخه‌ش بشه آويزون... ۳ يه شب ِ مهتاب ماه مياد تو خواب منو مي‌بره از توي ِ زندون مث ِ شب‌پره با خودش بيرون، مي‌بره اون جا که شب ِ سيا تا دَم ِ سحر شهيداي ِ شهر با فانوس ِ خون جار مي‌کشن تو خيابونا سر ِ ميدونا: «ــ عمويادگار! مرد ِ کينه‌دار! مستي يا هشيار خوابي يا بيدار؟» □ مست‌ايم و هشيار شهيداي ِ شهر! خواب‌ايم و بيدار شهيداي ِ شهر! آخرش يه شب ماه مياد بيرون، از سر ِ اون کوه بالاي ِ دره روي ِ اين ميدون رد مي‌شه خندون يه شب ماه مياد يه شب ماه مياد... |
شبانه وه! چه شب‌هاي ِ سحرْسوخته
من خسته در بستر ِ بي‌خوابي‌ي ِ خويش در ِ بي‌پاسخ ِ ويرانه‌ي ِ هر خاطره را کز تو در آن يادگاري به‌نشان داشته‌ام کوفته‌ام. کس نپرسيد ز کوبنده وليک با صداي ِ تو که مي‌پيچد در خاطر ِ من: «ــ کيست کوبنده‌ي ِ در؟» هيچ در باز نشد تا خطوط ِ گُم و رويائي‌ي ِ رُخسار ِ تو را بازيابم من يک بار ِ دگر... آه! تنها همه‌جا، از تک ِ تاريک، فراموشي‌ي ِ کور سوي ِ من داد آواز پاسخي کوته و سرد: «ــ مُرد دل‌بند ِ تو، مَرد!» □ راست است اين سخنان: من چنان آينه‌وار در نظرگاه ِ تو اِستادم پاک، که چو رفتي ز برم چيزي از ماحصل ِ عشق ِ تو بر جاي نماند در خيال و نظرم غير ِ اندوهي در دل، غير ِ نامي به زبان، جز خطوط ِ گُم و ناپيدائي در رسوب ِ غم ِ روزان و شبان... □ ليک ازين فاجعه‌ي ِ ناباور با غريوي که ز ديدار ِ به‌ناهنگام‌ات ريخت در خلوت و خاموشي‌ي ِ دهليز ِ فراموشي‌ي ِ من، در دل ِ آينه باز سايه مي‌گيرد رنگ در اتاق ِ تاريک شبحي مي‌کشد از پنجره سر، در اجاق ِ خاموش شعله‌ئي مي‌جهد از خاکستر. □ من درين بستر ِ بي‌خوابي‌ي ِ راز نقش ِ رويائي‌ي ِ رُخسار ِ تو مي‌جويم باز. با همه چشم تو را مي‌جويم با همه شوق تو را مي‌خواهم زير ِ لب باز تو را مي‌خوانم دائم آهسته به‌نام اي مسيحا! اينک! مرده‌ئي در دل ِ تابوت تکان مي‌خورد آرام‌آرام... |
شبانه با هزاران سوزن ِ الماس
نقره‌دوزي مي‌کند مهتاب روي ِ ترمه‌ي ِ مُرداب... من نگاه‌ام مي‌دود ــ جوشيده از عمق ِ عبوس ِ فکر سوي ِ پنجره، اما پنجره بيگانه با شوق ِ نگاه ِ من به من چيزي نمي‌گويد... □ ــ پنجره چون تلخي‌ي ِ لب‌خنده‌ي ِ حُزني باز شو تا شاخه‌ي ِ نوري برويد در شکاف ِ خاک ِ خشک ِ رنج‌ام از بذر ِ تلاش ِ من! پنجره بيدار ِ شب هشيار ِ شب در انتظار ِ صبح‌دم چيزي نمي‌گويد... ــ پنجره! دانم که آخر، چون يکي لبخند خواهي‌کُشت اين روح ِ مصيبت را که ماسيده است در هزاران گوشه‌ي ِ تاريک و کور ِ اين شبستان ِ سياه ِ وهم... پنجره در دَرد ِ شام‌انجام ِ خويش از ظلمت ِ پادرعدم چيزي نمي‌گويد... □ ــ پنجره! بگشاي از هم چون کتاب ِ قصه‌ي ِ خورشيد تا اميدم بازجويد در صدف‌هاي ِ دهان ِ رنج صبح ِ مرواريدتاب‌اش را به ژرفاژرف ِ اين درياي ِ دورافتاده‌ي ِ نوميد! □ پنجره اما هم ازآن‌گونه ــ سر در کار ِ خود ــ بربسته دارد لب چون گُل ِ نشکفته‌ي ِ لبخند رشته‌رشته بذر ِ مرواريدش اندر کام. ليک اميد ِ من از هزاران روزن ِ او صبح ِ پاک ِ تازه‌رو را مي‌دهد پيغام. □ با هزاران سوزن ِ الماس روي ِ تاقه‌شال ِ کهنه‌ي ِ مُرداب نقشه‌هاي ِ بته‌جقه نقره‌دوزي مي‌کند مهتاب. |
شبانه
به خانم ِ آنگلا باران‌ْيْ شب که جوي ِ نقره‌ي ِ مهتاب بي‌کران ِ دشت را درياچه مي‌سازد، من شراع ِ زورق ِ انديشه‌ام را مي‌گشايم در مسير ِ باد شب که آوائي نمي‌آيد از درون ِ خامُش ِ ني‌زارهاي ِ آب‌گير ِ ژرف، من اميد ِ روشن‌ام را همچو تيغ ِ آفتابي مي‌سرايم شاد. □ شب که مي‌خواند کسي نوميد من ز راه ِ دور دارم چشم با لب ِ سوزان ِ خورشيدي که بام ِ خانه‌ي ِ همسايه‌ام را گرم مي‌بوسد شب که مي‌ماسد غمي در باغ من ز راه ِ گوش مي‌پايم سُرفه‌هاي ِ مرگ را در ناله‌ي ِ زنجير ِ دستان‌ام که مي‌پوسد. |
شبانه من سرگذشت ِ ياءس‌ام و اميد
با سرگذشت ِ خويش: مي‌مُردم از عطش، آبي نبود تا لب ِ خشکيده تر کنم. مي‌خواستم به نيمه‌شب آتش، خورشيد ِ شعله‌زن به‌درآمد چنان که من گفتم دو دست را به دو چشمان سپر کنم. با سرگذشت ِ خويش من سرگذشت ِ ياءس و اميدم... |
شبانه ياران ِ من بيائيد
با دردهاي ِتان و بار ِ درد ِتان را در زخم ِ قلب ِ من بتکانيد. من زنده‌ام به رنج... مي‌سوزدم چراغ ِ تن از درد... ياران ِ من بيائيد با دردهاي ِتان و زهر ِ درد ِتان را در زخم ِ قلب ِ من بچکانيد. |
شبانه شبانه شعري چه‌گونه توان نوشت
تا هم از قلب ِ من سخن بگويد، هم از بازوي‌ام؟ شبانه شعري چنين چه‌گونه توان نوشت؟ □ من آن خاکستر ِ سردم که در من شعله‌ي ِ همه عصيان‌هاست، من آن درياي ِ آرام‌ام که در من فرياد ِ همه توفان‌هاست، من آن سرداب ِ تاريک‌ام که در من آتش ِ همه ايمان‌هاست. |
بودن گر بدين‌سان زيست بايد پست
من چه بي‌شرم‌ام اگر فانوس ِ عمرم را به رسوائي نياويزم بر بلند ِ کاج ِ خشک ِ کوچه‌ي ِ بن‌بست. گر بدين‌سان زيست بايد پاک من چه ناپاک‌ام اگر ننشانم از ايمان ِ خود، چون کوه يادگاري جاودانه، بر تراز ِ بي‌بقاي ِ خاک. |
مرغَ باران در تلاش ِ شب که ابر ِ تيره مي‌بارد
روي ِ درياي ِ هراس‌انگيز وز فراز ِ بُرج ِ بارانداز ِ خلوت مرغ ِ باران مي‌کشد فرياد ِ خشم‌آميز و سرود ِ سرد و پُرتوفان ِ درياي ِ حماسه‌خوان گرفته اوج مي‌زند بالاي هر بام و سرائي موج و عبوس ِ ظلمت ِ خيس ِ شب ِ مغموم ثقل ِ ناهنجار ِ خود را بر سکوت ِ بندر ِ خاموش مي‌ريزد ــ مي‌کشد ديوانه‌واري در چنين هنگامه روي ِ گام‌هاي ِ کُند و سنگين‌اش پيکري افسرده را خاموش. مرغ ِ باران مي‌کشد فرياد دائم: ــ عابر! اي عابر! جامه‌ات خيس آمد از باران. نيست‌ات آهنگ ِ خفتن يا نشستن در بر ِ ياران؟... ابر مي‌گريد باد مي‌گردد و به زير ِ لب چنين مي‌گويد عابر: ــ آه! رفته‌اند از من همه بيگانه‌خو با من... من به هذيان ِ تب ِ روياي ِ خود دارم گفت‌وگو با يار ِ ديگرسان کاين عطش جز با تلاش ِ بوسه‌ي ِ خونين ِ او درمان نمي‌گيرد. □ اندر آن هنگامه کاندر بندر ِ مغلوب باد مي‌غلتد درون ِ بستر ِ ظلمت ابر مي‌غرد وزاو هر چيز مي‌ماند به ره منکوب، مرغ ِ باران مي‌زند فرياد: ــ عابر! در شبي اين‌گونه توفاني گوشه‌ي ِ گرمي نمي‌جوئي؟ يا بدين پُرسنده‌ي ِ دل‌سوز پاسخ ِ سردي نمي‌گوئي؟ ابر مي‌گريد باد مي‌گردد و به خود اين‌گونه در نجواي ِ خاموش است عابر: ــ خانه‌ام، افسوس! بي‌چراغ و آتشي آن‌سان که من خواهم، خموش و سرد و تاريک است. □ رعد مي‌ترکد به خنده از پس ِ نجواي ِ آرامي که دارد با شب ِ چرکين وز پس ِ نجواي ِ آرام‌اش سردخندي غم‌زده، دزدانه، از او بر لب ِ شب مي‌گريزد مي‌زند شب با غم‌اش لبخند... مرغ ِ باران مي‌دهد آواز: ــ اي شب‌گرد! از چنين بي‌نقشه رفتن تن نفرسودت؟ ابر مي‌گريد باد مي‌گردد و به خود اين‌گونه نجوا مي‌کند عابر: ــ با چنين هر در زدن، هر گوشه گرديدن، در شبي که‌ش وهم از پستان ِ چونان قير نوشد زهر، ره‌گذار ِ مقصد ِ فرداي ِ خويش‌ام من... ورنه در اين‌گونه شب اين‌گونه باران اين‌چنين توفان که تواند داشت منظوري که سودي در نظر با آن نبندد نقش؟ مرغ ِ مسکين! زنده‌گي زيباست خُورد و خُفتي نيست بي‌مقصود. مي‌توان هرگونه کشتي راند بر دريا: مي‌توان مستانه در مهتاب با ياري بلم بر خلوت ِ آرام ِ دريا راند مي‌توان زير ِ نگاه ِ ماه با آواز ِ قايق‌ران سه‌تاري زد لبي بوسيد. ليکن آن شب‌خيز ِ تن‌پولاد ماهي‌گير که به زير ِ چشم ِ توفان برمي‌افرازد شراع ِ کشتي‌ي ِ خود را در نشيب ِ پرت‌گاه مظلم ِ خيزاب‌هاي ِ هايل ِ دريا تا بگيرد زاد و رود ِ زنده‌گي را از دهان ِ مرگ، مانده با دندان‌اش آيا طعم ِ ديگرسان از تلاش ِ بوسه‌ئي خونين که به گرماگرم ِ وصلي کوته و پُردرد بر لبان ِ زنده‌گي داده است؟ مرغ ِ مسکين! زنده‌گي زيباست... من درين گود ِ سياه و سرد و توفاني نظر با جُست‌وجوي ِ گوهري دارم تارک ِ زيباي ِ صبح ِ روشن ِ فرداي ِ خود را تا بدان گوهر بيارايم. مرغ ِ مسکين! زنده‌گي، بي‌گوهري اين‌گونه، نازيباست! □ اندر آن سرماي ِ تاريکي که چراغ ِ مرد ِ قايق‌چي به پُشت ِ پنجره افسرده مي‌ماند و سياهي مي‌مکد هر نور را در بطن ِ هر فانوس وز ملالي گُنگ دريا در تب ِ هذياني‌اش با خويش مي‌پيچد، وز هراسي کور پنهان مي‌شود در بستر ِ شب باد، وز نشاطي مست رعد از خنده مي‌ترکد وز نهيبي سخت ابر ِ خسته مي‌گريد، ــ درپناه ِ قايقي وارون پي ِ تعمير بر ساحل بين ِ جمعي گفت‌وگوشان گرم شمع ِ خُردي شعله‌اش بر فرق مي‌لرزد. ابر مي‌گريد باد مي‌گردد وندرين هنگامه روي ِ گام‌هاي ِ کُند و سنگين‌اش بازمي‌اِستد ز راه‌اش مَرد وزگلو مي‌خواند آوازي که ماهي‌خوار مي‌خواند شباهنگام آن آواز بردريا پس، به زير ِ قايق ِ وارون با تلاش‌اش از پي ِ به‌زيستن، اميد مي‌تابد به چشم‌اش رنگ... □ مي‌زند باران به انگشت ِ بلورين ضرب با وارون‌شده قايق مي‌کشد دريا غريو ِ خشم مي‌خورد شب بر تن از توفان به تسليمي که دارد مُشت مي‌گزد بندر با غمي انگشت. تا دل ِ شب از اميدانگيز ِ يک اختر تهي گردد ابر مي‌گريد باد مي‌گردد... |
کبود زير ِ خروش و جنبش ِ ظاهر
زير ِ شتاب ِ روز و شب ِ موج در خلوت ِ زننده‌ي ِ عمق ِ خليج ِ دور آن‌جا که نور و ظلمت، آرام خفته‌اند درهم، ولي گريخته از هم، آن‌جا که راه بسته به فانوس‌دار ِ روز، آن‌جا که سايه مي‌خورد از ظلمت‌اش به روي روياي ِ رنگ دختر ِ درياي ِ دور را ــ آن‌جا کبود خفته نه غم‌گين نه شادمان... □ بي‌انتهاي رنگ ِ دو چشم ِ کبود ِ تو وقتي که مات مي‌بَرَدَت، با سکوت ِ خويش خاموش و پُرخروش چون حمله‌هاي ِ موج بر ساحل، به‌گوش‌کر، آن‌جا که نور و ظلمت داده به پُشت پُشت آشوب مي‌کند! □ اي شرم! اي کبود! تنها براي ِ مردمک ِ چشم‌هاي ِ اوست گر مي‌پرستم‌ات. □ خاموش‌وار خفته‌ي ِ اين مردم ِ کبود در نغمه‌ي ِ فسون‌گر ِ جنجال ِ چشم ِ تو نُت‌هاي ِ بي‌شتاب ِسکوت است. يا آن‌که ناگهان در يک سونات ِ گرم بعد از شلوغ و همهمه‌ي ِ هرچه ساز و سنج بر شستي‌ي ِ پيانو تک‌ضربه‌هاي ِ نرم. اين رنگ ِ خواب‌دار در والس‌هاي ِ پُرهيجان ِ دو چشم ِ تو نُت‌هاي ِ تُرد و نرم ِ سکوت است. اين ساکت ِ کبود، جنون ِ من است و من تنها براي ِ مردمک ِ چشم‌هاي ِ تو سنگين ِ نرم ِ خفته‌ي ِ عمق ِ خليج را بُت‌وار مي‌پرستم... □ اي شرم! اي کبود! تنها براي ِ مردمک ِ چشم‌هاي ِ اوست گر مي‌پرستم‌ات. |
لعنت
در تمام ِ شب چراغي نيست. در تمام ِ شهر نيست يک فرياد. اي خداوندان ِ خوف‌انگيز ِ شب‌پيمان ِ ظلمت‌دوست! تا نه من فانوس ِ شيطان را بياويزم در رواق ِ هر شکنجه‌گاه ِ پنهاني‌ي ِ اين فردوس ِ ظلم‌آئين، تا نه اين شب‌هاي ِ بي‌پايان ِ جاويدان ِ افسون‌پايه‌تان را من به فروغ ِ صدهزاران آفتاب ِ جاوداني‌تر کنم نفرين، ــ ظلمت‌آباد ِ بهشت ِ گند ِتان را، در به روي ِ من بازنگشائيد! □ در تمام ِ شب چراغي نيست در تمام ِ روز نيست يک فرياد. چون شبان ِ بي‌ستاره قلب ِ من تنهاست. تا ندانند از چه مي‌سوزم من، از نخوت زبان‌ام در دهان بسته‌ست. راه ِ من پيداست. پاي ِ من خسته‌ست. پهلواني خسته را مانم که مي‌گويد سرود ِ کهنه‌ي ِ فتحي قديمي را. با تن ِ بشکسته‌اش، تنها زخم ِ پُردردي به جا مانده‌ست از شمشير و، دردي جان‌گزاي از خشم: اشک، مي‌جوشاندش در چشم ِ خونين داستان ِ درد; خشم ِ خونين، اشک مي‌خشکاندش در چشم. در شب ِ بي‌صبح ِ خود تنهاست. از درون بر خود خميده، در بياباني که بر هر سوي ِ آن خوفي نهاده دام دردناک و خشم‌ناک از رنج ِ زخم و نخوت ِ خود مي‌زند فرياد: «ــ در تمام ِ شب چراغي نيست در تمام ِ دشت نيست يک فرياد... اي خداوندان ِ ظلمت‌شاد! از بهشت ِ گند ِتان، ما را جاودانه بي‌نصيبي باد! باد تا فانوس ِ شيطان را برآويزم در رواق ِ هر شکنجه‌گاه ِ اين فردوس ِ ظلم‌آئين! باد تا شب‌هاي ِ افسون‌مايه‌تان را من به فروغ ِ صدهزاران آفتاب ِ جاوداني‌تر کنم نفرين!» |
مردِ مجسمه
در چشم ِ بي‌نگاه‌اش افسرده رازهاست اِستاده است روز و شب و، از خموش ِ خويش با گنج‌هاي ِ راز ِ درون‌اش نيازهاست. □ مي‌کاود از دو چشم در رنگ‌هاي ِ مبهم و مغشوش و گنگ ِ هيچ ابهام ِ پرسشي که نمي‌داند. زين‌روي، در سياهي‌ي ِ پنهان ِ راه ِ چشم بر بادپانگه ]که ندارد به چشم ِ خويش[ بنشسته سال‌هاست که مي‌رانَد. □ مژگان به هم نمي‌زند از ديده‌گان ِ باز. افسون ِ نغمه‌هاي ِ شبان‌گاه ِ عابران اشباح ِ بي‌تکان و خموش و فسرده را از حجره‌هاي ِ جِن‌زده‌ي ِ اندرون ِ او يک دَم نمي‌رمانَد. از آن بلندجاي ِ که کِبرش نهاده است ــ جز سوي ِ هيچ کور ِ پليدش نگاه نيست. و بر لبان ِ او از سوز ِ سرد و سرکش ِ غارت‌گر ِ زمان آهنگ ِ آه نيست... شب‌ها سحر شده‌ست رفته‌ست روزها، او بي‌خيال ازين همه ليکن از خلوت ِ سياه ِ وجودي ]که نيست‌اش اسباب ِ بودني[ پَر باز کرده است، وز چشم ِ بي‌نگاه سوي ِ بي‌نهايتي پرواز کرده است. □ مي‌کاود از دو چشم در رنگ‌هاي ِ درهم و مغشوش و کور ِ هيچ زابهام ِ پرسشي که نيارَد گرفت و گفت رنگي نهفته را. زين روست نيز شايد اگر گاه، چشم ِ ما بيند به پرده‌هاي ِ نگاه‌اش ــ سپيد و مات ــ وهمي شکفته را. يا گاه گوش ِ ما بتواند عيان شنيد هم از لبان ِ خامُش و تودار و بسته‌اش رازي نگفته را... |
در رزمِ زنده‌‌گی در زير ِ تاق ِ عرش، بر سفره‌ي ِ زمين
در نور و در ظلام در هاي‌وهوي و شيون ِ ديوانه‌وار ِ باد در چوبه‌هاي ِ دار در کوه و دشت و سبزه در لُجِّه‌هاي ِ ژرف، تالاب‌هاي ِ تار در تيک و تاک ِ ساعت در دام ِ دشمنان در پرده‌ها و رنگ‌ها، ويرانه‌هاي ِ شهر در زوزه‌ي ِ سگان در خون و خشم و لذت در بي‌غمي و غم در بوسه و کنار، يا در سياه‌چال در شادي و الم در بزم و رزم، خنده و ماتم، فراز و شيب در برکه‌هاي ِ خون در منجلاب ِ ياءس در چنبر ِ فريب در لاله‌هاي ِ سُرخ در ريگ‌زار ِ داغ در آب و سنگ و سبزه و دريا و دشت و رود در چشم و در لبان ِ زنان ِ سياه‌موي در بود در نبود، هر جا که گشته است نهان ترس و حرص و رقص هر جا که مرگ هست هر جا که رنج مي‌بَرَد انسان ز روز و شب هر جا که بخت ِ سرکش فرياد مي‌کشد هر جا که درد روي کند سوي ِ آدمي هر جا که زنده‌گي طلبد زنده را به رزم، بيرون کش از نيام از زور و ناتواني‌ي ِ خود هر دو ساخته تيغي دو دَم! |
طرح بر سکوتي که با تن ِ مرداب
بوسه خيسانده گشته دست‌آغوش وز عميق ِ عبوس مي‌گويد راز با او، به نغمه‌ئي خاموش، رقص ِ مهتاب ِ مهرگان زيباست با دم‌اش نيم‌سرد و سرسنگين. همچو بر گردن ِ سطبر ِ «کاپه» بوسه‌ي ِ سُرخ ِ تيغه‌ي ِ گيوتين! |
شعری که زنده‌گی‌ست موضوع ِ شعر ِ شاعر ِ پيشين
از زنده‌گي نبود. در آسمان ِ خشک ِ خيال‌اش، او جز با شراب و يار نمي‌کرد گفت‌وگو. او در خيال بود شب و روز در دام ِ گيس ِ مضحک ِ معشوقه پاي‌بند، حال‌آن‌که ديگران دستي به جام ِ باده و دستي به زلف ِ يار مستانه در زمين ِ خدا نعره مي‌زدند! □ موضوع ِ شعر ِ شاعر چون غير از اين نبود تاءثير ِ شعر ِ او نيز چيزي جز اين نبود: آن را به جاي ِ مته نمي‌شد به کار زد; در راه‌هاي ِ رزم با دست‌کار ِ شعر هر ديو ِ صخره را از پيش ِ راه ِ خلق نمي‌شد کنار زد. يعني اثر نداشت وجودش فرقي نداشت بود و نبودش آن را به جاي ِ دار نمي‌شد به کار برد. حال آن‌که من به‌شخصه زماني هم‌راه ِ شعر ِ خويش هم‌دوش ِ شن‌چوي ِ کره‌ئي جنگ کرده‌ام يک بار هم «حميدي شاعر» را در چند سال ِ پيش بردار ِ شعر ِ خويشتن آونگ کرده‌ام... □ موضوع ِ شعر امروز موضوع ِ ديگري‌ست... امروز شعر حربه‌ي ِ خلق است زيرا که شاعران خود شاخه‌ئي ز جنگل ِ خلق‌اند نه ياسمين و سنبل ِ گُل‌خانه‌ي ِ فلان. بيگانه نيست شاعر ِ امروز با دردهاي ِ مشترک ِ خلق: او با لبان ِ مردم لبخند مي‌زند، درد و اميد ِ مردم را با استخوان ِ خويش پيوند مي‌زند. امروز شاعر بايد لباس ِ خوب بپوشد کفش ِ تميز ِ واکس‌زده بايد به پا کند، آن‌گاه در شلوغ‌ترين نقطه‌هاي ِ شهر موضوع و وزن و قافيه‌اش را، يکي‌يکي با دقتي که خاص ِ خود ِ اوست، از بين ِ عابران ِ خيابان جدا کند: «ــ هم‌راه ِ من بيائيد، هم‌شهري‌ي ِ عزيز! دنبال ِتان سه روز ِ تمام است دربه‌در همه‌جا سر کشيده‌ام!» «ــ دنبال ِ من؟ عجيب است! آقا، مرا شما لابد به جاي ِ يک کس ِ ديگر گرفته‌ايد؟» «ــ نه جان‌ام، اين محال است: من وزن ِ شعر ِ تازه‌ي ِ خود را از دور مي‌شناسم» «ــ گفتي چه؟ وزن ِ شعر؟» «ــ تاءمل بکن رفيق... وزن و لغات و قافيه‌ها را هميشه من در کوچه جُسته‌ام. آحاد ِ شعر ِ من، همه افراد ِ مردم‌اند، از «زنده‌گي» ]که بيش‌تر «مضمون ِ قطعه» است[ تا «لفظ» و «وزن» و «قافيه‌ي ِ شعر»، جمله را من در ميان ِ مردم مي‌جويم... اين طريق بهتر به شعر، زنده‌گي و روح مي‌دهد...» □ اکنون هنگام ِ آن رسيده که عابر را شاعر کند مُجاب با منطقي که خاصه‌ي ِ شعر است تا با رضا و رغبت گردن نهد به کار، ورنه، تمام ِ زحمت ِ او، مي‌رود ز دست... □ خُب، حالا که وزن يافته آمد هنگام ِ جُست‌وجوي ِ لغات است: هر لغت چندان‌که بر مي‌آيدش از نام دوشيزه‌ئي‌ست شوخ و دل‌آرام... بايد براي ِ وزن که جُسته‌ست شاعر لغات ِ درخور ِ آن جُست‌وجو کند. اين کار، مشکل است و تحمل‌سوز ليکن گزير نيست: آقاي ِ وزن و خانم ِ ايشان لغت، اگر هم‌رنگ و هم‌تراز نباشند، لاجرم محصول ِ زنده‌گاني ِشان دل‌پذير نيست. مثل ِ من و زن‌ام: من وزن بودم، او کلمات ]آسه‌هاي ِ وزن[ موضوع ِ شعر نيز پيوند ِ جاودانه‌ي ِ لب‌هاي ِ مهر بود... با آن‌که شادمانه در اين شعر مي‌نشست لبخند ِ کودکان ِ ما ]اين ضربه‌هاي ِ شاد[ ليکن چه سود! چون کلمات ِ سياه و سرد احساس ِ شوم ِ مرثيه‌واري به شعر داد: هم وزن را شکست هم ضربه‌هاي ِ شاد را هم شعر بي‌ثمر شد و مهمل هم خسته کرد بي‌سببي اوستاد را! باري سخن دراز شد وين زخم ِ دردناک را خونابه باز شد... □ اُلگوي ِ شعر ِ شاعر ِ امروز گفتيم: زنده‌گي‌ست! از روي ِ زنده‌گي‌ست که شاعر با آب‌ورنگ ِ شعر نقشي به روي ِ نقشه‌ي ِ ديگر تصوير مي‌کند: او شعر مي‌نويسد: يعني او دست مي‌نهد به جراحات ِ شهر ِ پير يعني او قصه مي‌کند به‌شب از صبح ِ دل‌پذير او شعر مي‌نويسد، يعني او دردهاي ِ شهر و ديارش را فرياد مي‌کند يعني او با سرود ِ خويش روان‌هاي ِ خسته را آباد مي‌کند. او شعر مي‌نويسد، يعني او قلب‌هاي ِ سرد و تهي‌مانده را ز شوق سرشار مي‌کند يعني او رو به صبح ِ طالع، چشمان ِ خفته را بيدار مي‌کند. او شعر مي‌نويسد، يعني او افتخارنامه‌ي ِ انسان ِ عصر را تفسير مي‌کند. يعني او فتح‌نامه‌هاي ِ زمان‌اش را تقرير مي‌کند. □ اين بحث ِ خشک ِ معني الفاظ ِ خاص نيز در کار ِ شعر نيست... اگر شعر زنده‌گي‌ست، ما در تک ِ سياه‌ترين آيه‌هاي ِ آن گرماي ِ آفتابي‌ي ِ عشق واميد را احساس مي‌کنيم: کيوان سرود ِ زنده‌گي‌اش را در خون سروده است وارتان غريو ِ زنده‌گي‌اش را در قالب ِ سکوت، اما، اگرچه قافيه‌ي ِ زنده‌گي در آن چيزي به غير ِ ضربه‌ي ِ کش‌دار ِ مرگ نيست، در هر دو شعر معني‌ي ِ هر مرگ زنده‌گي‌ست! |
ساعتِ اعدام در قفل ِ در کليدي چرخيد
لرزيد بر لبان‌اش لب‌خندي چون رقص ِ آب بر سقف از انعکاس ِ تابش ِ خورشيد در قفل ِ در کليدي چرخيد □ بيرون رنگ ِ خوش ِ سپيده‌دمان ماننده‌ي ِ يکي نوت ِ گم‌گشته مي‌گشت پرسه‌پرسه‌زنان روي ِ سوراخ‌هاي ِ ني دنبال ِ خانه‌اش... □ در قفل ِ در کليدي چرخيد رقصيد بر لبان‌اش لب‌خندي چون رقص ِ آب بر سقف از انعکاس ِ تابش ِ خورشيد □ در قفل ِ در کليدي چرخيد. |
نمی‌رقصانم‌ات چون دودی آبی‌رنگ...
نمي‌گردانم‌ات در بُرج ِ ابريشم نمي‌رقصانم‌ات بر صحنه‌هاي ِ عاج: ــ شب ِ پائيز مي‌لرزد به روي ِ بستر ِ خاکستر ِ سيراب ِ ابر ِ سرد سحر، با لحظه‌هاي ِ ديرمان‌اش، مي‌کشاند انتظار ِ صبح را در خويش... دو کودک بر جلوخان ِ کدامين خانه آيا خواب ِ آتش مي‌کُنَدْشان گرم؟ سه کودک بر کدامين سنگ‌فرش ِ سرد؟ صد کودک به نم‌ناک ِ کدامين کوي؟ □ نمي‌رقصانم‌ات چون دودي آبي‌رنگ نمي‌لغزانم‌ات بر خواب‌هاي ِ مخمل ِ انديشه‌ئي ناچيز: ــ حباب ِ خنده‌ئي بي‌رنگ مي‌ترکد به شب گرييدن ِ پائيز اگر در جوي‌بار ِ تنگ، وگر عشقي کزو اميد با من نيست درين تاريکي‌ي ِ نوميد سايد سر به درگاه‌ام ــ دو کودک بر جلوخان ِ سرائي خفته‌اند اکنون سه کودک بر سرير ِ سنگ‌فرش ِ سرد و صد کودک به خاک ِ مرده‌ي ِ مرطوب. □ نمي‌لغزانم‌ات بر مخمل ِ انديشه‌ئي بي‌پاي نمي‌غلتانم‌ات بر بستر ِ نرم ِ خيالي خام: اگر خواب آورست آهنگ ِ باراني که مي‌بارد به بام ِ تو وگر انگيزه‌ي ِ عشق است رقص ِ شعله‌ي ِ آتش به ديوار ِ اتاق ِ من، اگر در جوي‌بار ِ خُرد، مي‌بندد حباب از قطره‌هاي ِ سرد وگر در کوچه مي‌خواند به شوري عابر ِ شب‌گرد ــ دو کودک بر جلوخان ِ کدامين خانه با روياي ِ آتش مي‌کند تن گرم؟ سه کودک بر کدامين سنگ‌فرش ِ سرد؟ و صد کودک به نم‌ناک ِ کدامين کوي؟ □ نمي‌گردانم‌ات بر پهنه‌هاي ِ آرزوئي دور نمي‌رقصانم‌ات در دودناک ِ عنبر ِ اميد: ميان ِ آفتاب و شب برآورده‌ست ديواري ز خاکستر سحر هرچند، دو کودک بر جلوخان ِ سرائي مرده‌اند اکنون سه کودک بر سرير ِ سنگ‌فرش ِ سرد و صد کودک به خاک ِ مرده‌ي ِ مرطوب. |
مرگِ نازلی «ــ نازلي! بهار خنده زد و ارغوان شکفت.
در خانه، زير ِ پنجره گُل داد ياس ِ پير. دست از گمان بدار! با مرگ ِ نحس پنجه ميفکن! بودن به از نبودشدن، خاصه در بهار...» نازلي سخن نگفت; سرافراز دندان ِ خشم بر جگر ِ خسته بست و رفت... □ «ــ نازلي! سخن بگو! مرغ ِ سکوت، جوجه‌ي مرگي فجيع را در شيان به بيضه نشسته‌ست!» نازلي سخن نگفت; چو خورشيد از تيره‌گي برآمد و در خون نشست و رفت... □ نازلي سخن نگفت نازلي ستاره بود يک دَم درين ظلام درخشيد و جَست و رفت... نازلي سخن نگفت نازلي بنفشه بود گُل داد و مژده داد: «زمستان شکست!» و رفت... |
خفاشِ شب هرچند من نديده‌ام اين کور ِ بي‌خيال
اين گنگ ِ شب که گيج و عبوس است ــ خود را به روشن ِ سحر نزديک‌تر کند، ليکن شنيده‌ام که شب ِ تيره ــ هرچه هست ــ آخر ز تنگه‌های سحرگه گذر کند... □ زين‌روي در ببسته به خود رفته‌ام فرو در انتظار ِ صبح. فرياد اگرچه بسته مرا راه بر گلو دارم تلاش تا نکشم از جگر خروش. اسپندوار اگرچه بر آتش نشسته‌ام بنشسته‌ام خموش. وز اشک گرچه حلقه به دو ديده بسته‌ام پيچم به خويشتن که نريزد به دامن‌ام. □ ديري‌ست عابري نگذشته‌ست ازين کنار کز شمع ِ او بتابد نوري ز روزن‌ام... فکرم به جُست‌وجوی سحر راه مي‌کشد اما سحر کجا! در خلوتي که هست، نه شاخه‌يي ز جنبش ِ مرغي خورَد تکان نه باد روی بام و دري آه مي‌کشد. حتا نمي‌کند سگي از دور شيوني حتا نمي‌کند خَسي از باد جنبشي... غول ِ سکوت مي‌گزَدَم با فغان ِ خويش و من در انتظار که خوانَد خروس ِ صبح! کشتي به شن نشسته به دريای شب مرا وز بندر ِ نجات چراغ ِ اميد ِ صبح سوسو نمي‌زند... از شوق مي‌کشم همه در کارگاه ِ فکر نقش ِ پَر ِ خروس ِ سحر را ليکن دوام ِ شب همه را پاک مي‌کند. مي‌سازم‌اش به دل همه اما دوام ِ شب در گور ِ خويش ساخته‌ام را در خاک مي‌کند. □ هست آنچه بوده است: شوق ِ سحر نمي‌دمد اندر فلوت ِ خويش خفاش ِ شب نمي‌خورَد از جای خود تکان. شايد شکسته پای سحرخيز ِ آفتاب شايد خروس مرده که مانده‌ست از اذان. مانده‌ست شايد از شنوايي دو گوش ِ من: خوانده خروس و بي‌خبر از بانگ ِ او من‌ام. شايد سحر گذشته و من مانده بي‌خيال: بينايي‌ام مگر شده از چشم ِ روشن‌ام. |
احساس سه دختر از جلوخان ِ سرايي کهنه سيبي سُرخ پيش ِ پاي‌ام افکندند
رخان‌ام زرد شد امّا نگفتم هيچ فقط آشفته شد يک دَم صدای پای سنگين‌ام به روی فرش ِ سخت ِ سنگ. دو دختر از دريچه لاله‌عباسی گيسوهای شان را در قدم‌های من افکندند لب‌ام لرزيد اما گفتني‌ها بر زبان‌ام ماند فقط از زخم ِ دنداني که بر لب‌ها فشردم، ماند بر پيراهن ِ من لکه‌يي نارنگ... به خانه آمدم از راه، پا پُرآبله دل تنگ و خالي دست به روی بستر ِ بي‌عشق ِ خويش افتادم، از اندوه ِ گنگي مست شب ِ انديشناک ِ خسته، از راه ِ درازش مي‌گذشت آرام. کلاغي بر چناري دور، در مهتاب زد فرياد. در اين هنگام نسيم ِ صبح‌گاه ِ سرد، بر درگاه ِ خانه پرده را جنباند. در آن خاموش ِ رويايي چنان پنداشتم کز شوق، روی پرده، قلب ِ دخترِ تصوير مي‌لرزد. چنان پنداشتم کز شوق، هر دَم با تلاشي شوم و ياءس‌آميز، خود را مي‌کشد آرامک آرامک به سوی من... دو چشم‌ام خسته برهم رفت. سپيده مي‌گشود آهسته جعد ِ گيسوان ِ تاب‌دار ِ صبح. سحر لبخند مي‌زد سرد. طلسم ِ رنج ِ من پوسيد چنين احساس کردم من لبان ِ مرده‌يي لب‌های سوزان ِ مرا در خواب مي‌بوسيد... |
ترديد
او را به رويای بخارآلود و گنگ ِ شام‌گاهي دور، گويا ديده بودم من ... لالايی گرم ِ خطوط ِ پيکرش در نعره‌های دوردست و سرد ِ مه گم بود. لبخند ِ بي‌رنگ‌اش به موجي خسته مي‌مانست; در هذيان ِ شيرين‌اش ز دردي گنگ مي‌زد گوييا لبخند ... هر ذره چشمي شد وجودم تا نگاه‌اش کردم، از اعماق ِ نوميدي صدايش کردم: «ــ اي پيدای دور از چشم! «ديري‌ست تا من مي‌چشَم رنجاب ِ تلخ ِ انتظارت را «رويای عشق‌ات را، در اين گودال ِ تاريک، آفتاب ِ واقعيت کن!» وآن دَم که چشمان‌اش، در آن خاموش، بر چشمان ِ من لغزيد در قعر ِ ترديد اين‌چنين با خويشتن گفتم: «ــ آيا نگاه‌اش پاسخ ِ پُرآفتاب ِ خواهش ِ تاريک ِ قلب ِ يأس‌بارم نيست؟ «آيا نگاه ِ او همان موسيقي‌گرمي که من احساس ِ آن را در هزاران خواهش ِ پُردرد دارم، نيست؟ «نه! «من نقش ِ خام ِ آرزوهای نهان را در نگاه‌ام مي‌دهم تصوير!» آن‌گاه نوميد، از فروترجای قلب ِ ياءس‌بار ِ خويش کردم بانگ باز از دور: «ــ اي پيدای دور از چشم!...» او، لب ز لب بگشود و چيزي گفت پاسخ را اما صدايش با صدای عشق‌های دور ِ از کف رفته مي‌مانست... لالايی گرم ِ خطوط ِ پيکرش، از تاروپود ِ محو ِ مه پوشيد پيراهن. گويا به رويای بخارآلود و گنگ ِ شام‌گاهي دور او را ديده بودم من... |
انتظار از دريچه
با دل ِ خسته، لب ِ بسته، نگاه ِ سرد مي‌کنم از چشم ِ خواب‌آلوده‌ی خود صبح‌دم بيرون نگاهي: در مه آلوده هوای خيس ِ غم‌آور پاره‌پاره رشته‌های نقره در تسبيح ِ گوهر... در اجاق ِ باد، آن افسرده‌دل آذر کاندک‌اندک برگ‌های بيشه‌های سبز را بي‌شعله مي‌سوزد... من در اين‌جا مانده‌ام خاموش بر جا ايستاده سرد □ جاده خالي زير ِ باران! |
غبار از غريو ِ ديو ِ توفان‌ام هراس
وز خروش ِ تُندرم اندوه نيست، مرگ ِ مسکين را نمي‌گيرم به هيچ. استوارم چون درختي پابه‌جاي پيچک ِ بي‌خانماني را بگوي بي‌ثمر با دست و پای من مپيچ. مادر ِ غم نيست بي‌چيزي مرا: عنبر است او، سال‌ها افروخته در مجمرم نيست از بدگوئیِ نامهربانان‌ام غمي: رفته مدت‌ها که من زين ياوه‌گويی‌ها کَرَم! □ ليک از دريا چو مرغان پَرکشند روی پل‌ها، بام‌ها، مرداب‌ها ــ پابرهنه مي‌دوم دنبال ِشان. وقت کان سوی افق پنهان شوند بازمي‌گردم به کومه پا کشان، حلقه مي‌بندد به چشمان اشک ِ من گرچه در سختي به‌سان ِ آهن‌ام... يا اگر در کنج ِ تنهايی مرا مرغک ِ شب ناله‌يی بردارد از اقصای شب، اندُهي واهي مرا مي‌کشد در بر، چنان پيراهن‌ام. □ همچنان کز گردش ِ انگشت‌ها بر پرده‌ها وز طنين ِ دل‌کش ِ ناقوس وز سکوت ِ زنگ‌دار ِ دشت‌ها وز اذان ِ ناشکيبای خروس وز عبور ِ مه ز روی بيشه‌ها وز خروش ِ زاغ‌ها وز غروب ِ برف‌پوش ــ اشک مي‌ريزد دل‌ام... گرچه بر غوغای توفان‌ها کَرَم وز هجوم ِ بادها باکيم نيست، گرچه چون پولاد سرسخت‌ام به رزم يا خود از پولاد شد ايمان ِ من ــ گر بخواند مرغي از اقصای شب اشک ِ رقت ريزد از چشمان ِ من. |
بادها امشب دوباره
بادها افسانه‌ی کهن را آغازکرده‌اند «ــ بادها! بادها! خنياگران ِ باد!» خنياگران ِ باد وليکن سرگرم ِ قصه‌های ملول‌اند... □ «ــ خنياگران ِ باد امشب رُکسانا با جامه‌ی سفيد ِ بلندش پنهان ز هر کسي مهمان ِ من شده‌ست و کنون مست بر بسترم افتاده است. [اين قصه ناشنيده بگيريد!] کوته کنيد اين همه فرياد خنياگران ِ باد! بگذاريد رُکسانا در مستیِ گران‌اش امشب اين‌جا بمانَد تا سحر. هاي! خنياگران ِ باد! اگر بگذاريد!... آن‌گاه از شرم ِ قصه‌ها که سخن‌سازان خواهند راند بر سر ِ بازار، ديگر رُکسانا هرگز ز کلبه‌ی من بيرون نخواهد نهاد پاي...» □ بيرون ِ کلبه، بادها پُرشور مي‌غريوند... «ــ آرام‌تر! بي‌رحم‌ها! خنياگران ِ باد» خنياگران ِ باد، وليکن سرگرم ِ قصه‌های ملول‌اند آنان از دردهای خويش پريش‌اند، آنان سوزنده‌گان ِ آتش ِ خويش‌اند... |
از زخمِ قلبِ «آبائی» دختران ِ دشت!
دختران ِ انتظار! دختران ِ اميد ِ تنگ در دشت ِ بي‌کران، و آرزوهای بي‌کران در خُلق‌های تنگ! دختران ِ خيال ِ آلاچيق ِ نو در آلاچيق‌هايي که صد سال! ــ از زره ِ جامه‌تان اگر بشکوفيد باد ِ ديوانه يال ِ بلند ِ اسب ِ تمنا را آشفته کرد خواهد... □ دختران ِ رود ِ گِل‌آلود! دختران ِ هزار ستون ِ شعله به تاق ِ بلند ِ دود! دختران ِ عشق‌های دور روز ِ سکوت و کار شب‌های خسته‌گي! دختران ِ روز بي‌خسته‌گي دويدن، شب سرشکسته‌گي! ــ در باغ ِ راز و خلوت ِ مرد ِ کدام عشق ــ در رقص ِ راهبانه‌ی شکرانه‌ی کدام آتش‌زدای کام بازوان ِ فواره‌يي ِتان را خواهيد برفراشت؟ □ افسوس! موها، نگاه‌ها به‌عبث عطر ِ لغات ِ شاعر را تاريک مي‌کنند. دختران ِ رفت‌وآمد در دشت ِ مه‌زده! دختران ِ شرم شبنم افتاده‌گي رمه! ــ از زخم ِ قلب ِ آبائي در سينه‌ی کدام ِ شما خون چکيده است؟ پستان ِتان، کدام ِ شما گُل داده در بهار ِ بلوغ‌اش؟ لب‌های‌تان کدام ِ شما لب‌های‌تان کدام ــ بگوييد! ــ در کام ِ او شکفته، نهان، عطر ِ بوسه‌یي؟ شب‌های تار ِ نم‌نم ِ باران ــ که نيست کار ــ اکنون کدام‌يک ز شما بيدار مي‌مانيد در بستر ِ خشونت ِ نوميدي در بستر ِ فشرده‌ی دل‌تنگي در بستر ِ تفکر ِ پُردرد ِ راز ِتان تا ياد ِ آن ــ که خشم و جسارت بود ــ بدرخشاند تا ديرگاه، شعله‌ی آتش را در چشم ِ باز ِتان؟ □ بين ِ شما کدام ــ بگوييد! ــ بين ِ شما کدام صيقل مي‌دهيد سلاح ِ آبائي را برای روز ِ انتقام؟ |
مه بيابان را، سراسر، مه گرفته‌ست.
چراغ ِ قريه پنهان است موجي گرم در خون ِ بيابان است بيابان، خسته لب بسته نفس بشکسته در هذيان ِ گرم ِ مه، عرق مي‌ريزدش آهسته از هر بند. «ــ بيابان را سراسر مه گرفته‌ست. [مي‌گويد به خود، عابر] سگان ِ قريه خاموش‌اند. در شولای مه پنهان، به خانه مي‌رسم. گل‌کو نمي‌داند. مرا ناگاه در درگاه مي‌بيند، به چشم‌اش قطره اشکي بر لب‌اش لبخند، خواهدگفت: «ــ بيابان را سراسر مه گرفته‌ست... با خود فکر مي‌کردم که مه گر همچنان تا صبح مي‌پاييد مردان ِ جسور از خفيه‌گاه ِ خود به ديدار ِ عزيزان بازمي‌گشتند.» □ بيابان را سراسر مه گرفته‌ست. چراغ ِ قريه پنهان است، موجي گرم در خون ِ بيابان است. بيابان، خسته لب‌بسته نفس‌بشکسته در هذيان ِ گرم ِ مه عرق مي‌ريزدش آهسته از هر بند... |
صبرِ تلخ با سکوتي، لب ِ من
بسته پيمان ِ صبور ــ زير ِ خورشيد ِ نگاهي که ازو مي‌سوزم و به‌نفرت بسته‌ست شعله در شعله‌ی من، زير ِ اين ابر ِ فريب که بدو دوخته چشم عطش ِ خاطر ِ اين سوخته‌تن، زير ِ اين خنده‌ی پاک ورد ِ جادوگر ِ کين که به پای گذرم بسته رسن... □ آه! دوستان ِ دشمن با من مهربانان ِ درجنگ، همرَهان ِ بي‌ره با من يک‌دلان ِ ناهم‌رنگ... □ من ز خود مي‌سوزم همچو خون ِ من کاندر تب ِ من بي‌که فريادي ازين قلب ِ صبور بچکد در شب ِ من بسته پيمان گويي با سکوتي لب ِ من. |
گل‌کو شب ندارد سر ِ خواب.
مي‌دود در رگ ِ باغ باد، با آتش ِ تيزاب‌اش، فريادکشان. پنجه مي‌سايد بر شيشه‌ي در شاخ ِ يک پيچک ِ خشک از هراسي که ز جايش نربايد توفان. □ من ندارم سر ِ ياءس با اميدي که مرا حوصله داد. باد بگذار بپيچد با شب بيد بگذار برقصد با باد. گل‌کو مي‌آيد گل‌کو مي‌آيد خنده‌به‌لب. □ گل‌کو مي‌آيد، مي‌دانم، با همه خيره‌گی ِ باد که مي‌اندازد پنجه در دامان‌اش روی باريکه‌ی راه ِ ويران، گل‌کو مي‌آيد با همه دشمنی ِ اين شب ِ سرد که خطِ بيخود ِ اين جاده را مي‌کند زير ِ عبايش پنهان. □ شب ندارد سر ِ خواب، شاخ ِ ماءيوس ِ يکي پيچک ِ خشک پنجه بر شيشه‌ی در مي‌سايد. من ندارم سر ِ ياءس، زير ِ بي‌حوصله‌گي‌های شب، از دورادور ضرب ِآهسته‌ی پاهای کسي مي‌آيد. |
سفر در قرمز ِ غروب،
رسيدند از کوره‌راه ِ شرق، دو دختر، کنار ِ من. تابيده بود و تفته مس ِ گونه‌های‌شان و رقص ِ زُهره که در گود ِ بي‌ته ِ شب ِ چشم ِشان بود به ديار ِ غرب ره‌آورد ِشان بود. و با من گفتند: «ــ با ما بيا به غرب!» من اما همچنان خواندم و جوابي بدانان ندادم و تمام ِ شب را خواندم تمام ِ خالیِ تاريک ِ شب را از سرودي گرم آکندم. □ در ژاله‌بار ِ صبح رسيدند از جاده‌ی شمال دو دختر کنار ِ من. لب‌های‌شان چو هسته‌ی شفت‌آلو وحشي و پُرتَرَک بود و ساق‌های‌شان با مرمر ِ معابد ِ هندو مي‌مانست و با من گفتند: «ــ با ما بيا به راه...» وليکن من لب فروبستم ز آوازي که مي‌پيچيدم از آفاق تا آفاق و بر چشمان ِ غوغاشان نهادم ثقل ِ چشمان ِ سکوت‌ام را و نيم ِ روز را خاموش ماندم به زير ِ بارش ِ پُرشعله‌ی خورشيد، نيمي از گذشت ِ روز را خاموش ماندم. □ در قلب ِ نيم‌روز از کوره‌راه ِ غرب رسيدند چند مَرد... خورشيد ِ جُست‌وجو در چشم‌های‌شان متلالي بود و فک ِشان، عبوس با صخره‌های پُرخزه مي‌مانست. در ساکت ِ بزرگ به من دوختند چشم. برخاستم ز جاي، نهادم به راه پاي، و در راه ِ دوردست سرودم شماره زد با ضربه‌های پُرتپش‌اش گام‌های‌مان را. □ بر جاي ليک، خاطره‌ام گنگ خاموش ايستاد دنبال ِ ما نگريست. و چندان که سايه‌مان و سرود ِ من در راه ِ پُرغبار نهان شد، در خلوت ِ عبوس ِ شبان‌گاه بر مانده‌گي و بي‌کسیِ خويشتن گريست. |
شعرِ ناتمام سال‌ام از سي رفت و، غلتکسان دَوَم
از سراشيبي کنون سوی عدم. پيش ِ رو مي‌بينم‌اش، مرموز و تار بازوان‌اش باز و جان‌اش بي‌قرار. جان ز شوق ِ وصل ِ من مي‌لرزدش، آب‌ام و، او مي‌گدازد از عطش. جمله تن را باز کرده چون دهان تا فروگيرد مرا، هم زآسمان. آنک! آنک! با تن ِ پُردرد ِ خويش چون زنیدر اشتياق ِ مرد ِ خويش. ليک از او با من چه باشد کاستن؟ من که‌ام جز گور ِ سرگردان ِ من؟ من که‌ام جز باد و، خاري پيش ِ رو؟ من که‌ام جز خار و، باد از پُشت ِ او؟ من که‌ام جز وحشت و جراءت همه؟ من که‌ام جز خامُشي و همهمه؟ من که‌ام جز زشت و زيبا، خوب و بد؟ من که‌ام جز لحظه‌هايي در ابد؟ من که‌ام جز راه و جز پا تواءمان؟ من که‌ام جز آب و آتش، جسم و جان؟ من که‌ام جز نرمي و سختي به‌هم؟ من که‌ام جز زنده‌گاني، جز عدم؟ من که‌ام جز پايداري، جز گريز؟ جز لبي خندان و چشمي اشک‌ريز؟ □ اي دريغ از پاي بي‌پاپوش ِ من! درد ِ بسيار و لب ِ خاموش ِ من! شب سياه و سرد و، ناپيدا سحر راه پيچاپيچ و، تنها رهگذر. گُل مگر از شوره من مي‌خواستم؟ يا مگر آب از لجن مي‌خواستم؟ بار ِ خود برديم و بار ِ ديگران کار ِ خود کرديم و کار ِ ديگران... □ اي دريغ از آن صفاي کودن‌ام چشم ِ دد فانوس ِ چوپان ديدنم! با تن ِ فرسوده، پاي ريش‌ريش خسته‌گان بردم بسي بر دوش ِ خويش. گفتم اين نامردمان ِ سفله‌زاد لاجرم تنها نخواهندم نهاد، ليک تا جاني به تن بشناختند همچو مُردارم به راه انداختند... اي دريغ آن خفّت از خود بردن‌ام، پيش ِ جان، از خجلت ِ تن مُردن‌ام! □ من سلام بي‌جوابي بوده‌ام طرح ِ وهم‌اندود ِ خوابي بوده‌ام. زاده‌ي پايان ِ روزم، زين سبب راه ِ من يک‌سر گذشت از شهر ِ شب. چون ره از آغاز ِ شب آغاز گشت لاجرم راه‌ام همه در شب گذشت. |
ديدارِ واپسين باران کُنَد ز لوح ِ زمين نقش ِ اشک، پاک
آواز ِ در به نعره‌ي ِ توفان شود هلاک بيهوده مي‌فشاني اشک اين‌چنين به خاک بيهوده مي‌زني به در، انگشت ِ دردناک. دانم که آنچه خواهي ازين بازگشت، چيست: اين در به صبر کوفتن، از درد ِ بي‌کسي‌ست. دانم که اشک ِ گرم ِ تو ديگر دروغ نيست: چون مرهمي، صداي تو، با درد ِ من يکي‌ست. افسوس بر تو باد و به من باد! ازآن‌که، درد بيمار و درد ِ او را، با هم هلاک کرد. اي بي‌مريض‌دارو! زان زخم‌خورده مَرد يک لکه دود مانده و يک پاره سنگ ِ سرد! |
رنجِ دگر خنجر ِ اين بد، به قلب ِ من نزدي زخم
گر همه از خوب هيچ با دل ِتان بود، دست ِ نوازش به خون ِ من نشدي رنگ ناخن ِتان گر نبود دشمني‌آلود. ورنه چرا بوسه خون چکانَدَم از لب ورنه چرا خنده اشک ريزَدَم از چشم ورنه چرا پاک‌چشمه آب دهد زهر ورنه چرا مِهربوته غنچه دهد خشم؟ من چه بگويم به مردمان، چو بپرسند قصه‌ي اين زخم ِ ديرپاي پُراز درد؟ لابد بايد که هيچ گويم، ورنه هرگز ديگر به عشق تن ندهد مرد! |
شعرِگم‌شده تا آخرين ستاره‌ی شب بگذرد مرا
بي‌خوف و بي‌خيال بر اين بُرج ِ خوف و خشم، بيدار مي‌نشينم در سردچال ِ خويش شب تا سپيده خواب نمي‌جنبدم به چشم، شب در کمين ِ شعري گُم‌نام و ناسرود چون جغد مي‌نشينم در زيج ِ رنج ِ کور مي‌جويم‌اش به کنگره‌ی ابر ِ شب‌نورد مي‌جويم‌اش به سوسوی تک‌اختران ِ دور. در خون و در ستاره و در باد، روز و شب دنبال ِ شعر ِ گم‌شده‌ی خود دويده‌ام بر هر کلوخ‌پاره‌ی اين راه ِ پيچ‌پيچ نقشي ز شعر ِ گم‌شده‌ی خود کشيده‌ام. □ تا دوردست ِ منظره، دشت است و باد و باد من بادْگرد ِ دشت‌ام و از دشت رانده‌ام تا دوردست ِ منظره، کوه است و برف و برف من برف‌کاوِ کوه‌ام و از کوه مانده‌ام. اکنون درين مغاک ِ غم‌اندود، شب‌به‌شب تابوت‌های خالي در خاک مي‌کنم. موجي شکسته مي‌رسد از دور و من عبوس با پنجه‌های درد بر او دست مي‌زنم. □ تا صبح زير ِ پنجره‌ی کور ِ آهنين بيدار مي‌نشينم و مي‌کاوم آسمان در راه‌های گم‌شده، لب‌های بي‌سرود اي شعر ِ ناسروده! کجا گيرم‌ات نشان؟ |
رانده دست بردار ازين هيکل ِ غم
که ز ويرانيِ خويش است آباد. دست بردار که تاريک‌ام و سرد چون فرومرده چراغ از دَم ِ باد. دست بردار، ز تو در عجب‌ام به دَر ِ بسته چه مي‌کوبي سر. نيست، مي‌داني، در خانه کسي سر فرومي‌کوبي باز به در. زنده، اين‌گونه به غم خفته‌ام در تابوت. حرف‌ها دارم در دل مي‌گزم لب به‌سکوت. دست بردار که گر خاموش‌ام با لب‌ام هر نفسي فرياد است. به نظر هر شب و روزم سالي‌ست گرچه خود عمر به چشم‌ام باد است. □ رانده‌اَندَم همه از درگهِ خويش. پاي پُرآبله، لب پُرافسوس مي‌کشم پاي بر اين جاده‌ي پرت مي‌زنم گام بر اين راه ِ عبوس. پاي پُرآبله دل پُراندوه از رهي مي‌گذرم سر در خويش مي‌خزد هيکل ِ من از دنبال مي‌دود سايه‌ي من پيشاپيش. □ مي‌روم با ره ِ خود سر فرو، چهره به‌هم. با کس‌ام کاري نيست سد چه بندي به ره‌ام؟ دست بردار! چه سود آيد بار از چراغي که نه گرماش و نه نور؟ چه اميد از دل ِ تاريک ِ کسي که نهادندش سر زنده به گور؟ مي‌روم يکه به راهي مطرود که فرو رفته به آفاق ِ سياه. دست بردار ازين عابر ِ مست يک طرف شو، منشين بر سر ِ راه! |
بيمار بر سر ِ اين ماسه‌ها دراززماني‌ست
کشتیِ فرسوده‌يی خموش نشسته‌ست ليک نه فرسوده آن‌چنان که دگر هيچ چشم ِ اميدیبه سویِ آن نتوان بست. حوصله کردم بسي، که ماهيگيران آيند از راه سویِ کشتیِ معيوب; پُتک ببينم که مي‌فشارد با ميخ ارّه ببينم که مي‌سرايد با چوب. مانده به اميد و انتظار که روزي اين به‌شن‌افتاده را بر آب ببينم ــ شادیبينم به روی ساحل ِ آباد وين زغم‌آباد را خراب ببينم. پاره ببينم سکوت ِ مرگ به ساحل کآمده با خشّ و خِشّ ِ موج ِ شتابان هم‌نفس و، زير ِ کومه‌ی من ِ بيمار قصه‌ی نابود مي‌سرايد با آن... □ پنجره را باز مي‌کنم سوی دريا هر سحر از شوق، تا ببينم هستند؟ مرغی پَر مي‌کشد ز صخره هراسان. چلّه نشسته قُرُق به ساحل اگر چند، با دل ِ بيمار ِ من عجيب اميدي‌ست: از قُرُق ِ هوشيار و موج ِ تکاپوي بر دو لب‌اش پوزخنده‌يي‌ست ظفرمند، وز سمج ِ اين قُرُق نمي‌رود از روي! کرده چنان‌ام اميدوار که دانم روزیازين پنجره نسيمک ِ دريا کلبه‌ی چوبين ِ من بياکنَد از بانگ با تن ِ بيمار برجهانَدَم از جا. خم شوم از اين دريچه‌ی شسته ز باران قطره‌يی آويزَدَم به مژه ز شادي: بينم صيادهای بحر ِ خزر را گرم به تعمير ِ عيب ِ کشتیِ بادي. □ نعره ز دل برکشم ز شادیِ بسيار پنجره برهم زنم زخودشده، مفتون. کفش نجويم دگر، برهنه‌سروپاي جَست زنم از ميان ِ کلبه به بيرون! |
ديوارها ديوارها ــ مشخص و محکم ــ که با سکوت
با بي‌حيائي‌ي ِ همه خط‌هاش با هرچه‌اش ز کنگره بر سر با قُبح ِ گنگ ِ زاويه‌هاي‌اش سياه و تُند، در گوش‌هاي ِ چشم گوياي ِ بي‌گناهي‌ي ِ خويش است... ديوارهاي ِ از خزه پوشيده، کاندر آن چون انعکاس ِ چيزي زآئينه‌هاي ِ دق، تصوير ِ واقعيت تحقير مي‌شود... ديوارها ــ مهابت ِ مظنون ــ که در سکوت با تيغ ِ تيز ِ خط ِ نهائي‌ش تا مرزهاي ِ تفکيک در جنگ با فضاست... همواره باد ِ طاغي، با ناله‌هاي ِ زار شلاق‌ها به هيبت ِ ديوار مي‌زند و برگ‌هاي ِ خشک و مگس‌هاي ِ خُرد را وآرامش و نوازش را هم‌راه مي‌کشد هم‌راه مي‌برد... □ عزم ِ جدال دارد ديوار هم‌چنين با مورهاي ِ باران با باخت‌هاي ِ شوم. اما خورشيد همواره قدرت است، توانايیست! □ بر بام‌هاي ِ تشنه که برداشته شکاف، با هر درنگ ِ خويش آن پيک ِ نورپيکر، داده‌ست اشارتي; کرده‌ست فاش ازاين‌سان با هر اشاره‌اش رمزي، عبارتي: «ــ ديوارهاي ِ کهنه شکافد تا بر هر پي ِ شکسته، برآيد عمارتي!» او با شتاب مي‌گذرد از شکاف ِ بام مي‌گويد اين سخن به لب آرام: «انتقام!» وآن‌گه ز درد ِ يافته تسکين با راه ِ خويش مي‌گذرد آن شتاب‌جوي. □ اما ميان ِ مزرعه، اين ديوار حرفي‌ست در سکوت! او مي‌تواند آيا معتاد شد به ديده‌ي ِ هر انسان، يا آسمان ِ شب را بين ِ سطوح ِ خود ندهد نقصان؟ ديوارهاي ِ گنگ ديوارهاي ِ راز! ما را به باطن ِ همه ديوار راه نيست. ]بي‌هيچ شک و ريب ديوارها و ما را وجه ِ شباهتي‌ست[. ليکن کدام دغدغه، آيا با يک نگه به داخل ِ ديوارهاي ِ راز تسکين نمي‌پذيرد؟ □ ديوارها بد منظرند! در بيست، در هزار اين راه‌ها که پاي در آن مي‌کشيم ما، ديوارها مي‌آيند هم‌راه پابه‌پا ديوارهاي ِ عايق، خوددار، اخم‌ناک! ديوارهاي ِ سرحد با ما و سرنوشت! اندوده با سياهي‌ي ِ بسيار سرگذشت ديوارهاي ِ زشت! ديوارهاي ِ باير، چندان‌که هيچ موش در آن به حرف ِ آن سو پنهان نداده گوش، وز خامُشي‌ي ِ آن همه در چارميخ و بند پوسيده کتف ِشان همه در زنجير خشکيده بوسه‌ها همه‌شان بر لب، وز استقامت ِ همه آن مردان که به لرزيدن پس ِ «اين ديوار» محق هستند، حرفي نمي‌گويد! □ کو در ميان ِ اين همه ديوار ِ خشک و سرد ديوار ِ يک اميد تا سايه‌هاي ِ شادي‌ي ِ فردا بگسترد؟ با اين همه براي ِ يکي مجروح ديوار ِ يک اميد آيا کفايت است؟ و با وجود ِ اين در هر نبرد تکيه به ديوار مي‌کنيم همواره با يقين کز پُشت ضربه نيست، اميدي‌ست بل کز آن پُرشورتر درين راه پيکار مي‌کنيم هر چند مرگ نيز فرمان گرفته باشد با فرصت ِ مزيد آزادي‌ي ِ مزيد! □ يک شير مطمئناً خوف است دام را! هرگز نمي‌نشيند او منکسر به جاي: مطرود ِ راه و دَر مطرود ِ وقت ِ کَر چشم‌اش ميان ِ ظلمت جوياي ِ روشني‌ست مي‌پرورد به عمق ِ دل، آرام انتقام! ملهم از يک شعر ِ «گيلويک» به همين نام |
| اکنون ساعت 10:56 PM برپایه ساعت جهانی (GMT - گرینویچ) +3.5 می باشد. |
Powered by vBulletin® Version 3.8.4 Copyright , Jelsoft Enterprices مدیریت توسط کورش نعلینی
استفاده از مطالب پی سی سیتی بدون ذکر منبع هم پیگرد قانونی ندارد!! (این دیگه به انصاف خودتونه !!)
(اگر مطلبی از شما در سایت ما بدون ذکر نامتان استفاده شده مارا خبر کنید تا آنرا اصلاح کنیم)