ویژگی های اصوات در زبان ترکی

۱.اولين ويژگی كه باعث متمايز شدن زبان تركی از ديگر زبان ها می شود هماهنگی اصوات ﴿ses uyumu﴾ است.در تركی تركيه چهار قانون در باره هماهنگی صداها وجود دارد.كه سه تا از آنها را به طور مختصر شرح می دهم:

آ﴾:هماهنگی صدادارها-قانون اول﴿هماهنگی حروف نازك و حروف خشن﴾

بر اساس اين ويژگی در زبان تركی هجاهای دارای حروف صدادار خشن﴿art,kalın﴾ شامل ﴿a,ı,u,o﴾ فقط به دنبال حروف صدادار خشن و هجاهای دارای حروف صدادار نازك ﴿ince,ön﴾ شامل ﴿e,i,ö,ü﴾ فقط به دنبال حروف صدادار نازك می آيند.مثال:soyunuz , sevgisiyle.

اگر به مثال ها توجه كنيد خواهيد ديد كه در يك كلمه تركی همه حروف صدادار﴿﴾ يا نازك و يا خشن هستند.بر همين اساس كلمات در زبان تركی به دو گروه اصلی تقسيم می شوند.اما برای اين قانون استثناهايی هم وجود دارد:

۱.در كلماتی كه در اصل از اين قانون پيروی می كنند اما به دليل رخدادهای صوتی امروز به نحو ديگری تلفظ می شوند: elma < alma, anne < ana, hani < kanı, hangi < kangı, inanmak < ınanmak

۲.وندهای daş, ken, ki, layın /leyin, mtırak, yor.مثال:
dindaş, azken, çokken, iyiyken, yoldaki, onunki, akşamleyin, sabahleyin, yeşilimtırak, biliyor

ب﴾:هماهنگی صدادارها-قانون دوم﴿هماهنگی حروف راست و حروف گرد﴾

بر اساس اين قانون در كلمه های تركی بعد از هجاهای دارای حروف صدادار راست﴿﴾ فقط هجاهای دارای همين صداها اول و بعد از هجاهای دارای حروف صدادار گرد فقط هجاهای دارای همين صداها می آينددوم.مثال برای قسمت اول:açık, sıcak; sevgi, ince
a → a, ı
e → e, i
ı → ı, a
i → i, e

مثال برای قسمت دوم duncular, unutulmayanlar, gözlerin, gülümse
o → u, a
ö → ü, e
u → u, a
ü → ü, e

﴿همانطور كه می بينيد حروف ö,o فقط در هجاهای اول می آيند.﴾

توجه:در كلمات تركی بعد از حروف صدادار راست a , ı حروف صدادار راست e , i و بعد از حروف صدادار گرد o , u حروف صدادار گرد ö , ü نمی آيند.بنابراين اينكه بگوييم "كلماتی مانند Anne , Elma قانون اول وجود ندارد اما قانون دوم رعايت می شود" اشتباه است.

در اين دو قانون يك حرف صدادار هماهنگ با حرف صداداری است كه قبل از آن در هجای پيشتر آمده است.مثلا در كلمه "sormadı" اينكه پس از صدای "o" صدای "a" آمده بر اساس قانون هماهنگی حروف صدادار گرد﴿قسمت دوم از قانون دوم﴾ و اينكه بعد از حرف"a" حرف "ı" آمده بر اساس قانون هماهنگی حروف صدادار راست ﴿قسمت اول از قانون دوم﴾ است.

همچنين در كلمات مركب اين هماهنگی اصوات وجود ندارد:delikanlı, gecekondu, Bakırköy, demirbaş, hanımeli, yelkovan.

ج﴾:هماهنگی حروف بی صدا

در كلمات تركی حروف بی صدای توندار شامل﴿b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z﴾ باهم و حروف بی صدای غيرتوندار شامل﴿ç, f, h, k, p, s, ş, t﴾ باهم می توانند بيايند.مانند: aş-çı, at-kı, iş-çi, taş-tan, Türk-çe.

ویژگی های اصوات در زبان ترکی(ترکیه ای) 2

در پست قبلی سه مورد از قوانين هماهنگی اصوات در زبان تركی را گفتم.امروز مورد چهارم و ۷ ويژگی ديگر اصوات در تركی تركيه:

د:﴾قانون هماهنگی ميان حروف صدادار و بی صدا

در كلمات تركی حروف صدادار خشن با حروف بی صدای art damak و حروف صدادار نازك به همراه حروف بی صدای ön damak می تواند بيايد.

۲.در زبان تركی حروف صدادار o , ö فقط و فقط در هجای اول می آيند﴿به استثنای وند yor در افعال﴾.كلماتی كه در آنها اين صداها در هجاهای ديگر می آيند جزو كلمات دخيل محسوب می شوند.مانند:biyografi, fizyoloji, monitör, otomobil, profesör, traktör.

۳.در زبان تركی حرف صدادار كشيده وجود ندارد.كلمات دارای صداهای بلند كلمات غيرتركی اند.مانند:câhil, mâvi, millî, nâhoş, perîşân, şâir, târîh, vazîfe.

البته بر اثر بعضی از رخدادهای صوتی در برخی كلمات تركی اين حروف پديد آمده اند.مانند http://forum.persiantools.com/images...nguesmiley.gifekî < pek iyi.

۴.در تركی حرف "a" نازك ﴿فتحه﴾ و " l " نازك وجود ندارد.harften, hakikate, saati, sıhhatli, şefkâtini; alkollü, hâlâ, hayâl. در اين كلمات قانون هماهنگی اصوات رعايت نمی شود.

۵.به دليل وجود نداشتن حروف عربی همزه و عين در كلمات عربی وارد شده به تركی اين حروف می افتند و تلفظ نمی شوند.bāzen, mānā, mēmur, şāir,tēsir, yâni.اگر قبل از آين حروف حرف صداداری نيامده باشد در اين صورت اين حروف كشيده تلفظ می شوند.در كلمات عربی دخيل در تركی حروف عين و همزه عربی با يك آپستروف نشان داده می شود.اما در كلمات عربی كه معادل تركی آنها رايج نيست و يا معادلی برای آنها يافت نشده است در سالهای اخير از نوشتن با آپستروف خودداری می شود.مانند:
san’at, meb’ûs, me’mûr, te’sîr, te’sîs > sanat, mebus, memur, tesir, tesis.

۶.به دليل اينكه در تركی دو صدادار به دنبال هم نمی آيند اگر بعد از كلمه ای كه به صدادار ختم می شود پسوندی بيايد كه با يك صدادار شروع می شود ميان آنها يك "y" ميانجی گذاشته می شود
مانند:iki - y - e, soru - y - u, bekle - y - en, söyle - y –ecek.

در يك كلمه دو صدادار پشت سر هم نمی آيند.مگر در كلمات دخيل:aile, ait, fail, fiil, muamele.

۷. در زبان تركی در يك هجا فقط يك صدادار می آيد.در كلمه ای كه غير از اين باشد آن كلمه دخيل است.مانند:kau-çuk, kua-för, koo-peratif, sua-re.

۸.در تركی تركيه كلمه دارای تشديد وجود ندارد.dikkat, himmet, şedde, bakkal, dükkan, millet, teşekkür.

البته كلمات Anne <ana, belli, bellemek, elli <elig استثنا هستند.

روژینا جون خیلی خوب شد که تلفط رو فارسی هم مینویسی :)

تعریف و تعارف

افراد برای اینکه میزان علاقه مندی خود را به دوست خود نشان بدهد از الفاظ مختلفی استفاده می کند ببینید:

من سنی چوخ ایستیرم: من خیلی تو را دوست دارم-خاطرتو خیلی میخوام

آوخ! ساغ اول من سنی چوخ راخ:‌ اوه زنده باد من تو را بیشتر

اکنون برخی واژگان مربوطه را ملاحظه فرمایید:

ساغ اول:‌زنده باد-زنده باشی

گؤزل: زیبا ،‌ خوش تیپ

گؤیچک: خوشگل

سن نه گؤزل سن: تو چقدر زیبایی

بیر داناسان: یکدانه ای

تایسیز: بی نظیر

سن اولماسان منده اولامام: تو نباشی من هم نمی توانم باشم

سن منیم هر زادیم سان: توهمه چیز من هستی

سنی سئویرم: عاشق تو هستم-دوست دارم

منده سنی چوخ سئویرم: من هم تو را خیلی دوست دارم

سنسیز داریخیرام: بدون تو دلم می گیرد

داریخیرام: دلم می گیرد

بویور: بفرما

سنین تایین یوخدی: تونظیری نداری

درود بر روژینا جون :) و پست های مفیدش، پیشنهاد میکنم عناوینت رو کمی جزیی تر بنویسی مثلا: تعریف و تعارف در زبان ترکی استانبولی، انواع جملات تعریف و تعارف و ..... از این چیزه، ممنون میشم عزیزم :)

راستی اون شعر بری باخ به زبان ترکیه دیگه نه؟! میشه بنویسیش با معنی فارسی؟ خیلی مرسی !