سال های اخیر بین خانواده های ایرانی، غذاهای آماده و فست فود جای مناسبی پیدا کرده است. اعضای خانواده سعی می کنند به محض بدست آوردن فرصت، با دلایل مختلفِ صرفه جویی در وقت، انتخاب غذای مورد علاقه، رهایی از دردسرهای پخت و پز و شستشو یا برای تفریح و تنوع، میهمان رستوران ها و اغذیه فروشی های شهر شوند. البته این عادت در خانواده هایی که بانوی خانه شاغل است یا اعضای آن مجرد هستند بیشتر به چشم می خورد و اما در مجموع این عادت در همه خانواده ها کم و بیش از اهمیت زیادی برخوردار است. در این میان فرزندان خانواده بیشتر از این موضوع استقبال می کنند و اگر دست خودشان باشد تمایل دارند صبحانه هم بیرون از خانه صرف کنند!
این گونه دلایل و سلایق موجب شده تا بازار رستوران ها با افزایش تقاضا و تعدد مشتریان مواجه شود و انواع غذاها با جاشنی های متفاوت در همه جای شهر و کشور توسط افراد مختلف با کیفیت و قیمت های متفاوت عرضه گردد. اما نکته ای که در این جا قابل توجه می باشد این است که تمامی این عرضه کنندگان مواد غذایی واقعا بر وظایف بهداشتی و مشتری مداری خود واقفند و آن را رعایت می کنند؟ یا به علت تعدد تقاضا و ازدیاد مشتری، عدم کنترل کافی، هرگونه که برایشان به صرفه است و تمایل دارند غذا را مهیا می کنند و با هر قانون و نرخی که دوست دارند به مشتری عرضه می دارند.توجه نداشتن به این امر، نکته ای است که اغلب مشتریان موادغذایی را می رنجاند یا موجب به خطر افتادن سلامتی پنهان آن ها می شود.
تهیه و سرو غذا آداب خاصی دارد که رعایت آن ها موجب ایجاد آرامش و احساس خوشایند و حفظ سلامتی و تندرستی فرد می شود. هدف همه آدم ها از رفتن به رستوران و پرداخت هزینه کلان آن تنها همین کسب آرامش و خوردن غذای سالم و باکیفیت و لذت بخش را می خواهند.. اما اگر رستوران مورد نظر نتواند خدمات مورد نظر آن ها ارایه دهد، آن احساس فرح بخش و خوشایند جای خود را به عصبانیت و استرسی می دهد که هنگام صرف غذا عوارض فراوانی برای سلامت مشتریان خواهد داشت.
بارها از دوستان و آشنایانی که خاطرات رفتن به رستورانشان را تعریف کرده اند شنیده ام که علی رغم پرداخت هزینه های کلان رستوران از بهداشت و کیفیت غذا و همچنین نظافت رستوران و برخود بی ادبانه پرسنل آن به شدت ناراحت شده اند و به قول معروف غذا" زهرشان" شده است. این گونه موارد که موجب می شود علی رغم پرداخت هزینه سنگین غذا، مشتری به جای تفریح و لذت و خوردن غذای مناسب با غذای غیرقابل انتظار و خدمات ضعیف رستوران مواجه شود و روحیه و احساس شادمانه او را به خشم و عصبانیت تبدیل کند تنها به این دلیل است که مدیر و پرسنل رستوران کم لطفی می نمایند و به علت عدم اطلاع و شناخت از قوانین مشتری مداری و رعایت اصول آن، بی تفاوت به نواقص غذا و خدمات، نیازهای قابل انتظار مشتری را نادیده می گیرند و در آخر هم با ارایه صورت حساب های نجومی و سرسام آور و عدم پذیرش نواقص غذا و خدمات ارایه شده موجب افزون خشم مشتریان خود می گردند.
به همین دلیل در این مقاله سعی شده است با ارایه مشخصات و ویژگی های یک رستوران خوب و شرح وظایف آن ها، مشتریان این صنف را در انتخاب رستوران مورد علاقه خود راهنمایی نماییم.


²ویژگی های یک رستوران ایده آل
- بهترین و مهم ترین ویژگی یک رستوران خوب رعایت کامل اصول بهداشت و نظافت محیط و نظم و زیبایی کل فضای آن می باشد.
- رنگ آبی نیلی یا بنفش فضای سالن غذاخوری موجب آرامش و امنیت خاطر می شود و سوخت و ساز بدن به گونه ای تغییر می کند که اشتهای فرد متعادل می شود و از کم خوری و پر خوری خودداری می نماید.
- پخش موزیک آرامش بخش ودل نواز در محیطی آرام رستوران لذت غذا را بیشتر می کند و در کیفیت خواص آن تاثیر می گذارد.
- برای انتخاب راحت تر غذای ایده آل بهتر است، لیست غذاهای رستوران به مقدار و نوع مواد به کار رفته در هرغذا اشاره بکند و مبلغ آن را مشخصا قید کرده باشد.
- بهتر است که ظروف سرو غذا مانند دیس و بشقاب ها از جنس چینی باشند و قاشق و چنگال ها براق، سالم و تمیز و از نوع استیل(نه یکبار مصرف).
- در رستوران های ایده آل، پرسنل اعم از آشپز، سرویس دهنده و نظافت چی، باید از لباس فرم تمیز و خوشبو با رنگ روشن استفاده نمایند. ( نظافت و پاکیزگی جسمانی، سلامت روانی و توجه به رعایت اصول بهداشتی پرسنل رستوران را همیشه مد نظر مشتریان باشد.)
- میزهای پلاستکی آلودگی را به خود جذب می کنند. بهتر است که میزهای غذاخوری شیشه ای باشند.
- آشپزخانه، محل سرو غذا و سرویس های بهداشتی باید به معنای واقعی تمیز، زیبا و متنوع باشد.
- کیفیت، نوع و میزان غذا باید به همان گونه باشد که مشتری سفارش داده است و درغیر این صورت مشتری حق دارد آن را مرجوع کند.
- رستوران هایی که نرخ قانونی دارند و از صورتحساب خود مطمئن هستند جزییات صورتحساب را واضح و روشن در اختیار مشتری می گذارند.
- صندوقدار رستوران نمی تواند مبلغی بیش از آن چه در لیست غذا مشخص شده است از مشتری طلب نماید.(دادن انعام به کارگران اجباری نیست و پرسنل حق طلب انعام ندارند.)
- برخی از رستوران ها هنگام ازدیاد مشتری سهوا خطاهایی مرتکب می شوند، مثلا از کمیت غذا به حد چشمگیری کاسته می شود، کیفیت آن کم می شود یا سرد و بدون مخلفات است. در این صورت مشتری باید حق اعتراض داشته باشد و بتواند غذا را عودت دهد.
- برخورد کلیه پرسنل و پیشخدمتان یک رستوران ایده آل، صمیمانه و مودبانه است و مغایر با خواسته مشتری کاری را انجام نمی دهند.
- صحیح نیست که پرسنل رستوران، محل نشستن مشتریان را تعیین نمایند و مگر به منظور دور نمودن افراد مجرد از خانواده ها.
- فضای سالن باید تمیز، عاری از هرگونه حشره، صدا و شلوغی باشد و سیستم های گرمایشی و برودتی باید به مقتضی زمان به صورت مطلوبی فعال باشند.
- اگر یکی از پرسنل رستوران یا مشتریان دیگر موجب ناراحتی و مزاحمت نوامیس و خانواده سایر مشتریان شود، وظیفه مسئول رستوران است که مراتب را پیگیری نماید و فرد مزاحم را از آن مکان دور کند.( در چنین شرایطی مشتریان بدون هرگونه جر و بحثی با طرف مقابل، باید موضوع را با مسئول رستوران در میان بگذارند.)
- رستوران های خوب و باتجربه، به میزان پخت غذا اهمیت خاصی می دهند و از ارایه غذاهای نپخته یا سوخته به مشتری شدیدا خودداری می کنند و در صورت بروز فورا آن را تعویض می نمایند.
- کلیه مخلفات مورد نیاز یک غذا مانند سس، پیاز، نان و ... باید همراه غذا سرو شود.
- پیاز باید تازه باشد و بدون فاصله بعد از پوست کندن بر روی آن سلفون کشیده شود.
- استفاده از نوشیدنی های خنک در قوطی های آلومینیومی به همراه نی بهتر از هرنوع دیگر مخصوصا لیوان و یخ است.
- از نوشیدن آب در پارچ های استیل خودداری کنید. بهترین حالت استفاده از آب معدنی با مارک معروف است.
- نوشیدنی های یخ زده و گرم را مرجوع کنید مگر به خواسته خودتان باشد.
- اگر احساس کردید غذای رستورانی مانده است دیگر هیچ گاه به آن مراجعه نکنید زیرا آن ها حق ارایه غذای مانده به مشتری را تحت هیچ شرایطی ندارند.
- هنگام سفارش غذاهایی که در تهیه آن ها از دست بیشتر استفاده می شود دقت کنید تا از نظافت تهیه کننده آن و غذای مورد نظر مطمئن شوید.( بهتر است از این غذاها کم تر و به ندرت استفاده شود.)
- غذاهایی مانند سوسیس و مرغ کنتاکی و سمبوسه و فلافل یا سیب زمینی که در ظرف های بزرگ و به کمک روغن های چندبار مصرف سرخ می شوند فاقد ارزش غذایی و برای سلامتی مضر هستند. بهتر است این گونه غذاها را در منزل با رعایت اصول سلامت و بهداشت آن تهیه نمایید.
- خوراکی ها و غذاهایی که به صورت خیابانی و توسط دستفروشان توزیع می گردند هیچگونه اعتبار کیفیتی و بهداشتی ندارند، در اغلب موارد فرد فروشنده که معمولا آشپز هم می باشد، دقت کافی (یا هیچ دقتی) در رعایت بهداشت ندارد و بارها دیده شده است که آقای آشپز همان طور که مشغول تهیه غذا با دست می باشد از گرفتن پول و وسایل دیگر هم امتناع نمی کند. در وسایل آن ها گاهی کوچک ترین مایع شوینده یا آب برای نظافت وجود ندارد.
- از صرف غذا در رستوران هایی که کیفیت غذا و خدماتشان متغیر است یا مورد علاقه شما نیست صرفه نظر کنید. زیرا آن ها در اغلب موارد نمی توانند خواسته شما را برآورده کنند و موجب نوعی آزردگی ، رنجش و استرس در روحیه و احساس شما می شوند که موجب کاهش لذت و رضایت شما از آن ضیافت می شود!

یادتان باشد که غذاهای رستوران هرچه قدر هم با کیفیت و خوش طعم باشند بازهم امکان بهداشتی نبودن آن ها به علت عدم آموزش و نظارت کافی پرسنل و ازدیاد تقاضا و دستمزد کم کارگران رستوران و عدم انگیزه لازم آن ها، وجود دارد. بنابراین نگذارید استفاده از غذاهای آماده و رستورانی در زندگی شما به یک عادت تبدیل شود.


²نکاتی درخصوص طبخ غذای سالم
- مهم ترین و حیاتی ترین ویژگی یک غذای خوب رعایت کامل اصول بهداشتی و نحوه طبخ آن است. (غذا باید با روشی طبخ شود و به میزانی پخته یا سرخ شود که در درجه اول، ارزش عذایی مواد آن از بین نرود و بعد از آن، طعم و مزه خوشایندی داشته باشد. شستن تک تک مواد تشکیل دهنده غذا طبق اصول مخصوص خود امری گریزناپذیر و غیرقابل چشم پوشی است.)
- متخصصین تغذیه معتقدند که غذا را می توان کم خورد اما از کیفیت آن نمی توان کم کرد. به این معنی که کیفیت و نوع تک تک موادی که در تهیه و پخت غذا استفاده می شود مهم است و سلامت و بهداشت داخلی بدن در استفاده از موادغذایی با کیفیت تضمین می شود. به همین لحاظ باید به نوع و مرغوبیت موادی که برای تهیه غذا مورد استفاده قرار می گیرد مانند، نوع روغن، گوشت، برنج و سبزیجات توجه خاص کرد تا هم با کیفیت باشد و هم تازه!
- به میزان پخت یا سرخ شدن غذاها باید توجه شود تا با گرفتن حرارت بیش از حد، خواص آن ها تبدیل به زیان نگردد. یادتان باشد که پختن یا سرخ کردن غذاها حد و مرز مشخصی دارد و از روش معینی پیروی می کند. غذاهایی که خارج از اصول طبخ و تهیه می شوند برای سلامت بدن مضر هستند.
- غذاهایی که در فر و ماکروفر سرخ می شوند از موادی که در روغن سرخ می شوند سالم ترند زیرا علاوه بر این که عدم استفاده از روغن، چربی آن ها را کم تر می کند، حرارت بالای فر یا ماکروفر باعث می شود تا چربی های طبیعی غذا مانند، چربی گوشت مرغ یا گوشت قرمز نیز از بین برود و درنتیجه از ورود میزان قابل توجهی روغن و چربی به دستگاه گوارش بدن جلوگیری شود.
- روغن سرخ کردنی تا زمانی قابلیت مصرف دارد که رنگ آن روشن و براق باشد و تکه های سوخته شده مواد غذایی در آن پدید نیاید. بنابراین از خوردن مواد غذایی که در روغن های سیاه و سوخته سرخ شده اند جدا خودداری کنید.
- معمولا روی ظروف روغن های مایع حداکثر درجه حرارتی که می توان به آن روغن داد ذکر شده است لازم است که حتما به این نکته توجه کافی شود و از حرارت بیش از حد روغن جلوگیری گردد. روغن هایی که به علت حرارت بالا شروع به سوختن می کنند(از آن ها دود بلند می شود) به هیچ وجه قابل استفاده نیستند و باید فورا آن را تخلیه کرد و بعد از شستشوی ظرف مجددا از روغن جدید استفاده شود.
- گوشت ماهی، حیوانات و میوه های پرورشی به علت تعجیل در سیکل زمانی رشد و بلوغ آن ها از میزان قابل توجهی هورمون و مواد رشد دهنده برخوردارند که علاوه بر عوارض زیان باری که سلامت مصرف کننده را به خطر می اندازند، دارای طعم و مزه مصنوعی و غیرطبیعی نیز می باشند.
- استفاده از ظروف پلاستیکی برای تهیه غذا یا مصرف آن صحیح نیست به ویژه اگرآن ظرف حرارت هم ببیند. زیرا هنگامی که غذا وارد ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف می شود، مقداری از مواد شیمیایی ظرف وارد غذا و از آن جا وارد بدن ما می شود که این عمل با درصورت گرم بودن غذا یا حرارت دادن ظروف شدت می یابد. شکل گرفتن رفتارها و خلق و خوی جنس مخالف در فرد، بلوغ زودرس و رشد اندام ها در دختران، تغییر در عملکرد هورمون ها و کاهش ترشح هورمون تستوسترون و بزرگ شدن غده پروستات در مردان و تغییرات رفتاری و بروز تندخویی و پرخاشگری از جمله عوارض ورود این مواد شیمیایی به بدن هستند.
- غذاها را به جای نگهداری در ظروف پلاستیکی در ظروف شیشه ای نگهداری کنید.
- از منجمد شدن میوه و سبزجاتی که به صورت خام خورده می شوند خودداری کنید.

دوستی می‌گفت: «می‌دانم زن‌ها چی می‌خواهند، این‌که شوهرشان پول زیادی در اختیار آنان بگذارد و آنها خرج بکنند!؟» او اشتباه می‌کرد، چرا که هر زنی به راحتی می‌تواند پولی که در اختیارش می‌گذارید را خرج کند، اما او با این چیزها نمی‌تواند نیازهای عاطفی‌اش را برطرف کند چرا که او به شوهرش احتیاج دارد.
از طرفی خیلی از مردها عشق خود را با هدیه‌های رویایی که شخصی است نشان می‌دهند به راستی می‌دانید همسرتان چه هدایایی را دوست دارد؟ یعنی می‌دانید همسر شما اگر ماشین ظرفشویی هدیه بگیرد خوشحال می‌شود یا یک شاخه گل سرخ؟ آنچه که در ادامه می‌خوانید نمونه‌هایی از هدایایی است که خانم‌ها خیلی دوست دارند.یک شاخه گل، کارت‌های تبریک، عطر، جواهرات، نامه‌ای که خودتان نوشته باشید، لباسی که دوست دارد، گلدان قشنگ، مجسمه‌های سرامیکی، کتاب شعر و یا حتی ماندن یک شب در هتل و به اینها شکلات! را هم اضافه کنید.
به یاد داشته باشید که خرید هدیه‌ای کوچک و ارزان و تقدیم آن به شکلی خوشایند، می‌تواند برای او جالب توجه‌تر باشد. (الن کریدمن) در کتابش تحت عنوان (راز دلبسته کردن زن) و یا (چراغ دل زنت را روشن کن) می‌نویسد: جرالد می‌گفت: همسرم، برشتوک را هر روز صبح با شیر می‌خورد، به خاطر همین موضوع، به سوپرمارکت رفتم و یک جعبه بزرگ برشتوک خریدم و آن را با یک گره پاپیونی بسته‌بندی و یادداشتی هم ضمیمه‌اش کردم: (برای بهترین و کامل‌ترین زنی که می‌شناسم.) می‌توانم به شما بگویم آن شب آمدنم به خانه خیلی استثنایی بود، چنین هدیه کوچکی برای او مفهوم بسیاری داشت. و یا (چیپ) یک بسته شکلات خرید و آن را در کیف همسرش گذاشت و یادداشتی هم ضمیمه آن کرد که روی آن نوشته بود: (به همسر بی‌نظیرم که همیشه به من خوبی و عشق می‌دهد.) زمانی که مرد به سرکارش رسید، زن به او تلفن کرد که بگوید با این کارش روز خوبی را برای او تدارک دیده است. یا یکی دیگر از دوستانم می‌گفت: من هر روز صبح خیلی زود سر کار می‌رفتم، شب قبل به گلفروشی رفتم، یک شاخه گل رز و یک شاخه گل زنبق خریدم و صبح روز بعد به همراه یادداشتی در کنار بالش زنم گذاشتم.
بر روی یادداشت نوشته بودم: (گل‌های رز قرمز هستند و بنفشه‌ها آبی، گرچه من در محل کارم هستم، به تو فکر می‌کنم.) شب که به خانه آمدم با من مثل یک سلطان رفتار شد. تصورم این بود که برای خوشحال کردن همسرم به پول فراوان احتیاج دارم، اما دریافتم که دو شاخه گل به اندازه یک کت خز موثر است. یا دیگری یک مجسمه عقاب سرامیکی خرید و یادداشتی به آن چسباند که روی آن نوشته بود: (زمانی که تو در کنارم هستی، من از عقاب بالاتر پرواز می‌کنم) سپس آن را در جایی که مطمئن بود، زنش پیدا می‌کند، گذاشت. آن مجسمه سرامیکی حالا جزو یکی از دارایی‌های باارزش اوست.(آلن کروفی) می‌گوید: تمامی این مردها از این‌که وقتی بخواهند فکر خود را به کار بیندازید، چقدر خلاق خواهند بود، حیران شدند. هدیه‌هایی که آنها دادند، شاید کوچک بود، اما برای همسرانشان دنیایی ارزش و نتایجی جالب توجه به همراه داشت. هر آنچه را تصمیم می‌گیرید به همسرتان هدیه بدهید و مطمئن باشید که هدیه‌ای کامل است. همیشه کار اضافی نیز انجام دهید، اگر هدیه‌تان گلدان است، در آن گل بگذارید، اگر هدیه وسیله موسیقی است، یادداشتی کوچک روی آن بگذارید، اگر امکان پیچیدن هدیه هست، آن را بسته‌بندی کنید.
چون زن‌ها دوست دارند بسته‌بندی‌ها را باز کنند، اگر هدیه شما یک ظرف شیرینی است، در آن حتما شیرینی بگذارید. و زنی می‌گفت پس از ۲۵ سال ازدواج، هنوز اولین سالگرد ازدواجم را به یاد دارم. شوهرم آن روز را فراموش کرده بود، ابتدا تصور می‌کردم که او شوخی می‌کند، اما شوخی در کار نبود. من تمام روز را گریه کردم، سرانجام در حدود ساعت هشت شب، او شتابان به فروشگاهی رفت و یک ظرف مخصوص شکلات خرید و به خانه آورد، وقتی آن ظرف را دیدم بلندتر گریه کردم، برای آن که می‌دانستم در خرید آن اصلا فکر نکرده است چون من رژیم داشتم و او یک ظرف شکلات خریده بود( !او حتی درک این را نداشت که در آن ظرف شکلات بگذارد.) زنی دیگر می‌گفت: شوهرم در خانواده‌ای بزرگ شده است که عادت به خریدن هدیه ندارند، او هرگز ندیده بود که پدرش برای مادرش گل بیاورد، از این رو واقعا تصور نمی‌کرد که روزهای تولد یا سالگردها اهمیت دارند.