در آستانه سال نو....

ديد و بازديد نوروزي، يا عيد ديدني جشن ها و آیین های ایران

سفره هفت سين ديد و بازديد نوروزي، يا عيد ديدني

http://www.ladifferenza.it/IMG/cache...65-550x550.jpg

از جمله آيـين هاي نوروزي، ديد و بازديد، يا " عيد ديدني " است. رسم است که روز نوروز، نخست به ديدن بزرگان فاميل، طايفه و شخصيت هاي علمي و اجتماعي و منزلتي مي روند. در بسياري از اين عيد ديدني ها، همه کسان خانواده شرکت دارند. در روزهاي نخست فروردين، که تعطيل رسمي است، و گاه تا سيزده فروردين ( و مي گويند تا آخر فروردين ) بـين خويشاوندان و دوستان و آشنايان دور و نزديک، ادامه دارد.
رفت و آمد گروهي خانواده ها، در کوي و محله - به ويژه در شهرهاي کوچک - هنوز از ميان نرفته است. اين ديد و بازديدها، تا پاسي از شب گذشته، به ويژه براي کساني که نمي توانند کار روزانه را تعـطيل کنند، ادامه دارد.تا زماني که "مسافرت هاي نوروزي" رسم نشده بود، در شهرها و محله هايي که آشنايي هاي شغـلي و همسايگي و " روابط چهره به چهره " جايي داشت، ديد و بازديد هاي نوروزي، وظيفه اي بـيش و کم الزامي به شمار مي رفت. و چه بسا آشناياني بودند - و هستـند - که فقط سالي يک بار، آن هم در ديد و بازديد هاي نوروزي، به خانهً يکديگر مي روند. گسترش شهرها، ازدياد جمعـيت، پراکندگي خانواده هاي سنتي، محدوديت هاي شغلي و نيز فرهنگ آپارتمان نشيني، از عامل هايي است که ديد و بازديد هاي نوروزي را کاهش داد. و بر اثر اين دشواري ها و محدوديت هاي زماني، بسياري از خانواده هايي هم که به مسافرت نمي روند، براي ديد و بازديدهاي نوروزي، از پـيش زماني را معـين مي کنند.

چرا هفت سين؟
در روزگار ساسانيان قابهاي منقوش ، زيبا و گرانبهايي از جنس کائولين به ايران آورده مي شد که بعدها به نام کشوري که از آن مي آمد چيني ناميده شد و در تغيير گويش به صورت "سيني" و نيز در حالت معرب به صورت "صيني" رواج پيدا کرد. چيني يا سيني يعني منسوب به چين يا سين و نام سين يا چين که در واقع نام سلسه پادشاهي چين است. در ايران براي تمايز بين ظرفهاي مختلفي که از چين آورده مي شد آن که از جنس فلزبود را سين يا سيني و آن که از جنس کائولين بود را چيني مي ناميدند. براي چيدن خوان نوروزي در اين دوران از همين ظروف منقش بهره مي گرفتند که نوع مرغي آن هنوز در ايران مرسوم است و اين ظرفها را پر از نقل و قند و شيريني مي کردند و به عدد هفت امشاسپند که عبارتند از ارديبهشت ، خرداد ، امرداد، شهريور ، بهمن و اسپندارمذ و خود اهورمزدا بر سر خوانهاي نوروزي مي گذاشتند و از اين رو خوان نوروزي به نام هفت سيني نام گرفت که بعدها با حذف "ي" نسبت همان هفت سين امروزين شد اصولا" هفت در فرهنگ و ادبيات ايران عدد مقدسي است و کاربرد آن در هفت خوان رستم ، هفت طبقه آسمان ، هفت مرحله عشق ، هفت اختر ، هفت اقليم ، و... مشهود است و در ادبيات هم آثار زيادي با هفت آغاز شده همچون هفت اورنگ و يا هفت گنج سفره هفت سين در ميان ما ايرانيان که نمادي از خوشبختي، شادي، خرمي ، وفور نعمت و سلامتي است در گذر زمان تغيير يافته و به تدريج مظاهر بيشتري از حيات را در خود گنجانده است

نمادها
آنچه بر سر خوان نوروزي گذارده مي شود به غير از هفت سين آينه و شمعدان و طبعا" شمع هاي فروزان ، نان ، شراب ، نارنج غوطه ور در آب ، شيريني ، سکه ، سبزي خوردن ، تخم مرغ رنگ کرده ، ماهي قرمز ، اسفند، و گلدان سمبل است. ابتدا بپردازيم به هفت سين که گفته اند شش نشانه است از برتري اهورامزدا بر اهريمن

سيب : نماد زايندگي و عشق است سنجد : سنجد ميوه درخت کنار است که وقتي بارور مي شود و عطر آن در فضا مي پيچد تحريک کننده قواي احساسي انسان است و معتقدند که موجب عشق انسانها به يکديگر مي شود . به همين دليل سنجد هم سمبل عشق است
سرکه : نماد صبر و شکيبايي است
سير : نماد تندرستي است
سبزه : نماد باروري و نوزايي است
سماق: درباره سماق گفته شده به رنگ خورشيد در حال طلوع است و مظهر طلوع و آغاز دوباره است
سمبل : آب سمبل روشنى دل مى‌باشد که مظهر ايزد بانوى نيرومند آب‌ها اناهيتاى بزرگ مى‌باشد که مقامى بسيار والا در ايزدان ايران باستان دارد. اناهيتا ايزدبانوى عشق، بارورى، آب، برکت‌بخشى و پيروزگرى است
آينه : آينه نمادي از به خويشتن نگريستن و به درون نظاره کردن است . دقيقا" آن چيزي که در لحظه سال نو توصيه شده و در آن لحظه بي همتا که گذشته و آينده به هم پيوند مي خورد بايد نظري کرد به خويشتن خويش
ماهي : نماد زايش‏، تازگى ، شادابى و تکاپو است
شمع : مظهر فروغ و روشنايي است
سکه : نشان ثروت و دارندگى است
اسپند : به معناى مقدس‏ و نماد دورکننده‌ى چشم بد است.
شکر و شيرينى : براى شيرين‌کامى هميشگى افراد خانواده است
نارنج : نارنج شناور در ميان آب نماد زمين بر روى آب است. در اسطوره‌ى آفرينش‏ آمده است که پروردگار آب را آفريد و سپس‏ عرش‏ خود را بر آن بنا نهاد
تخم‌مرغ : نماد آفرينش‏، نطفه و بارورى است
نان : نشان برکت و رونق روزي است
درباره سفره هفت سين همچنين گفته شده است که سينها نمادي از صداقت ، عدالت و انصاف ، رفتار و کردار و گفتار نيک ، کاميابي و کامياري ، پرهيزکاري و تقوا ، و بخشش هستند

جايگاه سفره نوروزي و سلامتي

در طول تاريخ بشر، اقوام مختلفي ظهور و با خلق شيوه هاي گوناگون زندگي از خود، آداب و رسوم و سنتي را به ميراث گذارده اند که بررسي، يادآوري، شناخت مفاهيم و تبليغ و ترويج جوانب مثبت آن ضمن حفظ هويت ملي مايه مباهات، سرافرازي، خودباوري و بالاخره پايداري قومي در مقابل فرهنگ بيگانه مي شود سنن و فرهنگ ايرانيان از ريشه و قدمت خاصي برخوردار و تامل برانگيز است. يکي از اين سنن، پيام نياکان ما در زمينه هفت
سين است. ايرانيان در روند تدريجي و تکاملي صدها سال از زندگي پرنشيب و فراز و پربار خويش در اول بهار که آغاز سال نو و شکوفايي مجدد طبيعت در اين منطقه از کره زمين است، همواره با حفظ آيين شکوهمند و غرورآفرين نوروز با چيدن هفت خوراکي که به زبان شيرين و غني پارسي با حرف «سين» شروع مي شود، در سفره هفت سين، پيام تغذيه اي سالم زيستن را سينه به سينه به نسل معاصر رسانده انداگر به ارزش هاي غذايي حيات بخش، اعجاز آور و حيرت انگيز خوراکي هاي تشکيل دهنده سفره هفت سين شامل: سير، سنجد، سماق، سرکه، سيب، سبزي و سمنو که تاکنون مطالب زيادي در مورد علل يا خواص آن نگاشته شده به شرح مختصر زير توجه و دقت شود، آن وقت درمي يابيم که در بطن تک تک خوراکي هاي تشکيل دهنده هفت سين، پيام با ارزش و گرانبهايي براي حفظ سلامتي نهفته است.
مصرف سير علاوه بر ميکروب زدايي و ساير خواص متعدد، در جهت کاهش کلسترول، جلوگيري از تصلب شرائين، متعادل نگهداشتن فشار خون و حفظ سلامت بدن منجمله قلب و عروق در سراسر دنيا توصيه مي شود
مصرف سنجد در طب تغذيه علاوه بر خواص مختلف جهت درمان آرتروز توصيه مي شود
مصرف سماق همراه کباب علاوه بر خواص متعدد، جهت کاهش مضرات اوره گوشت توصيه مي شود
مصرف انواع سرکه منجمله سرکه انگور قرمز(که حاوي لايکوپن است) يا سرکه سيب باخواص اعجاز آور مختلف شامل: پايين آورندگي مضرات چربي مصرف شده در بدن، باز نگهدارندگي عروق و خاصيت ضدسرطاني آن به هر شکل ممکن بالاخص در ترشي ها و سالاد توصيه مي شود
کليه فرهيختگان امور تغذيه در سراسر جهان مصرف يک سيب در روز را نه تنها براي دفع سم، تقويت دستگاه گوارشي، تامين ويتامين ها و املاح لازم جهت حفظ سلامتي و شادابي توصيه مي کنند، بلکه آن را موجب بي نيازي به پزشک مي پندارندمصرف مداوم انواع سبزي تازه جهت تامين فيبر، ويتامين ها و آنتي اکسيدان هاي لازم به دليل خاصيت ضد سرطاني و ضد بيماري قلبي آن مورد توصيه کليه متخصصان تغذيه است. تهيه سمنو با آرد جوانه گندم که سرشار از ويتامين اي (به عنوان آنتي اکسيدان قوي و بي اثر کننده راديکال هاي آزاد در بدن) و انواع ويتامين هاي ب است و مصرف آن ضمن تامين کالري براي حفظ جواني، سلامتي، ضدپيري و افسردگي همواره توصيه مي شود

عید نوروز در جهان ترک

عید نوروز بعنوان فرا رسیدن سال جدید، آمدن بهار و رستاخیز طبیعت برای هر ملتی در قالبی خاص و ویژگیهای منحصر بفرد شکل می گیرد. این موضوع برای ترکها نیز همینطور می باشد. شکل گرامی داشتن عید نوروز برای طوایف مختلف ترک نیز متفاوت و متغیر است. حال بیایید به اشکال مختلف گرامیداشت عید نوروز در جهان ترک نظری اجمالی داشته باشیم.
در مناطق مختلف جهان، عید نوروز با برنامه های مختلفی جشن گرفته می شود.
در قارص، روز اول عید، سالمندترین فرد روستا همه را در اطراف خود جمع کرده و از صبح تا شب برایشان داستان می گوید. روز عید، کودک، جوان و سالمندان همه و همه در روستاها به قبرستانها می روند. در قبرستانها برای روح درگذشتگان فاتحه و دعا خوانده می شود. سپس در میادین روستاها، سفره هایی بر روی زمین پهن گشته و انواع شیرینیها پخش می گردد.
شب چهارشنبه آخر سال نیز بر روی سقف خانه ها و حیاطها آتش روشن می گردد. در غازی آنتپ و حوالی آن روز ۲۱ مارس سلطان نوروز نام دارد. بر اساس اعتقادات خلق، در شب سلطان نوروز دختری بس زیبا از غرب بر زمین متولد می گردد. در شب نوروز تمامی آرزوهای بیداران براورده می شود.
در قونیه و حومه آن بخصوص در اریلی، دختران جوان در ساعات سپیده دم، دسته جمعی بهمراه پسران جوان به چمنزارها رفته و بعد از جمع اوری قطرات شبنم انها را بر صورتشان می مالند. مطمئنا هدف از این کار زیبا نمودن برای معشوق می باشد. در این میان آتشها روشن می گردد و برای دور ساختن چشم بد در آن اسپند دود می شود. همچنین مانی ها، بایاتی ها، اشعار و ترانه های مردمی بصدا درمی آید و همه باهم و دسته جمعی رقصهای محلی را اجرا می کنند.
در قدیم الایم در آناتولی در روزهای عید همچون نوروز، مسابقات اسب دوانی در راس فعالیتها بود. مهمترین مسابقات اسب دوانی نیز در عید نوروز برگزار می گشت.
گرامیداشت نوروز به شکل سنتی دیرین همچنان ادامه دارد. به اولین شکوفه ای که در بهار در مناطق مختلف آناتولی پدیدار می گردد، نام نوروز را می دهند. در مورد شکوفه های نوروز مانیها و ترانه های بسیاری سروده شده است.
با کسب استقلال جمهوریهای آسیای میانه، عید نوروز نیز بعنوان تعطیل رسمی اعلان گشت. این موضوع در آذربایجان یکسال قبل از سایر جمهوریها رخ داد. در اینجا لازم به تذکر است که امروزه در جهان ترک کشوری نیست که نوروز را جشن نگیرد.
اگر به جشن و گرامیداشت نوروز در آذربایجان نظر بیافکنیم، مشاهده خواهیم کرد که روز چهارشنبه آخر سال بعنوان آغاز نوروز تلقی می شود. از روز ۲۳ مارس بمدت ۳ روز متوالی نوروز گرامیداشته می شود. مراسم عمومی و ویژه نوروز نیز از چهارشنبه آخر سال آغاز می شود. در این مراسم عادات جالبی از قبیل کؤسه - کؤسه، پاپاک آتما، آنابالا و دره دؤیمه اجرا می گردد. قبل از روز ۲۱ ام مارس همانند دیگر اعیاد، خانه تکانی صورت می گیرد. عید نوروز از قرن یازدهم به بعد در ادبیات نوشتاری و شفاهی آذربایجان از اهمیتی فوق العاده برخوردار شده است. بطوریکه خصوصیات اتنوگرافیک ملی مردم اذربایجان درقالب یکی از اشکال قدیمی شعر ترک با نغمه های نوروزی بیان می شود.
باید اذعان داشت که موضوع نوروز خود در ادبیات معاصر آذربایجان از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. نویسندگان بنام ادبیات معاصر آذربایجان در آثار خود شعرا و هنرمندان را ارزیابی کرده و انها را در صحنه های نمایشی خود منتقل کرده اند.
وقتی به کرانه مقابل دریای خزر یعنی ترکمنستان می نگریم، تشابه گرامیداشت عید نوروز در آذربایجان و ترکمنستان را به شکلی واضح مشاهده می کنیم. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نوروز در ترکمنستان نیز بعنوان یک عید ملی پذیرفته شد. در ۲۱ مارس تمام شهرهای ترکمنستان، مراکز شهرستانها، قصبه ها و روستاهای مختلف با پرچمهای رنگارنگ آذین می شوند. رنگهای مخصوص ترکمنها را می توان در هر گوشه و کناری مشاهده کرد. رنگ سبز جوانه های گندم، خود نشانه بهار است. ترکمنها و آذربایجانیها گندم را خیسانده و از آن نوعی خوراکی بنام سمنو تهیه می کنند. این سنت قدیمی در سایر کشورهای جهان ترک نیز رواج دارد. نوروز از قدیم الایام در میان ترکمنها گرامیداشته می شود. بر اساس تحقیقات انجام گرفته، این عید از قرون نهم و دهم جشن گرفته می شود. مخدوم قلی شاعر ترکمن قرن هجدهم در مورد نوروز چنینی می گوید:
اگر نوروز بدنیا بیاید جهان را غرق رنگ خواهد کرد
این خود تداوم تاریخی نوروز را نشان می دهد. بیرونی دانشمند بزرگ قرن یازدهم نیز در مورد گرامیداشت عید نوروز در "کهنه اورگنچ" سرزمین خوارزمشاهیان چنین می گوید: دو رور قبل خانه ها تمیز می شود. در روزهای بعدی نوروز نیز خوراکیهای مختلفی تهیه می گردد.
جوامع ترک مناطق مختلف آسیای میانه، همانند قزاقستان، قرقیزستان، اربکستان، تاتارستان، باشقوردستان، دانوب، هاکاسیا، قره چای - چرکس، گؤک اوغوز و مناطق مختلف بالکان، عید نوروز با شور و هیجان زاید الوصفی گرامیداشته می شود. قزاقها روز نوروز غذایی بنام "نوروز کژه" می پزند که داخلش هفت نوع غله مختلف وجود دارد. از کسانیکه جهت دید و بازدید عید به خانه آنها می آیند با این غذای مخصوص عید پذیرایی می گفتند.
در میان قزاقها ذبح قربانی در روز عید نوروز سنتی دیرین است. در این راستا بر اساس وضعیت مالی شخص، گوسفند، بزو یا اسبی ذبح می گردد. قطره ای از خون قربانی را بر پیشانی کودکان و کسانیکه زیاد دوستشان دارند، می مالند.
جوانان ترانه خوانده و میادین محل برگزاری مسابقات کشتی و اسب دوانی می شود. این سنت نشانگر زندگی ترکهای قدیم است.

نوروز در خواب....

http://tradea.org/uploads/y/yasamin/304.jpg

پادشاه ایران جمشید ، شب بیست و نهم اسفند ، در خواب دید ایران را آذین بسته اند اما هیچ کس را نمی شناخت . آدمها تن پوش دیگری داشتند .
همه می دویدند ، یکی گفت اینجا چرا ایستاده ایی ؟ ! جشن نوروز بزودی فرا می رسد باید آن را با خویشاوندانت پاس بداری !
جمشید با تعجب گفت فردا جشن نوروز را آغاز می کنم ! چرا امروز می دوید ؟
آن مرد گفت جمشید ده هزار سال پیش این جشن را بر پا نمود ! زودتر به خانه ات رو که خویشاوندانت چشم بدر دارند !
جمشید از خواب پرید و فهمید جشن نوروز جاودانه است .
او نوروز را به روشنی و بزرگی برگزار نمود و در آنجا رو به ایرانیان کرد و گفت اگر شدنی بود هر روز را نوروز می نامیدم ...
نوروز ماند چون همراه بود با سرشت آدمیان و طبیعت همانگونه که ارد بزرگ می گوید : نوروز ایرانیان ، فرخنده جشن زمین و آدمیان است و چه روزی زیباتر از این ؟ ...