در حوزه ماشین های ابزار به اصطلاح Computer Numerical Control) CNC) بحث کنترل موقعیت بسیار اهمیت دارد که بدین منظور برای کنترل بر موقعیت و درون یابی مختصات نیاز به یک سری از دستور برنامه ها و سیکل هائی می باشد که با نام جی و ام کد (G & M CODE) در اختیار برنامه نویس جهت برنامه نویسی قرار داده شده است.

امروزه در صنعت غالبا نقشه ها و طرح های مورد نظر در نرم افزار های CAD رسم شده و با استفاده از نرم افزار CAM می توان خروجی مورد نظر را داشت که این خروجی همان برنامه کنترل سی ان سی پروگرم شده باG & M CODE می باشد.

http://pishgamautomation.com/wp-cont...ads/CADCAM.jpg

1. G CODE:

جی کد ها دستور برنامه هائی هستند که وظیفه کنترل موقعیت و اعمال فرامین اصلی را به ماشین دارند ، این دستورات شامل اعمال حرکت محورها، زمان تاخیر و … می باشند.
G CODES -
GØØ
RAPID POSITIONING/TRAVERSE

حرکت سریع بدون فرمان(برش) :

از این فرمان برای حرکت سریع محورها استفاده می شود که اکثرا برای حرکت به سمت نقطه صفر(Homing) و حرکت به سمت نقطه صفر مجازی

استفاده می شود(coordinate).

http://pishgamautomation.com/wp-cont...loads/G002.jpg

—————————-

G CODES -
GØ1
LINEAR INTERPOLATION

سرعت حرکت خطی:

از این فرمان برای حرکت محور در راستای خط مستقیم استفاده می شود.

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G01.jpg

———————————

G CODES -
GØ2 وGØ3
CIRCULAR INTERPOLATION

حرکت چرخشی:

از این فرمان برای حرکت محور در مسیر دایره ای و کمان داراستفاده می شود.

از G03 حرکت درجهت پادساعتگرد و G02 برای حرکت در جهت ساعتگرد استفاده می شود.

http://pishgamautomation.com/wp-cont...s/G02-G031.jpg

———————————

G CODES -
GØ4
DWELL

وقفه:

از این فرمان جهت فرمان زمان تاخیر استفاده می شود.

اگر بعد از این فرمان کاراکترXاستفاده شود زمان تاخیر بر حسب ثانیه و اگر کاراکترP استفاده شود زمان تاخیر بر حسب میلی ثانیه می باشد .

G04: X10.0 , G04: P10.0

————————————–

G CODES -
G2Ø, G21
IMPERIAL /METRIC DATA INPUT

تعیین واحد مقادیر:

این فرمان نوع مقادیر بر حسب متریک و اینچ را مشخص می کند.

اگر ازG20استفاده شود مقادیر بر حسب اینچ خوانده می شوند.

اگر ازG21استفاده شود مقادیر بر حسب میلی متر خوانده می شوند.

—————————–

G CODES -
G27 وG28 وG29
REFERENCE POINT RETURN

دستور برگشت به نقطه صفر (Home)

http://pishgamautomation.com/wp-cont...ds/G27-G28.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-cont...ds/G28-G29.jpg

—————————–

G CODES -
G42وG4ØوG41
CUTTER COMPENSATION

دستورات جبران برش :

این فرمان مقادیرOffsetرا بسته به نوع ماشین اعمال می کند.

G41 : جبران سازی در جهت چپ(-)

G42: جبران سازی در جهت راست(+)

G40: لغو جبران سازی

http://pishgamautomation.com/wp-cont...40-G41-G42.jpg
http://pishgamautomation.com/wp-cont...ads/G42G41.jpg

————————–

G CODES -
G73 و G89
CANNED CYCLES

سیکل های برنامه:

سیکل ها ، زیر برنامه هائی هستند که برای کوتاه شدن حجم و خط برنامه در ماشین های خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

به طور مثال این سیکل ها در تراش مطابق زیر تعیین می شود:

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G70.jpg
http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G71.jpg
http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G72.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G73.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G74.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G75.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G76.jpg

—————————-

G CODES -
G9Ø
ABSOLUTE ZERO COMMAND

تعیین مقدار مطلق(ABSOLUTE)

به مقادیر واقعی مختصات در صفحه مختصات، مقادیر مطلق اطلاق می شود.

به طور مثال در تراش:

http://pishgamautomation.com/wp-content/uploads/G90.jpg

————————–

G CODES -
G91
INCREMENTAL COMMAND

تعیین مقدار افزایشی (INCREMENTAL)

———————-

G CODES -
G94
FEED PER MINUTE

تعیین واحد سرعت بر دقیقه:

اگر ازG20 استفاده شود سرعت برابر اینچ بر دقیقه است

اگر ازG21 ستفاده شود سرعت برابر میلی متر بر دقیقه است

———————

G CODES -
G95
FEED PER REVOLUTION

تعیین واحد سرعت چرخش:

این جی کد در دستگاههائی که مقادیر انکدر خوانده میشود کاربرد دارد.

——————–

G CODES -
G98
RETURN TO INITIAL LEVEL

برگشت به حالت اولیه:

این جی کد تمامی سیکل را را غیر فعال می کند .

——————–

G CODES -
G99
RETURN TO R POINT LEVEL

برگشت به نقطه اولیه

——————–

G CODES -
G173 تا G17Ø
CIRCULAR/RECTANGULAR POCKET CANNED CYCLES

*———————————————————� �——————-*

به طور کلی میتوان جی کدها را در جدول زیر دسته بندی کرد :

http://pishgamautomation.com/wp-cont...-CODE-LIST.jpg

2. M CODE:

: از این کد فرمان ها برای دادن دستورها و فرامین اساسی استفاده می شود مانند روشن یا خاموش کردن اسپیندل که به مشروح ذیل تعیین می شوند
M CODES -
MØ1
OPTIONAL STOP

توقف شرایطی:

این دستور عملیات را به صورت برنامه ریزی شده متوقف می کند.

———————–

M CODES -
MØ2
PROGRAM RESET

توقف برنامه:

این دستور پایان برنامه در پایان برنامه جهت توقف برنامه اعمال می شود.

————————–

M CODES -
MØ3
SPINDLE FORWARD

استارت اسپیندل:

این فرمان دستور روشن کردن اسپیندل در جهت ساعتگرد را اعمال می کند.

————————–

M CODES -
MØ4
SPINDLE REVERSE

استارت اسپیندل:

این فرمان دستور روشن کردن اسپیندل در جهت پاد ساعتگرد را اعمال می کند.

————————–
M CODES -
MØ5
SPINDLE STOP

این کد فرمان توقف اسپیندل را اعمال می کند.

————————–

M CODES -
MØ6
AUTOMATICTOOL CHANGE

این کد فرمان تعویض ابزار را اعمال می کند.

————————-

M CODES -
MØ8
COOLANT ON

این کد سیستم خنک کننده ماشین را روشن می کند.

—————————

M CODES -
MØ9
COOLANT OFF

این کد سیستم خنک کننده ماشین را خاموش می کند.

————————–

M CODES -
M1Ø
VICE OPEN

این کد سه نظام یا کشو ماشین را باز می کند.

————————

M CODES –
M11
VICE CLOSE

این کد سه نظام یا کشو ماشین را قفل می کند.

———————–

M CODES –
M13
SPINDLE FORWARD AND COOLANT ON
این کد اسپیندل در جهت راستگرد وهمزمان سیستم خنک کننده ماشین را روشن می کند.
———————–
M CODES –
M14
SPINDLE REVERSE AND COOLANT ON
این کد اسپیندل در جهت چپگرد وهمزمان سیستم خنک کننده ماشین را روشن می کند.
———————–
M CODES –
M19
SPINDLE ORIENTATION
این کد جهت اسپیندل ماشین را می تواند تعیین کند.
———————–
M CODES –
M2Ø
ATC ARM IN
این کد محور را وارد تعویض ابزار اتوماتیک می کند.
———————–
M CODES –
M21
ATC ARM OUT
این کد محور را از تعویض ابزار اتوماتیک خارج می کند.

———————–
M CODES –
M22
ATC ARM DOWN
این کد محور را جهت تعویض ابزار اتوماتیک پائین می آورد .
———————–
M CODES –
M23
ATC ARM UP
این کد محور را جهت تعویض ابزار اتوماتیک بالا می برد .
———————–
M CODES –
M24
ATC DRAWBAR UNCLAMP
این کد collet اسپیندل را جهت تعویض ابزار باز می کند. اصطلاحا به ابزار گیر اسپیندل collet گفته می شود.
———————–
M CODES –
M25
ATC DRAWBAR CLAMP
این کد collet اسپیندل را بعد از تعویض ابزار می بندد.
———————–
M CODES –
M27
RESET CAROUSEL TO POCKET ONE
این کد CAROUSEL را ریست کرده و به موقعیت اولیه باز می گرداند.
در برخی سی ان سی ها ابزارها برای تعویض ابزار بروی یک چرخ دوار چیده می شوند که اصطلاحا CAROUSEL گفته می شود.
———————–
M CODES –
M3Ø
PROGRAM RESET AND REWIND
این کد برنامه را به طور کامل متوقف می کند، بیشتر این کد در پایان برنامه استفاده می شود.
———————–
M CODES –
M32
CAROUSEL CW
این کد فرمان چرخش CAROUSEL را در جهت ساعتگرد اعمال می کند.
———————–
M CODES –
M33
CAROUSEL CCW
این کد فرمان چرخش CAROUSEL را در جهت پاد ساعتگرد اعمال می کند.
———————–
M CODES –
M38
DOOR OPEN
در برخی ماشین ها درب های وجود دارد که این کد فرمان باز شدن این درب را صادر می کند.
———————–
M CODES –
M39
DOOR CLOSE
این کد فرمان بسته شدن درب ماشین را صادر می کند.
———————–
M CODES –
M62
M63
M64
M65
M66
M67
M76
M77
AUXILIARY OUTPUT FUNCTIONS
این کدها یک سری از خروجی های اضافه (reserve) برای استفاده ای خاص در اختیار برنامه نویسی می دهد.
———————–
M CODES –
M7Ø
MIRROR IN X ON
تغییر علامت X :
این کد علامت مقادیر x را تغییر می دهد برای مثال:
GØ1 X25.5 ;
M7Ø
GØ1 X25.5 ; (محور x مختصات 25.5- را اعمال می کند )
———————–
M CODES –
M71
MIRROR IN Y ON
تغییر علامتY :
این کد علامت مقادیر y را تغییر می دهد برای مثال:
GØ1 Y25.5 ;
M7Ø
GØ1 Y25.5 ; (محور y مختصات 25.5- را اعمال می کند )
———————–
M CODES –
M8Ø
MIRROR IN X OFF
این کد فرمان تغییر علامت X را لغو می کند.
———————–
M CODES –
M81
MIRROR IN Y OFF
این کد فرمان تغییر علامت X را لغو می کند.
———————–
M CODES –
M98
SUB PROGRAM CALL
با استفاده از این کد می توان زیرروال را فراخوانی کرد.
———————–
M CODES –
M99
SUB PROGRAM END AND RETURN
این کد پایان اجرای زیرروال را نشان می دهد و فرمان برگشت به برنامه اصلی را صادر می کند.
*———————————————————� �——————-*
به طور کلی میتوان تمامی M کد ها را در جدول زیر دسته بندی کرد:

http://pishgamautomation.com/wp-cont...s/M-CODE-1.jpg

http://pishgamautomation.com/wp-cont...s/M-CODE-2.jpg