«گل محمد کليدر در آيينه حسنک وزير» نادعلي فلاح
وجوه اشتراک دو داستان:
هر دو داستان از يک منطقه و آب و هوا سود جسته، يعني خراسان؛ با آداب ورسوم و اصطلاحات و کنايات آن. هر دو قهرمان توسط حکومت نابود ميگردند؛ نثر هر دو کتاب زيباست و داراي آهنگ و موسيقي خاص خود. داراي توصيفات جالب و زباني فخيم و استوار.
وجوه اشتراک دو قهرمان:
هر دو شجاع و جسور و بي باک. هر دو ناخواسته وارد ماجرا شدند اما بر سر عقايدشان پا فشاري کردند. هر دو آنچنان بي باک اند که مورد حسد دشمنانشان قرار ميگيرند. به هر دو تهمت مي زنند. هر دو اطرافيان حکومت را مي رنجانند. عجز و لابه نمي کنند. در انتهاي عمر به فکر زن و فرزند هستند. اموال حسنک مصادره مي شود و اموال گل محمد هم غارت مي گردد.
مردم از مرگ هر دو ناراحتند و ميگريند. نجف ارباب سنگردي بسيار شبيه بو سهل است. مانند بوسهل که توسط حسنک تحقير شده، خوار شده گل محمد است و تير خلاص را او مي زند. دشمنان بعد از مرگ هر دو شادي مي کنند. سر هر دو را در مهماني مي برند.
شبا هت هاي مادر دو قهرمان:
بلقيس مادر گل محمد کلميشي و مادر حسنک
در پايان دو داستان با دو شير زن روبرو هستيم که اخلاق و رفتار آنها خيلي با هم شباهت دارد. هر دو زن جسور، بي باک، تودار، پر توان ومسلط برخود، بردبار، مقاوم چون کوه و استوار.
«مادر حسنک زني بود سخت جگر آور. چنان شنودم که دو سه ماه از او اين حديث نهان داشتند. چون بشنيد جزعي نکرد –چنان که زنان کنند- بلکه گريست به درد... بعد گفت: بزرگا مردا که اين پسرم بود»
«بلقيس (مادر گل محمد) با شجاعت هرچه تمام تر مي آيد... لبان پسر را با آب شست... لبخند زد و گفت: شيم حلالت، پسرم.»
شباهت ديگر: با جنازه هر دو کاري مي کنند که اثري از جنازه نماند.
آري تراژدي هر دو مرد يکسان پايان مي يابد. که مي تواند درس زندگي باشد.
...