[ساقي]

در قلمرو رسانه‌ها


روزي كه انتشار «پراودا» متوقف شد - اهميت روزنامه نگار به عنوان سرباز مدافع وطن در يک جنگ سرد

14مارس 1992 انتشار «پراودا» كه روزگاري در ميليونها نسخه توزيع مي شد متوقف شد، زيرا يلتسين كه خود از پلكان حزب كمونيست بالا رفته بود نه تنها حزب كمونيست روسيه را بست بلكه دارايي هاي آن را هم مسدود كرد، و بنابراين پراودا هم تعطيل شد - رويدادي كه قبلا قابل پيش بيني نبود.

پراودا نخستين شماره خود را در آوريل 1912 ـ پنج سال و 5 ماه پيش از انقلاب بلشويكي ــ به عنوان صداي زحمتكشان منتشر ساخته بود. موسس آن لنين بود و در زماني هم كه در روسيه نيود براي پراودا مقاله مي فرستاد. نسخه هاي پراودا در سال اول انتشار 41 بار توسط ماموران دولت روسيه جمع آوري شده بود.

ثبات انتشار پراودا از مارس 1917 بوده است. لنين نويسندگان پراودا را شخصا انتخاب مي كرد. وي شايد بيش از هر دولتمرد و سياستمدار ديگر به اهميت روزنامه و روزنامه نگاري پي يرده بود. او اين نكته ماركس را كه گفته است: روزنامه هاي كشورهاي سرمايه داري زير يناي كاپيتاليسم هستند، آنها را هدف قراردهيد و ويران سازيد تا بنا فرو ريزد، تغيير داد و به اين صورت در آورد كه رسانه ها زير بناي هر نظام هستند و زيربنا بايد استوار باشد تا همه بنا را پا برجا نگهدارد.
براي اين كه پراودا به اخبار و تبليغات موسسات دولتي آلوده نشود، بعدا روزنامه ايزوستيا (اطلاعات) به عنوان ارگان دولت شوروي تاسيس شد که کار آن انتشار اخبار دولتي بود.
پراودا به تدريج علاوه بر مقاله و تحليل، به انتشار خبر و «ضد خبر» هم دست زد. منظور از «ضدخبر»، افشاء دروغها و پروپاگانداي رسانه هاي ساير كشورها بود.


اهميت پراودا به جايي رسيده بود كه در شوروي به دست داشتن نسخه اي از آن نوعي پرستيژ بود.


همين روزنامه با اين عظمت و نفوذ در مارس 1992 پس از 80 سال انتشار و عزت تعطيل شد و كسي هم بر مرگش اشك نريخت و مانند ساير اموال حزب کمونيست، در يک روز معين به حرّاج گذارده شد، يك سوسياليست يوناني به پاس احترام لنين آن را خريد و راه اندازي دوباره كرد و داراي اديشن آنلاين به زبان انگليسي شده است.

بايد دانست كه يكي از علل عمده شكست شوروي اين بود كه نتوانست روزنامه نگار خوب پرورش دهد تا اين روزنامه نگاران رشته هاي رسانه هاي كشورهاي رقيب را پنبه كنند. «روزنامه نگاري يك كشور» همانند ارتش يك ابزار دفاع از آن كشور است كه شوروي با آن همه موشك اتمي فاقد آن بود. در يك جنگ سرد، اين رسانه هاي يك كشورند كه از آن دفاع مي كنند و چون شوروي «روزنامه نگار ماهر و دلسوز» نداشت جنگ سرد را باخت و از هم فروپاشيد.



...