[ئاسو]

گستره سرزمین‌های جدا شده از ایران در قراردادهای ترکمانچای،گلستان،آخال،پار یس و... به قرار زیر است:
سرزمین های جدا شده قفقاز بر اساس قرارداد های گلستان و ترکمانچای با روسیه(1813 و 1828 م.)
آران و شروان: ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع
ارمنستان: ۲۹۸۰۰ ک .م
گرجستان: ۶۹۷۰۰ ک.م
‎داغستان: ۵۰۳۰۰ ک.م
اوستیای شمالی: ۸۰۰۰ ک.م
چچن: ۱۵۷۰۰ ک .م
اینگوش: ۳۶۰۰ ;ک.م‎
جمع ‏کل: ۲63700 ک.م
سرزمین‌های جداشده ایران شرقی براساس پیمان پاریس و پیمان منطقه ای مستشاران انگلیسی
هرات وافغانستان: ۶۲۵۲۲۵ ک.م
بخش‌هایی از بلوچستان و مکران: 3۵۰۰۰۰ ک.م
جمع کل: ۹۷۵۲۲۵ کیلومتر مربع
سرزمین‌های جداشده ‏ورارود(ماوراءالنهر) بر اساس پیمان آخال با روسیه(1881 م.)
ترکمنستان: ۴۸۸۱۰۰ ک.م
ازبکستان: ۴۴۷۱۰۰ ک.م
تاجیکستان: ۱۴۱۳۰۰ ک.م
‎بخش‌های ضمیمه شده ‏به قزاقستان: ۱۰۰۰۰۰ک.م
بخش‌های ضمیمه شده به ‎قرقیزستان: ۵۰۰۰۰ ک.م
جمع کل: 1226500 کیلومترمربع
‏‎سرزمین های جداشده جنوب خلیج فارس بر اساس پیمان منطقه ای مستشاران انگلیس
امارات:83600ک.م
بحرین:694 ک.م
قطر:11493ک.م
عمان:309500ک.م
جمع کل: 405287کیلومتر مربع
مساحت سرزمین‌های جدا شده از ایران درونی به همراه دو سوم کردستانات (که در دوره صفویه به اشغال عثمانی در آمد و بعد ها در بین سه کشور ترکیه،عراق و سوریه تقسیم شد) به مساحت تقریبی 200000ک.م. و نیز عراق به مساحت 438317ک.م. در جمع حدود 3.5 میلیون کیلومتر مربع بالغ می شود که این مقدار تجزیه یک کشور در کل تاریخ ایران و دنیا بی سابقه است