[behnam5555]

با آب حمام دوست میگیرد

کسانیکه به طریق سهل و ساده و بدون تحلم رنج و زحمت در مقام جلب دوست برآیند وبیان خوش و حسن خلق را پایه و اساس تحصیل دوست و جلب محبت قرار دهند، ضرب المثل بالا در مورد آنان به کار برده شده، می گویند: فلانی با آب حمام دوست می گیرد.

اما ریشه تاریخ این عبارت مثلی:کسانیکه به طریق سهل و ساده و بدون تحلم رنج و زحمت در مقام جلب دوست برآیند وبیان خوش و حسن خلق را پایه و اساس تحصیل دوست و جلب محبت قرار دهند، ضرب المثل بالا در مورد آنان به کار برده شده، می گویند: فلانی با آب حمام دوست می گیرد.

اما ریشه تاریخ این عبارت مثلی:

سابقاًدر همه جای ایران حمام عمومی وجود داشت و اهالی محل اقلاً هفته ای یک باربه منظور نظافت به حمام می رفتند. با این تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام می گرفتند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود. امروز هم حمام عمومی در غالب نقاط ایران وجود دارد، منتها فرقش با حمامهای قدیم این است که در حمامهای قدیم از خزینه استفاده می شد؛ ولی در حمامهای عمومی جدید دوشهای متعدد جای خزینه را که به هیچ وجه منطبق با اصول بهداشتی نبود گرفته است. در حمامهای عمومی خزینه دار که امروزه در ایران کمتر وجود دارد سنن و آدابی را ازقدیم رعایت می کردند که بعضاً جنبه ضرب المثل پیدا کرده است.

یکیاز آن آداب این بود که هر کس وارد حمام می شد، برای اظهار ادب و تواضع نسبت به افراد بزرگتر که در صحن حمام نشسته، مشغول کیسه کشی و صابون زدن بودند، یک سطل یا طاس بزرگ آب گرم از خزینه حمام بر میداشت و بر سر آن بزرگتر می ریخت. البته این عمل به تعداد افراد بزرگ و قابل احترام که درصحن حمام نشسته بودند تکرار می شد. و تازه وارد وظیفه خود می دانست که برسر یکایک آنان با رعایت تقدم و تأخر آب گرم بریزد. بسا اتفاق می افتاد که یک یا چند نفر از آن اشخاص مورد احترام در حال کیسه کشیدن و یا صابون زدنبودند و احتیاجی نبود که آب گرم به سر و بدن آنها ریخته شود، مع ذالک این عوامل مانع از ادای احترام نمی شد و کوچکترها به محض ورود به صحن حمام خودرا موظف می دانستند که یک طاس آب گرم بر سر و بدن آنها بریزند و بدن وسیله عرض خلوص و ادب کنند.

از آداب دیگر در حمام عمومی خزینه دارقدیم این بود که اگر تازه وارد کسی از آشنایان و بستگان نزدیک و بزرگتر ازخود را در صحن حمام می دید، فوراً به خدمتش می رفت و به منظور اظهار ادب واحترام او را مشت و مال می داد یا اینکه لیف صابون را به زور و اصرار ازدستش می گرفت و پشتش را صابون می زد.

سنت دیگر این بود که هرکس وارد خزینه حمام می شد به افرادی که شست و شو می کردند سلام می کرد وضمناً در همان پله اول خزینه دو دست را زیر آب کرده، کمی از آب خزینه برمی داشت و به یکایک افراد حاضر از آن آب حمام تعارف می کرد. برای تازه وارد مهم و مطرح نبود که افراد داخل خزینه از آشنایان هستند یا بیگانه، به همه از آب مفت و مجانی تعارف می کرد و مخصوصاً نسبت به افراد بیگانه بیشتراظهار علاقه و محبت می کرد زیرا آشنا در هر حال آشناست، و دوست و آشنااحتیاج به تعارف ندارند. اگر آدمی بتواند از بیگانگان با آب حمام دوست بگیرد کمال عقل و خردمندی است؛ زیرا آب حمام آبی است بی قابلیت و تعارف آنهم تعارفی است که یکشاهی خرج بر نمی دارد. در هر صورت این رسم از قدیم ترینایام یعنی از زمانی که حمام خزینه به جای آب چشمه و رودخانه در امر نظافت و پاکیزگی مورد استفاده قرار گرفت، معمول گردید و چه بسا دوستی و صمیمیتی که از این رهگذر پایه گذاری شد و چه بسا افرادی که با آب حمام دوست گرفته اند.