[رزیتا]

یك باستان شناس برجسته كشور:

نتیجه كاوشها، شكارگاه خسرو پرویز كرمانشاه را تایید نمی كند

كرمانشاه - یك باستان شناس برجسته كشور و سرپرست تیم كاوش در اثر تاریخی شكارگاه خسرو كرمانشاه گفت: نتیجه یك فصل كاوش در شكارگاه خسرو پرویز نشان می دهد كه این محدوده نمی تواند تنها یك شكارگاه بوده باشد.


دكتر ' مهدی رهبر ' روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: كاوشهای باستان شناسی حاكی از آن است كه محدوده ای كه به عنوان شكارگاه خسرو پرویز (پادشاه ساسانی) می شناسیم در اصل یك شهر یا پادگان نظامی به جای مانده از دوره اشكانیان است.

وی ادامه داد: این اثر تاریخی ملی كه امروز در اثر عدم حفاظت، ساخت و سازهای غیرمجاز و احداث خیابان و بلوار در محدوده آن، دستخوش آسیبهای فراوان شده است در گذشته فضایی به ابعاد حدود یك هزار و 100 متر طول و 800 متر عرض بوده كه با دیوارهای قطوری به عرض 5/14 متر محصور شده است.

وی تصریح كرد: آثار این دیوارها از سالها قبل نمایان بوده و حتی در عكس های هوایی اشمیت (باستان شناس برجسته آلمانی) دیوارهایش مشخص است و در آن زمان ساخت و سازی در این محدوده وجود نداشته است.

وی گفت: در گذشته های خیلی دور با توجه به نزدیكی این فضا به طاق بستان و نقوش سنگی شكار كه در طاق بزرگ طاق بستان حجاری شده، تصور می شد كه در حجاری نقوش شكارگاه در طاق بستان از شكارگاه خسرو الگو برداری شده و همگان این محدوده را به عنوان شكارگاهی در دوره ساسانی تلقی می كردند.

وی افزود: برخی از باستان شناسان گمانه هایی برای روشن شدن مطلب زدند و حتی بعضی از آنها به طور حدسی عرض دیوارهای اطراف شكارگاه را حدود پنج تا شش متر تعیین كرده بودند.

وی گفت: در دوره پهلوی به دلیل احداث جاده ای كه از میان شكارگاه خسرو می گذشت این محدوده به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد و در سالهای بعد، بلواری به عرض 80 متر در این محدوده ساخته شد كه بخش اعظم دیوارهای شمالی و جنوبی را از میان برده است.

رهبر گفت: در سال 1388 كاوشی در این محدوده انجام شد و گمانه زنی شروع شد و برای اینكه آموزشی به مردم داده باشیم در مقاطعی كه مردم در حال رفت و آمد بودند كار كاوش انجام شد.

وی با تاكید بر اینكه یك فصل كاوش، نمی تواند نمایانگر تمام زوایای یك اثر باشد، گفت: با این حال اطلاعات خوبی را به دست آوردیم و آثاری از دوره اشكانی از جمله قطعات سفال و غیره در این محدوده كشف شد.

وی افزود: این كاوش نشان می دهد كه بخش داخلی این فضا كه هیچ ساخت و سازی در آن وجود ندارد می توانسته یك شهر یا قلعه نظامی باشد كه البته نظیر آن را در جنوب شوشتر داریم كه باز مربوط به دوره اشكانی و به همین ابعاد است.

وی افزود: این محدوده می توانسته یك اتراقگاه بسیار خوب باشد كه توسط اشكانیان مورد استفاده واقع شده است و كشف قبور خمره ای اشكانیان در دامنه طاق بستان صحت این ادعا را تقویت می كند.

وی اظهار داشت: در جریان همین كاوش، مشخص شد كه عرض دیوارهای اطراف شكارگاه برخلاف حدسیات باستان شناسان گذشته كه پنج تا شش متر عنوان شده بود حدود 5/14 متر است كه با خشت هایی با ابعاد 40 در 40 سانتی متر شاخته شده كه 11 سانتی متر ضخامت دارند.

این باستان شناس تاكید كرد: بنابراین منطقی به نظر نمی رسد كه شكارگاه نیاز به دیوارهایی با این قطر داشته باشد چون ساخت و ساز فضایی با این ابعاد كه یك هزار و یكصد متر طول و 800 متر عرض دارد با این دیوارهای قطور، وقت و هزینه بسیار زیادی می برد.

وی تصریح كرد: بنابراین می توان گفت این فضا به عنوان یك شهر، پی ریزی شده و دیوارهایش كشیده شده اما به عللی شروع كار شهر سازی انجام نشده و ممكن است در دوره ساسانی از این فضا برای شكار استفاده شده باشد.

وی گفت: همچنین در داخل این دیوارها كه 14 متر عرض دارد اتاقهایی پیدا كرده ایم و قطعاتی سفالی و شیشه از دوره ساسانی و اشكانی نیز یافت شده است در حالیكه وجود چنین اشیایی در شكارگاه معنا ندارد.

وی گفت: حال اگر این را بپذیریم كه این محدوده به عنوان یك شكارگاه شاهی در دوره ساسانی مورد استفاده قرار گرفته باز هم اعتقاد ندارم كه این محوطه برای شكار خسرو پرویز استفاده می شده است.

وی ادامه داد: شاهان ساسانی كه دارای آمادگی زیادی در مقابله با دشمنان بوده و شكار را سرلوحه كار خود قرار داده و توصیه كرده بودند كه بچه ها را از 15 سالگی در زمینه شكار آموزش دهند به طور قطع همگی از مهارت زیادی در شكار بهره مند بودند.

وی تصریح كرد: براساس نقوشی كه در طاق بستان حجاری شده است تصور می شد كه این صحنه شكار خسرو پرویز پادشاه ساسانی است كه در شكارگاه خود مشغول شكار می باشد در حالیكه شاهی كه مهارت فوق العاده ای در شكار دارد نمی تواند قبول كند كه شكار را رم داده و در مقابل تیرش قرار دهند و لذتی از این كار نخواهد برد لذا وجود محیطی محصور برای انجام شكار برای پادشاهی همچون خسرو، دور از ذهن به نظر می رسد.

وی افزود: بنابراین اگر در طاق بستان هم صحنه شكار وجود دارد معتقدم با توجه به اینكه شاه در این صحنه بر روی اسب به حال آرامش ایستاده و خدمه دور و برش هستند اگر هم این محدوده تبدیل به شكارگاه شده برای شاهزادگان مبتدی بوده كه داخل شهر آموزش ببینند و بعد برای شكار به بیابان بروند و این در حقیقت پایان كار آموزش شاهزادگان است كه شاه در آنجا ایستاده و نظاره گر جشنی است كه به مناسبت پایان كار آموزش شاهزادگان ترتیب داده شده است.

وی افزود: با توجه به دیوارهای قطوری كه اطراف این محیط را در برگرفته، این محیط ، یك شهر یا یك پادگان نظامی از دوران اشكانی بوده است.

وی گفت: البته از دوره ساسانی نیز تاسیساتی داریم كه به آن دیوار الحاق شده از جمله چرخشتی كه با آجر ساخته شده و برای استحصال آب انگو استفاده می شده است.

این باستان شناس برجسته كشور با بیان اینكه برای روشن شدن لایه های پنهان محدوده شكارگاه خسرو نیاز به كاوشهای بیشتری است، گفت: با توجه به ابعاد محدوده و دقتی كه باید به كار ببریم نیاز به كاوشهای بیشتری هست اما متاسفانه كاوش در این محدوده متوقف شده و عزمی از سوی مسوولان میراث فرهنگی نیز برای ادامه این كار وجود ندارد.

وی افزود: مسئله دیگری كه خیلی مهم است این است كه هنوز ورودی این اثر را پیدا نكرده ایم.

وی در ادامه با اشاره به ساخت و سازها و عواملی كه در سالهای اخیر به این اثر تاریخی لطمه وارد كرده، گفت: متاسفانه احداث خیابان و پل هوایی و ساخت و ساز توسط نهادها و مردم كه در اثر بی توجهی مسوولان ایجاد شده، بخشی از این فضا را از دسترس میراث فرهنگی خارج كرده است.

وی افزود: پس از انقلاب اسلامی در بخش شرقی این فضا یك مدرسه علوم دینی با 20 هزار متر مساحت ساخته شده است كه لطمه زیادی به این شكارگاه یا شهر یا قلعه نظامی زده است در حالیكه می شد در یك كیلومتر آن طرف تر ، یعنی خارج از حریم اثر هم آن را احداث كرد.

وی افزود: یك فصل كاوشی هم كه در این محدوده انجام شد به علت عدم برنامه ریزی درست مسوولان تخریب شد.

وی تصریح كرد: بخشی را كه كار كردیم بلافاصله باید مرمت و حفاظت می شد اما به دلیل عدم نظارت كافی مسوول مرمت این اثر ، از خاك حفاری برای كاه گل و مرمت استفاده شد و طبیعی است خاك مرده در مقابل باران مقاوم نیست و به همین دلیل تخریب شد.

این باستان شناس، در پاسخ به این سووال كه آیا آسیبهای وارد شده به این اثر تاثیری روی ثبت جهانی طاق بستان دارد؟ گفت: با توجه به اینكه باید تمام مجموعه طاق بستان به ثبت جهانی برسد و شكارگاه خسرو نیز (حال چه شكارگاه خسرو باشد و چه پادگان یا شهری اشكانی ) بخشی از طاق بستان است به طور قطع در ثبت جهانی طاق بستان تاثیرگذار است و مانع از ثبت جهانی این مجموعه خواهد شد.

وی با بیان اینكه اگر در حفاظت از این اثر ملی كوتاهی شود بزودی كل اثر نابود خواهد شد، گفت: حتی اگر از منظر علمی هم كه خیلی مهم است به مسئله نگاه نكنیم ، حفاظت از این اثر تاریخی از نظر جلب بیشتر گردشگران به استان كرمانشاه بسیار مهم است.

وی آگاهی مردم را نیز در حفاظت از آثار تاریخی بسیار مهم عنوان كرد و گفت: به همین دلیل كار كاوش در این محدوده در مقاطعی كه مردم در رفت و آمد هستند انجام شد كه شیوه كار را از نزدیك مشاهده كنند و این خود آموزشی برای مردم باشد.