[افسون 13]

برای ۱۱۷ مین سالروز مهمترین اتفاق هنری تاریخ

۱۱۷ سال قبل بود که اولین فیلمهای تاریخ سینما به نمایش عمومی درآمد . برادران لومیر مخترعان سینما و سازندگان نخستین فیلمها ، در روز ۲۸ دسامبر سال ۱۸۹۵ در سالن نمایش «گران کافه» واقع در بولوار کاپوسین پاریس ، سینما را برای اولین بار به جهانیان معرفی کردند . آن روز چشمهای دنیا با شگفتی بر روی تصاویر متحرک پردۀ سفید زیرزمین گران کافه خیره مانده بود . پرده ای که در ابتدای نمایش ، عکسی سیاه و سفید از میدان مشهور بلکور در شهر لیون فرانسه را نمایش می داد ، بعد از چند لحظه تبدیل به تصویری متحرک از کالسکه ای شد که به سمت تماشاگر می آمد . و به دنبال آن ، همۀ تحرک و جنب و جوش میدان و خیابانها و وقایع زندگی روزمرۀ مردم بر پرده نقش بست . به مدد اختراع نبوغ آمیز برادران فرانسوی ، تصاویر ثابت عکسها بالاخره زنده شد و قطار زندگی بر روی پرده به گردش درآمد . ابداع لومیرها سرآغازی بود برای عینیت یافتن تمام رؤیاهای بشر .

(پوستر نمایش سینماتوگراف برادران لومیر)


نویسنده‌ی کافه سینما ادامه می‌دهد : قبل از این رویداد بزرگ و جنجالی که دنیا را تکان داد ، توماس ادیسون نوعی دستگاه به نام کینه توسکوپ (متحرک نما) اختراع کرده بود که بیشتر شبیه ماشین شهر فرنگ بود و تماشاگر می توانست تک نفره از طریق یک روزنه به درون آن نگاه کند و با چرخاندن یک دسته ، تصاویری متحرک ببیند . مشکل عمدۀ این دستگاه که به اندازۀ یک میز تحریر بود ، این بود که در یک زمان بیشتر از یک نفر نمی توانست از آن استفاده کند . اما دستگاه سینماتوگراف لوئی و اوگوست لومیر، هم یک دوربین فیلمبرداری سبک وزن و قابل حمل بود و هم یک پروژکتور و وسیله ای برای نمایش دادن فیلم بر روی پرده . بنابراین ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ را روز تولد سینما می دانند و لومیرها را به عنوان پایه گذاران سینما و بانیان نمایشهای عمومی و همگانی در سالنهای سینما به شکل امروزی می شناسند . چرا که آنها موفق شدند تلاشهای ادیسون و مخترعینی مثل ادوارد مایبریج و امیل رینو و اتین ژول ماره را به ثمر برسانند . اولین تماشاگران مشتاق سینما برای اولین بار در پاریس موفق شدند شاهد اولین نمایشهای عمومی تصاویر متحرک بر روی پردۀ سینما باشند . لومیرها با افتتاح اولین سالنهای سینما اولین گامها را هم در علاقه مند کردن مردم به این پدیدۀ جدید برداشتند . از سوی دیگر نیاز مردم به هیجان و سرگرمیهای گروهی باعث شد که در سراسر جهان از سینما استقبال شود . سینما تنها در طی دو دهه به موفقیتی غیرقابل انتظار دست یافت و به عنوان تأثیرگذارترین هنر/ صنعت / رسانۀ گروهی شناخته شد و حتی در خط مقدم بحثها و نبردهای فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ایستاد .

(رستوران گران کافه در پاریس)


برادران لومیر سازندۀ فیلمهایی بودند که امروزه مستند نامیده می شوند . آنها در مرحلۀ ابتدایی تاریخ سینما با دوربین ابداعی خود به سراسر جهان سفر کردند و تصاویری از اتفاقهای جالب و مکانهای مهم را ثبت کردند . لومیرها به شیوۀ خودشان و به شکل ظاهراً سهل و ممتنعی ، از طریق مسیر تأثیرگذار سینما توانستند روح دوران خود را در چنگ بگیرند . با اینکه فیلمهای آنها فرم و سبک ساده ای دارند و معمولاً از یک نما تشکیل شده اند ، اما در عین حال نمی توان گول ظاهر ساده شان را خورد . چرا که لومیرها در همین آثار سینمای اولیه با ترفندهای بیان گرایانه و انتخاب موقعیت دوربین و شیوۀ قاب بندی ، تصویر را تحت تأثیر قرار می دادند و بر جنبه های خاصی از همان رویدادهای ساده تأکید می کردند و از مفاهیم عادی واقعیت فراتر می رفتند . مثلاً در فیلم مشهور «ورود یک قطار به ایستگاه سیوتا» (۱۸۹۵) لومیرها با قرار دادن دوربین در زاویه ای حاد نسبت به قطار ، در اولین تماشاگران سینما احساس هراس و وحشت به وجود آوردند . و یا در فیلم کوتاه اما درخشان «باغبان آبپاشی شده» (۱۸۹۵) از یک حادثۀ واقعی یک کمدی خلق کردند . نکته ای که هنوز آثار لومیرها را جذاب و درگیرکننده می کند این است که آنها تصاویری منتخب از لحظات زندگی روزانۀ مردم را به فیلم تبدیل کردند و ذوق و نبوغشان را هم در جهت زیباتر کردن میزانسن هایشان به کار گرفتند .

(ورود یک قطار به ایستگاه سیوتا)


با اختراع سینماتوگراف راه انسان برای ارتباط به شکل گسترده و بی انتها باز شد و تاریخ وارد یک دوران تازه شد . تنها چند سال بعد از پیدایش سینما ، دنیا متوجه شد که این پدیدۀ نوظهور و جهان شمول چه قابلیتهایی برای درک و بازنمایی رؤیاها و اندیشه ها و پرسشهای همیشگی و بی پاسخ انسان دارد . نفوذ رو به گسترش و شگفت انگیزی که سینما در زندگی مردم در دهه های اخیر داشته ، ادامۀ منطقی مسیری است که سینما به عنوان یک محفل زنده و قدرتمند در سراسر جهان طی کرده است . هنر- صنعت - رسانه ای که نه تنها خلأهای احساسی و عاطفی موجود در زندگی انسانها را پر کرده ، بلکه مثل یک ابزار تأثیرگذار و جریان ساز میان همۀ اقشار جامعه نفوذ پیدا کرده و همۀ مرزها و فاصله ها را در جهان شکسته است .

منبع : caffecinema.com