[behnam5555]

حَیران خانم دُنبُلی:
قرن سیزدهم هجری قمری

حیران بنت کریم خان دُنبُلی، شاعره کرد متخلصه به «حیران»، از زنان نامی کردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده؛ دیوانی از وی بر جای است مشتمل بر پنج هزار بیت شعر به زبانهای کردی و فارسی و ترکی.
«در نخجوان متولد شده، مدتی در ارومیه زندگی کرده و بعد در تبریز توطن داشته است. حیران خانم شاعره خوبی بوده.. تاریخ ولادت و مرگ او معلوم نیست، همین اندازه روشن است که در وبای سال 1247 ه ق حیات داشته. حدود هشتاد سال زندگی کرده و اغلب اشعارش در مدح عباس میرزا نایب السلطنه قاجار و مادر و خواهر اوست. اینک قطعاتی از اشعار حیران:

ای حُسن تو ربوده ز کف اختیار دل
پژمرده شد ز هجر رُخَت، لاله‌زار دل

گشته خراب از غم تو شهربند جان
از دست شد ز فرقت رویت، قرار دل

چون گلشنی که باد سمومی بر آن وزد
از سوزش فراق خزان شد بهار دل

ای من فدات! روز و شبم بی جمال تو
جز آه و ناله نیست کنون، کار و بار دل

از زلف دام ساخته، از خال دانه‌ای
نیرنگها بریخت ز بهر شکار دل

تیری که از کمان وی از روی ناز جست
هم در زمان نشست ببین در کنار دل

یک بار خود نگفتی کای مبتلای من
بی روی من چسان گذرد روزگار دل

نالید دل، چنانکه فلک گوش خود گرفت
تا نشنود فغان من و آه و زار دل

(حیران) نه یک دل ربوده است آن جوان
در کوی دل فتاده چو تو صد هزار دل»

مشاهیر، ج 1، صص 340 ـ 341