03-08-2015
|
 |
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی   |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
شێعری ئێڕۆتیكی( 3 )
ناحه‌ز و جوان
مه‌لا غه‌فووری ده‌بباغی
تا بژیم تێتده‌بڕم خاوه‌نی جوانی و ده‌سه‌ڵات
چاوی ئاوات و هیوام ئه‌ی گوڵی سه‌رتۆپی وڵات
داده‌مركێ كوڵی دڵ، تاوێكی رێتخه‌م چده‌بێ
به سه‌ری نووكی زمانم له بنی په‌نجه‌یی پات
ڕۆژی هه‌ڵكه‌وته ده‌جا بێ گوڵه‌كه‌م تێتڕاكه‌م
له ترۆمبێلـی فیداكاریی به‌ره و كۆڕی خه‌بات
لێتده‌به‌م جارێ به بێده‌نگی نه‌چی بیكه‌یه قاو
نێوی هاوكاری له گه‌ڵ شۆڕشه‌كه‌ی دێموكڕات
یاری شیرین ده وه‌ره تا زووه، تا لێت نه‌چووه
ته‌مه‌نی جوانی بژین پێكه‌وه، تا كه‌ی به ته‌مات
گیانه‌كه‌م خۆ تۆ هه‌زار جار پترت داوه به من
قه‌ولی بێ كرده‌وه، هه‌ر ویشكه تریتم به هیوات
كه‌نگێ بۆم داده‌كه‌نی خۆمی به سه‌ر داكێشم
كه‌وشه‌كه‌ت ماچ كه‌م و سه‌ر دانێمه به‌ر پێت كز و مات
لێت نه‌چێ ڕه‌نگه له به‌ر ته‌نگی، ئه‌شێ بۆت ته‌ڕ كه‌م
ده‌سته نه‌رم و شلـه‌كه‌ت بازنه ئازاری نه‌دات
توند و تیژی به‌سه، بۆم تیل كه، ده با لێیڕاده‌م
به سمێڵ گه‌سكی ده‌م ئه‌و تۆزه له سه‌ر شانی كه‌وات
تۆ له‌سه‌ر ئه‌و ڕقه بی تێكده‌چه‌قێنین له پڕا
من له پێت دڕكی مژۆڵ، تۆ له دڵم تیری نیگات
هه‌رنه‌بێ تاقه یه‌كێكم ده‌یه با خۆم نه‌كوژم
له‌م هه‌موو ده‌سره كه پێی ده‌سڕی ده‌م و لێوی نه‌بات
بێڵه خاوی كه‌مه‌وه، ڕه‌ق بووه سندووقی سه‌رت
باری لێوم به تكه‌ی ئاره‌قه‌كه‌ی سه‌ر گۆنات
پاش و پێش هه‌ر یه‌كه بۆ من كه مه‌به‌ستم چوونه
زه‌رده لیمۆ چووه ناو ده‌ستمه‌وه یا پرچی سیات
هه‌ر له لای تۆیه ئه‌وه‌ی من ده‌مه‌وێ تێیكێشم
خۆڵی به‌ر پێته، له چاوم كرێ ڕووناكی ده‌كات
حه‌ز ده‌كه‌ی جارێ بژیم بۆم وه‌ره پێش با تێی نێم
ده‌م له نێوانی مه‌م و سینه، وه‌خۆم ئاوی حه‌یات
نایه‌ڵم بێشێ، وه‌ره پێشێ، ده‌با بۆت تێخه‌م
ئه‌م دوو ئه‌نگوستیلـه ئاڵتوونه له قامكت به خه‌ڵات
ده وه‌ره گیان و قه‌وه‌ت، تاوێ ئه‌وه‌م بگره به وه‌ت
نه‌زمی ده‌ستم به سه‌ری په‌نجه، نه‌خۆشم كه‌له‌لات
من كه خۆم ناوه‌ته پێناوت ئه‌تۆش بۆم فش كه
قۆڵی راستت بخه‌مه باسكم و ده‌رچین له وڵات
با بكه‌م تۆبه له سه‌ر ده‌ست و ئیتر دایهێڵم
ڕیشی بۆزم، ببمه سالكی به‌ر كۆشک و سه‌رات
تا كوتم كوانێ؟ بڵێ هانێ، دڵم مه‌شكێنه
حافزم، موسته‌حه‌قم، چاو له ده‌سی تۆم هه‌موو كات
جوانیی تۆی دا له محه‌ک ناحه‌زیی من، بۆم ده‌ركه‌وت
ئه‌وی جوانان هه‌یانه به ته‌نیا هه‌یه لات
گوڵه‌كه‌م بۆیه نه‌شه‌ت سازه ده‌ڵێن چاكت دا
ئیمتیحانی شه‌شی ناوه‌ندی، بژی مامۆستات
خۆت كه‌مێ شل كه، سه‌رت داخه، ده با پێته‌وه نێم
دوو زه‌روو، كوڵمی گه‌ش و چاڵی چه‌نه‌ت زیپكه نه‌كات.
--------------------------------------------------------------------------------
مه‌ستووره
نالی
مه‌ستووره كه حه‌سناو و ئه‌دیبه به حیسابێ
هاته خه‌وم ئه‌مشه‌و به چ نازێک و عیتابێ!
هاتووم، وتی، عوقده‌م هه‌یه، قه‌ت مومكینه وا بێ؟
هیی تۆم ئه‌گه‌ره‌م مه‌سئه‌له حه‌ل كه‌ی به جه‌وابێ
هه‌ر مه‌سئه‌له بیكرێ كه به تۆ شه‌رحی كرابێ
مومكین نییه كه‌س ده‌خڵی بكا چین و خه‌تا بێ
ئایینه به مایینه ده‌بێ ڕه‌نگ نوما بێ
«مه‌ستووره» به‌مه‌ستووره ده‌بێ موهره‌گوشا بێ
نوكتێكی زه‌ریفه به نه‌سیبی زوره‌فا بێ
ته‌عریفی ده‌كه‌م، به‌ڵكو له بۆ ده‌رد شیفا بێ
ئه‌م سیڕڕه چییه میسلی سوها بێ، نه‌سوابێ؟!
دوڕڕێ كه وه‌كوو دوڕڕی سه‌ما بێ، نه‌سمابێ؟!
دوككانی توحه‌ف، كانی حه‌یا، كانیی به‌قا بێ
قوببه‌ی له قیبابی نوقه‌با بێ، نه‌قوپابێ
وه‌ک خه‌یمه به په‌ردێكی دوو ئه‌ستوونه به پا بێ
سه‌ر تیله‌كی نه‌ختێ به نه‌زاكه‌ت قڵه‌شابێ
وه‌ک هیممه‌تی سۆفی كه له نێو خه‌ڵوه خزابێ
مه‌ستوور و عه‌زیزی شه‌ره‌ف و ڕیفعه‌ت و جا بێ
یا كۆمه‌ڵه زیوی بوخه‌لا دوور له سه‌خا بێ
موغله‌ق به به‌خیلی، به مه‌سه‌ل مشتی مه‌لا بێ
كاسێكی بلوورینی نخوونیی له سه‌را بێ
نه‌ختێكی له‌به‌ر مه‌وجی له‌تافه‌ت قڵه‌شابێ
یاخۆ په‌ڵه به‌فرێكی كه ئه‌سڵه‌ن نه‌شكابێ
قه‌ندیلی مونیر و گوزه‌ری ئاب و هه‌وا بێ
كام ئاب و هه‌وا؟ موعته‌دیلی نه‌شئونوما بێ
یه‌عنی له وه‌سه‌ت كانییه گه‌رمێكی تێزابێ
له‌و كانییه دا چووزه‌ره ڕێواسێ ڕووابێ
به‌و چووزه‌ره ڕێواسه كه‌مێكی قڵه‌شابێ
یا قه‌سری موعه‌للا كه له ئاوێنه كرابێ
یا غونچه‌یی نه‌شگوفته كه ئاوی نه‌درابێ؟!
یا گومبه‌دی نه‌زهه‌تگه‌هی نێو باغچه‌سه‌را بێ
ئه‌لوانی گوڵامێز و شه‌كه‌ربێزی تیا بێ؟!
یا قورسی نمه‌ک هه‌روه‌كوو مه‌ڕمه‌ڕ به زیا بێ
جێی قه‌تره‌یه ئاوێكی له نێو دا قڵه‌شابێ؟!
یا گرده‌كی گردێكی كه شیرین هه‌ڵیدابێ
گردی نمه‌كین، یه‌عنی گیای لێ نه‌ڕووابێ
دامێنی به ئه‌نواعی گوڵ و موڵ خه‌مڵابێ
گه‌نجێكی تێدا بێ كه تیله‌سمی نه‌شكابێ
حوققێكی زه‌ڕی سافی له‌سه‌ر بانی نرابێ
نه‌ختێكی به سه‌د سه‌نعه‌تی «مانی» قڵه‌شابێ؟!
یا ڕه‌ئسی یه‌تیمێكی كه بێ به‌رگ و نه‌وا بێ
غه‌ڵتان و سه‌راسیمه: نه داكێک و نه بابێ
فێسێكی سپی و توندی له كه‌لله‌ی كه‌لی نابێ
هێشتاكو له حه‌ق جێگه‌یی خاسی نه‌دڕابێ
چه‌سپیده‌و و خڕ هه‌روه‌كوو به‌ر قالبی دابێ
نه‌ختێكی له‌به‌ر توندی‌یو سفتی قڵه‌شابێ؟!
دورجێكی موجه‌وهه‌ر كه هه‌موو حوسن و به‌ها بێ
دوڕڕێكی مونه‌ووه‌ر كه هه‌موو ئاوی سه‌فا بێ
به‌یزێكی شوتورمورغی كه‌وا تازه كرابێ
وه‌ک به‌یزه‌یی به‌یزا به زیاو و به سه‌نا بێ
خرچێكی موده‌ووه‌ر، به عه‌سه‌ل ئاوی درابێ
نه‌ختێكی له‌به‌ر حوسن و حه‌لاوه‌ت قڵه‌شابێ؟!
یاخود وه‌كوو خۆی شاهیده، با وه‌سفی وه‌ها بێ:
سیمین مه‌مكێكی هه‌كه تازه هه‌ڵیدابێ
یا تازه هه‌نارێكی كه‌ناری گوڵی مابێ
بێ درز و قڵیش میسلی شه‌مامێكی ته‌ڵا بێ
بۆ ته‌جره‌به تا له‌ززه‌تی شیرینی ئه‌دا بێ
نه‌ختێكی وه‌كوو دیده‌یی ده‌رزی قڵه‌شابێ؟!
یاخۆ، مه‌سه‌لا، میسلی نه وا بێت و نه وا بێ
مه‌شهوور و خه‌فی هه‌روه‌كو عه‌نقاو و وه‌فا بێ
ساحێب زه‌ڕ و زیوێ كه فریبی عوقه‌لا بێ
ئیكسیری ته‌ڵای ئه‌حمه‌ری چه‌ند قه‌تره له لا بێ
ده‌عوای ئومه‌را چه‌نده له‌سه‌ر ته‌ختی كرابێ
چه‌ند خوێن كه ڕژابێت و چ خوێنی نه‌ڕژابێ.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
- شێعری "كه‌ی تێر ده‌بین؟" شێعرێكی ئێڕۆتیكییه كه ساڵی 1985 نووسراوه. پاشان "هه‌مه‌وه‌ند"، له ساڵی 1986 دا، وه‌ڵامی شاعیری "كه‌ی تێر ده‌بین؟"ی داوه‌ته‌وه. منیش ساڵی 1991 وه‌ڵامێكم له‌سه‌ر شێعره‌كه‌ی "هه‌مه‌وه‌ند" نووسی. وام به باش زانی لێره دا، وێڕای شێعری "كه‌ی تێر ده‌بین؟"، وه‌ڵامه‌كانیش بڵاو بكه‌مه‌وه. - هێدی-
كه‌ی تێر ده‌بین؟
جه‌عفه‌ری شێخولئیسلامی
ژوانی یه‌كه‌م،
ده‌ستمان له نێو ده‌ستی یه‌كدا مه‌یین،
تا توانیمان چاوه‌كانمان لێكتر بڕین،
لێک تێر نه‌بووین.
دوێنێكانه،
سینگمان به سینگی یه‌كه‌وه گوشی،
تا توانیمان لێوه‌كانی یه‌كتر‌مان مژی،
هه‌ر تێر نه‌بووین.
ئه‌مڕۆكانه،
بۆ مژینی گۆی مه‌مكۆڵه‌ی تورت و كورتت،
وه‌ک منداڵی ساڵی بێ ئاویی و گرانی،
له دوێنێكه تینووترم.
سبه‌ی گیانه!
بۆ خه‌وێكی ئارامی سه‌ر سینگی نه‌رمت
له سه‌ری شه‌و تا به‌یانی
له‌مڕۆكانه تینووترم.
كه‌ی تێر ده‌بم؟
خۆم نازانم.
تۆ پێم بڵێ:
كه‌ی تێر ده‌بی؟
كه‌ی تێر ده‌بین؟
مه‌هاباد، 3.9.1364 (1985ی زایینی)
سه‌رچاوه: "چیا و كۆچ و چه‌مه‌ر"، لاپه‌ڕه: 56، 57
-------------------------------------------------------------------------
وه‌ڵامی "هه‌مه‌وه‌ند" بۆ شاعیری "كه‌ی تێر ده‌بین؟"
من ده‌زانم كه‌ی تێر ده‌بی!
ده‌رچوو له خێر و بێر ده‌بی!
پێرێ، دوێنێ و ئه‌مڕۆكانه
هه‌ر تینووته، هه‌ر برسیته
هه‌ر حه‌ولی ئه‌‌ولای كورسیته!
به‌ڵام هێندێک به‌كاوه‌خۆ!
كات له ده‌ست مه‌ده به ده‌هۆ!
ڕۆژێک دادێ كه مه‌مكی یار
ده‌بنه هه‌مبانه‌ی ناله‌بار!
هه‌روه‌ک دۆدانه‌ی داچه‌كاو
ته‌ڕاوه‌ت و تورتی نه‌ماو
بۆ ده‌ست تێوه‌ردانێ نابن
هه‌ر بۆ هه‌ڵقه‌ندنێ چاكن!
ڕۆژێک دادێ زۆر ڕه‌ش و تار
كون و كاژێڕی له‌شی یار
ده‌بن به ئه‌شكه‌وت و مه‌غار!
ئه‌وده‌م بڵیند ده‌كه‌ی هاوار
نه‌جاتم ده‌ن له ده‌ستی یار
تێر ده‌بی له هه‌رچی یاره
هه‌ر ئه‌وساڵ خۆزگه‌ت به پاره!
ئه‌وده‌م ده‌می یارت خڕه
له مرواریی ددان پڕه
خۆشه كوڵم و غه‌بغه‌ب گه‌ستن
له پاشان هه‌ڵبه‌ست هه‌ڵبه‌ستن؛
به‌ڵام كه پیر و زله بوو،
له چه‌نه‌ی شین بوو زله موو،
گوریس بۆ ته‌نگه‌ی قوڵه بوو،
پیاوم ده‌وێ خۆ ڕاگرێ
ددان به جه‌رگی داگرێ
له به‌ر بۆ هه‌ڕنه‌هووت نه‌مرێ!
به‌ڵێ، ئه‌وده‌م سینه‌ی نه‌رمه
هه‌ناسه‌ی بۆنخۆش و گه‌رمه
كوڵمه‌ی وه‌ک سێوی لاسووره
ده‌نگی "به‌یات" و "ماهوور"ه
چپه‌ی خۆشتر له سه‌نتووره
به‌ده‌ن په‌یكه‌ری بلووره
فینجانی مه‌مكی فه‌غفووره
حوققه‌ی نه‌شكاو و مه‌مهووره،
ماچی خۆشتر له نه‌باته
خه‌وی سه‌ر سینه‌ی حه‌یاته.
به‌ڵام كه بوو به ده‌سته‌نوێن
گرژ و مۆن و تووڕه و نه‌دوێن
فێر بوو قسه‌ی پیس و جوێن،
پیاوم ده‌وێ گانی بوێ
یا نه بڵێ: ئه‌وه‌م به وێ!
سه‌ت شه‌ق وه پاشی ئه‌كه‌وێ!
به‌ڵێ ئه‌وده‌م جا تێر ده‌بی
سه‌ت ده‌رد و مه‌ینه‌ت فێر ده‌بی
به‌ڵام هومێدێک هه‌ر ماوه
"هاوار" وه‌پێشمانی ناوه:
تازه‌ی كه‌وه! یاری تازه
دیسان هه‌ر سه‌نتوور و سازه!
هه‌مه‌وه‌ند 8.10.1365 (1986ی زایینی)
-------------------------------------------------------------
وه‌ڵامی "هێدی" بۆ "هه‌مه‌وه‌ند"
له زه‌ینت دا پیاو سالاره
لۆله‌پ تا سه‌ر وه‌ک بزماره
پیریی له پیاوێ نه‌بانه
ده‌عباكه‌ی شیری ده‌بانه
پێتوانه‌بێ وا ده‌مێنێ
پیاویش، وه‌ک ژن داده‌مێنێ
"ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی كه مه‌مكی یار
ده‌بنه هه‌مبانه‌ی ناله‌بار"
گونی پیاویش داده‌چۆڕێ
بیچمی نێرانه‌ی ده‌گۆڕێ
"كه بوو به ئه‌شكه‌وت كونی یار
داهات ڕۆژی زۆر ڕه‌ش و تار"
ده‌عبای پیاویش داده‌وه‌شێ
خۆزگه‌یه‌تی بۆ كونه ڕه‌شێ
زوڕنای بۆ لێده‌ن ڕه‌پ نابێ
ئیدی بۆ گاڵته و گه‌پ نابێ
"كه یاریش پیر و زله بوو
له چه‌نه‌ی شین بوو زله موو"
تیسكن، ڕیش و به‌ری پیاوی
بۆی ناتاشرێن له به‌ر خاوی
خه‌رفاو و گێل و داماوه
جا كوا گانی له بیر ماوه؟
له سه‌ر چۆكان خۆ ناگرێ
تازه گانی پێ ناكرێ
كه پیرێژن بنی بزووت
له تاو گانێ سوێی نه‌ما، سووت
خۆی دێنێته حاڵی جاوی
هه‌تا ئافره‌ت نه‌با ناوی
"كه ژنیش بوو به ده‌سته‌نوێن
فێر بوو قسه‌ی پیس و جوێن"
پیاویش سۆمایی كز ده‌بێ
خۆ نازانێ ده كوێی ده‌نێ
نێر و مێ به جووته ماتن
چاوه‌ڕێی ئاوی حه‌یاتن
پیاوی پیر مات و خه‌فۆكه
له گانێشدا هه‌ر له‌رزۆكه
تازه‌شی كاته‌وه یاری خۆی
به پیریی قه‌ت تێر نابێ بۆی
جا با به مه‌كر و نازیش بێ
با هه‌ر سه‌نتوور و سازیش بێ
كه تێر نه‌بوو یاری نازدار
ده‌ڵێ: لاویی! له كوێی؟ هاوار!
هێدی 3.7.1991 (1370ی هه‌تاوی)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
- ئه‌و به‌یتانه‌ی ده نێو جووت كه‌وانه دان به سووكه‌گۆڕانێكه‌وه له شێعره‌كه‌ی "هه‌مه‌وه‌ند" وه‌رگیراون.
م - هێدی
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
|
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید
|
|