[behnam5555]

گوران و...


گۆران له ده‌ربڕینی بیروڕای خۆی ئێجگار توانایه. مه‌به‌ستی خۆی ده‌توانێ وا ده‌ربڕێ كه خوێنه‌ری هه‌ڵبه‌سته‌كانی ئێحساسی وه‌ی بكا كه له‌گه‌ڵ خۆی قسه ده‌كا، وه یان له باسی دیمه‌نێک خوێنه‌ری هۆنراوه‌ی وی وه‌ده‌زانێ ئه‌و دیمه‌نه به چاو ده‌بینێ. "س - ج - ئێدمۆندس" مامۆستای زمانی كوردی له له‌نده‌ن، له كتێبه‌كه‌یدا ده‌نووسێ: "له بابه‌ت هه‌ورامانه‌وه هیچ ته‌وسیفێكی من جوانتر نابێ له‌وه‌ی كه میرزا عه‌بدوڵڵا گۆران، هۆنه‌ری ئێسته‌ی كورد له گه‌شتی هه‌ورامان دا كوتوویه كه...". هه‌روه‌ک خۆی ده‌ڵێ له‌وێ باسی هه‌ورامان ناكا و گه‌شتی هه‌ورامانی گۆران وه‌رده‌گێڕێته سه‌ر ئینگلیزی وه پێشكه‌ش خوێنه‌رانی ده‌كا.
له شێعره‌كانی گۆران دا زۆرتر باسی دڵداری و جوانی، دیمه‌نی كوردستان وه ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی كورد ده‌بینین. مه‌به‌ست له ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌و ڕێ و شوێنه‌یه كه تایبه‌تی كوردانه، وه ئه‌وه‌ش بریتییه له شێوه‌ی قسه‌كردن، هاتوچۆی یه‌كتر(ته‌نانه‌ت نان خواردن) و ژنهێنان و گاڵته و گه‌پ كه له ناو گه‌لانی تر دا وه‌ک ئی كورد نییه و ئی وانیش جۆرێكی تره. به‌یانی به‌عزه گۆشه‌یه‌ک له ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی كورد وه‌ک وێنه‌ی ڕووناک و جوان له دوو هاوینه‌گه‌شته‌كه دا وه‌به‌ر چاومان ده‌كه‌وێ:


... شنه‌ی سێبه‌ری داری گوێز و توو
ئه‌سڕێ ئاره‌قی ڕێبواری مانوو
ته‌سكینی ڕێگای باخه‌وباخی وێڵ
"مانوو نه‌بی"یه: له‌م كێڵ بۆ ئه‌و كێڵ
"سه‌لامون عه‌له‌یک" مامه‌ی بن دار گوێز
سه‌لامی مانوو له پیری بێ هێز
"مه‌رحه‌با سه‌ر چاو" به‌چكه‌ی كاكۆڵ قیت... - [له گه‌شتی هه‌ورامان - ڕێگای ناو باخ]

<> <> <> <>

تا ته‌واو ئه‌بێ "ئه‌ڵاهوئه‌كبه‌ر"
په‌نگ ئه‌خواته‌وه لافاوی نوێژكه‌ر
نوێژ به‌تاڵ ئه‌بێ، جه‌ماعه‌ت بڵاو
چه‌ن پیرێک ئه‌بن به خڵته‌ی لافاو
سووچێک گه‌رم ئه‌كه‌ن به ڕازی جوانی
ئاخ به با ئه‌ده‌ن بۆ دنیای فانی... - [گه‌شتی هه‌ورامان - مزگه‌وت]

<> <> <> <>

دوو سێ قۆریه‌ی ڕه‌ش پشتێن ته‌نه‌كه
ئه‌كوڵا و هه‌ڵئه‌چوو ئه‌توت كه‌شكه‌كه
چای خه‌ست تێكدرا به كه‌وچكی چێو
ده‌رمان نۆش كرا پیاڵه‌ی لێوان لێو
ئه‌پاڕایته‌وه "مامه تو خوا به‌س"
نه‌رم نه‌ئه‌بوو خانه‌خوێی ناكه‌س؛
هه‌ر تێی ئه‌كرد بۆت، یه‌ک له‌سه‌ر یه‌كتر
به پیاڵه‌ی چڵكن، چای خه‌ستی وه‌ک قوڕ... - [گه‌شتی قه‌ره‌داغ - به‌ندی 12] - ["به‌ندی 11یه نه‌ک 12" - هێدی-]

له ته‌وسیفی دیمه‌نی شاخ و كێو، یان باڵای به‌رزی كچه ‌كوردێكی جوان گۆران مامۆستایه‌كی بێ وێنه‌یه:

گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ی قژ زه‌ردی چاوكاڵ
مل كه‌چ وه‌ستابوو، سه‌رگه‌رمی خه‌یاڵ
له‌سه‌ر قه‌بره‌كان، داری ئه‌رخه‌وان
وه‌ک بووكی تارا سه‌وزی ئاودامان
ڕوو له عه‌رشی پاک ئه‌له‌رایه‌وه
بۆ گیانی مردوو ئه‌پاڕایه‌وه... - [گه‌شتی قه‌ره‌داغ - به‌‌ندی 3]

<> <> <> <>

كۆمه‌ڵه شاخێک سه‌خت و گه‌رده‌نكه‌ش
ئاسمانی شینی گرتۆته باوه‌ش
سه‌رپۆشی لووتكه‌ی به‌فری زۆر سپی
به دارستان ڕه‌ش ناو دۆڵی كپی - [ئه‌و دێڕه‌ ده وتاره‌كه دا كه‌وتووه. - هێدی-] -
جۆگه‌ی ئاوه‌كان تیایا قه‌تیس ماو
هه‌ر ئه‌ڕۆن ناكه‌ن پێچی شاخ ته‌واو... - [گه‌شتی هه‌ورامان - دیمه‌نی ڕێگا و بان] -

"به‌سته‌ی دڵدار"ی مامۆستا گۆران باسی جوانیی كچێكی كورده:

له ژێر ئاسمانی شینا،
له پاڵ لووتكه‌ی به‌فرینا،
كوردستان گه‌ڕام
دۆڵا و دۆڵ پێوام،
نه له شار و نه له دێ:
نه‌مدی كه‌س
وه‌ک تۆ جوان بێ
تۆیت و به‌س
كچه كوردێک دڵ پێی شاد بێ،
وه‌ک فریشته و په‌ریزاد بێ

<> <> <> <>

وه‌ک سه‌ره‌ڕۆی شوێن ئامانج
نه زازا ما، نه كرمانج،
گه‌ڕام كوردستان،
گه‌رمیان و كوێستان
نه له شار و نه له دێ
نه‌مدی كه‌س
وه‌ک تۆ جوان بێ،
تۆیت و به‌س - [ئه‌و دێڕه‌ و دێڕه‌كه‌ی سه‌ره‌وه ده وتاره‌كه دا كه‌وتوون. - هێدی-] -
كچه كوردێک وه‌ک گوڵ وابێ،
كوردستانی پێ ئاوا بێ!

<> <> <> <>