12-05-2009
|
 |
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی   |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
تێبینی:
ئه‌و بابه‌ته‌ی سه‌ره‌وه به‌شێكه له پێشه‌كیی قامووسی "ده‌سته‌بوخچه". چه‌ند زاراوه‌ش له‌و قامووسه ده‌رده‌كێشم و وه‌ک نموونه، لێره‌دا ده‌یانخه‌مه به‌ر چاوان:
- ئاردی خۆم دابێژتووه، كه‌په‌كی خۆم ڕژتووه!: كاری خۆم كردووه و ئێستا وه‌ختی حه‌سانه‌وه‌یه؛ [له‌باتی "ڕژتووه"، "ڕشتووه"ش ده‌گوترێ]؛ [به‌و شێوانه‌ش ده‌گوترێ: "ئاردی خۆم بێژتووه، كه‌په‌كی خۆم ڕژتووه!"، "ئاردی خۆم دابێژتووه و هێڵه‌گی خۆم هه‌ڵاوه‌سیوه!"]؛ ["كه‌په‌ک" درشته‌ی ئاردی دابێژراوه]؛ [كاک فه‌تاحی ئه‌میری ده "میرزا" دا به‌و شێوه‌یه‌ی نووسیوه: "ئاردی خۆت بێژتووه، كه‌په‌كت هێشتووه"، به مانای: گوردی خۆت گرتووه"]
- ئاگر و دوو بڕان: ئاسه‌وار نه‌مان؛ ماڵوێران بوون، ماڵێک كه ئاوری تێدا نه‌كرێته‌وه و دووكه‌ڵی لێهه‌ڵنه‌ستێ، به‌و مانایه كه كه‌سی تێدا نه‌مێنێ پێویستی به ئاور بێ، (ئاگر و دووی بڕێ!)؛ ["ئاگرودوو" یان "ئاوردوو" سووته‌مه‌نییه‌كه ئاوری پێده‌كه‌نه‌وه، یان ته‌ندووری پێ داده‌خه‌ن، وه‌ک: چرپی و ته‌پاڵه و پشكه‌ڵ،...؛ به نیشانه‌ی ئاوه‌دانیی ماڵ و بنه‌ماڵه و خێزانیشه]
- ئاڵ و شه‌وه بردنه‌وه: "ئاڵ" و "شه‌وه" به پێی خوڕافات دوو جندۆكه‌ی ساواخنكێنن و دوژمنی زه‌یستانن، (ئاڵ و شه‌وه بتباته‌وه!)؛ [بڕوانه "ئاڵ بردنه‌وه"]
- بابان ده قوڕێ نان: [تووک و نزایه]، (بابانت ده قوڕێ نێم!)، (بابانت ده قوڕێ نێم بۆ درۆی كردت!)؛ [ئاواش ده‌گوترێ: سه‌ر و بابانت ده قوڕێ نێی!"]
- تاقانه‌ی سه‌ر سوڵتانی!: به منداڵێكی ده‌ڵێن كه زۆریان خۆش بوێ، ["سوڵتان" كێوێكه له نێوان مه‌هاباد و بۆكان و چاكێكی له‌سه‌ره؛ ئه‌و ژنانه‌ی منداڵیان نابێ پێیانوایه ئه‌گه‌ر بچنه سه‌ر سوڵتانی و بپاڕێنه‌وه منداڵیان ده‌بێ! جا ئه‌گه‌ر پاشان منداڵیان بوو ئه‌و منداڵه‌یان زۆر لا خۆشه‌ویسته.]
- چیغ به لای خوڵایه‌وه نان: خودا له‌بیر بردنه‌وه، (چیغی به لای خوڵایه‌وه ناوه!): خودای له‌بیر بردۆته‌وه، كارێكی وا ناكا جێی ڕه‌زامه‌ندیی خودا بێ؛ ["چیغ" په‌رده‌یه‌كه له قامیش یان شووڵی باریک كه به ده‌وری ڕه‌شماڵ دا ڕایده‌نگێون]
- ده‌رزی و بنێشت هه‌ڵگرتن: سه‌ر به هه‌موو جێیه‌ک داكردن و زۆر گه‌ڕان، (ده‌رزی و بنێشتی هه‌ڵگرتووه): زۆر ده‌گه‌ڕێ
- ده‌ست به خه‌نه: ته‌مبه‌ڵ، به تانه به كه‌سێكی ده‌ڵێن كه خۆ له كاران بدزێته‌وه و هه‌ر بیانووان بێنێته‌وه، (ده‌ست به خه‌نه‌یه، كاری پێناكرێ!)
- ده‌ڵێی بووكی دانه‌به‌زیوی!: به كچێكی ده‌ڵێن كه ده‌ست له هیچ نادا و كاران ناكا
- ڕه‌ببی واقه‌ت له باوه‌شی نه‌یه!: ڕه‌ببی منداڵت نه‌بێ و هه‌ر وه‌جاغكوێر بی
- زگت نه‌سووتێ!: منداڵت نه‌مرێ؛ [ئاواش ده‌گوترێ: "زگت نه‌سووتێ، خودا كوڕت پێبێڵێ!"]؛ بڕوانه "زگسووتاو نه‌بی!"
- سه‌ڵا لێ ڕابوون: ڕۆژی قیامه‌ت به سه‌ر داهاتن، ڕۆژی هه‌ستانه‌وه‌ی دوای مه‌رگ گه‌یشتن، له كاتی شین دا ده‌گوترێ، (ئه‌یڕۆ سه‌ڵام لێ ڕابوو!)؛ ["سه‌ڵا" ده‌و زاراوه‌یه دا به مانای "ڕۆژی قیامه‌ت"ه]
- قڕان تێكه‌وتن: به كۆمه‌ڵ مردن، به‌و منداڵانه ده‌گوترێ كه هار و هاج بن، (قڕانتان تێكه‌وێ!)، (قڕانو تێكه‌وێ!)؛ [ئاواش ده‌گوترێ: "قڕانی ڕه‌ش تێكه‌وتن"، (قڕانی ڕه‌شتان تێكه‌وێ!)]؛ ["قڕان" واته: مردنی به كۆمه‌ڵ]
- ق... لێكه‌وتوو!: به كه‌سێكی شل و شه‌وێق ده‌ڵێن كه پشتێند و ده‌رپێی لێ داخزێ
- گه‌سكی ماڵ دزین: مه‌به‌ست له هاتوچۆ نه‌كردن و سه‌ر نه‌دانه، (قه‌ده‌رێكه گه‌سكی ماڵه مه‌ی دزیوه!): قه‌ده‌رێكه دیار نییه و سه‌رمان نادا
- له سه‌ر مه‌یتت دانیشم!: هیوامه بمری
- مووت له زمانی بێ!: به كه‌سێک ده‌گوترێ كه زمانی به زه‌ره‌ری خه‌ڵكی بگه‌ڕێ، (مووت له زمانی بێ، ئه‌و قسه‌یه‌ت نه‌كردبا ده‌دڕای؟)
- یاخودا[یاخوڵا] له‌به‌ر یه‌ک چی!: كۆڵه‌وار و ده‌رده‌دار بی.
هیدی
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
|
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید
|
|