نگاهي به ساختار و کارکرد ماوس در کامپيوتر

**رزیتا** · #1 09-23-2009

سرگذشت 40ساله موش هاي رايانه ها

ماوس (که در فارسي به آن موش يا موشواره گفته مي شود) امروزه يکي از مهم ترين تجهيزات جانبي کامپيوتر محسوب مي شود. ماوس همانند صفحه کليد يک رابط سخت افزاري کاربر محسوب مي شود و دست کم داراي دو کليد است و معمولاً با سيم به کامپيوتر متصل مي شود. در نرم افزارهاي امروزي بخش زيادي از وظايف صفحه کليد را مي توان با ماوس انجام داد. ماوس در دو نوع مکانيکي و نوري عرضه مي شود. برنامه نويسان سعي مي کنند برنامه ها را طوري طراحي کنند که بتوان با ماوس هم اجرا کرد، زيرا هم کار با آن آسان است و هم سرعت عمل آن زياد است. ماوس وسيله يي براي اجرا و به کارگيري برنامه ها به ويژه در ويندوز و اينترنت است. ماوس که به کمک کابلي به رايانه متصل است، مکان نما را در صفحه نمايشگر حرکت مي دهد. ماوس داراي دو کليد اصلي است که هر کدام وظيفه يي خاص دارند. کليد سمت راست معمولاً براي اجراي دسته يي خاص از برنامه ها (مثل کپي، برش، حذف، انتخاب، ذخيره و...) به کار مي رود. کليد سمت چپ نيز وظايف مهمي بر عهده دارد، براي مثال دو بار فشار دادن سريع کليد سمت چپ (دبل کليک) براي اجرا يا باز کردن برنامه ها به کار مي رود.

تاريخچه ماوس

داگلاس انگلبارت مخترع امريکايي را سازنده اولين ماوس به حساب مي آورند.وي اختراع خود را در سال 1967 ثبت کرد و در توصيف اختراع خود در ثبت اختراع نوشت؛ «دستگاه نمايش موقعيت که با لغزاندن آن روي سطح دلخواه، نقطه يي را روي صفحه نمايش به حرکت در مي آورد.» وي روز نهم دسامبر سال 1968 اختراع خود را در کنفرانسي در سانفرانسيسکو عرضه کرد. البته اختراع وي نتوانست توجه چنداني را جلب کند و فقط متخصصان به اهميت و کارايي آن پي بردند. سال ها طول کشيد تا موشواره جايگاه اصلي خود را در ميان کاربران کامپيوتر و اينترنت باز کند. ماوس هاي اوليه بسيار ساده بود و شباهتي به ماوس هاي امروزي نداشت. ماوس هاي اوليه از يک جعبه چوبي ساخته شده بود که چرخي در آن قرار داشت و مي توانست حرکت هاي ماوس را به صفحه نمايش منتقل کند، روي آن کليدي هم وجود داشت که براي کليک کردن به کار مي رفت.

شرکت اپل اولين رايانه خود را به نام «ليزا» در سال 1983 به بازار عرضه کرد که صفحه نمايش گرافيکي داشت و از ماوس استفاده مي کرد. «استيو جابز» رئيس وقت شرکت اپل از نخستين کساني بود که قابليت ها و توانايي هاي ماوس را شناخت. خود وي در مرکز تحقيقات شرکت زيراکس (سازنده دستگاه هاي چاپگر و کپي) با اين جعبه جادويي آشنا شد. در حالي که مقامات شرکت زيراکس تکميل و توسعه ماوس هاي اوليه را از برنامه هاي خود خارج کرده بودند، رئيس شرکت اپل اين دستگاه را به يکي از قطعات جانبي ثابت در رايانه هاي خود تبديل کرد. يک سال بعد نخستين رايانه «مکينتاش» ساخت شرکت اپل به بازار عرضه شد که موفقيت تجاري بسياري نيز کسب کرد. شرکت «لاجي تک» که در آن زمان شرکتي تازه تاسيس در سوئيس بود، «مبدلي» ساخت که با استفاده از آن مي شد از ماوس در رايانه هاي Ibm نيز استفاده کرد. Ibm شرکتي بود که راه را براي همه گير شدن رايانه در جهان هموار کرد. زماني که شرکت مايکروسافت سيستم عامل جديد خود را با نام «ويندوز 95» به بازار عرضه کرد، ماوس تمام بازار رايانه در جهان را فرا گرفت. انگلبارت قصد داشت مشکلات روزافزون بشر را به کمک رايانه حل کند. به همين دليل به سفارش سازمان فضايي امريکا (ناسا) دستگاهي را اختراع کرد که با آن بتوان يک نقطه را روي يک صفحه نمايش حرکت داد. البته نمونه هاي ديگري هم براي اين کار ارائه شد که اقبال چنداني کسب نکرد. يکي از اين نمونه ها يک صفحه کليد پنج دکمه يي بود که کاربر مي توانست با استفاده از آن دستورات خود را به رايانه منتقل کند، اما اين ماوس بود که به عنوان بهترين راه حل مورد توجه قرار گرفت.

**رزیتا** · #2 09-23-2009

ساختار و کارکرد ماوس

مهم ترين هدف هر نوع ماوس تبديل حرکت دست به سيگنال هايي است که کامپيوتر قادر به درک و استفاده از آن باشد. ماوس هاي مکانيکي از اجزاي متعددي تشکيل شده است و هر کدام وظيفه يي خاص را انجام مي دهند تا در نهايت بتواند به هدف گفته شده دست يابد. اين وظايف در پنج مرحله اصلي انجام مي شود.

1- يک گوي درون ماوس قرار دارد که سطح زير ماوس را لمس مي کند و زماني که ماوس حرکت مي کند، اين گوي مي چرخد.

2- دو غلتک با گوي در تماس است و حرکت گوي را لمس مي کند. يکي از اين غلتک ها حرکت در جهت چپ و راست (x) و ديگري حرکت در راستاي بالا و پايين (y) را تشخيص مي دهد. اين دو غلتک نسبت به يکديگر زاويه 90 درجه دارند و مي توانند حرکت در دو راستاي عمود بر هم را تشخيص دهند. زماني که ماوس حرکت مي کند و گوي درون آن مي چرخد، يک يا هر دو غلتک نيز حرکت مي کنند.

3- هر غلتک به يک ميله يا محور وصل است که با چرخيدن خود، يک ديسک يا صفحه متصل به خود را نيز مي چرخاند. زماني که غلتک مي چرخد ميله مربوط به آن نيز به همراه صفحه متصل به آن مي چرخد.

4- در يک طرف ديسک يک Led زيرقرمز و در طرف ديگر آن يک حسگر زيرقرمز وجود دارد. سوراخ هاي موجود روي صفحه، نور Led را قطع و وصل مي کند و به اين ترتيب حسگر زيرقرمز، پالس هاي نور را مشاهده مي کند. تعداد پالس ها نشان دهنده سرعت ماوس و مسافت طي شده توسط ماوس است.

5- يک پردازشگر پالس ها را مي خواند و پس از تبديل به اطلاعات ديجيتال از طريق کابل (يا در ماوس هاي جديد با استفاده از سيستم بيسيم) به کامپيوتر ارسال مي کند.

ماوس نوري

از اواخر سال 1999 و همزمان با رشد فناوري، ماوس هاي نوري عرضه شد و امروزه استفاده از ماوس هاي نوري بسيار رايج است. طرز کار ماوس هاي نوري با ماوس هاي مکانيکي از اساس تفاوت دارد. ماوس نوري يک دوربين کوچک دارد که 1500 تصوير در ثانيه مي گيرد. ماوس داراي يک Led قرمز است که نور را به حسگر مي فرستد. حسگر فوق تصويرها را براي تجزيه و تحليل در اختيار پردازنده سيگنال قرار مي دهد. پردازنده سيگنال طرح هاي موجود در تصويرها را تشخيص مي دهد و با مقايسه هر تصوير با تصوير قبلي به چگونگي تغيير طرح ها پي مي برد. پردازنده سيگنال با بررسي دامنه تغييرات در يک رشته از تصوير ها، ميزان، سرعت و جهت حرکت ماوس را تشخيص مي دهد و سپس اين اطلاعات را به کامپيوتر مي فرستد.

ماوس هاي نوري نسبت به ماوس هاي مکانيکي مزيت هاي بسياري دارد که از جمله آنها مي توان به موارد زير اشاره کرد؛

- قطعات مکانيکي ندارد و در نتيجه احتمال خرابي کمتر است.

- گرد و غبار تاثيري در کار ماوس ندارد.

- دقت آن بيشتر و پاسخ هاي آن سريع تر است.

- به ماوس پد نياز ندارد و در هر سطحي کار مي کند.