اگر ماه نباشد!

[رزیتا]

اگر ماه نباشد!

نگاه اجمالی

اگر زمین ماهواره طبیعی خود ، یعنی ماه را از دست بدهد، چه پیش می‌آید؟ این فقدان بیش از هر چیز دیگر بر زیبایی شب اثر می‌گذارد. دیگر نور ملایم و شفاف ماه و مسیرهای نقره‌ای بر روی آب وجود نخواهد داشت. ولی اینها فقط جنبه قابل رؤیت این مسئله هستند. جزر و مدهای ماه نیز از بین می‌روند و در نتیجه باید در کشتیرانی تغییراتی پدید آید. در این صورت فقط جزر و مدهای خورشید وجود خواهد داشت. ماه که تنها قمر زمین می‌باشد، طبق بررسی انجام شده باعث بسیاری از کشفیات از جمله اثبات کروی بودن زمین توسط گالیله می‌باشد.

چنانچه گفته شد اگر جزر و مدهای ماه از بین بروند، باعث تغییراتی در کشتیرانی در دریا می‌شود. با این وجود تنها جزر و مدهای خورشید وجود خواهد داشت ، ولی فاصله خورشید به اندازه‌ای زیاد است که جزر و مدهای آن بسیار ضعیفتر از جزر و مدهای ماه می‌باشد. نبودن ماه در شب رصدهای نجومی را آسانتر می‌کند. دانشمندان می‌توانند ستارگان دنباله‌دار بیشتری را کشف و سیارات کوچکتری از منظومه شمسی را مشاهده نمایند و غیره. به علاوه ممکن است نبودن ماه بر فرآیند ژئوفیزیکی تأثیر بگذارد، ولی این تمام مسئله نیست.


آیا ماه ثابت است؟

کروی بودن زمین بر اساس سایه کروی که زمین در خلال خسوف بر ماه می‌افکند، مشخص گردید. گالیله در خلال رصد ماه بوسیله دوربین نجومی ، وجود کوهها را بر سطح آن تشخیص داد و برای نخستین بار این تصور قدیمی را که فضای بی‌انتهایی بین زمین و آسمان وجود دارد را نقض نمود. اسحاق نیوتن بوسیله مطالعاتی که درباره گردش ماه به دور زمین انجام داده بود، دلیل قاطعی را برای قانون گرانش عمومی خود فراهم آورد و باز هم مشاهده چرخش ماه به دور زمین بود که برای نخستین بار فکر ایجاد ماهواره مصنوعی زمین را پدید آورد. فقدان ماه به کسوفها پایان می‌بخشید، ولی نقش ماه به اثر آن در گسترش علم محدود نمی‌شود.


سهم ماه در توسعه تکنولوژی

• ماه نخستین منعکس کننده موج رادیویی در فضا می‌باشد که به گسترش روشهای استفاده از رادار کمک نموده است. آزمایشهایی که بر روی موج رادیویی منعکس شده از سطح ماه انجام گرفته ، اساس طرح دستگاههای ویژه‌ای می‌باشند که برای تعیین محل خورشید و بسیاری از سیارات منظومه شمسی بکار می‌روند.
• وجود ماه برای توسعه سفرهای فضایی اهمیت زیادی دارد و اهمیت آن فقط بدین دلیل نیست که احتمالا ایستگاهی در ماه ساخته می‌شود، بلکه علت دیگری را نیز در بر دارد که بسیاری از عملیات اصلی مربوط به هدایت سفینه در فضا در نزدیکی ماه صورت می‌گیرد. بنابراین ماه در حکم زیوری در آسمان نمی‌باشد بلکه عامل مهمی است که احتمالا پیشرفت علمی و اکتشاف فضا بدون آن بسیار آهسته‌تر انجام می‌شود.

اثر ماه بر حرکت تقدیمی زمین

فقدان ماه اثر پدیده‌ای به نام حرکت تقدیمی را بسیار کاهش می‌دهد. همانطوری که می‌دانید زمین در قطبها مقداری پخیدگی دارد (شکل واقعی زمین). قطر آن در قطب حدود 21 کیلومتر کوتاهتر از مال استوا می‌باشد. چنین چیزی در نتیجه القای ماده روی زمین (ممان اینرسی) می‌باشد که به توسط چرخش روزانه آن ایجاد می‌گردد. مقداری از ماده زمین در اثر چرخش از قطبها به استوای آن منتقل شده و برآمدگی استوایی را بوجود آورده است.

گرانش ماه همانند گرانش خورشید و سیارات سبب می‌شود که محور چرخشی زمین را در مخروطی در ظرف 26 هزار سال با زاویه رأسی در حدود 47 درجه رسم نماید. این اثر به حرکت تقدیمی زمین معروف شده است که اصلی‌ترین عاملش حضور ماه در مدار زمین می‌باشد.


اثر ماه بر حرکت رقصی زمین

با آنکه جرم ماه در مقایسه با جرم خورشید و سیارات زیاد نیست، نباید فراموش کنیم که نزدیکترین جسم به ما می‌باشد. نیروی گرانشی با مجذور فاصله متناسب است. به بیان دیگر این نیرو با افزایش فاصله کم می‌شود. اگر ماه نبود حرکت تقدیمی همچنان وجود داشت، فقط زاویه رأس مخروط بسیار کوچکتر می‌شد. در حالی که ماه باعث اثر تقدیمی می‌شود، مسئول رقص محوری نیز هست. یعنی انحراف در حرکت تقدیمی در ظرف 19 سال که در نتیجه برخی از ویژگیهای حرکت ماه می‌باشد. رقص محوری نیز در صورت نبودن ماه از بین می‌رود.