خزندگان - معرفی مارها

[رزیتا]

مار

مارها

استخوان بندی مار

مار دارای جمجمه ای کوچک و استخوانهای
پشتی بلند با مفاصلی
فوق العاده انعطاف پذیر است.

گرچه مارها دارای پا نیستند ولی قادرند بسیار سریع حرکت کنند و اغلب شناگران خوبی هستند . همه مارها گوشتخوارند و طعمه خود را توسط حس بویایی و یا حس ارتعاش ، شکار می کنند. آنها تمام شکار خود را با جابه جا کردن آرواره پایینی و گشودن دهان بطور وسیع به یکباره می بلعند . اکثر مارها مانند دیگر خزندگان تخم می گذارند.



مارهای چمباته زن


مارهای چمباته زن بزرگترین مارهای دنیا هستند و شامل پیتونها و بواها می باشند. آنها غیر سمی هستند و حیوانات دیگر را با فشار دادن و له کردن از پا در می آورند. مارهای جمع شونده دور شکار خود می پیچند و بتدریج حلقه راتنگ تر می کنند تا حیوان خفه شود آنها نیز مانند مارهای دیگر قادر به جویدن نیستند و شکار خود رابه یکباره می بلعند.



مارهای زهری


حدود 700 گونه از 3200 گونه مارهای دنیا زهری هستند و شامل چندین مار هستند که می توانند انسان را به هلاکت برسانند . یک مار زهری سم خود را از طریق نیشهایش که یا توخالیند و یا شیار دارند تزریق می کند. وقتیکه زهر تزریق شد مار به انتظار می نشیند تا قربانیش قبل از بلعیده شدن بمیرد.

کبری هندی

این کبری گردن خود را پهن
می کند تا وحشتناکتر جلوه کند.


حقایق ثبت شده


بزرگترین مار دنیا پیتون مشبک که ماری چمباتمه زن است از جنوب شرقی آسیاست او می تواند تا طول 10 متر (33 پا) یا بیشتر رشد کند.
یکی از بزرگترین قاتلان انسان افعی آفریقایی و هندی است.زهر این مار سالیانه باعث مرگ ده هزار نفر می گردد. حدود 30 درصد از افرادی که توسط این مار گزیده می شوند می میرند.





چند گونه مار:


مار ها زیستگاههای گسترده ای دارند در همه قاره ها به جز قطب جنوب.

• پشت الماسی غربی
• افعی آمریکای جنوبی
• بوای درختی سبز
• مامبای سبز شرقی
• مار قهوه ای استرالیایی
• پیتون فرشی
• مار مرجانی
• مار آبی زیتونی

[رزیتا]

پشت الماسی غربی



اکثر مار مارگزیدگیهای منجر به مرگ در آمریکای شمالی ، در اثر گزش این مار زنگی می باشد. مار پشت الماسی غربی ، همچون مارهای زنگی دیگر در انتهای دمش عضو جغجغه مانندی دارد که برای ترساندن و فرار دادن حیوانات مهاجم آنرا تکان می دهد.

اسم علمی: کروتالوس اتراکس

اندازه: تا 1\2 متر (7پا)

محل زیست : کویر، چمنزارها

پراکندگی : جنوب و غرب آمریکا

نحوه تولید مثل: ماده در هر زایمان در حدود 12 نوزاد به دنیا می آورد.

رژیم غذایی: عمدتاَ جوندگان و پرندگان

[رزیتا]

افعی آمریکای جنوبی



این بوای بزرگ آمریکای جنوبی سنگین ترین مار جهان است. او بیشتر عمر خود را در داخل ابهای گل آلود پنهان می شود و فقط چشمهایش را بالاتر از سطح اب نگه می دارد . هنگامی که یک طعمه به نزدیکی او می رسد این افعی به او حمله می کند و بوسیله بدن قوی و عضلانی خود به دور او می پیچد و او را می کشد.

اسم علمی: ایونکتس مورینوس

اندازه: قد تا 9 متر (30پا) وزن آن می تواند تا 225 کیلو (495) پوند افزایش یابد.

محل زیست: مردابها و رودخانه ها در جنگلهای بارانی و زمینهای باز.

پراکندگی: آبهای جنوبی از کلمبیا تا پاراگوئه

نحوه تولید مثل:ماده در حدود 40 نوزاد به دنیا می آورد که طول هر کدام 1 متر (3پا) می شود.

رژیم غذایی: عمدتاَ پرندگان و پستانداران شامل سگهای آبی آمریکا ، گرازهای آمریکایی می شوند.

[رزیتا]

بوای درختی سبز

این مار زیبای رنگی دارای یک دم انعطاف پذیر برای گیردادن به شاخه های درختان ، می باشد و بیشترعمر خود را روی درختان می گذراند . به جای آنکه به دنبال طعمه اش جستجو کند ، خود را به دور شاخه درخت می پیچد و منتظر می ماند تا حیوانات کوچک در دسترس او قرار گیرند . این مار هم مثل مارهای بوای دیگر ، سمی نیست.

اسم علمی: بویاکانینا

اندازه: قد تا 8/1 متر (6پا)

محل زیست: جنگلهای بارانی استوایی

پراکندگی: نواحی استوایی امریکای جنوبی

نحوه تولید مثل: نوزادان به محض انجام تخم ریزی از پوسته نازک تخمها بیرون می آیند.

رژیم غذایی: پستانداران کوچک ، پرندگان و مارمولکها

[رزیتا]

مامبای سبز شرقی

این مارمامبای سبز شرقی بسیار خطرناک ، یکی از تعداد نمونه هایی می باشد که خود را با زندگی بر روی شاخه های درختان سازگار کرده است . او یک صعود کننده حرفه ای می باشد و دارای بدنی سبز رنگ است که او را به خوبی در لابلای شاخه های درختان استتار می کند. این مار از مارمولکها و بعضی پرندگان کوچک تغذیه می کند. این مارمامبا بوسیله پیچاندن دمش به دور یک شاخه و پرت کردن بدن و سرش به سمت جلو به دیگران حمله می کند.

اسم علمی: دیندراسپس انگاستیپس

اندازه: قد تا 8/1 متر(6پا)

محل زیست: درختان ، بیشه زارهای درون چمنزارها

پراکندگی: شرق و جنوب آفریقا

نحوه تولید مثل: ماده در حدود 12 تخم در سوراخ های زمین یا در تنه درختان مرده می ریزد. بعد از تقریباَ 20 هفته نوزادان از تخم بیرون می آیند.

رژیم غذایی : مارمولکها و پرندگان

[رزیتا]

مار قهوه ای استرالیایی

این مار سمی متعلق به گروه کبری ها است و گونه ای مهاجم و سریع است. وقتیکه به طعمه خود حمله ور می شود ، او را پشت سر هم می گزد و دندانهای نیش بلندی که در جلوی دهانش قرار دارند ، در بدن شکار فرو می کند. نوزادان این مار به شکل راه راه هستند ولی نوع بالغ ، قهوه ای رنگ و یا سبز تیره است.

اسم علمی: دیمانسیا تکستیلی

اندازه: قد تا 1/2 متر (7پا)

محل زیست: تیغستانها ، چمنزارهای خشک و سنگلاخی.

پراکندگی: شرق استرالیا ، ولز جنوبی جدید و کونیزلند.

نحوه تولید مثل: ماده ها تا 50 تخم می گذارند . بعداَ مارهای نوزاد به طول 15 سانتیمتر (6اینچ) از آنها بیرون می اید.

رژیم غذایی : مارمولک ، پرندگان و پستانداران کوچک.

[SonBol]

مارها موجوداتی مرموز هستند و با وجود آنکه اغلب مردم از آنها وحشت دارند از پر طرفدارترین جاندارانی می باشند که می خواهیم راجع به آنها اطلاعات کسب کنیم.



تا کنون حدود 3000 گونه از این موجودات شناسایی شده اند که در این میان فقط حدود 400 گونه آنها سمی میباشند و از میان آنها فقط 50 گونه خطرناک بوده و میتوانند برای انسان مشکل ساز باشند. در ضمن باید بدانیم که مارهایی که سمی هم نیستند ممکن است شما را گاز بگیرند که در اینصورت جای هیچ نگرانی نیست.



برای بدست آوردن ایده از میزان خطر مارها می توان به آمار مراجعه کرد، بعنوان مثال در ایالات متحده سالانه بیش از 40 هزار مورد مرگ در اثر تصادفات رانندگی وجود دارد در حالی که بر اثر مار گزیدگی بطور متوسط فقط تعداد 15 مرگ گزارش می شود.



برای بدست آوردن ایده از میزان خطر مارها می توان به آمار مراجعه کرد، بعنوان مثال در ایالات متحده سالانه بیش از 40 هزار مورد مرگ در اثر تصادفات رانندگی وجود دارد در حالی که بر اثر مار گزیدگی بطور متوسط فقط تعداد 15 مرگ گزارش می شود



کجا را برای زندگی انتخاب میکنند



این موجودات بجز در قطب جنوب تقریبا" در سایر قسمت های دنیا وجود دارند. اغلب مارها روی زمین یا زیر آن زندگی می کنند اما برخ از انواع آنها هم وجود دارند که درختان یا آب را محل زندگی خود انتخاب می کنند. کنار رودخانه ها باتلاقها نیز از جمله مکانهای مورد علاقه برای زیندگی این خزندگان می باشد. گونه های جالبی از مارها در آسیای جنوب شرقی مشاهده شده است که توانایی پریدن نیز دارند و بسادگی از شاخه درختی به شاخه دیگر می پرند.



غذای مورد علاقه مارها



با توجه به اندازه و ابعاد، یک مار عادی ممکن است انواع کرم، حشرات، انواع موش، انواغ تخم مرغ سایر حیوانات، قورباغه و ... را بعنوان غذا برای خودانتخاب کند ولي مارهاي با جثه بزرگتر موجوداتي بزرگتر و متناسب با وزنشان را انتخاب مي کنند.



نحوه شکار مارها



خطر مارها را می توان به دو دسته تقسیم کرد، اول آنهایی که با سم خود می توانند باعث مشکلاتی در سیستم عصبی یا گردش خون طعمه شوند و دسته دوم آنهایی که با قدرت ماهیچه های خود می توانند طعمه را تحت فشار قرار دهند یا خفه کنند. این نوع از مارها با آرامش خیال آنقدر منتظر می مانند تا طعمه به آنها نزدیک شود و سپس در زمان مقتضی خود را به دور آن پیچیده آنقدر فشار می دهند تا جانور - یا انسان ! - از نفس کشیدن باز ایستد. در حالی که مارهای سمی پس از تزریق یا پاشیدن سم به طعمه منتظر می مانند تا طعمه از پای در آید.



پس از ازپای در آوردن طعمه چه با سم و چه از طریق فشار دادن، از آنجایی که مارها دندان برای جویدن یا خرد کردن ندارند مجبور هستند که طعمه خود را درسته ببلعند و سپس توسط ترشحات معده آنرا هضم کنند.



بزرگترین دلیل ترس مردم از مارها عدم شناخت

از اين موجودات شگفت انگيز است

[مهسا69]

خیلی جالب بود دستت درد نکنه
من با این مار ها خاطر ها دارم

[deltang]

انواع مارهای ایران

افعی ایرانی (گرزه مار)

تا آنجایی كه مشاهده و مطالعه شده است، مارهای بزرگ ایران در حدود 2متر هستند و مارهای كوچك از چند سانتیمتر تجاوز نمی‏كنند. در ایران بیش از 21گونه مار سمی ونیمه سمی و 35گونه مار غیر سمی و بیش از 5گونه مار دریایی وجود دارد. مارهای ایران به اسامی مختلفی از جمله موارد زیر نامیده می‏شوند: افعی البرزی، افعی پلنگی، طلحه مار، یله مار، تیرمار، آلوسر، كورمار، مارشتری، مار درفشی، مار پلنگی، گرگ مار، گوند مار، لوس مار، سیاه سوجه، مار آتشی، قمچه مار، مار قیطانی، مار خالدار، كك مار، افعی زنجانی، افعی دماوندی، افعی تكابی، افعی آذربایجانی، كوتوله مار، مارگورخری، مارخاكی .

در ایران چهار گروه مار سمی به شرح زیر وجود دارد كه ممكن است گزش آنها عوارض نامطلوبی به بار آورد:

.1گروه افعی‏ها (مانند افعی و گرزه مار) .2گروه مارهای كبرا (مانند كبرا و كفچه مار) .3گروه مارهای دریایی .4گروه مارهای نیمه سمی .

لازم به ذكر است كه معمولا مارهای غیر سمی سهم بیشتری در به وجود آوردن حوادث مارگزیدگی دارند. گزشهای خطرناك مارگزیدگی در ایران بیشتر مربوط به گروه افعی‏ها و به خصوص گزش گرزه مار یا افعی است كه غالبا در چراگاهها و مناطق كشاورزی اتفاق می‏افتد.

شایع‏ترین نقاط بدن كه توسط مارها مورد گزش قرار می‏گیرند، دستها و پاها هستند. بر حسب گونه مار، علایم و نشانه‏های بالینی مارگزیدگی متفاوت است. حجم مار، سن مار، مقدار تزریق سم، قدرت كشندگی سم، محل تزریق سم در بدن و فاكتورهای متفاوت دیگر در بروز تظاهرات بالینی مارگزیدگی مؤثرند. با توجه به این عوامل بسیاری از افرادی كه توسط مارهای سمی گزیده می‏شوند دچار مسمومیت خفیف شده و تظاهرات بالینی قابل توجهی از خود نشان نمی‏دهند. لازم به ذكر است كه بسیاری از تظاهرات بالینی مارگزیدگی ارتباطی به آثار اختصاصی سم تزریق شده توسط مار ندارد. به طوری كه تهاجم مار و فروشدن دندانها در بدن، باعث ترس و وحشت فرد مارگزیده خواهد شد و علاوه بر آن انجام بعضی از اقدامات و كمكهای اولیه ممكن است باعث تپش قلب، لرزش، برافروختگی، تعریق، احساس سنگینی، درد قفسه سینه، نفس زدن، گیجی، غش، گرفتگی و بی حسی دست و پا، بی حالی و كرختی شود، یا به عنوان مثال بستن محكم عضو مورد گزش توسط بند و غیره می‏تواند باعث تورم و تغییر رنگ عضو شود. مصرف بعضی داروهای سنتی نیز می‏تواند باعث تهوع و استفراغ شود.
به طور كلی، آثار مسمومیت با سم مار شامل:

آثار موضعی مانند: تورم، التهاب، سیاه شدن موضع گزیده شده، تاول و...

آثار عمومی مانند: تهوع، استفراغ، سر درد، فلج اعصاب، اختلالات خونی، فلج تنفس، مشكلات عضلانی، قلبی، كلیوی، و غیره است. این علایم معمولا در ظرف مدت چند دقیقه تا چند ساعت و روز اتفاق می‏افتد .

ولی گاهی ممكن است به علت واكنشهای حساسیتی نسبت به سم مار در طی مدت زمان كوتاهی اختلال هشیاری، استفراغ، دردهای شكمی، و خس خس سینه بروز كند.

توپوگرافى مارها

یكى از عوامل تشخیص مارها شكل و مشخصات ظاهرى آنها است. در اندام مارها سه ناحیه وجود دارد ( سر ، شكم و دم ). فاصله بین انتهاى سر و قلب را گردن مى نامند. شكل مارها متفاوت و اكثرا استوانه اى شكل و قابل انبساط است. دم مارها معمولا مدور و گرد است مگر در مارهاى دریایى كه داراى دمى مسطح و پهن هستند. بعضى مارها خیلى بزرك مانند بوآ و برخى كوچك كه با كرمها قابل اشتباه اند. بدن مارها از پولك هایى پوشیده شده است كه در قسمتهاى مختلف بدن به نامهاى مختلفى موسوم اند. دانستن تعداد ، شكل و قرار گرفتن این پولكها روى بدن ، از نظر شناسایى مارها بسیار حائز اهمیت است. این پولك ها در ناحیه سر نامهاى مختلفى دارند.

پولك ها در ناحیه بدن در قسمت بالایى بنام پولك هاى پشتى كه ممكنست صاف یا تیغه دار باشند و در قسمت پائینى بنام پولك هاى شكمى و در انتهاى بدن و در انتهاى دم بنام پولك هاى سطح زیرین دم موسوم اند.

در شكل زیر روش شمارش پولكهاى سطح پشتى نشان داده شده است.

به طور كلى طرز قرار گرفتن پولك هاى ناحیه سر و بدن ، شكل مردمك چشم یعنى گرد یا بیضى یا عمودى بودن ، رفتار ، زیستگاه و منطقه پراكندگى مارها حائز اهمیت است. طول بدن مار با اندازه گیرى فاصله مابین نوك پوزه یا قسمت قدامى دهان تا انتهاى دم و طول دم از ابتداى آنال یا پولك مخرج تا انتهاى دم به حساب مى آید.

مارهاى بزرگ ایرانى تا آنجایى كه مشاهده و مطالعه شده است در حدود دو مترند و مارهاى كوچك از چند سانتیمتر تجاوز نمى كنند. دم مارهاى سمى معمولا كوتاه است ولى گاهى ممكن است كه بلند باشد . به طور كلى مى توان نشانى هاى مارها سمى چنین خلاصه نمود:

در گروه افعیها سر مثلثى شكل یا گوشه دار و از پولك هاى كوچك پوشیده شده است ، مردمك چشم عمودى و دم كوتاه است و داراى گردن مشخص هستند. در گروه الاپیده یا مارهاى كبرى معمولا سر مار به اندازه بدن و در امتداد آن قرار دارد و از پولك هاى مشخص یا قرینه كه با شكل پولك هاى بدن متفاوت است پوشیده مى باشد. در حالت طبیعى ناحیه گردن كاملا مشخص نیست . مردمك چشم گرد یا بیضى و دم نستا بلند است.

تغذیه این مارها متناسب با اندازه و نوع زیستگاهشان متفاوت است، مارهای آبی که زیستگاهشان منحصرا آب نیست- از قورباغه، ماهی و حیوانات کوچکی که در مناطق جنگلی و مرطوب شمال یافت می شوند تغذیه میکنند، مارکوتوله معمولی، عمدتا حشرات را شکار میکند و مارهای بزرگتر، جوندگان، پرندگان کوچک، سوسمارها و مارهای دیگر را شکار می کنند، مار آبی طعمه را با دهان می گیرد، گرگ مار با مهارت دور شکار خود حلقه میزند که از دست نرود، در حالی که حلقه بستن ماردرختی و گونه مار به دورشکار به منظور انقباض و خفه کردن آن است. هشت گونه از مارهای خانواده کلو بریده سمی و بقیه غیر سمی اند، سم نیش خلفی هشت گونه از این مارها، هنگام شروع به بلعیدن طعمه و جهت بی جان کردن آن موثر واقع می شود، نیش خلفی بیشتر جهت محکم گرفتن شکار اختصاص یافته و معمولا برای کار دفاعی مورد استفاده قرار نمی گیرد.

زهر آلود شدن انسان توسط این مارها بسیار نادر است و معمولا زمانی روی می دهد که در موقع دستگیری یا اسارت با بی احتیاطی با آنها رفتار شود، البته گزش این مارها دردناک است ولی خطر مرگ ندارد.

رفتار بعضی ازمارهای این گروه از دید رفتارشناسی نیز درخور توجه است، طلحه مار با بلند کردن سرو پهن کردن پوست گردن حرکات کبری را تقلید می کند، شتر مار (که سمی نیست) درمواردی که احساس خطر میکند، ادای مارجعفری را درمی آورد، حتی از لحاظ تقلید صدای جزجزآن و با جدیت تمام، مانند افعی ها سر را برای گاز گرفتن به جلو می اندازد، واکنش مار موشخور خاوری که غیر سمی و بی آزاد است در مقابل تجاوز، بسیار کمیاب است، چون پس از برخاستن ، به طور تهدید آمیزی، خود را با جهش از هوا به طرف متجاوز پرتاب میکند.

[behnam5555]

درباره مارها چه مي دانيد ؟

مارها دسته اي از خزندگان هستند كه در اغلب نقاط جهان يافت مي شوند و به علت نداشتن دست و پا روي شكم مي خزند
ولي بايد بدانيد كه خزيدن هر مار با مار ديگر فرق دارد و اين بنا به نيازي است كه محيط به وجود مي آورد .

جثه مارها خيلي متفاوت است و از 5 سانتي متر تا 10 متر متفاوت است.
مار كور ، مار كوچكي و سفيد رنگي است كه هر كس آنرا ببيند فكر مي كند كه يك كرم خاكي است.
در صورتيكه مار پيتون كه وزني در حدود 180 كيلوگرم دارد و سنگين وزن ترين مار دنياست.

مار بوا نيز بيش از 10 متر طول دارد . ماري مثل مار پيتون سمي نيست و وقتي طعمه اي را به دست مي آورد به دور آن حلقه مي زند و آنقدر آنرا مي فشارد تا بميرد . اين مار مي تواند طعمه هاي بزرگي نظير يك آهو را به راحتي ببلعد

مارها در محيط هاي مختلفي مثل جنگل ، كوير ، بوته زار ، رودخانه ، دريا و درياچه و ... زندگي مي كنند . محيط زيست مارها بر چثه ، شكل ظاهري و اعضا آنها تاثير مي گذارد .

مارها غذاي خود را نمي جوند بلكه ابتدا آنرا مي كشند و سپس بطور كامل مي بلعند . مارهاي تخم خوار مي توانند تخم هايي را كه دو برابر سرشان حجم دارد ببلعد . اين مارها پس از بلعيدن تخم ، آن را در درون شكم خود خرد مي كنند و پس از جدا شدن پوسته از مواد درون تخم ، پوسته را به بيرون پرتاب مي كنند .

مارها نقش مهمي در كنترل جمعيت موشها و قورباغه ها دارند . زيرا عمده ترين قسمت غداي مارها را اين دو حيوان تشكيل مي دهند