راه‌اندازي شبكه‌ي ملي اينترنت از سال 89

[دانه کولانه]

راه‌اندازي شبكه‌ي ملي اينترنت از سال 89

وزير ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات از راه‌اندازي شبكه ملي اينترنت از سال 89 خبر داد و گفت: طراحي اوليه شبكه ملي اينترنت تمام شده و در سال‌هاي آتي از نظر ظرفيت و پوشش شبكه ملي اينترنت كامل خواهد شد.

رضا تقي‌پور در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اينكه ويژگي اصلي شبكه ملي اينترنت، دسترسي با سرعت بالا به اينترنت براي كليه شهروندان ايراني است، اظهار كرد: با آماده شدن شبكه ملي اينترنت كليه زيرساخت‌هاي خدماتي و الكترونيكي در طول برنامه پنجم توسعه تحت پوشش قرار خواهد گرفت.

وزير ارتباطات اولويت اين وزارتخانه را در طول برنامه پنجم توسعه در زمينه دولت الكترونيك اعلام و خاطر نشان كرد: با جهش در اين حوزه كشور به استانداردهاي جهاني لازم خواهد رسيد.

وي ادامه داد: ضريب نفوذ تلفن ثابت 38 درصد است كه از ضريب نفوذ مطلوبي برخوردار مي باشد و در كليه نقاط كشور واگذاري تلفن ثابت به‌روز است.

تقي‌پور همچنين از سرمايه‌گذاري بخش دولتي و خصوصي در حوزه مخابرات از سال 89 خبر داد و گفت: براي تكميل زيرساخت‌ها اعتبارات خوبي پيش‌بيني شده و به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده است و امسال پروژه‌هاي خوبي در اين حوزه شروع شده و در طول سال‌هاي دوم و سوم برنامه پنجم توسعه ادامه خواهد داشت.

[دانه کولانه]

من هنوز درک درستی از اینترنت ملی ندارم
کسی میتونه به زبان ساده به من بگه اینترنت ملی دقیقا یعنی چی ؟

[رزیتا]

اينترنت ملي چيست؟ نقدهايي در باب اينترنت ملي

واقعيت اينترنت ملي چيست؟ آيا ما ايراني‌ها قرار است از نو اينترنت را اختراع كنيم؟
درواقع اگرچه مطالعات مفهومي طرح اينترنت ملي در مركز تحقيقات مخابرات ايران به پايان رسيده، اما با وجود ابهام‌هاي مطرح شده از سوي مجلس، رسانه‌ها و كارشناسان، هنوز جزييات اين طرح در اختيار افكار عمومي قرار نگرفته است. از اين منظر شايد بجز مهندس عبدالمجيد رياضي، دبير شوراي عالي فناوري اطلاعات، كسي مزايا و فوايد آن را نداند ! شايد از لابه لاي سخنان و اظهارات ايشان بشود فهميد كه منظور از اينترنت ملي چيست؟
به طور كلي وجود دلايل مختلف سبب شده كه بحث اينترنت ملي، پرسش‌هاي بسياري را در ذهن موافقان و مخالفان ايجاد كند. ‌پرسش‌هايي از اين دست كه آيا اينترنت قابل ملي شدن است؟
اگر اينترنت قابليت ملي شدن را دارد چرا ديگر كشورها به سراغ چنين موضوعي نرفته‌اند و اگر اينترنت آنچنان كه مسوولان وزارت ارتباطات بر آن تاكيد مي‌كنند بدون يكپارچه شدن قابليت توزيع مناسب را در كشور ندارد چرا مسوولان اينقدر دير به اين فكر افتاده‌اند و آيا صرف هزينه سنگين يك ميليارد دلاري و چه بسا بيشتر مي‌تواند تضميني بر استفاده صحيح از اين شبكه در كشور باشد؟
دكتر علي اكبرجلالي، استاد دانشگاه مي‌گويد با اينترنت ملي آشنايي ندارد و چنين واژگاني را در دنيا مشاهده نكرده‌است. وي مي‌افزايد: فناوري اطلاعات و ارتباطات براي برداشتن مرزهاي جغرافيايي و تسهيل امكانات دسترسي به دانش جهاني براي همگان است و وقتي بحث از اينترنت ملي مي‌كنيم اين موضوع زماني ارزشمند است كه خود را در مجموعه اينترنت جهاني يا قدرت ببينيم و اين موضوع انفعال ما و جدا شدن از جامعه جهاني نشود. به گفته دكتر سياوش شهشهاني، مدير دامنه‌‌‌هاي اينترنتي فارسي و دات آي آر (.ir)، ابتدا لازم است چند موضوع از هم تفكيك شود. اگر با اينترنت ملي بخواهند سرعت و ظرفيت ترافيك داخلي را تقويت كنند و به نوعي صرفه‌جويي در مسير ترافيك ايجاد شود، مشكلي نيست. در تمام كشورهاي دنيا چه آنها كه از سطح بالاي اينترنت بهره مي‌برند، چه كشورهاي متوسط همه از اين روش يعني نقطه تماس داخلي استفاده مي‌كنند و مركز ما از سال‌ها‌ قبل اين طرح را دنبال مي‌كرد، چرا كه اعتقاد داشتيم با افزايش روز افزون كاربران اينترنتي بايد يك نقطه تماس داخلي داشته باشيم؛ ولي گاهي به نظر مي‌آيد بعضي كساني كه در طرح اينترنت ملي شريك هستند با چنين تفكري جلو نيامده‌اند و تفكر بر سر توليت است به جاي اين‌كه مطرح شود اگر ما نقطه تماس داخلي داشته باشيم اين كار به نفع مصرف كننده داخلي است.
به همين علت فكر مي‌كنم بايد بكوشيم اين تمايل به انحصار و توليت را كنار بگذاريم و به سوي منافع استفاده كننده گام برداريم. داشتن نقطه تماس داخلي هيچ ربطي به اينترنت ملي ندارد. داشتن يك شبكه منسجمIP در كشور باعث مي‌شود اگر زماني مورد تحريم واقع شديم، بدون مشكل بتوانيم كارهايمان را انجام دهيم؛ ولي اگر منظور از اينترنت ملي اين باشد كه به دور كشور ديواري بكشيم، با خارج از كشور ارتباطي نداشته باشيم يا همه اتصالات از يك كانال محدود و حفاظت شده صورت بگيرد به نظر كار چندان معقولي نيست به علت اين‌كه منابع مفيد بيرون از كشور بسيار بيشتر از منابع داخلي است و در واقع با اين كار خودمان را از منابع محروم كرده‌ايم؛ بنابراين بايد بدرستي مشخص شود اينترنت ملي با چه هدفي قرار است راه‌اندازي شود.
رمضانعلي صادق‌زاده، رئيس كميته ارتباطات مجلس نيزبا بيان اين‌كه كلمه اينترنت ملي از نظر واژه‌هايي كه در آن به كار رفته نامأنوس است، مي‌گويد: اينترنت به مفهوم شبكه بين‌المللي است كه يك كلمه ملي به آن اضافه شده و مي‌شود شبكه بين‌المللي ملي كه اين هم ملموس نيست؛ همچنين مهندس پارسا، دبير سابق انجمن خدمات دهندگان اينترنت مي‌گويد: اينترنت ملي يك تركيب مبهم و متناقض است. اگر دوستان واقعاً قصد مشخص دارند بهترين نام براي اين شبكه داخلي، شبكه ملي انتقال اطلاعات بود كه دقيقاً مصداق همين هدفي است كه اشاره مي‌كنند. پارسا همچنين ابراز مي‌كند: در حال حاضر اين نگراني وجود دارد كه ايجاد شبكه ملي دسترسي به اينترنت و سايت‌هاي خارجي را كاناليزه كند. در اين صورت ما شبكه‌اي خواهيم داشت كه در واقع يك شبكه محلي و اينترانت است كه بر پايه قوانين و پروتكل‌هاي اينترنتي بنا شده است.
به هرحال بسياري اعتقاد دارند كه شبكه اينترنت ملي اساسا ضرورت چنداني نداشته و صرف اين كه نام آن مي‌توانست تقابلي را در برابر اينترنت ايجاد كند، مطرح شده است تا از اين طريق نيز بتوان تقابلي را با حاكمان اصلي اينترنت ايجاد كرد؛ اما به نظر مي‌رسد حتي اگر كشور به دنبال حفظ نوعي استقلال در عرصه حاكميت اينترنتي بود، مي‌توانست مسيرهاي قابل قبول‌تري را دنبال كند، به عنوان نمونه دنبال كردن مذاكرات در عرصه حاكميت اينترنتي كه ايران بخصوص در جريان اجلاس جامعه اطلاعاتي به شكل مرتب آن را دنبال كرده بود و همچنين رايزني و مذاكره با بخشي از نهادهاي حاكم بر اينترنت نيز مي‌توانست و مي‌تواند امتيازهاي فراوان‌تري را براي كشور به همراه داشته باشد.
به هرحال آنچه همه بر آن تاكيد دارند اين است كه شبكه ملي، حال اسم آن را چه اينترنت بناميم چه اينترانت، مي‌تواند تا اندازه‌اي پاسخگوي بخشي از نيازهاي فني كشور باشد، اما به نظر مي‌رسد اولويت‌هاي بيشتري در زمينه اينترنت در كشور وجود دارد كه توجه به آنها بسيار ضروري احساس مي‌شود.
منبع :جام جم آنلاين

[رزیتا]

مقدمه

world wide web همانطور که از نامش پیداست به شبکه جهانی وب مشهور است و در این شبکه دسترسی همه به هر نوع از اطلاعات در هر جای جهان امکان پذیر است.این شبکه که در پایان دهه 1960 با اتصال چند دستگاه کامپیوتر به یکدیگر آغاز شده بود به سرعت گسترش یافت و جای خود را در میان سایر کشورها نیز باز کرد و به سرعت نام شبکه جهانی را به خود گرفت و در سال 1990 همه گیر شد.

اینترنت مقوله ای است که در جریان دسترسی آزاد به اطلاعات برای همگان ایجاد شده و این امکان را به وجود آورده است تا همه بتوانند برای دستیابی به مطالب مورد نیاز خود از آن استفاده کنند.

با ظهور این پدیده و همه گیر شدن استفاده از آن، ایران نیز به این سمت روی آورد و شرایط را برای دسترسی به این شبکه هرچند با مشکلات فراوان ناشی از فقدان زیرساخت های مناسب و سیاستگذاری های صحیح مهیا کرد.

اکنون که روند دسترسی به این شبکه در کشور رشد فزاینده ای به خود گرفته و مسایل حاشیه ای ناشی از قطعی های مکرر و هزینه های بالا، ذهن کاربران و مسوولان را به خود مشغول کرده است، خبری مبنی بر راه اندازی "اینترنت ملی" شنیده شد.

برای همگان در تعریف اینترنت، جهانی بودن امری تثبیت شده است و هرگاه قرار بوده این شبکه، ملی و یا بومی شود از آن به عنوان اینترانت یاد شده است که امری بدیهی نیز به شمار می رود.

شبکه ای یک میلیارد دلاری

قصه از این قرار است که قرار شده شبکه اینترنت ملی با بودجه یک میلیارد دلاری راه اندازی شود تا به وسیله آن هزینه استفاده از اینترنت تا 90 درصد کاهش یابد.این شبکه که قرار است ظرف سه سال آینده راه اندازی شود، در ابتدای امر بحثی ناپخته عنوان شده بود که تخصیص میزان بودجه خواسته شده برای آن در لایحه بودجه امری دشوار به نظر می آمد.اما سرانجام پس از بررسی هایی که مدت زمان زیادی به طول نینجامید، بودجه خواسته شده از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصویب شد تا برای راه اندازی این شبکه در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گیرد.


اینترنت ملی یا اینترانت ملی

اینترنت ملی که در ابتدای امر به اذعان بسیاری همان اینترانت ملی است که به اشتباه معادل سازی شده جای سوال های بسیاری داشت و هرکس در موقعیت خود به نقد آن و یا ارایه نظراتی برای بهبود ارایه بهتر آن برخاسته بود. اینترنت ملی را به نوعی می توان اینترنت بومی سازی شده و یا نسخه ای ایرانی و محلی از اینترنت جهانی دانست که قرار است سیاست های داخی بر آن حاکم شود.


شاید گامی برای *****ینگ قوی

اما با همه این تفاسیر، با توجه به سیاستگذاری های داخل کشور، در راه اندازی اینترنت ملی برای کشور، کاربران از هم اکنون اعمال محدودیت ها و *****گذاری ها را محسوس می بینند. همه کاربران داخلی خاطره قشنگی از اعمال سیاست های داخلی در کشور دارند که نتیجه آن اجرای *****ینگ شد که "عبدالمجید ریاضی" معاون فناوری اطلاعات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به خبرنگار اعتماد ملی گفت: با راه اندازی شبکه اینترنت ملی، دسترسی ها محدود نمی شود و *****ینگ داخلی بر اساس فرهنگ، ارزش ها و باورهای کشور انجام می شود و عمده کار *****ینگ روی مسایل اخلاقی است.
وی از پاسخ به چگونگی اجرای *****ینگ در مورد سایت های سیاسی در شبکه اینترنت ملی سر باز زد.


اینترنت ملی، شبکه ای توانمندساز


ریاضی گفت: زمینه و بستر برای راه اندازی این شبکه طوری فراهم می شود که توسعه چنین شبکه ای که توانمندساز است و ظرفیت های بسیار بالایی دارد و موجب توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شود، بتوان از آسیب ها و تهدیدهایی که دارد مصون بمانیم و بوانیم از آن با کمترین هزیته بیشترین بهره برداری را داشته باشیم.


وی ادامه داد: شرکت های مختلفی با اخذ مجوزهای مختلف در این حوزه فعال هستند و هرکدام به نحوی در این زمینه قسمتی از کار را برعهده دارند.


دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات تصریح کرد: ارتباط ما از داخل کشور به خارج از کشور از مسیرهای مختلف و متعددی صورت می گیرد بطوریکه قریب به 38 مجوز ICP داده شده که این شرکت ها مجاز بودند ارتباط با شبکه اینترنت را از یک نقطه داخل ایران به خارج از ایران برقرار کنند.


وی اضافه کرد: از سوی دیگر شرکت دیتا هم به همین طریق از مسیرهای مختلف ارتباطی با شبکه جهانی دارد بنابراین نقاط اتصال ما به خارج از کشور و مسیرهایی که به اینترنت جهانی متصل می شویم، متعدد و گوناگون است.



میزبانی سایت ها در داخل

به گفته ریاضی، بسیاری از سایت های داخلی در خارج از کشور میزبانی می شود و میزبانی تمام اطلاعات و نرم افزارهای کاربردی در این زمینه به صورت کامل در خارج از کشور انجام می شود ومدیریت و حاکمیت کل شبکه جهانی اینترنت در دست کشور خاصی است و تسلط کامل بر این موضوع دارد.


وی گفت: اگر یک کاربر در سطح کشور که به یکی از ISPها یا ICPها وصل شده بخواهد به اطلاعات موجود در یک سرور دیگر وصل شود، کاربر بایستی از یک مسیر به شبکه اینترنت جهانی وصل شود و از مسیر دیگر به سروری که اطلاعات مورد نیاز وی بر روی آن قرار دارد، متصل شود که این کار به این معنی است که از لحاظ اقتصادی دوبار هزینه مسیر و پهنای باند را برای دسترسی به اطلاعات داخلی که در خارج میزبانی شده است، می پردازیم.


ریاضی یادآور شد: دومین سرورها یا خادم نام های دامنه با پسوند .ir که داخل ایران است اما از طریق خطوط ارتباطی اینترنت به شبکه جهانی خارج از کشور وصل است که بدین ترتیب اگر ما به هر طریقی ارتباطمان با شبکه جهانی اینترنت قطع شود حتی کاربرهای داخل کشور نمی توانند مقصد خود را یا سایت هایی که در داخل کشور میزبانی شده، پیدا کنند و عملا شبکه از کار می افنند و ارتباطات خود را از دست می دهیم.


شبکه اینترنت، شبکه ای ناامن

به گفته دبیر شورای عالی فناوری اطللاعات، مجموعه این مسایل باعث می شود که از شبکه اینترنت برخوردار باشیم منتهی شبکه ای که هزینه بسیار زیادی برای ما دارد و قابل اعتماد و اطمینان نیست و اگر زمانی ارتباط ما با خارج از کشور قطع شود، شبکه داخلی ما هم دچار صدمه می شود. وی تصریح کرد: در داخل کشور شبکه های گوناگون و متعددی داریم که هیچ کدام با هم ارتباط ندارند و شرکت هایی که مجوز PAP دریافت کرده اند، با یکدیگر ارتباط ندارند و هرکدام دارای یک شبکه مجزا هستند و بعضا با یک پهنای باند نسبتا کم و پایینی به شبکه جهانی اینترنت متصل هستند.


ریاضی گفت: یک شبکه یکپارچه که توانمندی های شبکه اینترنت را داشته باشد در داخل کشور نداریم و آنچه که تاکنون سرمایه گذاری شده به صورت پراکنده بوده و یک مدیریت منسجمی بر آنها حاکم نبوده است.


22 میلیون کاربر در برنامه چهارم

وی افزود: اگر بخواهیم طبق برنامه به اهدافی که در برنامه چهارم برای وزارت ارتباطات و سایر دستگاه ها دیده شده، دست پیدا کنیم باید تا پایان برنامه چهارم 22 میلیون کاربر داشته باشیم که از این تعداد، حدود 5/1 میلیون کاربر پیش بینی شده که از طریق خطوط ADSL باشد و بقیه از طریق خطوط Dial Up به اینترنت متصل باشند. از سوی دیگر 1200 نقطه علمی و دانشجویی شامل مجموعه دانشگاه ها و مراکز تجمع دانشجویی و همچنین 1200 بیمارستان و کلینیک باید به اینترنت متصل شوند.


به گفته وی، مجموعه این نیازمندی ها نیاز به برقراری ارتباطی با پهنای باند زیاد دارد که می بایست خدمات مورد نیاز خود را به صورت امن دریافت کنند.


نیاز به پهنای باند چند صد گیگابایتی


در مجموع ما به پهنای باند چند صد گیگابایت بر ثانیه نیاز داریم که اگر بخواهیم از طریق توسعه شبکه موجود اینترنت به همین روش ادامه دهیم ناگزیریم که هزینه هنگفتی را در مقیاس ملی متحمل شویم که این هزینه ها می بایست در خارج از کشور هزینه شود.

وی ادامه داد: این در حالیست که اطلاعات ما هم از داخل کشور به خارج از کشور منتقل می شود و از نظر امنیتی هم مشکلات فراوانی برای کشور بوجود خواهد آمد.

ریاضی، راه اندازی اینترنت ملی را از جمله راهکارهای موجود برای فائق آمدن به این موضوع و رفع مشکل عنوان کرد که این شبکه مشابه توانمندی های شبکه اینترنت در داخل کشور و در ارتباط با اینترنت پرسرعت جهانی نیز است.


ویژگی های اقتصادی

وی، حفظ استقلال، جابه جایی ارتباطات و پهنای باند به صورت داخلی و حفظ اطلاعات در داخل کشور را از مزایای این شبکه ذکر کرد و گفت: اگر این شبکه را اجرا کنیم برای هر کاربر و هر ارایه دهنده خدمات می توانیم پهنای باند بالای را اختصاص دهیم و تمام کاربری ها و سرویس های الکترونیکی را می توان بر روی این شبکه پیاده کرد در نتیجه هزینه های بسیار زیادی صرفه جویی خواهد شد.

معاون فناوری اطللاعات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات یادآور شد: آن دسته از ارتباطات خارجی هم که کاربران نیاز دارند، طبیعتا بخاطر اتصال و ارتباطی که شبکه اینترنت ملی با شبکه اینرنت جهانی دارد، وجود خواهد داشت و کاربرانی که بخواهند به خارج از کشور دسترسی داشنه باشند و به اطلاعات مورد نیازشان برسند به سادگی می توانند اطلاعات مورد نیازشان را دریافت کنند.


اما بخش اعظمی از ارتباطاتی که به خارج از کشور می رفت و برمی گشت و یا از طریق خارج از کشور تامین می شد، می توان آنها را در داخل تامین کرد.


وی با اشاره به هزینه بالای تامین ارتباطات از ماهواره و تاخیر ناشی از انتقال اطلاعات گفت: از ویژگی های منحصر به فرد این شبکه این است که انتقال پاکت های اطلاعاتی در 30 تا 40 میلی ثانیه انجام می شود که این افزایش سرعت ناشی از انجام جابه جایی ها در داخل و پهنای باند زیاد شبکه است.


ریاضی تصریح کرد: روی این شبکه یکپارچه که اقصی نقاط کشور را می پوشاند و تمام شبکه های فرعی مانند PAP و ADSL به عنوان لایه دسترسی روی این شبکه قرار می گیرند، تمام کاربرها و تمام سرویس دهنده ها به هر طریقی از هر کسی یک خط ارتباطی بگیرند به این شبکه اینترنت ملی وصل هستند و تبادل اطلاعات و تعاملات بین دو نقطه از روی این شبکه با کیفیت و سرعت بالا انجام می شود.


راه حلی برای راه اندازی سریعتر دیتاسنترها

به گفته دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات، روی این شبکه تعداد زیادی دیتاسنتر پیش بینی شده که در هنگام طراحی شبکه اینترنت ملی این دیتاسنترها با ظرفیت بالا و استانداردهای موجود در دنیا ایجاد می شود.در این شبکه سه کلاس دیتاسنتر توسط بخش خصوصی بر حسب ضرورت و امکانانی که باید باشند ایجاد می شود تا هزینه های زیادی را متحمل نشویم.


آدرس های IP سامان می یابند


ریاضی به بحث آدرس های IP که حدود 25 شرکت مختلف در کشور به صورت مستقل آنها را واگذار می کند، اشاره کرد و گفت: در این زمینه نیز مدیریت منسجم نداریم که باعث می شود ناهماهنگی هایی در سطح کشور بوجود بیاید و این به عدم یکپارچگی شبکه ملی دامن می زند و موجب بروز مشکل می شود.به گفته وی، با ایجاد شبکه اینترنت ملی، آدرس دهی IP و مدیریت آدرس های IP نیز به نحو مطلوبی انجام خواهد شد.


بکارگیری شبکه فیبرنوری


از جمله مزایای راه اندازی شبکه اینترنت ملی این است که بر روی شبکه فیبرنوری پیاده سازی می شود که قسمت آن موجود است و بیشتر تلاش ها باید بر روی طراحی شبکه، تامین تجهیزات و طراحی نرم افزار صورت گیرد که به زمان زیادی نیاز ندارد.به گفته معاون وزیر ارتباطات، با استفاده از امکانات موجود اقداماتی در سطح شهر تهران آغاز شده که در چند ماه اینده به نتیجه می رسد و بخش کوچکی از شبکه اینترنت ملی در تهران اجرا خواهد شد.


چه تضمینی هست؟


برکسی پوشیده نیست که راه اندازی شبکه اینترنت ملی، توانایی های داخلی را افزایش می دهد و عرصه ای برای ظهور و بروز توانایی های کارشناس های داخلی خوهد بود.افزایش امنیت اطلاعات و کاهش نگرانی های ناشی از تعطیلی سایت های ایرانی که در خارج از کشور میزبانی می شود، از دیگر مزایایی است که راه اندازی هرچه سریعتر این شبکه را بیش از پیش آشکار می سازد.


اما چه تضمینی وجود دارد که این شبکه که قرار است با هزینه یک میلیار دلاری راه اندازی شود، همچون شبکه اینترانت داخلی که هنوز نتوانسته ایم از پس راه اندازی آن بربیاییم، عمل کند؟


امید می رود مسوولان با راه اندازی این شبکه، درصدد اعمال صد درصد سیاست های داخلی حکومت نباشند و قدرت تشخیص و تمیز را نیز برای کاربران قائل باشند و آنها بتوانند آزادانه آنچه را که به نفع مملکت است، در پیش بگیرند.


امیدواریم مسوولان راه چاره ای بیندیشند تا در لفافه راه اندازی این شبکه، بودجه کشور روانه جوی های آب نشود و شاهد به ثمر رسیدن پروژه ای تا آخرین مراتب فازبندی آن باشیم.



نوشته: فاطمه ملکی

[رزیتا]

شما مي‌دانيد اينترنت ملي چيست؟

سعید ارکان‌زاده یزدی:وزير جديد ارتباطات و فناوري اطلاعات در 15 شهريور ماه، در مراسم معارفه خود از پيگيري راه‌اندازي «اينترنت ملي»اي سخن گفت كه قرار بود تا امسال تماما راه بيفتد و همه كاربران داخل كشور را به هم متصل كند و همه نيازهايي را كه كاربران ايراني را به اينترنت وابسته كرده، رفع كند. هنوز بسياري از كارشناسان حوزه فناوري اطلاعات نفهميده‌اند كه اين اينترنت ملي يا شبكه ملي اينترنت چيست. 566 ميليارد تومان بودجه در سه سال اخير خرج شده اما كسي اينترنت ملي را نديده است.
عبدالمجيد رياضي دبير وقت شوراي عالي فناوري اطلاعات كشور، اولين نفري بود كه در بهمن ماه سال 84 از اينترنت ملي سخن گفت. كارشناسان فناوري اطلاعات براي اولين بار در همين روزها اصطلاح «اينترنت ملي» را شنيده بودند وگرنه نمونه‌اي از آن را در خارج از ايران نديده بودند. اينترنت بزرگ‌ترين شبكه رايانه‌اي جهان بود و كاربران تمام دنيا را از راه پروتكل‌هاي مشخص و با فناوري مشخصي به هم وصل مي‌كرد. تا آن تاريخ هيچ كشوري پيدا نشده بود كه بخواهد شبكه‌اي ملي براي خود درست كند و نام آن را اينترنت بگذارد. در خوشبينانه‌ترين حالت، كارشناسان تصور كردند منظور از اينترنت ملي در سخنان دبير شوراي‌عالي فناوري اطلاعات، يك شبكه داخلي است كه كاربران را به هم متصل مي‌كند و برخي خدماتي را كه اينترنت ارائه مي‌دهد مثل ايميل، براي كاربران به نمايش مي‌گذارد. اما وقتي ديدند دبير شوراي‌عالي و نيز وزير ارتباطات دكتر محمد سليماني در سخنان خود از اينترنت ملي سخن مي‌گويند، تلاش كردند بفهمند اينترنت ملي چيست اما هنوز چند روزي نگذشته بود و كارشناسان درباره مفهوم اينترنت ملي به نتيجه‌اي نرسيده بودند كه خبر رسيد اجراي اين پروژه حدود يك ميليارد دلار يعني 900 ميليارد تومان هزينه دارد و هزينه‌ آن نيز در بودجه سال 85 از مجلس درخواست شده است.
در اواخر سال 84 مجلس به‌طور فشرده، بودجه سال بعد را بررسي مي‌كرد و در كميسيون تلفيق درخواست 900 ميليارد توماني براي ايجاد اينترنت ملي مطرح شد. نمايندگان نمي‌دانستند اين پديده چيست و به دليل نبود توجيهي درباره مفهوم اينترنت ملي از تصويب بودجه آن جلوگيري كردند. آنها حتي با اختصاص بودجه‌اي براي مرحله مطالعاتي اينترنت ملي نيز موافقت نكردند.
از آن سوي ماجرا، وزارت ارتباطات به شدت تلاش مي‌كرد به منتقدان خود درباره اينترنت ملي اطلاعات بدهد؛ در بهمن‌ماه 84 رياضي دبير شوراي عالي فناوري اطلاعات كه معاون فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات نيز بود، گفت اينترنت ملي روي شبكه‌ فيبر نوري سوار خواهد شد. او افزود با ايجاد اين شبكه، ارتباطات پرسرعت با شبكه اينترنت جهان، با حفظ استقلال به گونه‌اي انجام خواهد شد كه ارتباطات داخلي به صورت داخلي جابه‌جا شود و به خارج از كشور منتقل نشود. در ارديبهشت‌ماه سال 85 معاون سازمان صداوسيما نيز كه سازمان متبوعش در ارائه خدمات اينترنتي داراي امتيازات انحصاري زيادي است، با اشاره به اينترنت ملي گفت اينترنت ملي تنها شبكه‌اي است كه علاوه بر دسترسي آسان، «كنترل دقيقي» بر روي منابع داشته و بايد از مديريت با كيفيتي برخوردار باشد.
نمايشگاه الكامپ سال 85 شروع شد و در آنجا نيز معاون فناوري وزارت ارتباطات به اينترنت ملي پرداخت: «اينترنت ملي ابرشبكه‌ا‌ي است كه به شبكه‌ جهاني اينترنت متصل است و در سراسر ايران گسترش پيدا مي‌كند. شبكه‌ موجود در كشور ما به شدت وابسته به شبكه‌ جهاني اينترنت است كه حاكميت آن در دست ما نيست و اين وابستگي، نه‌تنها هزينه‌هاي زيادي را بر كشور تحميل مي‌كند بلكه از نظر پايداري و امنيت نيز غير قابل اعتماد است.» دو ماه بعد سليماني وزير ارتباطات گفت «در حال حاضر بيش از 95 درصد ارتباطات اينترنتي كاربران با درون كشور است و شبكه‌ ملي اينترنت اين ارتباطات را سر و سامان مي‌دهد.»
كارشناسان دانشگاهي حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات، دانشجويان اين رشته و حرفه‌اي‌هايي كه از اين راه خرج زندگي خود را در مي‌آوردند، با روبه‌رو شدن با اين سخنان حدس زدند كه احتمالا منظور وزارت ارتباطات از اينترنت ملي، يك شبكه رايانه‌اي در سراسر كشور است كه شاهراه‌هاي آن با كابل نوري به هم پيوند خورده و به همين علت، رايانه‌هاي اين شبكه مي‌توانند با سرعت بسيار بالايي با هم ارتباط داشته باشند. مسوولان اين وزارتخانه مي‌گفتند چون طبق آمار آنها، بسياري از ارتباطات اينترنتي در ايران مربوط به داخل كشور است،‌ با ايجاد يك شبكه ملي مي‌توان در هزينه‌هاي گرفتن خدمات شبكه‌اي از خارج كشور صرفه‌جويي كرد و همان كار را در داخل با هزينه‌ كمتري انجام داد. اما مشكل اين بود كه اين پروژه با اين توصيفات ديگر اينترنت نبود و يك شبكه اينترانت داخلي بود كه كاركردهاي خاص خود را داشت و اصلا چه از لحاظ مفهومي، چه از لحاظ كاركردي و چه از لحاظ مخاطب قابل مقايسه با اينترنت نبود.
عده‌اي ديگر از كارشناسان فناوري اطلاعات معتقد بودند وزارت ارتباطات مي‌خواهد با راه‌اندازي يك شبكه اينترانت داخلي، سطح تماس شهروندان با اينترنت جهاني را محدود يا اصلا به كل قطع كند. عده‌اي از متخصصان مي‌گفتند در اين صورت نه‌تنها مشكلات موجود در فناوري اطلاعات در ايران بيشتر خواهد شد بلكه ايران با منزوي كردن خود در صورت قطع اينترنت، روز به روز عقبگرد علمي و فرهنگي خواهد داشت. عده‌اي ديگر از كارشناسان مي‌گفتند كه به فرض اگر ايران بخواهد ارتباط خود را با اينترنت جهاني قطع كند و خودش يك شبكه اينترانت داخلي به نام اينترنت ملي راه بيندازد، محتواي اين شبكه را چگونه مي‌تواند فراهم كند؛ هر شبكه اطلاعاتي بايد محتواي غني‌اي داشته باشد تا كاربران بتوانند از آن براي انواع كارهاي آموزشي، پژوهشي، حرفه‌اي، تفريحي و روزمره خود بهره ببرند و اگر شبكه فقط تعدادي رايانه با فيبرهاي نوري متصل به هم باشد، كاربردي نخواهد داشت.
برخي اوضاع را خيلي بدتر نيز ديده بودند و مي‌گفتند وزارت ارتباطات اينترنت را قطع خواهد كرد و تنها به برخي از محتواهاي موجود در اينترنت اجازه خواهد داد كه در شبكه ملي اينترانت وارد شوند و به اين ترتيب مثل كتاب و فيلم بايد دولت درباره ورود اطلاعات به منازل ايرانيان تصميم بگيرد و لابد در آن صورت مثلا به هر كه مي‌خواهد يك آدرس ايميل بدهد، مشخصات كامل او را مي‌گيرد و كنترل و فضاي امنيتي بسيار بيشتر خواهد شد. اما پس از اين گمانه‌زني‌ها، مسوولان وزارت ارتباطات چند بار اعلام كردند كه با ايجاد اينترنت ملي قرار نيست اتصال به اينترنت جهاني قطع شود. در همين دوران بود كه به تدريج در ادبيات روزنامه‌نگاران حوزه فناوري اطلاعات، اينترنت ملي جاي خود را به شبكه اينترانت ملي داد تا اشتباه مفهومي وزارت ارتباطات تا حدودي جبران شود.
هنوز به خوبي مشخص نشده بود اينترنت ملي چيست كه در اول مهرماه سال 85، اولين دبيرستان كشور در منطقه 19 تهران با حضور رئيس‌جمهور به شبكه اينترنت ملي متصل شد. در همان روز اعلام شد كه همه دبيرستان‌هاي كشور به اينترنت ملي متصل مي‌شوند اما معلوم نبود با اين اتصال چه خدمات و محتواهايي در اختيار دانش‌آموزان قرار خواهد گرفت. به موازات اين اتفاقات، وزارت ارتباطات تلاش مي‌كرد با تصويب هيات دولت هر طور كه ممكن است پروژه اينترنت ملي را به سرانجام برساند و وقتي كه موفق نشد نظر مجلس را در اختصاص بودجه به اين طرح جلب كند، چند ماه بعدتر تصميم گرفت از منابع داخلي وزارت ارتباطات 566 ميليارد تومان در طول سال‌هاي 86، 87 و 88 براي راه‌اندازي كامل طرحي كه اين بار شبكه ملي اينترنت نام گرفته بود، هزينه كند.
در تيرماه سال 87 معاون فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات گفت كه حدود 50 درصد زيرساخت‌هاي مورد نياز براي شبكه ملي اينترنت درست شده اما به دليل ضعف‌هاي زيرساختي هنوز اتصال آن همگاني نشده است. زمان گذشت تا دوره چهارساله وزير ارتباطات تمام شد و وزير جديدي از مجلس راي اعتماد گرفت. معاون برنامه‌ريزي وزير سابق در جلسه توديع سليماني، در شرح خدماتي كه وزارت ارتباطات در اين چهار سال انجام داده بود به «ايجاد و توسعه شبكه ملي اينترنت» نيز اشاره كرد. رضا تقي‌پور وزير جديد نيز به اينترنت ملي اشاره كرد و گفت كه به «توسعه اينترنت ملي كه كاربران را به دور از دغدغه‌هاي فرهنگي و امنيتي به استفاده از ابزار‌هاي اين فناوري ترغيب كند» ادامه خواهد داد. اين حرف‌ها وقتي زده مي‌شد كه پس از چهار سال كسي اينترنت ملي را نديده بود و كمتر كسي مي‌دانست كه واقعا چيست.

[زکریا فتاحی]

اینترنت ملی؟

دنیای اقتصاد - موضوع «اینترنت ملی» طی روزهای اخیر و با اظهارنظرهای مقامات وزارت آی سی تی در این مورد به فرهنگ واژگان فناوری اطلاعات ایران راه یافته است. عبدالمجید ریاضی، معاون آی‌تی وزارتخانه و دبیر شورای‌عالی فناوری اطلاعات که بخشنامه مناقشه‌برانگیز اخیرش به دستگاه‌های اجرایی در زمینه خرید تجهیزات آی‌تی هنوز سر زبان‌ها است، اخیرا از ایجاد «اینترنت ملی» سخن به میان آورده و برای این منظور نیز از پیشنهاد یک میلیارد دلاری برای ایجاد این شبکه نوظهور خبر داده است.

بر اساس گفته ریاضی هم اکنون بخش عمده درخواست اطلاعات کاربران ایرانی مسیری بین‌المللی را تا ایالات متحده طی مي‌کند و سپس به داخل کشور بازمي‌گردد و از این‌رو ایجاد یک شبکه با عنوان اینترنت ملی مي‌تواند از خروج اطلاعات حساس و حیاتی کشورمان جلوگیری کرده و صرفه‌جویی ارزی فراوانی را نیز به همراه داشته باشد.

هر چند چنین دلایلی در حال حاضر برای ایجاد اینترنت ملی عنوان مي‌شود، اما شاید نگرانی اصلی مسوولان ایرانی در شرایط فعلی مسدود شدن اینترنت از سوی کشورهای دیگر - از جمله ایالات متحده - باشد که با توجه به درگیر شدن چرخ دنده‌های اجرایی کشور با اینترنت عملا ریسک قطع اینترنت کشور را بسیار بالا برده و با احتمال چنین برخوردی بر اساس شرایط آینده سیاسی کشور، واقعیت این است که بخش مهمي‌ از فعالیت‌های اجرایی کشور دچار مشکل مي‌شود.

هر چند هنوز بخش‌های دقیقی از طرح اینترنت ملی وزارت آی سی تی منتشر نشده اما شاید برای بررسی این موضوع بی‌مناسبت نباشد که نگاهی به خود اینترنت بیندازیم. شبکه‌ای که هم اکنون با عنوان اینترنت در دسترس همه مردم جهان قرار دارد و اخیرا تعداد کاربرانش از مرز یک میلیارد نفر نیز گذشته و 15درصد از مردم جهان را مستقیما درگیر خود کرده، بر اساس یک پروژه تحقیقاتی نظامي ‌در ایالات متحده شکل گرفت.

مزایای این شبکه به تدریج آن را به بخش دانشگاهی و از آنجا به جهان تجاری وارد کرد و هم اکنون این شبکه به دلیل نفوذ خود در بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی نقش استراتژیکی برای بسیاری از کشورهای جهان ایفا مي‌کند. اینترنت درست از زمانی که وارد فضای تجاری شد، عملا راه و رسمي ‌بین‌المللی یافت و تا به امروز نیز این شکل بین‌المللی خود را حفظ کرده، هر چند به دلیل زمان و مکان تولد آن برخی از مهم‌ترین منابع مربوط به آن در ایالات متحده باقی مانده است.

به عنوان مثال هم اکنون 80 درصد سایت‌های اینترنتی جهان در سرورهای ایالات متحده ذخیره مي‌شوند و شبکه‌‌های بزرگ فیبر نوری و شرکت‌های معظم کامپیوتری عملا این کشور را مهد جهان دیجیتال امروز کرده است. با اين حال توسعه این شبکه از بالا به پایین صورت نمي‌گیرد و همچون یک شبکه تار عنکبوتی هرگونه ورود به آن مثل نقطه‌ای در سطح به این شبکه افزوده مي‌شود. امروز اینترنت یک شبکه بی‌مرزی است که به هر کسی در هر نقطه جهان با کمترین تجهیزات اجازه ورود مي‌دهد. چنین توزیعی از شبکه، امروزه اینترنت را به جایی رسانده که بسیاری از کشورها تلاش مي‌کنند با سرمایه‌گذاری روی زیر‌ساخت‌های ارتباطی خود و افزایش سطح امنیتی تبادل اطلاعات از آن به نحو مطلوب بهره گیرند.

با چنین اشاره‌ای کوتاه مي‌توان گفت که اینترنت نه در خود ایالات متحده به عنوان پدیدآورنده آن و نه در هیچ کشور دیگری تجربه ملی شدن نداشته و اساسا صحبت از ملی کردن اینترنت که نیازمند ارتباطات بین‌المللی است، کاری غیر واقعی و غیرقابل پذیرش است. حتی اگر بپذیریم که منظور از اینترنت ملی چیزی تحت عنوان «شبکه ملی» است نیز موضوع را ساده‌تر نخواهد کرد. سال‌ها پیش از تولد اینترنت چندین شبکه محدود در کشور وجود داشت که با حضور اینترنت عملا نه تکنولوژی و امکانات آنها و نه صرفه اقتصادی اجازه پایداری آنها را داد.

سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری که برای این طرح از سوی معاون آی تی وزارت آی سی تی پیشنهاد شده، به تنهایی مي‌تواند به ایجاد چند شبکه اپراتوری تلفن همراه در کشور منجر شود. در موقعیتی که ایران از نظر زیرساخت‌های شبکه‌ای در مقایسه با برخی همسایگان جنوبی و کشورهای منطقه به مراتب عقب‌تر است عملا هر گونه هزینه برای شبکه‌ای موازی اینترنت جز به هدر دادن آن هزینه و دچار شدن آن به سرنوشت بسیاری از طرح‌های ملی دیگر مانند کامپیوتر ملی، سیستم عامل ملی و غيره پيامدي نخواهد داشت.

با طرح‌هایی مانند «اینترنت ملی» به نظر مي‌رسد سیاستگذاران عرصه فناوری اطلاعات مسیر توسعه فناوری اطلاعات را در کشور اشتباهی هدف گرفته‌اند، در حالی که ایجاد هر گونه شبکه‌ای موازی اینترنت تحت هر عنوانی به محض اتصال با اینترنت ریسک دسترسی غیرمجاز به اطلاعات را افزایش می‌دهد. کارشناسان در این زمینه مثل مناسبی دارند: «کامپیوتر امن کامپیوتر خاموش است» بر این اساس اگر تنها بخش کوچکی از سرمایه تعیین شده برای طرح‌هایی مانند اینترنت ملی صرف افزایش امنیت و تقویت شبکه‌های داخلی شود، عملا نیازهای امنیتی کشور فراهم مي‌آید.

در این زمینه ایران اتفاقا هنوز - متاسفانه و یا خوشبختانه - از کشورهای دیگر عقب‌تر است و هنوز اطلاعات مهم و حساس کشور بر بستر اینترنت مبادله نمي‌شود. این در حالی است که در بسیاری از کشورها اینترنت عملا با امنیت ملی آنان گره خورده است.

در مورد احتمال بروز برخورد کشورهای دیگر با ایران از طریق اینترنت نیز مي‌توان راه‌های دیگری در نظر گرفت. هم اکنون ایران در بخش‌های مهم حاکمیت اینترنتی نفوذ یافته و در برخی از مهم‌ترین آنها مانند آیکان نمایندگانی دارد و از این طریق مي‌تواند نفوذ و جایگاه خود را در بخش‌های حاکمیتی اینترنت گسترش داده و تقویت کند. ایجاد «اینترنت ملی» از نظر فنی امکان پذیر نیست و طرح‌های مشابه آن نیز مانند «اینترانت ملی» و «شبکه‌‌ملی» در این شرایط حساس برای کشور توجیه اقتصادی ندارند.


نويسنده: شهرام شریف

[زکریا فتاحی]

اینترنت ملی و 12+1 سوال از وزارت ارتباطات

دیگر برای ما عرف و عادت شده است که مهم‌ترین طرح‌های ملی این مرز و بوم ،‌در دقیقه‌ی ۹۰، کلید بخورد و با عجله و هیاهوی بسیار، اعلام بشود. برای مثال، نگاه کنید به : ”طرح آی‌سی‌تی روستایی“ که در پایان سال ۸۲ ،چون وحی منزل، از آسمان یک همایش محلی به زمین وزارت ICT فرود آمد و تامین اتصالات اینترنتی برای ده هزار نقطه ی روستایی، یک شبه و روی هوا،به نخستین طرح آی‌سی‌تی روستایی کشور بدل شد، بی آن که ‌نام و نشانی از جدول زمانبندی دقیق برای هر استان و طرحی برای پایگان یا ”پلات فرمی“ واحد جهت ارائه‌ی خدماتی یکپارچه به روستاییان در میان باشد ! جند ماه بعد، مشاور محترم وزیر وقت گفت به زودی شش هزار نقطه‌ی مجهز به آی‌سی‌تی روستایی مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت، بعد هم اعلام کرد چهار هزار نقطه، آماده‌ی بهره‌برداری ست ولی در نهایت دو هزار و جند نقطه، رو به راه شدند و به دست ریاست جمهور وقت، افتتاح گردیدند،آنهم اکثرا فاقد دیتا.

البته این جنین رویکردی به جدی ترین مسایل، تبدیل به عادت و طبیعت ثانویه ی ما شده است واز بابت، جای هیچ گلایه نیست! هر چه باشد همه پذیرفته‌ایم که وجود طرح آی‌سی‌تی روستایی، با همه‌ی کاستی‌هایی که داشت و هنوز هم دارد، بهتر از نبود آن است.بالاخره، تصویب و اعلام این طرح‌ها، (طرح پرخرج و کم ثمر دفاتر پست و مخابرات روستایی در دوران غرضی، طرح ICT روستایی در دوران معتمدی و طرح اینترنت ملی در وزارت فعلی) همه کارهای درستی هستند اما آنچه بهره‌وری را تعیین می‌کند، تنها انجام کارهای درست نیست بلکه انجام درست کارهای درست است.

اکنون هنگامی که هیأت وزیران در مرکز یک استان محروم (مثل شهرکرد) تشکیل جلسه می‌دهد و یکی از مصوبه‌های خود را به ”راه‌اندازی همه‌ی دفاتر فناوری اطلاعات آی‌سی‌تی روستایی در سال ۸۵“ اختصاص می دهد،بدین معناست که هنوز حتی تعداد نقاط روستایی استان به درستی معلوم نیست جراکه به جای ذکر تعداد دفاتری که باید راه‌اندازی شوند از ”همه‌ی دفاتر“ یاد می‌کنند؟ (رجوع شود به مصوبات هفتمین جلسه‌ی استانی دولت در شهرکرد،روزنامه ی شرق، مورخ ۴/۱۲/۸۴)
حال روز از نو، روزی از نو : هنوز پروژه ی دفاتر آی سی تی روستایی به پایان نرسیده، طرح اینترنت ملی در قالب USO کلید می خورد (و البته USO هم یعنی التزام دولت به ارائه‌ی خدمات عام) پس این هر دو طرح از جنس USO هستند! منتها اینترنت ملی دیگر فقط طرحی روستایی نیست بلکه اقشار و آحاد مردم شهر و روستا را در سراسر کشور در بر می‌گیرد اما آنچه معلوم نیست این نکته است که به چه نسبت ؟ به عبارت دیگر : شهر و روستا به یک نسبت از اینترنت ملی برخوردار می‌شوند؟ یا این که تفاوت‌هایی در ضریب نفوذ، کیفیت خدمات (پهنای باند) و تعرفه‌های اینترنت شهری و اینترنت روستایی وجود خواهد داشت؟ (رجوع شود به پرسش‌های ۷، ۸ و ۹ در همین مقاله)

از این دست پرسش‌ها پیرامون طرح اینترنت ملی، شبکه‌ی هوشمند و شبکه‌ی نسل آتی که همگی به تقریب همزمان یعنی در پایان سال ۸۴ توسط وزارت ICT اعلام شدند به وفور مطرح‌اند. اما آنچه در پی می‌آید تعدادی از پرسش‌‌های اساسی در مورد این طرح‌هاست.

هدف ما از طرح این پرسش‌ها، توجه دادن به پژوهش‌گران و سیاست‌گذاران شورای عالی فناوری اطلاعات و وزارت ICT است برای غنا بخشیدن به این طرح‌ها از طریق یافتن پاسخ‌هایی در ازای پرسش‌های اساسی زیر.

البته شاید تعدادی از این پرسش‌ها را شورا و وزارت مزبور پیش از این مطرح نموده و به آنها پاسخ‌ داده باشند، در این صورت آن جه در درجه ی نخست مورد نضر است اخذ پاسخ های وزارت به تمام این پرسش ها از سوی روابط عمومی آن وزارت است برای اطلاع رسانی عمومی از طریق این ماهنامه. امید است روابط عمومی وزارت ICT در این زمینه، به رسالت خود، به موقع عمل کند.

● پرسش‌هایی از شورای عالی فناوری اطلاعات و وزارت ICT

اگر از هر کارشناس معمولی که اندک اطلاعی از ماهیت اینترنت و شبکه‌ی نسل آتی دارد بپرسید :
دو طرح اینترنت ملی و شبکه‌ی نسل آتی، چه نسبتی با هم دارند؟ یقیناً پاسخ خواهد داد : اجماع جهانی بر آن است که هر دو از جنس IP هستند !
پس نزدیک‌ترین حدس و گمان جامعه‌ی مخابرات کشور این می‌تواند باشد که به احتمال قوی این هر دو طرح، زیرمجموعه‌های یک طرح بزرگتر اند که مغفول مانده است. برخی نیز ممکن است پاسخ دهند که این دو طرح، یکی هستند و آن یکی هم شبکه‌ی نسل آتی است، یعنی اینترنت ملی در دل شبکه‌ی نسل آتی نهفته است. بعضی هم ممکن است بگویند : برعکس ! یعنی شبکه‌ی نسل آتی، بخشی از اینترنت ملی‌ست. پس آنچه مهم است این است که این دو طرح را از یکدیگر جدا نبینیم بلکه آن‌ها را به نحوی مرتبط به هم بدانیم.
پس نخستین پرسش را می‌توان چنین صورت بندی (فرموله) کرد :

۱) طرح‌های اینترنت ملی و شبکه‌ی نسل آتی، به چه نحوی به هم مرتبط‌اند؟ و در پس آن می‌توان پرسش‌های بیشتری را مطرح نمود :

۲) این دو طرح چه نسبتی با برنامه‌ی عمل جامعه‌ی اطلاعات دارند؟ - همان برنامه‌ای که ایران نیز متعهد به اجرای آن است !

۳) نقش کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مقررات گذاری آن‌ها چیست؟

۴) کدام طرح، از اولویت اجرایی بالاتری برخوردار است؟ ـ اینترنت ملی؟ یا شبکه‌ی نسل آتی؟

۵) اگر اجرای طرح اینترنت ملی به دو میلیارد دلار و تحقق شبکه‌ی نسل آتی به بیست میلیارد دلار نیاز دارد، با چه سازو کاری، هزینه‌های این طرح‌ها تأمین می‌شوند؟

۶) با توجه به این که ”خدمات الزامی عمومی“ (به قول وزیر محترم) و USO (به قول اتحادیه‌ی بین‌المللی مخابرات) بر دو نوع اند، یکی به فرد تعلق می‌گیرد و دیگری به محله و جماعتی کمابیش باز و محدود (اولی ”خدمات عام“ نام دارد و دومی ”دسترسی عام“) این پرسش مطرح می‌شود که : اهداف کمی شده‌ی طرح اینترنت ملی، چه اعداد و ارقامی را در ازای هر یک از دو نوع مذکور نشان می‌دهد؟ و در پایان کدام برنامه؟ به عبارت دیگر : در پایان برنامه‌ی پنج ساله‌ی چهارم، چند میلیون نفر خدمات عام اینترنتی یا اشتراک انفرادی اینترنت ملی را دارا هستند؟ و چند میلیون نفر برخوردار از دسترسی عام به یک کوشک اینترنتی (Internet Kiosk) یا یک کافه‌ی اینترنتی و یا یک دفتر روستایی اینترنتی هستند؟

۷) استان‌ها از لحاظ اهداف کمی مذکور، چه تفاوت هایی با هم دارند و پوشش جغرافیایی اینترنت ملی یا National Internet rollout در هر استان، چگونه است و چه ویژگی‌هایی دارد؟
(باید توجه داشت که سه شاخص USO که با حرف لاتین A شروع می‌شوند عبارتند از :
Availability ،Accessibility ،Affordability و پرسش شماره‌ی هفت ما، مربوط به نخستین شاخص است که می‌توان آن را ”پوشش پذیری“ ترجمه کرد)

۸) پرسشی که مربوط به دومین شاخص مزبور است از این قرار است :
خدمات عام اینترنتی و دسترسی عام اینترنتی با چه کیفیتی ارائه‌ می‌شوند ؟
(برای مثال : با چه پهنای باندی؟)

۹) و پرسشی که مربوط است به سومین شاخص مذکور عبارت است از :
خدمات عام و دسترسی عام مذکور با چه تعرفه‌ای واگذار می‌شوند و ساختار هزینه‌ای آن‌ها چه اجزایی دارد؟

۱۰) در هر یک از مقاطع برنامه‌ای، چه نسبت‌هایی میان طرح اینترنت ملی و پروژه‌ی عظیم ”کوچیدن به سوی شبکه‌ی نسل آتی“، وجود دارد؟

۱۱) علاوه بر نقش کمیسیون و سازمان تنظیم مقررات، سایرین هم نقش‌هایی در این دو طرح دارند. پس می‌توان پرسید : نقش و سهم بخش خصوصی و اپراتورهای اول و دوم (و سوم) موبایل در تحقق این دو طرح ملی چیست؟

۱۲) با توجه به این که طرح‌های مذکور به نحوی با برنامه ی عمل جامعه‌ی اطلاعات در ارتباط اند و برای تحقق این برنامه، نقش‌های معینی از سوی WSISبه تمامی آژانس‌ها، سازمان‌ها، اتحادیه‌ها و دفاتر سازمان ملل تفویض شده است، چه نهادی وظیفه‌ی هماهنگ‌سازی و سازماندهی همکاری‌های چند جانبه میان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از یک سو، و نهادهای سازمان ملل متحد را، از سوی دیگر، برعهده دارد؟
- شورای عالی فناوری اطلاعات؟ یا معاونت بین‌الملل وزارت ICT ؟ و یا وزارت امور خارجه، یا این که همه با هم به علاوه‌ی هر وزارتخانه دیگر که سنخیتی با آژانس‌، اتحادیه، سازمان، دفتر و نهاد مربوطه در سازمان ملل متحد دارد؟
البته این رشته از پرسش ها را می‌توان به یقین و به ضرورت ادامه داد اما ما تنها یک پرسش دیگر و به همین ۱۲+۱ پرسش بسنده می‌کنیم:
آیا اینترنت ملی و شبکه‌ی نسل آتی، طرح‌هایی ،در بعد زمان شناور اند ؟ یا دارای جدول زمان بندی دقیق؟
در فرصتی دیگر، پرسش‌های متنوع دیگری را در همین رابطه و همین بخش مطرح خواهیم کرد.
بدیهی‌ست که اگر پاسخ‌های معقول و مطلوب به پرسش‌های مذکور وجود داشته باشند، این طرح‌ها، رو به راه اند و رو به راه تر هم می‌شوند ولی اگر وجود نداشته باشند و اصلاً پاسخ‌دهی نشوند،به گمان ما، طرح هایی رو به قبله خواهند بود!و از همه بد تر َشالوده شکن و ساختار فکن !

[زکریا فتاحی]

نقدهایی در باب اینترنت ملی

نوشته: بهاره صفوی
منبع: جام جم آنلاین




واقعیت اینترنت ملی چیست؟ آیا ما ایرانی‌ها قرار است از نو اینترنت را اختراع كنیم؟



درواقع اگرچه مطالعات مفهومی طرح اینترنت ملی در مركز تحقیقات مخابرات ایران به پایان رسیده، اما با وجود ابهام‌های مطرح شده از سوی مجلس، رسانه‌ها و كارشناسان، هنوز جزییات این طرح در اختیار افكار عمومی قرار نگرفته است. از این منظر شاید بجز مهندس عبدالمجید ریاضی، دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات، كسی مزایا و فواید آن را نداند ! شاید از لابه لای سخنان و اظهارات ایشان بشود فهمید كه منظور از اینترنت ملی چیست؟



به طور كلی وجود دلایل مختلف سبب شده كه بحث اینترنت ملی، پرسش‌های بسیاری را در ذهن موافقان و مخالفان ایجاد كند. ‌پرسش‌هایی از این دست كه آیا اینترنت قابل ملی شدن است؟



اگر اینترنت قابلیت ملی شدن را دارد چرا دیگر كشورها به سراغ چنین موضوعی نرفته‌اند و اگر اینترنت آنچنان كه مسوولان وزارت ارتباطات بر آن تاكید می‌كنند بدون یكپارچه شدن قابلیت توزیع مناسب را در كشور ندارد چرا مسوولان اینقدر دیر به این فكر افتاده‌اند و آیا صرف هزینه سنگین یك میلیارد دلاری و چه بسا بیشتر می‌تواند تضمینی بر استفاده صحیح از این شبكه در كشور باشد؟



دكتر علی اكبرجلالی، استاد دانشگاه می‌گوید با اینترنت ملی آشنایی ندارد و چنین واژگانی را در دنیا مشاهده نكرده‌است. وی می‌افزاید: فناوری اطلاعات و ارتباطات برای برداشتن مرزهای جغرافیایی و تسهیل امكانات دسترسی به دانش جهانی برای همگان است و وقتی بحث از اینترنت ملی می‌كنیم این موضوع زمانی ارزشمند است كه خود را در مجموعه اینترنت جهانی یا قدرت ببینیم و این موضوع انفعال ما و جدا شدن از جامعه جهانی نشود. به گفته دكتر سیاوش شهشهانی، مدیر دامنه‌‌‌های اینترنتی فارسی و دات آی آر (.ir)، ابتدا لازم است چند موضوع از هم تفكیك شود. اگر با اینترنت ملی بخواهند سرعت و ظرفیت ترافیك داخلی را تقویت كنند و به نوعی صرفه‌جویی در مسیر ترافیك ایجاد شود، مشكلی نیست. در تمام كشورهای دنیا چه آنها كه از سطح بالای اینترنت بهره می‌برند، چه كشورهای متوسط همه از این روش یعنی نقطه تماس داخلی استفاده می‌كنند و مركز ما از سال‌ها‌ قبل این طرح را دنبال می‌كرد، چرا كه اعتقاد داشتیم با افزایش روز افزون كاربران اینترنتی باید یك نقطه تماس داخلی داشته باشیم؛ ولی گاهی به نظر می‌آید بعضی كسانی كه در طرح اینترنت ملی شریك هستند با چنین تفكری جلو نیامده‌اند و تفكر بر سر تولیت است به جای این‌كه مطرح شود اگر ما نقطه تماس داخلی داشته باشیم این كار به نفع مصرف كننده داخلی است.



به همین علت فكر می‌كنم باید بكوشیم این تمایل به انحصار و تولیت را كنار بگذاریم و به سوی منافع استفاده كننده گام برداریم. داشتن نقطه تماس داخلی هیچ ربطی به اینترنت ملی ندارد. داشتن یك شبكه منسجمIP در كشور باعث می‌شود اگر زمانی مورد تحریم واقع شدیم، بدون مشكل بتوانیم كارهایمان را انجام دهیم؛ ولی اگر منظور از اینترنت ملی این باشد كه به دور كشور دیواری بكشیم، با خارج از كشور ارتباطی نداشته باشیم یا همه اتصالات از یك كانال محدود و حفاظت شده صورت بگیرد به نظر كار چندان معقولی نیست به علت این‌كه منابع مفید بیرون از كشور بسیار بیشتر از منابع داخلی است و در واقع با این كار خودمان را از منابع محروم كرده‌ایم؛ بنابراین باید بدرستی مشخص شود اینترنت ملی با چه هدفی قرار است راه‌اندازی شود.



رمضانعلی صادق‌زاده، رئیس كمیته ارتباطات مجلس نیزبا بیان این‌كه كلمه اینترنت ملی از نظر واژه‌هایی كه در آن به كار رفته نامأنوس است، می‌گوید: اینترنت به مفهوم شبكه بین‌المللی است كه یك كلمه ملی به آن اضافه شده و می‌شود شبكه بین‌المللی ملی كه این هم ملموس نیست؛ همچنین مهندس پارسا، دبیر سابق انجمن خدمات دهندگان اینترنت می‌گوید: اینترنت ملی یك تركیب مبهم و متناقض است. اگر دوستان واقعاً قصد مشخص دارند بهترین نام برای این شبكه داخلی، شبكه ملی انتقال اطلاعات بود كه دقیقاً مصداق همین هدفی است كه اشاره می‌كنند. پارسا همچنین ابراز می‌كند: در حال حاضر این نگرانی وجود دارد كه ایجاد شبكه ملی دسترسی به اینترنت و سایت‌های خارجی را كانالیزه كند. در این صورت ما شبكه‌ای خواهیم داشت كه در واقع یك شبكه محلی و اینترانت است كه بر پایه قوانین و پروتكل‌های اینترنتی بنا شده است.



به هرحال بسیاری اعتقاد دارند كه شبكه اینترنت ملی اساسا ضرورت چندانی نداشته و صرف این كه نام آن می‌توانست تقابلی را در برابر اینترنت ایجاد كند، مطرح شده است تا از این طریق نیز بتوان تقابلی را با حاكمان اصلی اینترنت ایجاد كرد؛ اما به نظر می‌رسد حتی اگر كشور به دنبال حفظ نوعی استقلال در عرصه حاكمیت اینترنتی بود، می‌توانست مسیرهای قابل قبول‌تری را دنبال كند، به عنوان نمونه دنبال كردن مذاكرات در عرصه حاكمیت اینترنتی كه ایران بخصوص در جریان اجلاس جامعه اطلاعاتی به شكل مرتب آن را دنبال كرده بود و همچنین رایزنی و مذاكره با بخشی از نهادهای حاكم بر اینترنت نیز می‌توانست و می‌تواند امتیازهای فراوان‌تری را برای كشور به همراه داشته باشد.



به هرحال آنچه همه بر آن تاكید دارند این است كه شبكه ملی، حال اسم آن را چه اینترنت بنامیم چه اینترانت، می‌تواند تا اندازه‌ای پاسخگوی بخشی از نیازهای فنی كشور باشد، اما به نظر می‌رسد اولویت‌های بیشتری در زمینه اینترنت در كشور وجود دارد كه توجه به آنها بسیار ضروری احساس می‌شود.

[زکریا فتاحی]

کدام اینترنت؟

روزنامه نگار نو - قرار است در عرض سه سال کاربران ایرانی از اینترنتی برخوردار شوند که نیازهای داخلی شان را از طریق آنچه "اینترنت ملی" نامیده می شود بر طرف کنند . به طور مثال اگر یک نفر می خواهد از مشهد با دوستش در تهران ارتباط برقرار کند می تواند از "اینترنت ملی"استفاده کند و دیگر نیازی به اینترنت ندارد . از گفته های مسئولین وزارت ارتباطات چنین بر می آید که آنها به دنبال ایجاد چنین شبکه ای هستند . اگر شبکه ای داخلی در وزات دفاع آمریکا تبدیل به شبکه جهانی بزرگی به نام اینترنت شد، مسئولین وزارت ارتباطات به دنبال ایجاد دهکده ای منطقع با دهکده ای جهانی ارتباطات و اطلاعات هستند .
برای شروع این طرح 900 میلیون تومان بودجه درخواست شده و صرفه جویی در هزینه های ملی بزرگترین توجیه برای راه اندازی چنین طرحی عنوان شده است . هیچ کس به درستی نمی داند،"اینترنت ملی" چیست . برداشت عده ای از کارشناسان ایجاد دیتا سنتری ملی است که سایت ها به جای آنکه از آمریکا و کانادا فضای اینترنتی اجاره کنند از دیتا سنتر ملی استفاده کنند . عده ای دیگر نیز به ایجاد اینترنتی داخلی یا "اینترانت" می اندیشند .
میان این گفته ها هزاران کیلومتر اختلاف است . یک اندیشه از ایجاد هاست داخلی یا دیتاسنتر ملی حمایت می کند به این دلیل که اطلاعات نهادهای دولتی و امنیتی ایرانی به خارج منتقل نشود و یا احیانا مورد سرقت اطلاعاتی قرار نگیرد . اما اندیشه دیگر معتقد است که علاوه بر ایجاد دیتا سنتر داخلی می توان اینترنتی ملی ایجاد کرد و اطلاعات داخلی را در آن روان ساخت .
ظاهرا دلایلی نظیر "هزنیه بالا برای دسترسی به شبکه جهانی اینترنت" وغیر قابل اعتماد بودن استفاده از اینترنت به دلیل سلطه آمریکا، باعث شده تا نمایندگان کمیسیون صنایع مجلس برای تخصیص بودجه به طرح "اینترنت ملی"قول مساعد دهند .
با آنکه یک نشست مطبوعاتی در این زمینه برگزار شده اما هنوز جزئیات طرح"اینترنت ملی" در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است . به درستی معلوم نیست در صورتی که این طرح به بهره برداری برسد، کاربران ایرانی با چه قیمتی به این اینترنت دسترسی خواهند . مشخص نیست، چه قدر اطلاعات با چه کیفیتی و از چه نوع در اینترنت ملی قرار می گیرد . هم اکنون هزینه استفاده از اینترنت به طور متوسط ساعتی 300 تومان است و یک کاربر با اتصال به اینترنت با دریایی از اطلاعات مواجه می شود .
بنابراین حتی اگر وزارت ارتباطات بتواند در عرض سه سال با خرج هزینه های کلان این شبکه را مهیا کند باید قطعا هزینه ای کمتر از ساعتی 300 تومان برای کاربران داخلی در نظر بگیرد . از سوی دیگر بسیاری از دارندگان سایت ها ترجیح می دهند از هاست های خارجی فضا اجاره کنند چرا که هزینه استفاده از هاست های خارجی دو یا سه برابر ارزانتر از هاست های داخلی است . بنابراین اگر حتی وزارت ارتباطات در ایجاد هاست ملی یا اینترنت ملی موفق شود، باید به فکر برگشت سرمایه گذاری خود باشد .
هرچند روند اقدامات دولتی در ایران نشان داده که دولتی ها هیچ ترسی از برنگشتن سرمایه ندارند چرا که بودجه آن از محل بودجه عمومی ایران هزینه می شود . بسیاری معتقدند که" طرح اینترنت ملی" همانند بسیاری از طرح های دولتی پس از مدتی و با صرف هزینه ای گذاف کنار گذاشته می شود و تنها بودجه کشور به دورریخته می شود اما عده ای هم معتقدند که اگر این طرح به درستی مورد توجه قرار گیرد می تواند منشا خدمات خوبی برای کاربران ایرانی شود .
عبدالمجید ریاضی معاون فناوری اطلاعات وزیر ارتباطات، درباره علت انتخاب نام "اینترنت ملی" برای این شبکه گفته بود که واژه "اینترنت " برای مردم شناخته شده است .
اما آیا به صرف شناخته شدن بودن می توان نام ها را جا به جا در نظر گرفت و به طور مثال چون بیشتر مردم، معنی واژه دیتا سنتر را نمی دانند به آن نام اینترنت داد؟ آیا انتخاب نام نامناسب سبب سردرگمی رسانه ها و کارشناسان نمی شود؟ آیا منظور وزارت ارتباطات از اینترنت ملی،internet exchange است یا دیتا سنتر ملی و یا اینترانت؟ آنچه که در این میان باید شفاف شود، مقصود مسئولین وزارت ارتباطات از طرح "اینترنت ملی" است . اگر چنین چیزی مشخص شود آنگاه می توان در مورد ابعاد و چگونگی اجرای این طرح ملی بحث کرد .



منبع : اولین پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فناوری اطلاعات

[دانه کولانه]

مرسی ...
لطفا اگر کسی در یک خط به زبان کردی بلده برای من بگه اینترنت ملی چیه اقدام کنه .