معرفی بروشور و کاتالوگ

[مهسا69]

معرفی و بررسی نکات مهم در طراحی انواع بروشور و کاتالوگ


بروشور:
به معنای جزوه و دفترچه است و به محصولی گفته می شود که توضیحات جامع و کاملی در مورد یک موضوع یا فرایند ارائه کند، این توضیحات معمولاً با مجموعه ای از تصاویر همراهی می شود.
بروشور غالباً دارای جلد (رو و پشت) و فاقد فضای قابل توجه در عطف است و به صور گوناگون صحافی و ارائه می شود.
ویژگی منحصر به فرد بروشور (که در کمتر محصول گرافیکی دیگری به چشم می آید) قابلیت تغییر ابعاد در هنگام ارائه و استفاده است. بدین معنی که در هنگام ارائه یک بروشور، این امکان وجود دارد که ابعاد آن 20×10 سانتیمتر باشد ولی در هنگام استفاده از آن، ممکن است ابعاد این محصول به 20×60 سانتیمتر افزایش یابد. این ویژگی به طراح اجازه می دهد حجم بسیار زیادی از اطلاعات بصری را بدون ایجاد آشفتگی و ازدحام در محصول بگذارند و به مخاطب ارائه دهد (ویژگی ای که بعنوان مثال در پوستر امکان پذیر نیست) از سوی دیگر بروشور معمولاً توسط عامل توزیع به مخاطب ارائه می شود و غالباً در کنار رقیب قرار ندارد (به استثنای نمایشگاه های تخصصی و عمومی، کمتر اتفاق می افتد شما بطور همزمان دو یا چند بروشور از موضوعات گوناگون را در یک لحظه دریافت کنید.)
همراه بردن بروشور توسط مخاطب (ولو برای مدتی کوتاه) این اجازه را به آن می دهد تا زمان بیشتری نسبت به دیگر انواع گرافیک جهت انتقال پیام در اختیار داشته باشد.
از آنجا که بروشور در حکم یک نقشه راهنما در ارتباط با موضوع مورد توضیح است، دقت مخاطب نسبت به مطالب منعکس شده در آن نیز بیشتر خواهد بود. در عین حال با توجه به کم حوصلگی مخاطبان عصر رایانه و توقع انتقال سریع مطلب، بروشور بیشتر برای کالاهای مصرفی و موضوعات خدمات ضروری می تواند پاسخگو باشد. قطع متداول بروشور (حداقل در ایران) بطور معمول حدود A4 و یا A5 است.

در توجیه کاربرد بیشتر این قطع، باید به دور ریز کمتر کاغذ (مقوا) مصرفی اشاره کرد. در غیر این صورت بسته به موضوع و مخاطب، حجم عناصر بصری (میزان تصاویر و نوشتار) ابعاد و اندازه ی آن، قابل تعیین و تعریف است. بروشور عمدتاً به یکی از اشکال زیر طراحی و ارائه می شود:

الف- بروشورهای لتی (به هر برگ بروشور که به برگ دیگر اتصال دارد، یک لت گفته می شود.)
ب- بروشورهای فرمی
پ- بروشورهای اسلیپ کیس

بروشورهای لتی، بروشورهایی هستند که صفحات آن بر روی هم تا می خورند و در نهایت بروشور بصورت مجموعه ای از صفحات تا شده (روی جلد، پشت جلد و صفحات داخل) در اختیار مخاطب قرار می گیرد. ویژگی اصلی این بروشورها این است که نیاز به دوخت صفحات به یکدیگر نداند و صحافی آنها با خطوط تاخور انجام می پذیرد. نحوه ی تا خوردن صفحات بر روی هم ممکن است بصورت رو به پشت باشد که در این صورت بروشور، آکاردئونی گفته می شود. حالت دوم تا خوردن به این صورت است که یک صفحه بر روی صفحه کنار خود تا شده، سپس دو صفحه بر روی صفحه کناری تا می شوند و این حرکت در همان جهت تاخور اول ادامه پیدا می کند. این بروشورهای لتی را می توان دربی یا تودلی نیز گفت. در حالت آکاردئونی پهنای لت ها معمولا هم اندازه تعیین می شوند ولی در حالت تودلی معمولا لت هایی که بر روی لت دیگری تا می شوند در پهنا کمی کوچکتر تعریف می شوند، این امر بدلیل جلوگیری از قوس برداشتن و به اصطلاح شکم کردن بروشور به هنگام تا خوردن و بسته شدن است.
علاوه بر دو حالت ذکر شده در نحوه ی چیدمان صفحات بروشورهای لتی، شیوه های ابتکاری دیگری نیز قابل ارائه هستند که ممکن است تلفیقی از یکدیگر باشند. (از جمله مواردی که تعیین کننده ی انتخاب حالت لتی یا فرمی است تعداد صفحات و محل ارائه بروشور است، بروشورهایی را که دارای تعداد صفحات کمی هستند و معمولاً در نمایشگاه ها ارائه می شوند، به حالت لتی طراحی و عرضه می کنند).
در بروشورهای فرمی، حالت چیدمان صفحات مانند نشریه یا کتاب است. به عبارت دیگر تفاوت عمده ی بروشورهای فرمی و بروشورهای لتی در این است که در بروشورهای فرمی صفحات در قسمت عطف به یکدیگر متصل اند و دیدن تمام صفحات در کنار یکدیگر امکان پذیر نیست، در حالی که در بروشورهای لتی شما غالبا امکان دیدن نیمی از صفحات بروشور را در یک دید خواهید داشت. بروشورهای فرمی در بیشتر موارد ته دوخت می شوند و این دوخت معمولا با مفتول های فلزی (منگنه) انجام می گیرد. بروشور معمولا دارای جلد است و بویژه در حالت لتی باید روی جلد و پشت جلد آن جدای از نحوه تا خوردن، توسط ایجاد فضای لازم قابل تشخیص باشند. عواملی که در روی جلد قید می شوند عبارتند از: نام موضوع، نشانه ی آن موضوع، تصویر یا تصاویر مرتبط که می توانند جنبه ی مفهومی و نیز تزئینی داشته باشند و نهایتاً شعار تبلیغاتی. در روی جلد معمولاً نشانی (ولو مختصر) قید نمی شود و توضیحات نوشتاری متن مطلقاً نباید از روی جلد آغاز شود. پشت جلد نیز محل قرار گیری نشانی و در بسیاری موارد تکرار عنوان موضوع و نشانه است. باید دقت داشت که در اکثر موارد و بطور معمول، اندازه ی عنوان و آرم در پشت جلد کوچکتر از اندازه ی آنها در روی جلد است.
محل قرار گیری عوامل بصری ذکر شده را موضوع کار مشخص می کند ولی در غالب موارد عنوان در پایین نشانه قرار می گیرد و در پشت جلد مجموعه نشانه و عنوان، و در نیمه ی پایینی کادر، نشانی چیدمان می شوند. همچنین مناسب تر است در صفحه ی پشت جلد مطالب متن قید نشوند. بروشورهای اسلیپ کیس بروشورهایی هستند که جلد آنها بصورت یک فولدر یا پوشه ساخته می شوند و صفحات داخل آن بطور مجزا و جدا از یکدیگر تهیه می شوند، سپس این صفحات در داخل جلد یا همان فولدر قرار می گیرند.
غالباً جنس جلد در بروشورهای اسلیپ کیس نسبت به صفحات داخل ضخامت بیشتری دارد، همچنین بدلیل عدم اتصال صفحات متن و جلد، در صورتی که نیاز به جایگزین کردن متن جدید باشد، این امر براحتی امکان پذیر خواهد بود.
پامفلت و لیف لت از گونه های دیگر بروشور هستند. پامفلت، بروشوری است که دارای صفحات اندک است و جنس کاغذ جلد و صفحات داخل آن از کاغذهای گرماژ کم انتخاب می شود. غالب دفترچه های راهنمای کالاهای مصرفی از مجموعه ی پامفت ها به شمار می آیند. لیف لت نیز به برگه های کوچکی اطلاق می شود که درون بسته بندی ها قرار می گیرند و توضیحات لازم را در اختیار مخاطبان قرار می دهند (مانند بسته های دارو).
انتخاب قطع و تعداد صفحات بروشور همچون تمامی گونه های گرافیک بر اساس حجم مطالب نوشتاری و تصویری و نیز مخاطب مشخص می شود. اندازه و نوع قلم نیز متناسب با موضوع و مخاطب تعیین می شود ولی بطور معمول اندازه قلم متن بروشور بین پوینت 8 تا 14نازک انتخاب می شود (شکل ظاهری قلم می تواند در انتخاب قلم های مابین این دو اندازه یاری رسان باشد).
همینطور فاصله بین سطرهای نوشتار متن بر اساس اندازه پوینت حروف به اضافه ی یک سوم همان اندازه انتخاب می شود. اگر چه نهایتاً این اندازه در جهت زیباتر کردن مجموعه اثر قابل افزایش یا کاهش است.
در صفحه آرایی بروشور، رسم یک پایه کار یا گرید الزامی است. پایه کار مشخص می کند که حاشیه های بروشور (قسمت هایی که نوشته قرار نمی گیرد) پهنای ستون نوشتار، محل قرار گیری عکس ها و ... به چه صورت باشند.
بروشور این امکان را به سفارش دهنده می دهد که موضوع خود را به دو یا چند زبان ارائه کند، در حالی که بدلیل تعدد صفحات و فضای قابل توجه، و در دید نبودن تمامی حجم مطالب تصویری و نوشتاری، محصول شلوغ و آزار دهنده نیز نمی شود.
ایجاد روحیه ی هماهنگ در تمامی صفحات بروشور از جمله مواردی است که باید مورد توجه طراح قرار گیرد. این هماهنگی می تواند از طریق اجرای لی اَوت مناسب، به کار گیری عنصر بصری مشترک در صفحات و یا سود بردن از رنگ های هارمونیک انجام پذیرد.
اندازه ی تصاویر در بروشور بسته به سه عامل تعیین می شود:
1) اهمیت تصویر
2) کیفیت تصویر
3) وسعت سطحی که لازم است پوشیده شود.
در بروشورهایی که تعداد صفحات آنها اندک و جهت ورق خوردن صفحات کاملا مشخص است، نیاز به درج شماره صفحه نیست ولی در بروشورهایی که تعداد صفحات زیاد است و در هر مراجعه امکان دارد بخش خاصی از بروشور مورد نیاز کاربر باشد، درج شماره صفحه (از طریق اعداد و یا حروف) و به تبع آن مشخص کردن صفحه فهرست الزامی است. اگر چه یکی از راه هایی ایجاد تنوع در آثار گرافیکی به کار گیری حروف متنوع است ولی بهتر است متن و نوشتار موجود در بروشور با یک یا حداکثر دو نوع فونت نوشته شود و ایجاد تغییرات در بخش های مختلف نوشتار (مانند تیتر، تیترهای فرعی، نشانی و ...) از طریق ایرانیک کردن و یا استفاده از حروف سیاه و نازک همان فونت، صورت گیرد.
بدیهی است در مواردی که موضوع تعریف شونده، نیازمند فضای پر تنش و پر تحرک است، استفاده از چندین فونت نوشتار می تواند در ایجاد و تشدید این فضا کمک رسان باشد ولی در همین زمان نیز لازم است فونت های به کار گرفته شده با یکدیگر سنخیت و هماهنگی داشته باشند.

کاتولوگ:

محصولی است که از بسیاری جهات دارای تشابه های قابل توجه با بروشور است. ولی عمده تفاوت آن با بروشور، نه در جنسیت، تعداد صفحات و یا نحوه ی ارائه آن، بلکه در چگونگی معرفی موضوع است. کاتالوگ موضوع را بصورت فهرست وار معرفی می کند. به عبارت دیگر، تنها فهرستی- معمولاً مختصر- از موضوع را ارائه می کند، در حالی که همانگونه که پیشتر اشاره شد، بروشور بطور مفصل و دقیق به معرفی موضوع می پردازد. این تفاوت کلیدی می تواند تعیین کننده ی تفاوت کاربرد کاتالوگ نیز باشد.
ارائه ی یک مثال می تواند تفاوت کاربرد بروشور و کاتالوگ را بیشتر مشخص کند. تصور کنید برای خرید تلویزیون به یک فروشگاه لوازم الکترونیک مراجعه کرده اید، فروشنده در ابتدا کاتالوگی در اختیار شما قرار می دهد که مجموعه ای از مدل های گوناگون تلویزیون های تولیدی بصورت فهرست وار و معمولاً به همراه تصویر هر نمونه و مشخصات اولیه از هر مدل (شامل رنگ، ابعاد، وزن، تعداد سیستم های تصویری، قیمت و ...) ارائه شده اند.
پس از آنکه شما مدل مورد نظر را انتخاب و آن را خریداری کردید و در مرحله بعدی، این بروشور محصول است که با ارائه ی اطلاعات کامل و دقیق محصولی که خریداری کرده اید شما را در چگونگی استفاده، نگهداری، تعمیر، ضمانت های لازم و ... در یک کلام هر آنچه در ارتباط با آن کالا لازم دارید یاری می کند.
با توجه به این مثال، می توان نتیجه گرفت که جنسیت کاغذ و مقوا در کاتالوگ با توجه به دفعات بیشتر استفاده از آتن - نسبت به بروشور- باید دوام و در نتیجه گراماژ بیشتری داشته باشد.
همچنین کاتالوگ منطقاً و در بیشتر موارد حجم کمتری از لحاظ تعداد صفحات خواهد داشت و امکان معرفی تعداد محصولات یا خدمات و ... در آن محدوده ی گسترده تری را به نسبت بروشور در بر می گیرد.
گذشته از این موارد، کاتالوگ در دیگر نکات مشابهت فراوانی را با بروشور دارا خواهد بود. اصول و چگونگی چیدمان عناصر بصری، اندازه قلم ها، ابعاد و ... در کاتالوگ نیز تا حدود زیادی مانند صفحه آرایی بروشور است، اگر چه باید توجه داشت کاتالوگ در غالب موارد دارای حجم تصاویر افزونتر نسبت به نوشتار موجود در آن است.
کاتالوگ اگر چه از لحاظ ابعاد نیز مشابهت هایی با بروشور دارد ولی استفاده از قطع A4 بیشتر مرسوم است. اندازه ی تصاویر نیز مانند بروشور تابع عوامل سه گانه ای است که در بخش بروشور اشاره شد.
با این تفاوت که معمولاً و با توجه به اهمیت جذاب بودن عکس در کاتالوگ، عکس های مورد استفاده در کاتالوگ رنگی و دارای کیفیت خواهند بود در حالی که در بروشور تصاویر ممکن است بصورت تک رنگ و حتی رسامی ارائه شوند. (کاتالوگ بیشتر برای موارد اقتصادی تولید می شود و با تصویر مخاطب را جلب می کند ولی بروشور اغلب این وظیفه را به نوشتار محول می کند) همچنین چگونگی فرم بندی آن می تواند مانند بروشور دارای حالت های سه گانه ی یاد شده باشد.
نکته دیگر آنکه بدلیل مسائل اقتصادی و صرفه جویی در هزینه ها در سال های اخیر بویژه در ایران، ارائه کاتالوگ هایی با ویژگی های بروشور و بالعکس بسیار متداول شده است و اگر چه این امر مطلقاً توصیه نمی شود ولی در حال حاضر تولید کاتالوگ- بروشور حجمی برابر با تولید کاتالوگ و بروشور دارد.