موریس ژار Maurice Jarre لورنس عربستان و دکتر ژیواگو

[دانه کولانه]

موریس ژار Maurice Jarre لورنس عربستان و دکتر ژیواگو

اگر برای اولین بار نام موریس ژار Maurice Jarre را به عنوان آهنگساز آثار کلاسیک سینمایی اوایل دهه 60- مانند لورنس عربستان و دکتر ژیواگو- شنیده باشید و متوجه شوید که او مدتها قبل از این برای تعداد زیادی فیلم فرانسوی موسیقی ساخته است، از دانستن این نکته که او سازنده موسیقی متن بسیاری از فیلمهای مطرح دهه 80 و 90 –از جمله جاذبه مرگبار (Fatal Attraction ) و روح (Ghost)- هم بوده، متعجب خواهید شد.

آنچه در آثار او بسیار جالب است، حرکت همراه با سبکها و شیوه های زمانه و متناسب بودن موسیقی وی با هر سبک جدیدی از فیلمها، در طی سالهای مختلف است. نگاهی کوتاه به آثار دیگر ژار نشان میدهد که او علاوه بر مهارت در ساخت موسیقی حماسی، دارای مهارت و انعطاف پذیری فراوانیست که در پرداختن به هر نوع موسیقی راهگشای اوست.

موفقیت اولیه ژار در داستانهای حماسی دهه 60، با لورنس عربستان و یک همکاری پرثمر با دیوید لین David Lean کارگردان موفق آن دوره آغاز شد. گذشته از این فیلم، این دو در فیلمهای دکتر ژیواگو و گذرگاهی به هندوستان (A Passage to India) با یکدیگر همکاری کردند که موسیقی هرسه فیلم، برنده جایزه اسکار شد. دختر رایان (Ryan's Daughter) نیز از جمله همکاریهای موفق ژار و لین به شمار میرود.

به قسمتی از موسیقی فیلم" محمد رسول الله" توجه کنید.

ژار ساخت موسیقی فیلم را با آثاری چون نفرین شدگان ( (The Damned ساخته لوکینو ویسکونتی Luchino Visconti در سال 1969، مردی که میخواست سلطان باشد (The Man Who Would Be King) ساخته جان هیوستن John Huston در سال 1975 ادامه داد.

او در سال 1976 برای موسیقی زیبای فیلم محمد رسول الله (The Message) به کارگردانی و تهیه کنندگی مصطفی عقاد Moustapha Akkad کاندید جایزه اسکار شد.

به قسمتی از موسیقی فیلم "محمد رسول الله" توجه کنید.

در دهه 80 ژار با موسیقی فیلمهای نامتجانسی چون فیلم کمدی موزیکال فوق محرمانه ( (Top Secret،انجمن شاعران مرده (Dead Poets Society) –برنده جایزه BAFTA (آکادمی فیلم بریتانیا)- و نردبان یعقوب Jacob's Ladder به کار ادامه داد.

موریس ژار در موسیقی فیلم شاهد (Witness) از سینتی سایزر استفاده کرد. در نگاه اول این انتخاب قدری نامعمول به نظر میرسد اما با گذشت زمان متوجه میشوید که حال و هوای فیلم تا چه حد با این موسیقی گویاتر و جذابتر شده است. در فیلم روح نیز استفاده از صداهای سینتی سایز شده در بسیاری از لحظات ماورا الطبیعه داستان بسیار مناسب از کار درآمده اند.

در فیلم تلویزیونی عیسای ناصری (Jesus of Nazareth) ساخته فرانکو زفیره لی Franco Zeffirelli ، ژار موسیقی خود را بر مبنای حماسه های انجیلی قرار داد اما از موسیقی کورال آسمانی و بیش از اندازه عرفانی اجتناب نمود. در عوض او قطعات ساده و متعدد روستایی برای سازهای بادی چوبی نوشت و آنها را با میزانها و سازهای خاور میانه تنظیم و ترکیب کرد. نتیجه این شد که موسیقی داستان را به خوبی همراهی میکند و در هیچ جا بیننده را دچار حس نمایشی مذهبی نمیکند.

موسیقی مورس ژار بیشتر ارکسترال است، اما به عقیده بسیاری از منتقدین بیشتر به خاطر جنبه عملی ماجرا و نه دلایل زیبایی شناسانه، به موسیقی سینتی سایز شده روی آورده است. ژار این گفته را رد میکند و عقیده دارد که کارش در فیلم شاهد، بسیار مشکلتر، زمانبرتر و گرانتر از موسیقی ارکسترال بوده است. او از دهه 80 به بعد موسیقی الکترونیک را به تنهایی یا به صورت ترکیبی با سازهای آکوستیک در آثار خود به کار گرفته است.

به قسمتی از موسیقی فیلم "دکتر ژیواگو" توجه کنید.

مشهورترین آثار او تا به امروز، موسیقی منحصر به فرد لورنس عربستان، تم اصلی محمد رسول الله و تم لارا Lara's Theme از فیلم دکتر ژیواگو هستند.

موریس ژار متولد 13 سپتامبر 1924 در لیون فرانسه است. او برخلاف بسیاری از هم مسلکانش، تحصیل موسیقی را در سن بالا آغاز کرد و قبل از آن وارد دانشکده مهندسی سوربون شد. اما پس از مدتی به این نتیجه رسید که تحصیل خود را در زمینه موسیقی ادامه دهد. او بر خلاف خواسته پدرش سوربون را ترک کرد و برای تحصیل آهنگسازی و هارمونی با گرایش سازی پرکاشن، وارد کنسرواتوار پاریس شد. او اولین موسیقی متن خود را در سال 1951 در فرانسه ضبط کرد.

موریس ژار دو پسر دارد که یکی ژان میشل ژار Jean Michel Jarre آهنگساز بنام و از پیشگامان موسیقی الکترونیک و دیگری کوین ژار Kevin Jarre فیلمنامه نویس هالیوودی با آثاری چون Tombstone و Glory است.

موریس ژار در سال 2001 صاحب یک ستاره در بلوار هالیوود شده است. موریس ژار علاوه بر آثار متعدد و پر افتخار سینماییف موسیقی چند باله، قطعات سمفونیک و آثار کلاسیک دیگری نیز دارد. علاوه بر اینها، وی در تعدادی از ارکسترهای مشهور جهان، به عنوان رهبر حضور داشته است.

مشخص است که ژار پس از گذراندن بیش از 50 سال به عنوان موسیقیدان و آهنگساز، هنوز توانایی شگرف خود را از دست نداده است چرا که تماشاگران در سال 2000 با فیلمهای Sunshine و I Dreamed of Africa شاهد آثاری تازه از وی بودند.

mfiles.co.uk
wikipedia.org
movies.yahoo.com
harmonytalk.com