مادر ژنتیكی و كسی كه فرزند را به دنیا می آورد هر دو مادر هستند

[رزیتا]

آیت الله دكتر سید مصطفی محقق داماد:

مادر ژنتیكی و كسی كه فرزند را به دنیا می آورد هر دو مادر هستند

تهران- استاد دانشكده حقوق دانشگاه شهید بهشتی گفت: مادر ژنتیكی و كسی كه فرزند را به دنیا می آورد هر دو مادر هستند.


آیت الله دكتر سید مصطفی محقق داماد روز چهارشنبه در حاشیه كنگره سالیانه اخلاق و حقوق باروری با رویكرد چالش ها و راهكارهای رحم جایگزین افزود: زنی كه از تخمك وی برای تولید سلول تخم استفاده شده و زنی كه این جنین را در رحم خود رشد می دهد هر دو مادر هستند، به فرزند محرمند و فرزند نمی تواند با هیچ یك ازدواج كند.

وی افزود:خواهر و برادران این فرزند نیز وضعیت 'رضاعی' با وی دارند و احكام رضاعی بر مادر دوم وارد است.

به گفته وی این فرزند از مادر اول یعنی مادر ژنتیكی خود ارث می برد.

وی در این كنگره بیان داشت: مادر شدن حق زوجه است ولی می‌تواند تعهد بدهد كه از این حق استفاده نمی‌كند.

محقق داماد با اشاره به اینكه استفاده از رحم جایگزین در كشور به صورت عقد قرار داد صورت می گیرد به شروط لحاظ شده در این قرار دادها اشاره كرد و گفت : شروط نباید خلاف شرع و ظالمانه باشد و چنین شرط هایی خلاف موازین انسانی و كرامت بشری است.

وی ادامه داد: یكی از شروطی كه در قرارداد رحم جایگزین مطرح می‌شود این است كه صاحب رحم جایگزین، هیچ‌گونه حقی نسبت به ادعای مادری اعم از حقوقی و عاطفی ندارد و باید فراموش كند كه اصلا فرزندی خواهد داشت.

این استاد دانشگاه با بیان این سووال كه مادری كه از او تخمك گرفته شده و مادری كه رحم او جایگزین شده است، كدام یك مادر هستند به تلاش فقه معاصر برای پاسخ به این سووال اشاره كرد.

به گفته وی یكی از مجتهدان فقه معاصر با برداشت از آیه‌ای در سوره مجادله مادر، شخص دوم كه فرزند را به دنیا می آورد معرفی كرده است .

وی در عین حال گفت : با این حال باید احتمال اینكه در قرآن منظور از واژه 'یلدن' در سوره مجادله به معنای تولید كردن نیز هست؛ از این رو می توان مادر را كسی دانست كه تخمك از اوست و بنابراین هر دو مادرند.

محقق داماد اظهار داشت كرد: نمی‌توان با قرارداد این حق مادر را از یكی از این دو سلب كرد. در واقع با قرارداد نمی‌توان مادری را نامادر یا نامادری را مادر كنیم. بلكه می توان در قرار داد گفت مادر از حق خود استفاده نكند.

وی ادامه داد به عنوان مثال می‌توان گفت كه فرزند نمی‌تواند ادعای فرزندی نكند اما می‌تواند ادعای میراث را نداشته باشد.

این پژوهشگر در زمینه قرارداد باروری و ناباروری در ضمن عقد نكاح یادآور شد:‌ طرفین می توانند برای یكدیگر شروط بگذارند.مادر بودن غیر از مادر شدن است. هیچ‌كس نمی‌تواند برای مادر بودن و یا نبودن قرارداد ببندد اما اینجا مساله مادر شدن مطرح است. اگر زوجه شرط كند كه مادر می‌شود یا نمی‌شود، شرط صحیح است. در واقع مادر شدن یا نشدن در حدود اختیارات است و شرط فعل است.

وی بیان داشت : بچه دار شدن و نشدن اسلامی نیست این موضوع در قلمرو دین جایی ندارد .دین در مورد بچه دار شدن حرفی نمی زند.
محقق داماد تاكید كرد :فرزند دار شدن در سایه فقر اعتیاد و بیماری ذلت است.

وی در پایان به ایرنا گفت:زوجینی كه با یكدیگر در مورد بچه دار نشدن شرط نكنند ولی در عمل یكی از زوجین از روش های پیشگیری از بارداری استفاده كند، اگر بدون موافقت همسرش این كار را انجام دهد، از نظر شرعی مشكل و ایراد دارد.