جستجوی حیات بر روی خواهران یخ زده زمین!

[T I N A]

جستجوی حیات بر روی خواهران یخ زده زمین!

جستجو برای یافتن اشکالی از حیات بر روی سیارات دیگر منظومه شمسی از موضوعات مورد علاقه دانشمندان است.
هر چند به نظر می رسد به جز مریخ سایر سیارات برای میزبانی از جانداران از اقبال چندانی برخوردار نباشند قمرهای آنها امیدهای جدید کشف علائم زندگی به شمار می روند.
چهارصد سال قبل، گالیله با دوربین چشمی خود موفق شد چهار قمر اطراف مشتری را کشف کند.
این اولین ضربه ای بود که به طور تجربی به عقاید بطلمیوسی درباره آسمان وارد شد و دومین آن زمانی رخ داد که گالیه توانست نواری از حفره های روی سطح ماه پیدا کند که به شکل حرف L بود.
گالیله در سال ۱۶۱۰ نشان داد که اجرام آسمانی دیگری نیز به دور سیارات اصلی منظومه شمسی می چرخند و قمر زمین تصویری از سکون جاودانه آسمان نیست و تنها چهره ای از ستاره ای قدیمی و پیر است که از ابتدای تمدن بشر دیده شده است.
امروزه حدود ۱۷۰ قمر در منظومه شمسی شناسایی شده اند و امیدهای اندکی نیز برای یافتن اشکالی از حیات بر روی مریخ به وجود آمده است.
مریخ دومین سیاره منظومه است که می توان احتمال وجود حیات را در روی آن مورد بررسی قرار داد. اما قمرهای غول پیکر مشتری و زحل که شباهت بسیاری به زمین دارند می توانند از جنبه های حضور اشکالی از حیات مورد توجه باشند.
در فاصله چند میلیارد کیلومتری (بیشترین فاصله ای بتوانیم تصوری از رسیدن به آن داشته باشیم) نیز این احتمال وجود دارد که حیات دیده شود.
قمرهای مشتری و زحل در واقع، خواهران کوچکتر و بسیار سردتر زمین هستند. سطح آنها از اقیانوسهای یخ، رودخانه هایی از متان و فورانهای آتشفشانی هزاران برابر شدیدتر از آتشفشان ایسلند پوشیده شده است.


● تیتان
زمانی که کاوشگر کاسینی در سال ۲۰۰۵ اولین تصاویری را که از نزدیکی تیتان (بزرگترین قمر زحل) تهیه کرده بود به زمین فرستاد، یکی از محققانی که این تصاویر را بررسی می کرد با دیدن دریاچه ها، تپه ها، مردابها و ریگهای روان بر روی این قمر، با تعجب گفت: "به نظر می رسد انگلستان باشد!" با این تفاوت که دریاچه ها و کوههای تیتان از گاز مایع و یخ تشکیل شده اند.
به طوری که برای قمرهای سیارات غول پیکر گازی منظومه شمسی از عنوان "جهنمهای یخی" استفاده می شود چرا که دمای سطح این اقمار بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ زیر صفر در نوسان است.


● انسلادو
خشونت، عادت انسلادو است. انسلادو با قطر ۵۰۰ کیلومتر ششمین قمر بزرگ زحل است.
مهمترین ویژگی این قمر، انعکاس زیاد نور خورشید است به طوری که می تواند ۹۹ درصد از نور ستاره مادر منظومه را بازتابش کند.
کاوشگر "وویاجر" برای اولین بار در دهه ۸۰ این قمر را رصد کرد. در نزدیکی قطب جنوب انسلادو، چشمه هایی از آبگرم وجود دارند که بخار و تکه هایی از یخهای پیرامون خود را به اتمسفر پرتاب می کنند.
این یخها دوباره به شکل برف به روی انسلادو فرو می ریزند و سطح این قمر را شبیه به یک زمین هاکی می کنند. بخشی از این بخارات نیز جذب نیروی گرانش زحل می شوند و یک حلقه ابری را در اطراف این سیاره شکل می دهند.


● یو و اروپا
"یو" و "اروپا" توپهای وسیعی از آب یخ هستند که به دور سیاره مشتری می چرخند، اما به نظر می رسد که در زیر پوسته آنها دنیایی مستعد برای حیات درحال غلیان باشد.
بر روی قمر اروپا، میدان جاذبه مشتری جزر و مدهای داخلی را ایجاد می کند که انرژی تولید می کنند و آب را گرم کرده و آن را به حالت مایع نگه می دارند.
۲۰ جریان گرمابی در عمق دریاهای قمر اروپا وجود دارند. دریاهایی که غنی از مولکولهایی است که پایه تولد هیدروکربورها هستند و هیدروکربورها نیز اجزای اولیه تشکیل دهنده جاندارانند.
در روی سطح قمر دیگر مشتری یعنی "یو" فورانهای آتشفشانی وجود دارند که رودخانه های ماگمایی به طول ۵۰ کیلومتر را ایجاد می کنند.
ماگمایی که از چشمه های "یو" فوران می کند ۱۰۰ برابر بیشتر از ماگمایی است که از تمام آتشفشانهای زمین خارج می شود اما بر روی سطحی که تنها یک دوازدهم سطح زمین است.


● گانیمید
از دیگر قمرهای بسیار بزرگی که گالیله رصد کرد گانیمید (قمر مشتری) است که با ۵ هزار و ۲۷۰ کیلومتر بزرگتر از سیاره عطارد و یک برابر و نیم ماه بوده و بزرگترین قمر منظومه شمسی به شمار می رود.
گانیمید تنها قمری است که به دلیل وجود هسته فلز مایع، میدان مغناطیسی ویژه خود را دارد. همچنین دارای یک اتمسفر رقیق از اکسیژن بوده و در میان دو لایه یخ زیر زمینی (که کاوشگر گالیله آنها را در ۱۹۹۵ کشف کرد) یک دریاچه بزرگ نمکی به عمق ۲۰۰ کیلومتر واقع شده است.
باوجود این به نظر نمی رسد که بر روی این قمر غول پیکر مشتری علائمی از حیات وجود داشته باشد.


● ماه
درباره تنها قمر زمین، تازه ترین فرضیات می گویند که حدود ۵/۴ میلیارد سال قبل شکل گرفته است.
یک جرم آسمانی عظیم همچون ماه با نوسان محور چرخش زمین تنظیم می شود و این نوسان محور در یک دوره ۲۶ هزار سال یکبار کم و زیاد می شود و به این ترتیب فصول در ماه تغییر می کنند و زمانی که نوسان به حداکثر خود برسد تغییرات آب و هوایی سطح ماه می توانند بسیار شدید شوند بنابراین بعید به نظر می رسد که ماه بتواند میزبان حیات باشد.