یک کلکسیونر موفق ایرانی/ پادشاه قوطی کبریت ها

[رزیتا]

یک کلکسیونر موفق ایرانی/ پادشاه قوطی کبریت ها



آخرین نیوز: کلکسیون ها از هر نوعی که باشند، دارای جذابیت های کم نظیر است.

مجموعه‌دار ایرانی با گرد‌آوری 25هزار کبریت، یک کلکسیون نفیس فراهم کرده است.

نشریه دانستنیها نوشت: ساعت 3:30 نیمه شب به وقت کاناداست. تقریبا همه خوابند. در تاریکی این موقع شب ونکوور چراغ یک اتاق روشن است. پیرمرد 70 ساله‌ای که به همراه نوه‌اش مشغول تماشای بازی پرسپولیس- استقلال هستند؛ دربی شصت‌و نهم. پیرمرد از بچگی هوادار متعصب پرسپولیس بوده است و همین الان هم با شور و شوق برای استقلالی‌ها کری می‌خواند. حتما باید چنین شور و شوقی در وجودت باشد تا بتوانی بزرگ‌ترین مجموعه قوطی کبریت‌های ایران را جمع‌آوری کنی. کلکسیون‌های تمبر، سکه و پول برای ما اسم‌های آشنایی دارند ولی آیا تا به حال از کلکسیون قوطی کبریت چیزی شنیده‌اید؟

حسین روان‌پور متولد 1320 در تهران صاحب یکی از کم‌نظیرترین مجموعه‌ها در کشور است. می‌گویند از هر درخت بزرگ تا یک میلیون چوب کبریت ساخته می‌شود اما با یک چوب‌کبریت می‌توان چند میلیون درخت را آتش زد. اما شاید هم بشود آن کبریت‌ها را جمع‌آوری کرد و صاحب بزرگ‌ترین کلکسیون چوب کبریت در ایران و یکی از بزرگ‌ترین‌ها در جهان شد. البته باید حوصله و تحمل زیادی داشته باشی تا بتوانی 25000 قوطی کبریت را با حوصله و طی تقریبا 40، 50 سال جمع‌آوری کنی. برای مصاحبه با صاحب این مجموعه دیدنی به کافی‌شاپی در کرج رفتیم. آقای روان‌پور، صاحب اصلی مجموعه، برای دیدن فرزندش چند ماهی است که در کانادا به‌سر می‌برد و مجموعه او در کافی‌شاپ خواهرزاده‌هایش در معرض دید قرار گرفته است. محسن و مجتبی محمدیان که از دایی خودشان به‌عنوان یک رفیق یاد می‌کنند؛ درباره بزرگ‌ترین مجموعه چوب‌کبریت نکته‌های جالبی می‌گویند.

اولین تبلیغ بانک ملی، طولانی‌ترین و کوچک‌ترین کبریت جهان، اولین کبریت ایران، کبریت‌های بازی‌های المپیک 1972 مونیخ، هفتمین دوره بازی‌های آسیایی، مشاهیر ایران، علائم راهنمایی و رانندگی، مکان‌های دیدنی ایران، بازیکنان تیم فوتبال آلمان غربی، تبلیغ سرشماری سال 1355 و نمونه‌های دیگری از این دست، تنها بخشی از مجموعه دیدنی برچسب‌های قوطی کبریت است. بزرگترین قوطی کبریت کبریتی است سوئدی به قطع 22×5/6 سانتی‌متر با نقش و نگار شکارچیان و سگ‌های شکاری که در این مجموعه خودنمایی می‌کند. در کنار آن کوچک‌ترین قوطی کبریت جهان با اندازه 2×3 سانتی‌متر وجود دارد. به گفته محسن محمدیان کوچک‌ترین کبریت جهان اولین بار در ایران تولید شده است و بعد به کشورهای دیگر هم راه یافته است.

خاطرات کبریتی

«سال 1367 در برنامه دیدنی‌ها که یکشنبه شب‌ها پخش می‌شد؛ مجموعه من نشان داده شد. فردای آن روز وقتی در تاکسی نشسته بودم، دو نفر پشت سرم نشسته بودند. یکی از آن دو به دیگری گفت: «دیشب اون دیوونه هه‌رو دیدی کبریت جمع می‌کرد؟» من هم رویم را برگرداندم و گفتم: «اون دیوونه منم.»

«حدود 40 سال پیش در یکی از روستاهای اراک تدریس می‌کردم. روزی برای خرید به بازار رفتم. پشت ویترین یک مغازه یک قوطی کبریت کهنه دیدم که جایش در مجموعه‌ام واقعا خالی بود. وقتی از مغازه‌دار، آن کبریت را خواستم به من گفت این کبریت گوگردهایش نم کشیده و خراب شده است. به دردت نمی‌خورد و یک قوطی کبریت نو به جای آن به من داد. از من هم اصرار که من دقیقا همان کبریت را می‌خواهم، از او هم انکار که این کبریت کهنه است آن را به تو نمی‌دهم. بالاخره پیرمرد فروشنده از کوره دررفت و قوطی کبریت را بیرون مغازه پرتاب کرد و گفت برو برش‌دار. من هم وقتی قوطی کبریت را برداشتم. برگشتم پول آن را روی میز گذاشتم و گفتم هر چقدر که می‌شود، بردار. او هم گفت پسرم پولت را بردار و برو این کبریت به درد من نمی‌خورد.» این قوطی کبریت که کبریت ژاله ساخت 1325 همدان بود؛ به‌زعم روان‌پور از باارزش‌ترین اعضای مجموعه‌اش است.

«این‌قدر به جمع کردن قوطی کبریت علاقه پیدا کرده بودم که همیشه در جیبم چند قوطی کبریت پر می‌گذاشتم. وقتی در خیابان یک نفر را می‌دیدم که قوطی کبریتی دارد که من ندارم یکی از کبریت‌های نوام را با او عوض می‌کردم.»

روزی روزگاری کبریت

«بشر اولیه آتش را به وسیله اصطکاک بین دو جسم به وجود می‌آورد. جان والکر انگلیسی برای اولین بار کبریت اصطکاکی را در سال 1827 تولید کرد. از همان کبریت‌هایی که کابوی‌ها در فیلم های وسترن با کشیدن آن به کف کفش‌شان روشنش می‌کردند. در سال 1831 شارل سوریای فرانسوی از فسفر سفیدی که از تبخیر ادرار انسان به دست آمده بود؛ کبریت فسفری را تولید کرد که البته به‌راحتی مشتعل می‌شد و بسیار خطرناک به نظر می‌رسید. اما کبریت‌های بی‌خطر امروزی را اولین بار یک سوئدی به نام لوند اشترام اختراع کرد که از گوگرد درست می‌شدند. سر اینکه اولین بار دقیقا قوطی کبریت‌های مرسوم در چه کشوری ساخته شد دعوای حسابی‌ای برپاست ولی طبق شواهد موجود این اتفاق اولین بار در انگلستان و توسط شخصی به‌نام جان والکر انگلیسی افتاد.» این بخشی از تاریخ کبریت از زبان مجموعه‌دار بزرگ است.

مظنه چنده؟!...

«روی مجموعه‌ای این‌چنینی هم مانند یک مدال المپیک معمولا قیمتی نمی‌شود گذاشت ولی قبل از انقلاب یک نفر حاضر شده بود آن را که البته هنوز به کاملی امروزش هم نبود 500 هزار تومان آن موقع، از دایی‌ام بخرد.» این را مجتبی محمدیان خواهرزاده کوچک‌تر حسین روان‌پور می‌گوید. خود جناب روان‌پور هم طی تماس تلفنی‌ای که با ایشان داشتیم گفت: «چند بار از کشور انگلیس با من تماس گرفتند تا مجموعه‌ام را در فهرست کلکسیون‌داران جهان ثبت کنم اما به علت مشغله زیاد هنوز فرصت این کار را پیدا نکرده‌ام.» اولین تمبر جهان مربوط به تمبر موری تیوس می‌شود. 12 سال قبل از آن برچسب موری تیوس توسط جان والکر انگلیسی روی برچسب قوطی کبریت چسبانده شده بود و شهرت جهانی آن را باعث شد. «برای محافظت از این کبریت‌های باارزش، این کافی‌شاپ را به سیستم‌های امنیتی مجهز کردیم.» این جوابی بود که در مقابل سوال «برای امنیت این قوطی کبریت‌ها چه کار کرده‌اید؟» یکی از صاحبان کافی‌شاپ داد.

شیش تایی‌ها!

اگرچه تیم حسین روان‌پور در دقایق آخر شهرآورد بازی را واگذار کرد اما پیرمرد خودش را از تک و تا نمی‌اندازد و شعار شیش تایی‌ها را سر می‌دهد.بالاخره معلوم‌است که برای جمع‌کردن چنین مجموعه‌ای آدم باید خیلی هیجان و انرژی داشته باشد و آقای روان‌پور به عنوان یک پرسپولیسی 70 ساله این ذوق و انرژی را دارد.

[behnam5555]

کبریت

کلکسیون کبریت چیست :
کبریت های تولیدی از لحاظ ابعاد و اندازه ، شکل تصویر دو طرف کبریت ، جنس ، رنگ و. .. بسیار متنوع می باشد ، که به صورت تفننی و غیر حرفه ای توسط بسیاری از مردم جمع آوری و نگهداری میشود ، خصوصا کبریتهایی که یاد آور سفرهای خارجی مکانهای دیدنی هتل ها و رستورانهایی است که افراد در مسافرتها جمع آوری نموده اند .
بسیاری از تولید کنندگان کبریت مجموعه ای از تصاویر زیبا و متنوع را بر روی کبریتها چاپ می کنند ، مانند مجموعه تصاویر پرندگان، گلها ،حیوانات ، تصاویر خودروها ، کشتی و هواپیما و یا تصاویر مکان های تاریخی و باستانی ، که در کنار هم مجموعه های زیبا و دیدنی را بوجود می آورد . علاوه بر آن ، استفاده از کبریت برای تبلیغ نیز سالهاست متداول گردیده و هتل ها، رستورانها ، تولید کنندگان مواد غذایی و بسیاری از صنایع دیگر ، نام یا محصولات خود را بر روی جلد کبریت ، تبلیغ می نمایند.
علاقه مندان حرفه ای با جمع آوری کبریتهای متنوع ، کلکسیونهای زیبایی را بوجود آورده اند که هم دیدنی است وهم قیمتی ، و روز بروز نیز ارزشمند تر می شود . جمع آوری و تهیه کلکسیون کبریت یکی از متداول ترین و پر طرفدارترین تفریح و سرگرمی در سراسر دنیا می باشد.
در ایران از اولین سالهای تولید کبریت در دنیا ، نسبت به جمع آوری قوطی و برچسب روی کبریت اقدام می گردیده و کلکسیونر های قدیمی وجود داشته که اکنون در قید حیات نیستند ،
پیش بینی می شود بیش از هزار نفر کلکسیونر حرفه ای در سالهای قبل در ایران بوده اند . با گذشت زمان و فوت تعدادی از اینان و تغییر ذائقه در بین مردم و جوانان و سایر تفریحات و گسترش رایانه از یک طرف و محدودیت های تولید ، مصرف و تبلیغ دخانیات از طرف دیگر تعداد کمتری بدنبال جمع آوری کبریت بوده و تعداد کلکسیونر ها حدود دویست نفر برآورد می گردد.

تاریخچه اختراع کبریت :
در شماره قبل به اختصار تاریخچه کبریت درج گردید و عنوان شد که اولین بار توسط جان واکر دانشمند شیمیدان انگلیسی در سال 1826 اختراع گردید و در سال 1830 شارل سوریا دانشمند فرانسوی کبریت فسفری را اختراع نمود که در ترکیبات آن فسفر سفید ، کلرات پتاسیم ،گوگرد، کمی صمغ و خمیر فسفر بکار رفته بود.
در سال 1831 کامرر آلمانی اولین کارخانه ساخت کبریت را در آلمان و اتریش (پروس سابق) تاسیس نمود. این کبریتها دارای فسفر سفید بوده و بنام کبریتهای کانگروز مشهورند.در سال 1832 کبریتهای فیوزی و واکس وستا به بازار عرضه گردید .کبریتهای وستا دارای ساقه ای از جنس کاغذ مومی شبیه شمع می با شد و هنوز نیز تولید میشود و طرفدار دارد.
در سال 1855 جان ادوارد لندشتروم سوئدی کبریت بی خطر را اختراع نمود. این دانشمند با حذف فسفر سفید از نوک کبریت و انتقال آن برروی بدنه کبریت و برروی کاغذ های نازک باعث نوآوری تحول چشمگیری گردید. در این کبریت ها هیچ گونه مواد خطر ناک و مسمومی وجود نداشته و بر اثر فشار یا خود بخود محترق نمی گردید ، وی در شهر جونشوپینگ در جنوب سوئد اولین کارخانه تولید کبریت های امروزی را ایجاد نمود ، نوک کبریتهای بی خطر به رنگ قرمزبود.
کبریت های بی خطر بطور وسیعی با استقبال عموم مردم و صاحبان صنایع مواجه گردید و تولید آن در سراسر دنیا گسترش یافت ، چاپ برچسب های متنوع و رنگی برروی قوطی های چوبی در این سالها متداول گردید.

طبقه بندی انواع کبریت ها از لحاظ شکل
۱-کبریت معمولی به شکل مکعب مستطیل میباشد و دارای یک جعبه مکعب مستطیل داخلی و یک بدنه بیرونی بوده و در اندازه های مختلف تولید می شود. کبریت بزرگ آشپزخانه House-hold و کبریت هتلی LS و انواع سایز های مختلف در سایت شرکت توکلی بطور مفصل توضیح داده شده است.

کبریت استاندارد BX-1

این کبریت پر مصرف ترین سایز کبریت بوده ودارای ۴۰ عدد خلال می باشد.

کبریت BX-2

این کبریت در گروه کبریت های فانتزی قرار دارد و از لحاظ سایز Top match می باشد و دارای ۵۰ خلال است.

کبریت BX-10

کبریت آشپزخانه سایز بزرگ

این کبریت ها در سایز بزرگ و با تعداد ۲۵۰ خلال عرضه می شود.

کبریت BX-6

2-کبریت بغلی یا تاشو Book match

۳- کبریت مثلثی :

۴- کبریت مکعبی:

۵- کبریت کشویی : این کبریت ها دارای بدنه رویی مخصوصی بوده و از یک طرف باز می شود و بدنه داخلی توسط یک نخ یا کش به بدنه رویی متصل می باشد و از هم جدا نمی شوند .

این کبریت ها در ایتالیا تولید می شده و نایاب می باشند.

اعضای جدید انجمن مجموعه داران کبریت ایران

در شماره یک نام تعدادی از مجموعه داران شناخته شده را درج نمودیم و آقایان توکلی ، علیزاده ، دکتر جلیلی ، حسین جعفری ، احمد ایلیات کاشانی ، مهندس مهدی غیاث ، امیرقلی بوستانی (کنگاور) ، آبادیان و آقای افتخاری را معرفی نمودیم .
در این شماره تعداد دیگری از مجموعه دارانی که در این مدت شناسایی شده و با انجمن مجموعه داران کبریت همکاری و ابراز علاقه نموده اند را معرفی می نماییم و امیدواریم تعداد علاقه مندان حرفه ای روزبروز افزایش یابد.
1- آقای مهندس بابک معروفی راد: این جوان خوش ذوق مجموعه زیبایی از کبریت ها را گرد آوری و در ویترین کافه هنر به نمایش گذاشته است ، ایشان بیش از دو هزار کبریت را تا کنون جمع آوری نموده اند
2- آقای جعفر روح اللهی : ایشان دارای مجموعه ای درحدود 5000 عدد کبریت بوده و کلکسیون ایشان در شهر اصفهان نگهداری می گردد .
4- آقای مقدمیان: دارای مجموعه ای در حدود 6000 کبریت می باشند ، مجموعه ایشان در شهر تبریز نگهداری می شود و یک ویترین دویست تایی نیز در تهران خیابان مولوی پاساژ فجر دارند.
5-آقای عبدالله عرفان نژاد :این جوان خوش سلیقه یزدی ابتکار جالبی به خرج داده است ، ایشان تعداد بسیار زیادی کبریت زیبا و نفیس را در موزه قصر آیینه یزد برای نمایش دائمی به علاقه مندان عرضه نموده است.
6- آقای عطاپور : ایشان از مجموعه داران قدیمی شهر مشهد بوده و در حدود 4000 کبریت و تعداد زیادی پاکت سیگار ، نیز جمع آوری نمودده است.
7-آقای صحرایی: مجموعه ای در حدود 2500 کبریت در شهر آبادان دارند.
8- آقای صراف : مجموعه ای در حدود 4000 عدد در اصفهان دارند.
9- آقای خلیل عربلین مجموعه ای بالغ بر5000 کبریت در مشهد داشته ونمایشگاه بسیار جالبی برگزار نموده اند.