برای ماندگارشدن مشاهیر ایران بیایید بیوگرافی کوتاه آنهارا جمع آوری کنیم

[behnam5555]

برای اینکه همه با بزرگان ایران اشنا شویم وبرای اینکه فرهیختگان این اب وخاک نامشان درخاطره ها ماندگار باشد دست بدست هم دهیم وبیوگرافی هرچند کوتاه را نقش صفحات کنیم تا یادی و نامی از انها برجا بماند.

آذربيگدلى،لطفعلى

سال ومحل تولد : 1134- ق - اصفهان

سال ومحل وفات : 1195 ق

زندگينامه

بيگدلى, لطفعلى,/ لطفعلی بيگ, فرزندآقاخانبيگ آذر دلی شاملو . (1134- 1195 ق), شاعرونويسنده دراصفهان متولدشدآقاخان پدروى ازبزرگان طائفه شاملوبودومقارن فتنه افغان والدينش اورابه اجباربه قم بردندوپس از چهارده سال اقامت دراين شهردربدوجلوس نادرشاه به دليل اينكه پدرش به حكومت لاروبنادرخليج فارس انتخاب شدبه شيرازسفركردوپس ازفوت پدر باعم خودحاجی ولی بيگ مسروربه زيارت وانجام مناسك حج رفت سپس به مشهدواصفهان نيزسفركردودراصفهان مقيم گرديد .

آذرمدتی درخدمت عادل شاه افشارسمت مستوفی ونويسنده داشت .
دربيست سالگی شعر گفتن راآغازكرد .
نخست تخلص والدوسپس نكهت وعاقبت آذررابرگزيدومدتها دركنارشاعرانی همچون هاتف اصفهانى , ميرمشتاق, رفيق اصفهانی و صباحى كاشانى ازشعراى طرازاول زنديه محسوب مى شد .

اوازشاعران پيشگام نهضت بازگشت به سبك عراقى بود «ديوان» شعرش حدودهفتهزار بيت بودكه درتاراج اصفهان ازبين رفت وى درقم درگذشت .

ازآثاروى :

«آتشكده آذر» كه تذكره‌‌اى نفيس است به نام كريم خان زند؛ «مثنوى يوسف و زليخا» بروزن «گلشن راز» مشتمل هزاربردوازده بيت كه ازاين مثنوى فقط نزديك هزاروپانصدبيت راخودآذردرآتشكده آورده؛ «دفترنه آسمان»شرح حال شعراى معاصرآذر «ساقى نامه »و «مغنى نامه».
صاحب «فرهنگ سخنوران»آذر قمى راآذربيگدلى مى داند درصورتى كه شيخ آقابزرگ تهرانى آذرقمى راآذر بن اخگرمى داندكه اونيزازفرزندزادگان آذربيگدلى است باچندواسطه.


آثار


ديوان» شعرش -آتشكدهآذر-مثنوىيوسفوزليخا-دفترنهآسمان-ساقى نامه-مغنىنامه


منابع

ازصباتانيما (1/13),تاريخادبياتايران ,براون (4/185- 191),تاريخادبياتدردوره بازگشت (2/302-310 ) تاريختذكرههـاىفــارسى (1/14- 17) تذكرهپيـمانه (19- 26) تـذكرةالقبور (9- 10) دايـرةالـمعارففـارسى(1/80)الـذريعـه(1/4, 19/80),ريحانه (1/44- 45),سرآمدانفرهنگ (1/11- 14),سفينةالــــمحمود

[behnam5555]

آذريزدي،مهدي


داستان نويس کودکان

سال ومحل تولد: 1300 - خرم شاه يزد


وفات: 1388


زندگينامه


مهدي آذرخرمشاهي معروف به آذريزدي درسال1300درروستاي خرمشاه يزد،درخانوادهاي تهيدسـت متولدشد.
خانواده اوبه طايفه اي زرتشتي تعلق داشت كه اسلام راپذيرفته بودند خواندن ونوشتن راازپدرش آموخت وبعدهاازطريق مطالعه شخصي به معلومات خودافزوددرسال 1323 به تهران آمدودراين شهرسكونت گزيددرجواني به كارهايي چون جوراب بافي،بنايي، عكاسي،كارگري درچاپخانه وشاگردي دركتابفروشيهاپرداخت وباناشراني چون بنگاه ترجمه ونشركتاب،اميركبير،اشرفي ومؤسسه اطلاعات همكاري داشت .
وي كارش رابراي بچه هاازسال 1335 بانوشتن جلداول قصه هاي بچه هاي خوب آغازكردكه درسال 1336 به چاپ رسيد.

آثاروي براي كودكان ونوجوانان عبارتنداز :

قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب (8جلد) قصه هاي مثنوي مولوي (1343)،قصه هاي قرآن ( 1345) قصه هاي شيخ عطار (1347) قصه هاي گلستان وملستان (1351) قصه هاي چهارده معصوم (1363) حق وناحق (1345) هشت بهشت (1350) اصل موضوع (1352 ) قصه هاي ساده (1363) وگربه ناقلا (1342) - جلدسوم قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب درسال 1345 برنده جايزه يونسكوشده اسـت جلدچهارم وپنجم ازطرف شوراي كتاب كودك درسالهاي 1345، 1346 به عنوان كتاب سال شناخته شده اندكتاب بچه آدم نيزدرسال 1347 كتاب برگزيده سال شناخته شده است.


آثار


براي كودكان ونوجوانان :

قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب (8جلد) قصه هاي مثنوي مولوي (1343)،قصه هاي قرآن ( 1345) قصه هاي شيخ عطار (1347) قصه هاي گلستان وملستان (1351) قصه هاي چهارده معصوم (1363) حق وناحق (1345) هشت بهشت (1350) اصل موضوع (1352 ) قصه هاي ساده (1363) وگربه ناقلا (1342) –

[behnam5555]

احمد آرام


مترجم ونويسنده


سال ومحل تولد: 1281ش – تهران
سال ومحل وفات: 1377ش تهران


زندگينامه


احمد آرام . (1281-1377ش),مترجم ونويسنده .درتهران متولدشد .
پس ازپايان تحصيلات متوسطه , نخست به رشته حقوق روى آوردولی پس ازچندى آنرارهاكردوبه طب تمايل يافت ,
ولى اين يك نيزچندان پاى بندش نكردودرآخرين سال آنرانيزرهاكردوبه فعاليتهاى فرهنگى وترجمه روى آورد .
احمدآرام يكى ازپركارترين مترجمين معاصراست كه بيش ازيكصدوچهل اثراززبانهاى انگليسى فرانسه وعربى ترجمه كرده است .

ازآثارايشان است:


«اثبات وجودخدا» ؛ «سه حكيم مسلمان» ؛علم وتمدن دراسلام »؛پيدايش ومرگ خورشيد» ؛ «تكامل فيزيك» ؛ «تاريخ تمدن ويل دورانت»,ج اول يا «مشرق زمين,گاهواره تمدن» ؛ «تاريخ علم» «شش بال علم» ؛ «ايـرانيـان وبـربـرهـا » ؛ «هيئت». «لغت هاى قرآن»


منابع


آرام نامه (1-27)
الذريعه(11/15, 25/254)
مؤلفين كتبچاپى (1/320-325),
نامآوران فرهنگ (1/337) فرهنگ آثار

[behnam5555]

عباس آريانپور


نويسنده , شاعر و مترجم


سال ومحل تولد: 1285ش – کاشان
سال ومحل وفات: -1363شآمريكا


زندگينامه

آريانپور ,فرزند ماشاالله خان كاشى (1285-1363ش), نويسنده و شاعر .
وى پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى و متوسطه ,به مديريت داخلى مجله «عالم نسوان» منصوب شد .
و تا سه سال در اين سمت باقى بود،سپس به شركت نفت وارد شد .
پس از دريافت ديپلم دوره متوسطه شعبه بازرگانى , مدتى به تدريس علوم بازرگانى در دبيرستان ادب اصفهان پرداخت .
آريانپور در سال 1335ش,بـراى مـطالعـه امـور مـاليـاتى 6ماه به امريكا رفت.
درسال 1336 ش به دريافت ليسانس قضائى از دانشگاه تهران نائل آمد .
آريانپور در سرودن شعر علاوه به زبان فارسى ، در انگليسى نيز توانا بود . وى بنيانگذار مدرسه عالى ترجمه در ايران و دانشگاه مكاتبه اى زبان انگليسى در آمريكاست.
وی در سال 1363ش در آمريكا در گذشت .


آثار :


«اشتباهات خنده‌‌دار» ؛
«زمينه دانش در علوم طبيعى» ؛
«ماشين زندگى» ؛
«نخستين بانوى پزشك» ؛
«فرهنگ آريانپور» جيبى (يك جلدى, دوجلدى , و پنج جلدى)
انگليسى به فارسي و فارسى به انگليسى؛
«تاريخ كليساى شرق».

منابع :


زندگينامه رجال و مشاهير (1/28-29),
مؤلفين كتب چاپى( 3/625- 627).فرهنگ آثار

[behnam5555]

جلال آل احمد


داستان نويس ، پژوهشگر ، مقاله نويس و مترجم


سال ومحل تولد: 2 آذر 1302 – تهران


سال ومحل وفات: 18 شهريور 1348 - اسالم گيلان


زندگينامه


جلال آل احمد در 2 آذر 1302 در تهران به دنيا آمد.
در 1323 به حزب توده پيوست و سه سال بعد در انشعابي جنجالي از آن كناره گرفت.
نخستين مجموعه داستان خود به نام «ديد و بازديد» را در همين دوران منتشر كرده بود.
او كه تاثيري گسترده بر جريان روشنفكري دوران خود داشت،به جز نوشتن داستان به نگارش مقالات اجتماعي،پژوهش‌هاي مردم شناسي،سفرنامه‌ها و ترجمه‌‌هاي متعددي نيز پرداخت.
شايد مهمترين ويژگي ادبي آل احمد نثر او بود.
نثري فشرده و موجز و در عين حال عصبي و پرخاشگر،كه نمونه‌ها‌‌ي خوب آنرا در سفرنامه‌هاي او مثل «خسي در ميقات» و يا داستان-زندگي‌نامه‌ي «سنگي برگوري» مي‌توان ديد.
وي در 18 شهريور 1348 در اسالم گيلان درگذشت.

آثار

• ازرنجي كه ميبريم
• اورازان
• پنج داستان
• تات نشين هاي بلوك زهرا
• جزيره خارك در يتيم خليج فارس
• چهل طوطي
• خسي درميقات
• درخدمت و خيانت روشنفكران
• دستهاي آلوده
• ديد و بازديد
• زن زيادي
• سرگذشت كندوها
• سفر آمريكا
• سفر به ولايت عزراييل
• سفر روس
• سه تار
• غربزدگي
• مدير مدرسه
• مكالمات
• نفرين زمين
• نون و القلم
• يك چاه و دو چاله

[SHeRvin]

پرویز مشکاتیان

زادهٔ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در نیشابور

درگذشتهٔ ۳۰ شهریور ۱۳۸۸ در تهران

زندگی‌نامه

پرویز مشکاتیان کار هنری خود را در شش سالگی با پدرش، مرحوم حسن مشکاتیان که استاد سنتورنوازی و آشنا با ویولن و سه‌تار بود، آغاز کرد. وی با ادامهٔ آموختن موسیقی در طول تحصیل، در سال ۱۳۵۳ وارد دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران شد.

مشکاتیان، ردیف میرزا عبدالله را نزد استاد نورعلی برومند و دکتر داریوش صفوت و مبانی موسیقی ایرانی را نزد اساتیدی چون دکتر محمدتقی مسعودیه، عبدالله دوامی، سعید هرمزییوسف فروتن فراگرفت. او کار سنتورنوازی خود را به شیوهٔ رسمی در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی آغاز کرد و در این زمینه بسیار موفق کار کرد و کارهای بزرگ فراوانی را در زمینهٔ آهنگسازی وسنتورنوازی به ویژه تکنوازی انجام داد. وی در آزمون موسیقی باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می‌شد، به همراه پشنگ کامکار مشترکاً جایگاه نخست را به دست آورد. و

استاد پرویز مشکاتیان در تاریخ ۳۰ شهریور سال ۱۳۸۸ در منزلش در تهران و در سن ۵۴ سالگی بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت. مراسم وی با حظور پرشکوه مخالفان دولت و طرفداران موج سبز بزگذار شد. در مراسم ایشان نماینده وزیر ارشاد نیز سخنرانی کردند که با مخالفت مخالفان روبرو شدند ؛ مخالفان دولت سوت و کف می‌زدند تا مانع سخنرانی نماینده وزیر ارشاد شوند.

همچنین مراسم تشییع پیکر پرویز مشکاتیان در زادگاهش نیشابور از مقابل اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور و با حضور جمعیتی بالغ بر ۱۰ هزار نفر برگزار گردید . در این مراسم هنرمندانی همچون حسین علیزاده، محمدرضا درویشی، خانواده استاد بزرگ آواز ایران جناب شجریان، کیوان ساکت و اهالی عرصه موسیقی و همچنین اعضای شورای شهر و شهردار و مسئولان شهر نیشابور حضور داشتند گروهی از دانشجویان به نشانه عزا تعدادی از سازهای خود را کفن‌پوش کرده‌بودند همچنین گروه موزیک شهر نیشابور در طول مراسم تشییع مارش عزا اجرا می‌کرد. پیکر پرویز مشکاتیان پس از مراسم تشییع و خواندن نماز در مسجد جامع‌ نیشابور، در محوطه بیرونی باغ عطار و در جوار مقبره عطار نیشابوری به خاک سپرده شد. در طول برگزاری این مراسم کسبه نیشابور به صورت خودجوش بازار را تعطیل کردند.

فعالیت حرفه‌ای

مشکاتیان از سال ۱۳۵۶، همکاری با رادیو را زیر نظر هوشنگ ابتهاج آغاز کرد[نیازمند منبع] ولی پس از واقعه ۱۷شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفا داد و مؤسسه چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد.[نیازمند منبع] سپس با همکاری شهرام ناظری، تصنیف «مرا عاشق» را بر روی شعر مولانا ساخت. از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با محمدرضا شجریانبیداد، آستان جانان، سِرّ عشق، نوادستان بود. وی در همهٔ این آثار، به عنوان آهنگ‌ساز و نوازندهٔ سنتور (در سِرّ عشق به عنوان نوازندهٔ سه‌تار) همکاری داشت. همکاری داشت که نتیجهٔ این همکاری، آثار ماندگاری چون و

وی با افسانه شجریان دختر محمدرضا شجریان ازدواج کرد ولی در دهه ۱۳۷۰ از او طلاق گرفت. او همچنین کارهای بسیار پرباری با نوازندگانی چون حسین علیزاده (سرپرست گروه عارف و گروه شیدا) و محمدرضا لطفی (سرپرست گروه شیدا) دارد.

پس از قطع همکاری با محمدرضا شجریان، وی با خوانندگانی چون علی جهاندار، ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان و شهرام ناظری همکاری کرد. او همچنین در فستیوال جهانی موسیقی تحت عنوان (روح زمین) در کشور انگلستان شرکت کرد و مقام نخست را بدست آورد.

او در سال‌های اخیر کارهای کمتری بیرون داده‌است و خود سرپرست یک گروه موسیقی مشهور بوده که بنا به گفتهٔ اعضای گروه به سبب کم کاری وی آن گروه از هم پاشید (در سال ۱۳۸۴). یکی از واپسین کارهای وی یک نوار تکنوازی بود که در سال ۱۳۸۴ نواخت و منتشر کرد. همچنین وی در روزهای ۶ تا ۹ آذر ۱۳۸۶ به عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده در آن شرکت داشت.[نیازمند منبع]
مشکاتیان، کتاب‌های فراوانی در زمینهٔ سنتور و موسیقی ایرانی تألیف کرده‌است. از این کتابها می‌توان به اثرهای رزم مشترک، شعر بی واژه، لاله بهار، بیداد و بیست قطعه برای سنتور اشاره نمود.

[SHeRvin]

محمدتقی بهار

محمدتقی بهار (۱۷ آذر ۱۲۶۵ تا ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰)، ملقب به ملک‌الشعرا شاعر، روزنامه‌نگار، ادیب، تاریخ‌نویس، و سیاست‌مدار ایرانی بود.

در دوران مشروطه و اواخر قاجاریه

محمدتقی در مشهد به دنیا آمد. او فرزند میرزا محمدکاظم صبوری بود که قبل از وی لقب ملک‌الشعرا داشت. پس از مرگ صبوری در سال ۱۳۲۲ ه‍. ق. منصب وی و لقب ملک‌اشعرا به دستور مظفرالدین شاه قاجار به محمدتقی هجده‌ساله رسید. در دوران استبداد صغیر در سال ۱۳۲۸ ه‍. ق. بهار به مشروطه‌طلبان خراسان پیوست و در انتشار روزنامهٔ خراسان با آنان همکاری کرد. وی شعرهایی را در این روزنامه چاپ می‌کرد، از جمله شعر معروف «کار ایران با خداست» با مطلع «با شَهِ ایران ز آزادی سخن گفتن خطاست». این روند تا فتح تهران در ۱ رجب ۱۳۲۷ ه‍. ق. (۲۸ سرطان ۱۲۸۸) به‌دست مشروطه‌طلبان و استعفای محمدعلی شاه ادامه یافت.

پس از فتح تهران، بهار نویسندگی را نیز شروع کرد و اولین مقالات سیاسی و اجتماعی‌اش در طوس با امضای «م. بهار» و بعضی از مقالاتش نیز بدون امضا در حبل‌المتین چاپ کلکته منتشر شد.

بهار در ۱۳۲۸ ه‍. ق. در مشهد روزنامهٔ نوبهار را که نظرات حزب دموکرات را که در همان سال راه‌اندازی شده بود منتشر می‌کرد، تأسیس کرد. بهار هم‌زمان به عضویت کمیتهٔ ایالتی این حزب انتخاب شد. به‌گفتهٔ خود بهار، در روزنامهٔ نوبهار (و بعد از آن تازه‌بهار)، برنامه‌اش «مخالفت با بقای قوای روسیه در ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت بود». نوبهار به‌دستور کنسول روسیه توقیف شد و بهار بلافاصله روزنامهٔ جدیدش تازه‌بهار را منتشر کرد. اما تازه‌بهار هم در محرم ۱۳۳۰ ه‍. ق. به‌دستور وثوق‌الدوله وزیر خارجهٔ وقت تعطیل شد. بهار و نه نفر از اعضای حزب دموکرات را نیز دست‌گیر کرده و به تهران فرستاندند.

یک سال بعد ملک‌اشعرا دوباره به مشهد برگشت و با اجازهٔ نیرالدوله والی خراسان دوباره روزنامهٔ نوبهار را راه‌اندازی کرد. ولی به‌علت محدودیت‌های سیاسی این بار در زمینهٔ مسائل اجتماعی، اخلاقی، و دینی می‌نوشت. بهار یک سال در نوبهار کار کرد و پس از آن، تقریباً هم‌زمان با آغاز جنگ جهانی اول، به نمایندگی دورهٔ سوم مجلس شورای ملی، از درجز و کلاتسرخس، انتخاب شد. نوبهار مجدداً از طرف کنسولگری‌های روسیه و بریتانیا توقیف شد و بهار از راه روسیه به تهران رفت. و

در تهران اعتبارنامهٔ بهار برای وکالت مجلس با مخالفت روبرو شد ولی پس از شش ماه بالاخره قبول شد. بهار روزنامهٔ نوبهار را این بار در تهران دوباره راه‌اندازی کرد که بعد از ماجراهایی مجدداً توقیف شد و بهار به خراسان تبعید شد.

پس از انقلاب روسیه و شکوفایی مجدد احزاب در ایران، بهار دوباره به تهران برگشت و دوسال پیاپی نیز به عضویت کمیتهٔ مرکزی حزب دموکرات انتخاب شد. در این دو سال بهار انجمن ادبی دانشکده و مجله‌ٔ ادبی‌ای با همین نام دایر کرد و نوبهار را نیز مجدداً برای مدتی راه انداخت. طبق گفتهٔ خود وی، در این دوران به این نتیجه رسید که باید به‌جای روش‌های قبلی‌اش، به ایجاد یک دولت مقتدر مرکزی کمک کند. در این باره، بهار می‌نویسد: «نه به جنگلی‌ها عقیده داشته‌ام نه با خیابانی همراه و هم‌سلیقه بوده‌ام و نه با قیام کلنل محمدتقی خان (به آن طریق) موافقت داشته‌ام».

با ظهور سردار سپه (رضاشاه پهلوی بعدی) و وعدهٔ جمهوری‌اش، بهار با سردار سپه همراه شد ولی پس از مدتی «سر و کلهٔ دیکتاتوری عظیمی را از پشت پرده» دید و انتقاد از دولت سردار سپه را شروع کرد. بهار از قول سردار سپه (پس از روی گرداندن بهار از وی) می‌نویسد: «من ملک را خیلی دوست داشته‌ام ولی خود او نخواست از من استفاده کند».

در دوران رضاشاه

با باز شدن مجلس پنجم که بهار در آن نمایندهٔ ترشیز است، فرار احمدشاه، و فرمانروایی کامل سردار سپه بر ایران، بهار به مخالفت‌های خود ادامه می‌دهد (و از جمله در ۹ آبان ۱۳۰۴ رأی مخالف می‌دهد). در نتیجه به مجلس مؤسسان که اکثر نمایندگان مجلس پنجم در آن عضوند دعوت نمی‌شود. در مجلس ششم بهار برای آخرین بار و این بار از تهران به نمایندگی انتخاب شد و با پایان این دوره از زندگی سیاسی کناره‌گیری می‌کند.

از ۱۳۰۵ تا ۱۳۲۰ بهار دوبار زندانی می‌شود و یک بار نیز به مدت یک سال به اصفهان تبعید می‌شود. در همین درگیری‌ها دیوان اشعارش که در چاپخانهٔ مجلس چاپ شده بود ولی توزیع نشده بود توسط شهربانی ضبط می‌شود و بعد از شهریور ۱۳۲۰ از ۲۸۰ صفحهٔ اولیه تنها ۱۴۰ صفحه پیدا می‌شود. کارهای دیگر بهار نیز، غیر از تاریخ سیستان، مجمل التواریخ، سبک‌شناسی، و چند کتاب درسی، در انبار وزارت فرهنگ مفقود یا «مندرس» می‌شود. وی در ۱۳۲۳ پس از کنار رفتن رضاشاه پهلوی کتاب تاریخ مختصر احزاب سیاسی را چاپ کرد و در آن به انحلال سلسله قاجار و روی کار آمدن رضاشاه پرداخت.

در دورهٔ محمدرضا شاه پهلوی

پس از رضا شاه، با آغاز حکومت محمدرضا شاه پهلوی دوره‌ای کوتاه مردم ایران زندگی سیاسی نسبتاً آزادانه‌ای را تجربه کردند. این دوره، دوره شکل گیری و فعالیت و تحرک مجدد انجمن‌ها و تشکل‌های فرهنگی و هنری بود.

انجمن ادبی ایران مجدداً در سال ۱۳۲۰ ش. به ریاست ادیب السلطنه سمیعی و با یاری ملک الشعرای بهار و جمعی از شاعران و نویسندگان پا گرفت.عمارت فرهنگستان ایران در اختیار این جمع قرار گرفت و هر هفته در آن جلسه بر گزار می‌شد. در این جلسات شاعران و نویسندگان آثار خود را می‌خواندند و در بارهٔ آن‌ها بحث و گفت و گو می‌کردند.در همین انجمن طرح‌هایی برای تالیف کتاب لغت نامه، داستان و سناریو تهیه شد که در حد طرح ماند.

در همین سال ملک الشعرای بهار جمعیت ایرانی هوادار صلح را بنیان نهاد، و قصیدهٔ معروف جغد جنگ را بر پیشانی این جمعیت نشاند. روزنامه مصلحت به مدیریت احمد لنکرانی نیز نشریه این جمعیت بود، جمعیتی که بسیاری از شاعران و نویسندگان در آن فعال بودند.

در دوران محمدرضا شاه پهلوی در ۱۳۲۵ شمسی بهار مدتی وزیر فرهنگ شد.

تالیفات

• چهار خطابه
• یادگار زریران
• احوال فردوسی
• زندگانی مانی
• دستور پنج استاد
• شعر در ایران
• تاریخ تطور شعر فارسی
• دیوان اشعار
• سبک شناسی
• تاریخ مختصر احزاب سیاسی
• نیرنگ سیاه سیاه یا کنیزان سفید (رمان)
• تربیت نااهل (نمایشنامه)

تصحیح‌ها

• تاریخ سیستان
• رساله نفس
• مجمل التواریخ و القصص
• منتخب جوامع الحکایات و لوانع الروایات عوفی
• تاریخ بلعمی (که پس از درگذشت او توسط محمد پروین گنابادی تکمیل و چاپ شد)
• شاهنامه فردوسی

منابع

این مقاله شامل بخش‌هایی به قلم محمدتقی بهار (درگذشته در ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰) است. حقوق معنوی آن بخش‌ها برای محمدتقی بهار محفوظ است.

• بهار، محمدتقی. تاریخ مختصر احزاب سیاسی. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی، ۱۳۵۷، صص الف تا یج.
• سپانلو، محمدعلی. بهار. چاپ اول، تهران: طرح نو، ۱۳۷۴.
• مصاحب، غلامحسین (سرپرست). دایرةالمعارف فارسی. چاپ سوم، تهران: امیرکبیر، کتابهای جیبی، ۱۳۸۱، صص ۴۷۵ و ۴۷۶.

• ایرج سعادتمند توندری. ترشیز ۱ - (نگاهی به تاریخ و جغرافیای شهرستان کاشمر). چاپ اول، مشهد: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی ضریح آفتاب، ۱۳۸۴، ۹۶۴-۲۴۹-۰۵۵-۰، ‏۲۹۶.

[SHeRvin]

ابوالحسن صبا

ابوالحسن صبا ، استاد برجستهٔ موسیقی ایرانی، آهنگ‌ساز و نوازندهٔ سرشناس ایرانی بود که در سال ۱۲۸۱ چشم به جهان گشود.

او از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی ایران در هفتاد سال گذشته است . صبا پس از سال‌ها کوشش و پرورش شاگردان فراوان در شب جمعه ۲۹ آذر سال ۱۳۳۶ دیده از جهان فروبست و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد

فعالیت هنری

ابوالحسن صبا فرزند کمال‌السلطنه به سال ۱۲۸۱ خورشیدی در خانواده‌ای آشنا به موسیقی و اهل ادب دیده به جهان گشود.

نخستین پویه‌های موسیقی را از پدرش فرا گرفت. او نزد میرزا عبدالله فراهانی و درویش خان تارحسین اسماعیل‌زاده کمانچه ، نزد حسین هنگ‌آفرین ویولن ، نزد علی اکبر شاهی سنتورحاجی خان ضرب را آموخت. ، نزد و نزد

صبا به نواختن همه سازهای موسیقی ردیف چیرگی پیدا کرد و تمام سازهای ایرانی را در حد استادی می‌نواخت و ویولن و سه‌تار را به عنوان سازهای تخصصی خود برگزید.

سپس در مدرسه عالی موسیقی به شاگردی علی‌نقی وزیری درآمد و تکنواز ارکستر او شد.

ابوالحسن صبا، چهل سال تمام ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و درتمام جریان‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت. وی در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت و دانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود.

مکتب نوین موسیقی ایرانی که از درویش خان آغاز شده بود با صبا به اوج رسید وشاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.

شاگردان صبا

لطف‌الله مفخم پایان، مهدی خالدی، عباس شاهپوری، مهدی مفتاح، محمدعلی بهارلو، حبیب‌الله بدیعی، علی تجویدی، جهانگیر کامیان، همایون خرم، حسین تهرانی، حسن کسایی، داریوش صفوت، فرامرز پایور، غلامحسین بنان، ابراهیم قنبری مهر، رحمت‌الله بدیعی،محمد طغانيان دهكردي،سعید قراچورلو، ساسان سپنتا و شهریارو بابک رادمنش از شاگردان صبا بودند.

آثار

از صبا صفحات بسیاری حاوی تکنوازی‌ها و همنوازی‌های او منتشر شده‌است که مهارت فوق‌العاده او را در نواختن ویولن نشان می‌دهد. همچینین نوارهای خصوصی بسیاری پر کرده که مرجع هنرجویان و گویای تسلط فوق‌العاده او در نواختن سه‌تار است.

از استاد صبا، سه دوره آموزش ویولن، چهار دوره تعلیم سنتور، یک دوره تعلیم تار و سه‌تار منتشرشده و باقی آثار او هنوز منتشر نشده‌اند.

شعر، سرود با آهنگ‌سازی حسین ملک است نیز از اوست. صبا نخستین موسیقی‌دان ایرانی است که موزه‌ای ویژه از او (منزل شخصی صبا) تأسیس شده و به نام خود او در خیابان ظهیرالسلام تهران واقع است.

روی هم رفته کارهای به‌جا مانده از استاد ابوالحسن صبا را می‌توان اینگونه دسته بندی کرد:

کارهای مستقل

1. کتاب دوره اول، دوم، سوم ویلون
2. کتاب دوره اول و دوم، سوم، چهارم سنتور.
3. کتاب دوره اول سه تار

کارهای غیرمستقل

1. سلوی ای وطن کتاب دستور ویلون وزیری
2. چهار مضراب سه گاه، کتاب دستور ویلون وزیری
3. رنگ بیات ترک، کتاب ۲۳ قطعه ضربی‏
4. پیش درآمد ترک، ۱۸ قطعه پیش درآمد‏
5. نوید بهار، کتاب اول ویلون
6. چهار مضراب ساده در ماهور، کتاب اول ویلون
7. دستور ضرب
8. ردیف کامل آوازهای ایرانی

کارهای الهام گرفته از موسیقی محلی

1. دیلمان (دشتی)‏
2. امیری یا مازندرانی (دشتی)‏
3. زرد ملیجه (دشتی)‏
4. به زندان (شوشتری)‏
5. در قفس (دشتی)‏
6. رقص چوبی (دشتی)‏
7. کوهستانی (دشتی)‏

[SHeRvin]

فریدون مشیری

فریدون مُشیری (۱۳۰۵ - ۱۳۷۹) از شاعران معاصر ایران است.

زندگی

در ۳۰ شهریور ماه سال ۱۳۰۵ در تهران متولد شد. پدر و مادر او هر دو از ادبیات و شعر سررشته داشتند و پدربزرگ مادری او میرزا جوادخان مؤتمن‌الممالک از شاعران روزگار ناصری بود.

مشیری دوره آموزشهای دبستانی و دبیرستانی را در مشهد و تهران به پایان رساند و سپس وارد دانشگاه شد و در رشته زبان ادبیات فارسی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت، اما آن را ناتمام رها کرد و به سبب دلبستگی بسیاری که به حرفه روزنامه‌نگاری داشت از همان جوانی وارد فعالیت مطبوعاتی در زمینه خبرنگاری و نویسندگی شد و بیش از سی سال در این حوزه کار کرد.

مشیری سالها عضویت هیات تحریریه مجلات سخن، روشنفکر، سپید و سیاه و چند نشریه دیگر را داشت. از سال ۱۳۲۴ در وزارت پست و تلگراف و تلفن و سپس شرکت مخابرات ایران مشغول به کار بود و در سال ۱۳۵۷ بازنشسته شد.

او در سال ۱۳۳۳ با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد و اکنون دو فرزند به نام‌های بابک و بهار از او به یادگار مانده‌است.

مشیری سال‌ها از بیماری رنج می‌برد و در بامداد روز جمعه ۳ آبان ماه ۱۳۷۹ خورشیدی در سن ۷۴ سالگی درگذشت.

دفترهای شعر

• ۱۳۳۴ تشنه طوفان
• ۱۳۳۵ گناه دریا
• ۱۳۳۷ نایافته
• ۱۳۴۰ ابر
• ۱۳۴۵ ابر و کوچه
• ۱۳۴۷ بهار را باور کن
• ۱۳۴۷ پرواز با خورشید
• ۱۳۵۶ از خاموشی
• ۱۳۴۹ برگزیده شعرها
• ۱۳۶۴ گزینه اشعار
• ۱۳۶۵ مروارید مهر
• ۱۳۶۷ آه باران
• ۱۳۶۹ سه دفتر
• ۱۳۷۱ از دیار آشتی
• ۱۳۷۲ با پنج سخن‌سرا
• ۱۳۷۴ لحظه‌ها و احساس
• ۱۳۷۸ آواز آن پرنده غمگین
• ۱۳۷۹ تا صبح تابناک اهورایی

منابع

کریمی، یوسف، زندگی‌نامهٔ مشهورترین شاعران ایران، تهران: ۱۳۸۵، ص۱۱۳.

[SHeRvin]

واروژان

واروژ هاخباندیان ملقب به واروژان (۱۳۱۴ - ۱۳۵۶) آهنگ‌ساز ایرانی.

زندگینامه

«واروژ هاخباندیان» ملقب به «واروژان» در خانواده‌ای ارمنی متولد شد. در دو سالگی مادرش را از دست داد. بعد از اتمام تحصیلات مقدماتی، وارد مدرسه عالی موسیقی تهران شد و زیر نظر آموزگارانی چون: روبن، گریگوریان و لودویک وازل موسیقی را فرا گرفت. پس از پایان این دوره، با بورسیه‌ای که از رادیو و تلویزیون آن سال‌ها گرفت، راهی آمریکا شد.


«واروژان» در آمریکا مشغول به تحصیل در رشتهٔ «آرانژمان موسیقی و تنظیم آهنگ» شد و در سال ۴۳ به ایران بازگشت. بورسیهٔ رادیو و تلویزیون، تعهد خدمت در یکی از شهرهای جنوبی را برایش ارمغان داشت. بعد از گذراندن تعهدش، به تهران بازگشت. در سال‌های ابتدایی دههٔ پنجاه، ذائقهٔ موسیقی روز ایران کم‌کم به سمت موسیقی پاپ تمایل پیدا کرد و «واروژان» فردی بی‌رقیب در این نوع موسیقی گردید. وی چه با ساخت ملودی و چه تنظیم آثار دیگران، صاحب شناسنامه‌ای پربار در این حیطه شد.


در سال ۱۳۴۷ برای اولین بار برای فیلم «جهنم سفید» به کارگردانی ساموئل خاچیکیانموسیقی فیلم باعث شد که این کار را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد. در ادامه این تجربیات در فیلم حسن کچل ساختهٔ علی حاتمی (۱۳۵۰) که به عنوان اولین فیلم موزیکال سینمای ایران شناخته شده، همراه با بابک افشار، پرویز اتابکی و اسفندیار منفردزاده، موسیقی متن این اثر را خلق کرد. در این فیلم عهدیه، کوروس سرهنگ‌زاده، مهتاب، سوسن و افشین آواز خواندند. موسیقی نوشت. علاقه‌اش به حیطه


«واروژان» برای اولین بار روی ترانهٔ «بدرود» ایرج جنتی عطایی و صدای ویگن، ملودی ساخت و آن را تنظیم کرد.


او کار خود را با انجام تنظیم آهنگ‌هایی برای راديو آغاز کردو سپس برای ساخت آهنگ برای یکی از برنامه‌های تلويزيون «زنگوله‌ها» (کشف صداهای تازه در تلويزیون) انتخاب شد. اين آغاز کار واروژان در ترانه بود. يکی از اولين آثار او ترانه قصه دو ماهی از ترانه‌های شهیار قنبری با صدای گوگوش بود که اولين ترانه موسیقی نوين ايران لقب گرفت. اين همکاری ادامه پيدا کرد و روز به روز بر تعداد ترانه‌سرايان و آواز خوانانی که می خواستند با او همکاری کنند بیشتر می‌شد.

کارنامه هنری

فعالیت‌های درخشان او با گوگوش و شهیار قنبری معجزه آفرید. این همکاری منجر به ساخت ترا نهٔ «حرف» گردید . ترانه‌ای که عنوان بهترین آهنگ‌ساز سال را در سال ۱۳۵۴ برای او به ارمغان آورد. در همان سال نیز جایزهٔ پنجمین جشنوارهٔ سپاس را برای ساخت موسیقی فیلم کندو (فریدون گله) از آن خود کرد.

در جشنوارهٔ موسیقی آتن در یونان برای ترانه دهکدهٔ کوچک من مدال و تقدیر نامه‌ای کسب کرد. این ترانه را شهیار قنبری سروده بود و ضیااجرا کرده بود. همچنین جایزهٔ بهترین آهنگ‌ساز پنجمین دورهٔ جشنوارهٔ سپاس را برای آهنگ سازی فیلم صبح روز چهارم (کامران شیردل) از آن خود کرد. اما در مراسم حضور پیدا نکرد چرا که از مصاحبه و عکس انداختن بیزار بود.

واروژان با تعدادی از آوازخوانان جوان دوران پيش از انقلاب کار کرد و شايد برای بعضی از آنان بهترين آثار دوران کاريشان را خلق کرد. او به خوبی جنس، توان ونوع صدای تمام کسانی که با آنان کار می‌کرد را می‌شناخت و بهترين و زيبا‌ترين و لطيف‌ترين آهنگ و تنظيمی را که ممکن بود برای آنها در نظر می‌گرفت. او همچنین سال‌ها رهبر گروه کر ارامنه تهران بود.

درگذشت

واروژان در شهريورماه سال ۱۳۵۶ ، در حال ضبط موسیقی فیلم «بر فراز آسمان‌ها»، سکته کرد و روز ۲۵ شهريور ماه ۱۳۵۶ بعد از ده روز بستری بودن در بيمارستان جم تهران در سن ۴۲ سالگی درگذشت و یک روز بعد در گورستان ارامنه خاوران به خاک سپرده شد و موسیقی ايران يکی از آهنگسازان توانای خود را از دست داد.

فیلم‌های سینمایی

• ۱۳۵۷ - بر فراز آسمان ها
• ۱۳۵۷ - کوسه جنوب
• ۱۳۵۶ - سلام تهران
• ۱۳۵۶ - در امتداد شب
• ۱۳۵۵ - نازنین
• ۱۳۵۵ - علف های هرز
• ۱۳۵۵ - شام آخر
• ۱۳۵۵ - حرفه‌ای
• ۱۳۵۵ - بت ()
• ۱۳۵۵ - ماه عسل
• ۱۳۵۴ - همسفر
• ۱۳۵۴ - کندو
• ۱۳۵۴ - ذبیح
• ۱۳۵۴ - شب غریبان
• ۱۳۵۴ - هیچی بابا نمیشه
• ۱۳۵۳ - ممل آمریکایی
• ۱۳۵۲ - خروس
• ۱۳۵۲ - شهر قصه
• ۱۳۵۲ - تنها و گل ها
• ۱۳۵۱ - قدیر
• ۱۳۵۱ - فدایی
• ۱۳۵۱ - صبح روز چهارم
• ۱۳۵۱ - سرگروهبان
• ۱۳۵۱ - دشنه
• ۱۳۵۰ - رشید

مجموعه تلویزیونی

• ۱۳۵۴ - سلطان صاحبقران

مشهورترین ترانه‌ها

• بوی خوب گندم (داریوش)
• هفته خاکستری (فرهاد)
• حرف (گوگوش)
• شام آخر (ستار)
• پل (گوگوش)
• برادر جان (داریوش)
• کندو (ابی)
• باور کن (گوگوش)
• فصل تازه (گوگوش)
• شب زده (ابی)
• گهواره (گوگوش)
• همسفر (گوگوش)

منابع

• ژانت د لازاریان. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات هیرمند، 1382، ISBN 964-6974-50-3. ‏

• جمال امید. فرهنگ سینمای ایران. تهران: موسسه انتشارات نگاه، 1377، ISBN 964-6174-89-2. ‏

• گروه تحقیق و پژوهش سینما. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات روزنه کار، 1383، ISBN 964-6728-44-8