آينده انسان در فضا

[رزیتا]

آينده انسان در فضا

جايگاه امروز بشر در فضا.

امروز بيش از پنجاه سال از پرتاب نخستين ماهواره بشر به فضا توسط اتحاد جماهير شوروي سابق مي‌گذرد. اسپوتنيک-1 رقابتي

بزرگ را براي تصاحب افتخار فتح اولينها در فضا آغاز نمود که تا همين چند سال پيش ادامه داشت. امروز اما همکاريهاي گسترده فضايي در راه ساخت ايستگاه بين‌المللي فضايي و سفر مجدد بشر به ماه چهره فعاليتهاي فضايي را علمي‌تر و دوستانه‌تر نموده است. اين تصوير که در تابستان سال 2007 برداشته شده است، ايستگاه بين‌المللي فضايي نيمه کاره‌اي را نشان مي‌دهد که شانزده کشور دنيا شامل ايالات متحده، روسيه، کانادا، ژاپن و برخي از اعضاي اتحاديه اروپا به سختي تلاش مي‌کنند که عمليات ساخت آن را تا پايان سال 2010 تمام کنند.

وقتي خانه فضايي بشر کامل شود.

اين تصوير که با کمک کامپيوتر تهيه شده است، ايستگاه بين‌المللي فضايي را پس از پايان عمليات ساخت نشان مي‌دهد. جايي براي

اقامت و کار شش فضانورد و تعدادي آزمايشگاه خودکار. اين خانه فضايي قرار است راه‌گشاي فعاليتهاي فضايي آينده بشر بوده و حرکت در مسير پيش رو را تسهيل نمايد. در ماه‌هاي انتهايي سال 2010، زماني که اميد مي‌رود ايستگاه بين‌المللي فضايي کاملاً ساخته شود، آخرين شاتل فضايي پس از حدود 30 سال از آغاز اين پروژه عظيم فضايي، بازنشسته خواهد شد.

ملاقات با فضاپيماهاي جديد.

پس از بازنشستگي شاتلهاي فضايي، ناسا تصميم دارد از کپسولهاي فضايي سايوز روسي و يا ديگر سفينه هاي فضايي بخش خصوصي

استفاده کند. اما همزمان مهندسان ناسا روي کپسول فضايي سرنشين‌دار اُوريون که قرار است بر دوش راکتهاي فضايي آرس-1 راه فضا را در پيش گيرند نيز کار مي‌کنند. اجراي اين طرح براي سال 2015 برنامه‌ريزي شده است. شاتلهاي فضايي خدمات زيادي به فعاليتهاي فضايي بشر نموده‌اند اما بيشترين تلفات انساني را نيز موجب شده‌اند.

مسافربرهاي شخصي در راه ايستگاه بين‌المللي فضايي.



سايوز و پروگرس روسها، اُوريون ناسا و ناو باربري اي‌تي‌وي آژانس فضايي اروپا، تنها فضاپيماهايي نيستند که قرار است در اردوکشي انسان به وراي لايه نازک جو زمين مورد استفاده قرار گيرند. برخي از شرکتهاي خصوصي، مخصوصاً آنهايي که قراردادهايي با ناسا دارند، سرگرم طراحي، ساخت و توسعه کپسولهاي فضايي خود براي سفر به ايستگاه بين‌المللي فضايي هستند. در اين تصوير خيالي کپسول فضايي دراگون از شرکت اسپيس ايکس، پهلو گرفته در بندرگاه فضايي بين‌المللي ديده مي‌شود.

تجارتخانه‌هايي در فضا.

مرگ روزي به سراغ همه خواهد آمد. ايستگاه بين‌المللي فضايي نيز از اين سرنوشت محتوم در امان نيست. پيش‌بيني مي‌شود که

علاقه‌مندان به بزرگترين سازه بشري در فضا بايد بين سالهاي 2014 تا 2020 خود را براي گريستن در غم از دست دادن ايستگاه بين‌المللي فضايي آماده کنند. اما از همين حالا شرکت بيگلو آيرواسپيس خود را براي جشن تولد اولين ايستگاه فضايي بخش خصوصي آماده مي‌کند. تصوير نشان داده شده در فوق، تصورات طراحان خلاق اين شرکت لاس‌وگاسي است از عمارتي در فضا که شامل هتل فضايي و آزمايشگاه‌هاي پژوهشي خواهد بود

ماه، مقصد بعدي بشر در فضا.

ناسا اميدوار است که بتواند مشارکت بين‌المللي لازم براي بازگشت بشر به ماه را جلب نمايد. برنامه‌ريزيها براي سفر به ماه تا قبل

از سال 2020 ميلادي است. کپسول فضايي اُوريون و ماه نشين جديدي که هر دو در دست طراحي و بررسي اوليه قرار دارند، قرار است نخستين پژوهشگران قرن جديد را پس از حدود 50 سال دوباره بر سطح تنها قمر سياره زمين فرود آورند. راکت در دست توسعه آرس-5 قرار است کپسول فضايي حامل فضانوردان، تجهيزات و آذوقه لازم را به سمت ماه پرتاب کند.

اقامت در ماه.

برخلاف برنامه سفر به ماه آپولو، اين بار قرار است بشر در سطح ماه اقامتگاهي دائمي براي خود بسازد. به اين طريق اولين ايستگاه عملياتي و تحقيقاتي بشر در منظومه شمسي


و در جايي غير از زمين زمينه‌ساز پيشرفتهاي زيادي خواهد شد. نتايج اقامت در سرزمين ديگري غير از زمين براي کوچ بزرگ بشر به سياره‌هاي مسکوني شده آينده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. از اين گذشته جاذبه اندک ماه، عدم وجود اتمسفر و وجود منابع معدني در دل تنها قمر زمين باعث خواهد شد که بشر قادر به ارسال فضاپيماهايي بزرگتر تهيه شده از مواد موجود در ماه به سمت مقصد بعدي فضايي خود باشد.

دنياهاي اعجاب انگيز جديد.

با وجود اينکه کاوشگرهاي رباتيک بشر تا امروز ماه، مريخ و ساير سيارات منظومه شمسي را بررسي و کنکاش کرده‌اند، هنوز هم دنياهاي

ناشناخته فراواني وجود دارد که ذهن کنجکاو آدمي را به خود مشغول داشته است. يکي از اين مکانهاي جذاب، درياهاي احتمالي زير پوسته يخي قمر منجمد مشتري، اروپا است. کاوشگران فضايي آينده مانند هات بات،آنچه در تصوير مشاهده مي‌کنيد، قادر خواهند بود با مشعلهاي خود، سطح يخ زده اروپا را ذوب کرده و به پژوهش در اعماق اقيانوسهاي زيرين بپردازند.

زندگي در خارج از گهواره.

فضانوردان ساکن ايستگاه بين‌المللي فضايي تا خانه خود تنها يک روز فاصله دارند. اما بر خلاف آنها فضانوردان آينده‌اي که راهي زندگي در ماه،

مريخ و حتي شايد فراتر از آن خواهند شد، ماه‌ها و يا شايد سالها راه براي بازگشت به خانه در پيش روي دارند. بنابراين آنها مجبورند با برپايي مزارع فضايي، غذا و همچنين بخشي از اکسيژن مورد نياز خود را تأمين نمايند. همچنين آنها بايد صفحات خورشيدي زيادي، احتمالاً با استفاده از مصالح محلي، ساخته و انرژي الکتريکي خود را از اين طريق توليد نمايند. در ضمن اقامتگاه‌هاي فضايي بايد در نزديکي مکانهايي مستقر گردد که توده هاي بزرگي از يخ آب را دارا باشد. فضانوردان بايد با حفاري اين معادن يخي، آب مصرفي مورد نياز خود را استخراج کنند.

مسکوني سازي مريخ.

هرچند امروزه کاوشگران رباتيکي زيادي مريخ را از مدار و يا از سطح وجب به وجب بررسي و مطالعه مي‌کنند، اما آرزوي هميشگي بشر براي قدم گذاشتن بر سرزمينهاي جديد موتور محرک برنامه‌هاي فضايي آينده به منظور سفر انسان

به سياره سرخ‌فام بهرام خواهد بود. حدس زده مي‌شود تا چند دهه آينده نخستين انسانها قدم بر سطح خشن سياره مريخ گذاشته و تحقيقات ميداني خود را در اين سياره آغاز نمايند. به منظور مسکوني‌سازي مريخ، فضانوردان مريخ‌نشين بايد دست در دست رباتهاي مدارگرد و مريخ نوردان خودکار، کار و تلاش کنند تا مقدمات کوچ احتمالي و بزرگ بشر به آن سياره فراهم شود.

گيتي در انتظار بشر.

قطعاً پنجاه سال آينده براي دانشمندان و پژوهشگران فضايي سرشار از مسائل، مشکلات، پيروزيها، ناکاميها و خبرهاي تکان‌دهنده بسياري خواهد بود. اما مي‌توان با


اطمينان گفت که ارتقاء سطح دانش و فناوري فضايي بشر در اين پنجاه سال پيش رو به حدي خواهد بود که انسان چشم به سفرهايي وراي مرزهاي منظومه شمسي داشته باشد. جهان در انتظار کشف شدن است، ذهن جستجوگر و اراده اي قوي لازم دارد تا ناشناخته‌هاي امروزي به شناخته‌هاي فردا تبديل شوند.


شهرام يزدان‌پناه_ پژوهشگر علوم و فناوري فضايي