آخرين پيروزي مهم ارتش ايران در زمان انوشيروان دادگر و نگاهي کوتاه به اصلاحات داخلي او
پنجم اكتبر در سال 579 ميلادي، ارتش ايران مركب از 40 هزار سوار و يكصد هزار پياده، سوريه را از دست روميها خارج كرد و نزديك به 20 هزار رومي را به اسارت گرفت.
ژوستين دوم امپراتور روم كه دو بار از خسرو انوشيروان شكست نظامي خورده بود و از فرط اندوه خود را بازنشسته و خانه نشين كرده بود پيش از كناره گيري، ژنرال تيبريوس را جانشين خود ساخته بود تا بتواند از عهده ارتش ايران برآيد كه تيبريوس هم در جنگ اكتبر 579 شكست خورد، ولي ديگر ژوستين دوم زنده نبود تا خبر اين شكست را بشنود.
او پنجم اكتبر سال 578 (درست يك سال پيش از شكست تيبريوس) در انزوا و در 58 سالگي در گذشته بود.
پس از پيروزي اكتبر 579 ميلادي، طولي نكشيد كه انوشيروان ساساني، شاه وقت ايران، پس از 48 سال سلطنت درگذشت.
وي نقشه اخراج روميها از سوريه را شخصا طرح كرده بود.
در دوران حكومت انوشيروان دادگر مرزهاي ايران تقريبا به حدود مرزهاي ايران در دوران هخامنشيان رسيده بود.
وي هونها را از منطقه تاجيكستان و شمال
شرقي افغانستان امروز اخراج كرد، حكومت روم شرقي را خراجگزار ايران ساخت، امتيازهاي طبقاتي را كاهش داد، نظام قضايي را اصلاح و كدخدايان و دهداران را انتخابي و بيگاري ارباب از رعيت را لغو كرد.
به دستور او مدارس فراوان تاسيس شد.
وي تاليف و ترجمه كتاب از هندي و يوناني را تشويق كرد و براي اين منظور يک سازمان دولتي ويژه به وجود آورد که ترجمه کليله و دمنه از هندي يکي از کارهاي اين سازمان بوده است.
خسرو انوشيروان عمارات تازه در كاخ تيسفون [طاق كسري] ساخت و در شهرها دفاتر ويژه داير كرد كه درد دل مردم را به وي اطلاع دهند. خود او هر چند روز يک بار ديدار عمومي ( اصطلاحا : بار عام ) داشت و در اين ديدار شخصا شکايات مردم را دريافت و به درد دلها و خواستهايشان توجه مي کرد. گه گاه که مردم براي اعلام شکايات و درخوستهاي خود در برابر کاخ تيسفون اجتماع مي کردند، شخصا در بالکن کاخ حضور مي يافت و اظهارات آنان را مي شنيد.
مورخان قرون وسطا -قرنها پس از وي- با بررسي کارهاي خسرو انوشيروان، بر نام او صفت «دادگر» را اضافه کردند و در دهه دوم قردن چهاردهم هجري خورشيدي که زرتشتيان هند چند مدرسه در تهران ساختند و به آموزش و پرورش ايران هديه کردند، نام بزرگترين آنها را که در خيابان انقلاب قرار دارد «انوشيروان دادگر» گذاردند که دهها سال بهترين دبيرستان دختران پايتخت بود.
در زمينه نظامي، به نوشته مورخان روم شرقي، خسرو انوشيروان بازگشت و فرار سرباز ايراني در جنگهاي دفاعي (نه تعرضي) را اکيدا ممنوع و براي آن مجازات سخت در نظر گرفته بود و چنين سربازي پيش از مجازات، از موهبت ايراني بودن خلع مي شد، زيرا سرباز ايراني نبايد در جنگهاي دفاعي به دشمني که چشم طمع به وطن او داشت، پشت مي کرد.
به نوشته اين مورخان، سربازان ايراني هر روز دو بار در جمع خود ( به اصطلاح امروز صبحگاه و شامگاه ) با صداي بلند مي گفتند:
ايستادگي براي حفط ميهن و هم ميهنان يا مرگ.