گونه‌هاي در حال انقراض

[مهدی]

سمندر افسانه ايران

جام جم آنلاين: افسانه‌هاي کهن ايراني سمندر را زاده آتش مي‌دانند که نامش ترکيبي از 2 کلمه سام (آتش) و اندر (درميان) است. سمندرها در فصل زمستان براي فرار از سرما وارد شکاف درختان مي‌شوند.
در قديم که انسان‌ها چوب‌ها را به عنوان سوخت آتش مي‌زدند ناگهان سمندر از آن به بيرون مي‌جهيد به همين دليل، قديمي‌هاي ايران سمندرها را موجوداتي زاده‌آتش مي‌دانستند و آن را نماد پاکي، شجاعت، ايمان پايدار و انسان راست ‌کردار مي‌دانستند.
سمندرها گونه‌هاي بسيار متنوعي دارند، اما يكي از آنها سمندري است كه اندميك ايران است. گونه‌هاي اندميك يعني موجوداتي كه انحصارا در يك منطقه جغرافيايي زندگي مي‌كنند و فقط خاص آن منطقه هستند. سمندر لرستاني با نام علمي Neurergus Kaiser را گاهي محلي‌ها به نام مارمولك رنگي مي‌شناسند.
اين گونه بسيار زيبا و باشكوه با بدني نرم به درازاي 14 سانتي‌متر در كوه‌هاي زاگرس در شمال خوزستان و مناطق آبشاري لرستان زندگي ناآرامي را سپري مي‌كند.سمندر لرستاني اصلا موجودي نيست كه قابليت خوراكي داشته باشد، بنابراين تقريبا كسي در ايران يافت نمي‌شود كه آن را شكار كند تا غذايي از آن توليد كند.
اين سمندرها، حتي شكارچي طبيعي هم ندارند بنابراين به نظر مي‌آيد كه نبايد خطري آنها را تهديد كند در حالي كه اصلا اين‌گونه نيست. سمندرهاي لرستاني آنچنان در معرض تهديد انقراض قرار گرفته‌اند كه در اجلاس ساتيس (حمايت از گونه‌هاي طبيعي) كه ابتداي همين سال در قطر برگزار شد، ممنوعيت خريد و فروش اين گونه زيبا تصويب شد. در كشورهاي اروپايي و آمريكايي هر سمندر لرستاني گاه تا 750 دلار خريد و فروش مي‌شود و افراد محلي گاه هر سمندر را با قيمت فقط 100 تومان مي‌فروشند.

سمندر لرستاني در دنيا بي‌نظير است و هيچ همتايي از آن در ديگر جاهاي دنيا وجود ندارد و اكنون اين نادرترين گونه زاگرس در حال انقراض است و من و شما باز هم مسوولان انقراض هستيم. فكر نكنيد كه ما هيچ گناهي نداريم. وقتي در روزهاي آخر هر سال در ميدان تجريش تهران يا مراكز خريد ديگر در سراسر ايران به فكر خريد ماهي قرمز و تنگ و سبزه و سمنو هستيد اگر تشتي پر از سمندرهاي زيباي رنگي ديديد و با خواهش فرزندتان براي خريد آن سمندرهاي نازنين مواجه شديد، اصلا به درخواست فرزند دلبندتان توجه نكنيد.
اگر او اكنون كمي گريه زاري كند خيلي بهتر از آن است كه فردا روزي در رثاي يكي از گونه‌هاي منحصر به فرد دنيا اشك حسرت بريزد.