حمامی که موزه شد

[فرانک]

حمامی که موزه شد
حمام گله داری تنها حمام باقی مانده قدیمی شهر بندرعباس است که تاریخ احداث آن به اواخر قرن سیزدهم هجری قمری می رسد. حمامی که این روزها کاربری تازه ای پیدا کرده و از سال 1379 تا به حال به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان مورد استفاده قرار می گیرد.پیشینیه تاریخی حمام گله داری را که جستجو کنید، به دوره قاجاریه می رسید. یعنی زمانی که در حاشیه خلیج فاری و در بلوار ساحلی شهر اولین سنگ های بنای این مسجد بر روی بستری رُسی خاک بر زمین گذاشته شد.

این حمام وقفی متعلق به مسجد گله داری و واقف آن تجارتخانه حاج شیخ احمد گله داری بود که آن را به عنوان یک حمام عمومی، وقف بهداشت شهر کرده بودند. اگر بنای این حمام را از نزدیک ببینید، ردپای سنگ های دریایی، سنگ های اسفنجی، گچ دست کوب و ساروج محلی را در آن پیدا خواهید کرد که به خاطر رطوبت بالای منطقه، در بنا به کار رفته اند. مصالحی که دلیل انتخابشان قدرت جذب بالای رطوبت بوده است و این روزها، همین سنگ های با دوام هم در مقابل رطوبت بالای منطقه تسلیم شده اند و رفته رفته تخریب می شوند.

بخش های حمام


حمام گله داری مثل تمام حمام های دیگر نواحی کویر مرکزی، فضاهای بینه، سر بینه، گرمخانه و خزینه دارد و البته پنج گنبد بزرگ و کوچک که ظاهر متفاوتی به آن می دهند. در ورودی حمام گله داری راهروی هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت فضای داخلی را تنظیم کند.


اگر در داخل این بنا شروع به گشت و گذار کنید، می توانید فضای بینه را ببینید که به شکل هشت گوش ساخته شده و در اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن قرار گرفته است. این فضا که فضای ورودی و در ارتباط مستقیم با فضای خارج بوده است، باید هوایی سرد و خشک داشته باشد و به همین دلیل دریچه های ساخته شده در آن در گوشه های بینه به چشم می خورد.
میاندر بخش ارتباطی بین بینه و گرمخانه است که فضای درون آن سرد و مرطوب است و سربینه هم فضای شست شو بوده که در دو طرفش دو صفه یا سکوی نشیمن قرار گرفته است. سربینه به خزینه متصل می شده که فضایی گرم وخشک دارد.
خزینه اما محل گرم شدن آب مورد استفاده حمام است و آب گرم از این طریق تامین می شود. در خزینه کانال هایی از سنگ و ساروج برای انتقال آبگرم به کلیه فضاها در نظر گرفته شده است.

چاه گاوی!


سیستم گرمادهی و آب رسانی حمام گله داری شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکش ها و گودال جمع آوری خاکستر می شود. این فضا در عمق زمین قرار گرفته تا بتواند گرما را به شکل بهتری در خود نگه دارد. آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست، تامین می شد و البته در دوره ای هم که باید از آب برکه برای حمام استفاده می کردند، با استفاده از نیروی کمکی گاو که در مسیر گاورو دائم در حرکت بوده، آب را از چاه به انبار ذخیره آب می ریختند.
در وسط سقف حمام روزنه هایی به عنوان نورگیر می بینید که در هر کدام از فضاها وجود دارد . این نورگیرها نه تنها نور حمام را تامین می کردند، بلکه با باز و بسته شدنشان در فصل های مختلف سال، به عنوان تهویه حمام هم مورد استفاده قرار می گرفتند.



منبع : تبیان