ذات الکرسي، آندرومدا و آسمان پاييز

[SonBol]

صورفلکي پاييز کم نورتر از صور فلکي بقيه ي فصول سال هستند. چرا که تعداد ستارگان نوراني در پاييز کمتر است، ولي اين تمام واقعيت نيست. آسمان پاييز مناظر زيبايي نيز دارد که منتظر چشماني هستند که به مشاهده ي آنها بپردازند. براي پيدا کردن آنها نياز است که ابتدا صورت فلکي ذات الکرسي را که در پاييز به شکل يک M ديده مي شود، بيابيد. ذات الکرسي يک ملکه ي اساطيري يوناني به نام کسيوپيا است. اين صورت فلکي در پاييز به نزديکي وسط آسمان مي رسد.
چهار ستاره ي ديگر بالاتر از ذات الکرسي نشاندهنده ي مربع بزرگي هستند، به نام فَرَس اَعظَم يا اسب بالدار. (تصوير 2) مانند تمامي صورفلکي پاييزي، فرس اعظم نيز شباهت کمي به اسب اساطيري بالدار دارد!

1

صورت فلکي آندرومدا از يکي از گوشه هاي فرس اعظم بدان چشبيده است. کهکشان آندرومدا داخل همين صورت فلکي در حدود 1000 سال پيش توسط يک منجم مسلمان ايراني به نام عبدالرحمن صوفي کشف شد. در تصوير 1 اين کهکشان به شکل يک لکه ي مه آلود ديده مي شود.

2

عبدالرحمن صوفي منجم بزرگ ايراني: کاشف کهکشان آندرومدا
کهکشان آندرومدا را مي توان از روي ذات الکرسي پيدا کرد. کافي است نوک تيزتر آن را به اندازه ي حدود 15 درجه ادامه دهيم تا به اين کهکشان برسيم. (تصوير 3) زماني که شما به اين کهکشان نگاه مي کنيد در واقع به دورترين جسمي که مي توان با چشم غير مسلح ديد، چشم دوخته ايد. نوري که از ستارگان اين کهکشان به چشمهاي شما وارد مي شود، پس از طي سفري بيش از 2 ميليون ساله به چشمهاي شما مي رسد.

3

استفاده از يک دوربين دوچشمي نمايي بس زيباتر از اين کهکشان را به شما نشان خواهد داد. مي توان گفت يک دوربين دوچشمي خوب مي تواند براي ديدن زيبايي هاي اين کهکشان از يک تلسکوپ قوي هم بهتر باشد. تصوير 4 نمايي افسانه اي از اين کهکشان که بوسيله ي تلسکوپ گرفته شده، را نشان مي دهد.

4

در نزديکي ذات الکرسي، خوشه ي دوتايي x و h قرار دارند که با چشم غير مسلح به مانند منطقه اي مه آلود در زمينه ي آسمان ديده مي شود. (تصوير 5) اين دو مجموعه ي ستاره اي را خوشه ي باز مي خوانند. مجموعه اي از چندين هزار ستاره در منطقه اي از آسمان به دور هم جمع شده اند. بايد توجه داشت که خوشه ها بسيار کوچکتر از کهکشانها هستند، چراکه کهکشانها ميلياردها ستاره دارند و خوشه ها داخل آنها قرار گرفته اند. تمامي خوشه هايي که ما در آسمان شب مي توانيم ببينيم، درون کهکشان خودمان يعني راه شيري واقع شده اند.

5

با يک دوربين دوچشمي مي توان ستاره هاي درون اين خوشه ها را به طور تفکيک شده ملاحظه کرد. (تصوير 6) در حالي که ستارگان يک کهکشان بسيار انبوه تر و فشرده تر از آن است که بوسيله ي يک دوربين دوچشمي تفکيک شوند.

6