سردرد ناگهاني با خوردن بستني

[OZGOR]

تصورش را كنيد سر ظهر كه عرق مي‌ ريزيد و با يك پياده‌ روي طولاني زير آفتاب خسته ‌شده‌ايد، ناگهان سر راه تان يك مغازه بستني‌ فروشي پيدا شود. شما چه مي ‌كنيد؟ يك عدد بستني قيفي خنك را مي خريد و يك گاز بزرگ به آن مي‌ زنيد و در همين لحظه ناگهان سرتان تير مي‌ كشد و سردرد تيزي را در قسمت پيشاني احساس مي ‌كنيد، به اين مي‌ گويند "سردرد بستني‌اي".

اين فقط شما نيستيد كه اين سردرد حدود 30 تا 60 ثانيه‌اي را پس از خوردن بستني در يك روز داغ تابستان تجربه كرده‌ايد. ميليون‌ها نفر در سراسر دنيا نيز چنين سردردهايي را تجربه كرده‌اند و از همين جا بوده است كه محققان دانشگاه جان‌هاپكينز به فكر افتادند كه درباره اين سردرد و دلايل به وجود آوردن آن توضيح دهند. خلاصه نتايج مطالعات اين دانشمندان بسيار جالب است.

محققان مي ‌گويند، هنگامي كه يك خوراكي سرد(مثل بستني، آب يخ، يخ و...) در هواي گرم با سقف دهان و ته گلوي شما تماس پيدا مي‌ كند، موجب بروز سردرد ناگهاني مي‌ شود. دليل آن هم گشاد‌ شدن ناگهاني عروق خوني مغز است.
گشاد شدن عروق به وسيله يك مركز عصبي در بالاي سقف دهان كنترل مي ‌شود و موجب مي‌ شود، هنگامي كه اين مركز عصبي ناگهان سرما را حس مي‌ كند، براي گرم‌ كردن مغز اقدام كند. به نظر مي ‌رسد اين مركز در اثر احساس يك سرماي ناگهاني، بيش از اندازه فعال مي شود و با فرستادن پيام‌هايي به اين عروق، آنها را گشاد مي كند تا خون بيشتري به مغز برسد و به همان نسبت گرماي بيشتري در اين بخش از بدن به وجود آيد. بنابراين بهترين راه براي اينكه دچار سردرد بستني نشويد و مغزتان يخ نزند، آن است كه چيزهاي سرد را با سقف دهان‌ تان تماس ندهيد. در اين صورت شايد مجبور باشيد كه بستني را با دهان باز قورت دهيد كه ديگر آن لذت مزمزه كردن بستني را در دهان‌تان حس نخواهيد كرد. بنابراين تصميم با شما ست كه سردرد را بكشيد يا طعم شيرين بستني را بچشيد.

برخي از محققان هم نظر ديگري دارند. اين محققان مي ‌گويند اين درد از طريق دندان‌ها و سقف دهان شما (كام) در مسير عصب تري ‌ژمينال (عصب سه قلو) منتقل مي ‌شود. عصب تري‌ ژمينال يكي از اعصاب اصلي مغز است كه حس دندان‌ها، صورت و زبان را به مغز منتقل مي‌ كند. هنگامي كه با خوردن يك بستني سرد و يا نوشيدني خنك اعصاب حسي موجود در اين بخش‌هاي دهان (دندان‌ها و زبان) ناگهان به شدت تحريك شوند، ممكن است اين تحريك به صورت دردي شديد و گذرا در مغز احساس شود. به هر حال براي پيشگيري از اين سردرد هم راه ‌حل‌هايي وجود دارد.

راه ‌حل اول اين است كه بستني يا نوشيدني‌هاي سرد را به آرامي بخوريد و فرو دهيد. شما مي ‌توانيد اين خوراكي‌هاي سرد را در بخش‌ جلويي دهان‌تان پيش از قورت دادن كمي گرم كنيد، ولي متخصصان مي ‌گويند لازم نيست خوردن بستني را كنار بگذاريد. سردرد بستني، نياز به درمان ندارد و خود به خود خوب مي‌شود. نازك نارنجي نباشيد.

بستني ارزان يا گران؟
حتماً شما هم ديده‌ايد كه برخي از بستني‌ها، گران‌تر از بقيه هستند، البته خوشمزه‌ تر نيز هستند. شايد دل تان بخواهد بدانيد، بستني‌هاي ارزان ‌قيمت با بستني‌هاي گران‌ تر چه تفاوتي دارند؟

بستني‌هايي كه قيمت گران ‌تري دارند از مواد اوليه بهتري در آنها استفاده شده است. براي مثال به جاي استفاده از وانيل مصنوعي در آنها از وانيل طبيعي استفاده شده است.

تفاوت ديگر كه شايد اصلاً فكرش را هم نكنيد "هوا" است. در همه بستني‌ها مقداري هوا وجود دارد و اين هوا هنگام مخلوط كردن مواد اوليه ي بستني، وارد آن مي ‌شود. هرچه فرآيند مخلوط كردن مواد اوليه دقيق ‌تر انجام شود، هواي نهايي كمتري درون بستني به‌ جاي مي ‌ماند. بستني‌هاي ارزان‌ قيمت‌ تر، محتواي هواي بيشتري هستند كه گاه به 50 درصد نيز مي رسد. ولي خيال‌تان راحت باشد بستني‌هاي صنعتي كه در كارخانه‌ها تهيه مي ‌شوند، به‌ طور معمول هواي كمتري درون خود دارند. فراموش نكنيد وجود مقداري هوا درون بستني براي قوام خامه آن لازم است. مي‌ گويند يك بستني خوب بين 3 تا 15 درصد هوا دارد.

با افزودن هوا به بستني مي ‌توان چگالي آن را كاهش داد و به اين ترتيب قيمت آن نيز كم مي شود. اين كاري است كه برخي از كارخانه‌هاي توليد كننده بستني انجام مي ‌دهند. افزودن هواي بيشتر فايده ديگري هم دارد و آن اين است كه ميزان انرژي و چربي موجود در بستني را كاهش داده و به اين ترتيب آن را به يك "بستني رژيمي" تبديل مي‌ كند.