طومار تاریخ

[behnam5555]

یادگاری از تاریخ:

کــــــــــبیــــــــــــرکـــ ـــــــــوه

نوشته:محمد حیدری

برگرفته از وبلاگ دانشجویان آبدانان

استان ایلام با مساحتی بالغ بر 19044 کیلومتر مربع در غرب میهن عزیزمان واقع است. این استان از شمال به کرمانشاه و از شرق به لرستان، از جنوب به خوزستان و در غرب همسایه ی کشور عراق است.
ایلام بخشی از سرزمین بزرگ عیلام می باشد که تمامی جلگه خوزستان، کهکیلویه و بویر احمد و پارس تا کرمان را در بر می گرفته است.
ایلام (آلامتو) به معنای سرزمین آفتاب تابان، سرزمین نادانسته هاست.

ایلام باستان دو پایتخت به نام های سوزیانا (شوش) و ماداکتو (دره شهر) داشته است. شهر های باستانی ناشناخته ی دیگر هم در جای جای این سرزمین آرمیده اند.

ایلامیان برای نخستین بار کشاورزی را به جهانیان هم عصر خود آموخته و گونه هایی از دام ها همچون بز کوهی را اهلی نموده و اسب سواری و به کارگیری کالسکه را به مردمان میان رودان آموختند. بر خلاف آنچه پنداشته می شود واژه ی ایلام عربی نیست. این واژه در کتیبه های بابلی به صورت آلام یا آلامتو آمده و به معنای کوهستان یا کشور طلوع خورشید است. چنانکه واژه ی تاو در کردی کنونی همان آفتاب یا خَوَرَه تاو(اشعه ی خورشید) می باشد.
از این که بگذریم نظاره گر همیشگی روزهای تلخ و شیرین تاریخ این سرزمین، کوه کبیرکوه (کَه ور) است. دیواره ای سترگ و رشته ای به هم پیوسته ؛ پیکری یکدست و در عین حال مهیب و باشکوه؛ سینه ای سنگی که لطافت طوق جنگل و سبزه را بر گردن آویخته است.
این کوه از گردنه ی أفتاو (آفتاب) در شمالی ترین نقطه ی خود آغاز می شود و تا رود کرخه که مرز ایلام و استان خوزستان است ادامه می یابد. یعنی حدود 160 کیلومتر دیواره ی ممتد و بلند با بلندای بیش از 2000 گز!
به نقل از کتاب کوه های ناشناخته ی اوستا؛ نام این کوه بزرگ « که ور» در یسنای اوستا از زبان پیامبر زرتشت نیز آمده است.
باز هم یک اشتباه واژگانی دیگر:

که ور ـ که تلفظ کردی و لکی و لری این کوه است البته با آواهایی گوناگون ـ را در فارسی به کبیر به معنای بزرگ برگردانده اند. کبیرکوه در لهجه ی مردمان این دیار کُوِر یا کَوِر نیز تلفظ میشود و به معنای پرتگاه بلند، کمرکش یا دره ی ژرف با دیواره ی بلند است و در کل کبیرکوه؛ بزرگ کوه این دیار است.
این نام در میان مردم این دیار که ترکیبی از کردها و لرها و لک ها هستند جایگاه ویژه و مقدسی دار. آنان همیشه کبیرکوه را می ستایند، بر بالین کودکان تازه پای به هستی گذارده، در لحظه های عشق و سرمستی و جوانی و بر مزار چشم از جهان فروبسته ها.
شعرهای عاشقانه ی این سرزمین که حکایت از جانفرسایی دلداده در راه دلبر است با این نام گره خورده است و گذر و عبور از این کوه همیشه منجر به شکفتن گل عشق می شود.

به چْمه سه رْ کُو وه ر ساتی بکرم سیل
دتیل ئاودانان یادتان وه خیر

برگردان:
به بالای کبیرکوه می روم و در آن بلندا به همه جا می نگرم؛
معشوقه های آبدانانی یادتان به خیر باد!

که ور گِن گِن بای، بوی وه هه ماری
وه لای دوس مه چم وه سر سواری

برگردان:
ای کبیرکوه بشکاف و فرو ریز! شاید بتوانم به راحتی به دیدار دوستم برسم. (سوار بر اسب تندرو به دیدار محبوبم می روم).

و یا در شب نشینی ها و تفأل با اشعار:

رتم وه سه ره که ور میشی به ووشم
زرینگه جومه پری ئوما وه

برگردان:
به بالای کبیرکوه رفتم تا گوسفندی بدوشم! صدای به هم کوبیدن جام های پریان به گوشم رسید!
و زنان هم در مویه هایشان با همانند کردن عزیزان از دست رفته به این کوه، می سرایند که:

که ور هه که ور که باوه همه کوهیا
یه سرت ده شوشتر و یه سر ده بغدا

کبیرکوه! ای پدر همه ی کوه ها، ای که قامت بلند و شهرت تو از شوشتر آغاز می شود و به بغداد می رسد .

کبیرکوه دیواری است بلند میان شهرهای سراب باغ، آبدانان، میمه و ملکشاهی در جبهه ی جنوبی و شهرهای ماژین، دره شهر، بدره، ایلام در جبهه ی شمالی که فرهنگ مرمان هر دو جبهه این کوه با نام که ور آمیخته است.

[behnam5555]

عیلام؛ اولین دولت ایرانی قبل از آریایی ها
(اولین دولت بومیان ایران)

بازرگانان عیلامی،مسیر ترانزیت خلیج فارس را که یکی از مهم ترین راه تجاری آّبی آن زمان بود، در اختیار داشته و محدوده تجاری شان از مدیترانه تا چین گسترده بود.
عیلامی ها،از جمله تمدن های قدیم فلات ایرانند که تقریبا از هزاره سوم قبل از میلاد، در جلگه خوزستان تشکیل دولت دادند. خوزستان، عیلام، لرستان تا کناره های کویر مرکزی و کرانه های خلیج فارس، در زمان اقتدار این سلسله تحت سیطره آنان بود. تا قبل از مادها و پارس ها و تشکیل نخستین سلسله های ایرانی، اطلاعات باستان شناسی ایران، برای عیلامی ها از تمام تمدن های ایرانی بیشتر است.
تاریخ سیاسی این تمدن کهن ایرانی همواره در فراز و نشیبِ رقابت با همسایگان صاحب نام، چون آشور و بابل گذشته است. عیلامی ها در دوره اقتدار خود چندین بار به امپراطوری بابل در بین النهرین حمله کرده و در مقاطعی شهرهای مهم این کشور را نیز، تصرف کردند اما سرانجام، قربانی وحشی گری و خونریزی آشوری ها شدند. در سال ۶۴۰ ق.م. آشور بانیپال پادشاه نیرومند آشور، شوش را تصرف کرد و مردم عیلام قتل‌عام شدند. تمدن دیرینه عیلام، پس از هزار سال مقاومت در برابر اقوام نیرومندی چون سومریها، اَکَدی‌ها، بابلی‌ها و آشوری‌ها نهایتا از دشمن دیرینه شکست خورد و از صفحه روزگار محو گردید.
عیلام در زمینه بازرگانی پیشرفت خوبی داشتند و برخی از مهم ترین راه های تجاری آن روز در جنوب ایران و نیز محور آبی خلیج فارس را در اختیار داشتند به گونه ای که محدوده عملیات بازرگانی آنها از سویی تا دریای مدیترانه و از سوی دیگر تا چین، گسترده شده بود. این موضوع را از سفالینه ها و دیگر محصولات عیلامی که در مناطق مختلف از مدیترانه تا چین یافت شده است، می توان دریافت. شهر شوش پایتخت امپراطوری عیلام همواره در رقابت با رونق و شکوه فزاینده نینوا، تختگاه بابل، باشکوه ترین تمدن بین النهرین در آن زمان بوده است.
تمدن دیرینه عیلام، پس از هزار سال مقاومت در برابر اقوام نیرومندی چون سومریها، اَکَدی‌ها، بابلی‌ها و آشوری‌ها نهایتا از دشمن دیرینه شکست خورد و از صفحه روزگار محو گردید.

عصر طلایی تمدن عیلامی، در دوره شاهان انشان و شوش در حدود سال های 1300-1100 ق.م بوده است. اونتاش گال، از معروف ترین شاهان عیلام در نیمه اول هزاره دوم است که یکی از شاهکارهای معماری دنیای باستان، منسوب به اوست.معبد چغازنبیل، در شهر کهن «دور انتاش»، جایگاهی برای خدایان عیلامی بود که «این شو شیناک» بزرگ ترین خدای آنان، بالاترین جایگاه را در این معبد از آن خود کرد. بقایای چغازنبیل در شهر شوش در خوزستان امروزی، خود بیانگر شهرت و عظمت این بنای عظیم است.
این نیایشگاه در اصل 53 متر ارتفاع وبه صورت 5 طبقه بوده است. در حمله ویرانگر آشوربانیپال، پادشاه خونریز آشور به عیلام، چغازنبیل زیر تلی از خاک مدفون شد و تا قرن ها متمادی سر از خاک بر نیاورد. در زمان پهلوی دوم، رومن گیریشمن فرانسوی نقاب خاک از چهره این بنای با شکوه کنار زد؛ اما از آن آسمان خراش عهد باستان، اکنون بنایی با 25 متر ارتفاع به یادگار مانده است که شامل 2 طبقه از ساختمان اصلی می باشد. محوطه مقدس چغازنبیل از طریق هفت دروازه با محیط اطراف ارتباط دارد. در درون این مجموعه سه معبد با حیاط های سنگ فرش وانبارهای متعددِ آلات وادوات جنگی قرار دارد. مطالعه بقایای این زیگورات ثابت می کند که چغازنبیل از بی نظیر ترین بناهای جهان باستان و گویای مهندسی های بسیار دقیق بشر آن زمان برای ساختن این چنین سازه عظیمی است. بیا به شواهد تاریخی عیلامی ها معابد و زیگورات های دیگری نیز در شهرهای دیگر احداث کرده بودند که در فراز و نشیب های زمان چیز از آن به جا نمانده است. چغازنیل اولین اثر باستانی ثبت شده از ایران در یونسکو می باشد.
در باب هنر عیلامی می باید به ظروف سفالی و فلزی و مهره های عیلامی اشاره کرد. سفال های منقش به نقوش حیوانی و طرح های انتزاعی، با رنگ های طبیعیِ قهوه ای سرخ گون، صورتی و آبی تیره، با چنان ظرافتی طراحی و شکل گرفته اند که بشر امروز را از ذوق هنری و دقت فنی پدرانش در سه هزار سال پیش به تعجب وا می دارد. مجسمه های مسی و برنزی بعضا با روکش طلا نیز در زمره افتخارات هنری تمدن عظیم عیلام به شمار می رود. آجرهای لعاب دار رنگین که در هزاره دوم قبل از میلاد در عیلام ابداع شد، و برای تزئین کاخ ها و معابد و نقش برجسته ها بر دیوارها به کار رفت، بعد ها نیز الهام بخش هنر هخامنشی شد.
عیلامی ها به فنون آبیاری و آبرسانی هم توجه داشته اند و از سده 13 پیش از میلاد به ایجاد نهرهایی برای استفاده از آب رودخانه و رساندن آب به شهر ها و کاخ ها و معابد پرداخته اند. هنوز هم می توان بقایای ترعه ها و نهر هایی که عیلامی ها برای آبیاری در جنوب غربی ایران حفر کرده اند و فنون بسیار جالب و دقیق آنها برای استفاده از آّب چه برای کشاورزی و چه برای مصارف دیگر را مشاهده کرد.

در مورد خط عیلامی هم حرف و حدیث زیاد است، برخی خط عیلامی را ابداع شده خود عیلامی می دانند اما عده ای هم معتقدند که این خط از بین النهرین به عیلام آمده است اخیرا هم نظریه ای مطرح شده که خط عیلامی ریشه در خط تمدن جیرفت دارد. به هر حال آنچه مهم این است که خط عیلامی به مرور زمان جنبه بین المللی پیدا کرد و یکی از سه خطی که کتیبه های هخامنشی با آن نوشته می شد؛ خط عیلامی بود.
آشوربانی پال، در کتبیه ای که به او منسوب است، تصرف عیلام را این گونه توصیف می کند:
«تمام خاک شهر شوشان و شهر ماداکتو و شهرهای دیگر را با توبره به آشور کشیدم، و در مدت یک ماه و یک روز کشور عیلام را به تمامی پهنای آن، جاروب کردم. من این کشور را از حَشَم و گوسپند، و نیز از نغمه‌های موسیقی بی‌نصیب ساختم و به درندگان، ماران، جانوران و آهوان رخصت دادم که آن را فرو گیرند.»

نوشته شده توسط:زهرا محمدی/گروه جامعه

[behnam5555]

مازیار و بانو گلدیس

تمیستوکل پادشاه یونان در آرزوی کاخی به زیبایی تخت جمشید بود یکی سرداران خویش که زبان ایرانیان را می دانست فرا خواند و به او گفت شنیده ام سنگ تراشی بنام مازیار و شاگردش بانو گلدیس پرسپولیس را همچون جواهرات تراش داده اند آنهم به گونه ایی که پیک های سرزمینهای دیگر از این همه زیبایی در شگفت شده اند به ایران رو و به هر گونه که امکان دارد این دو را به یونان بیاور می خواهم آنها پرسپولیس زیباتری در آتن بسازند . آن فرمانده یونانی با چند سرباز دیگر با تن پوشی ایرانی به سرزمین ما آمده و پس از چندی با دو هنرمند ایرانی بازگشت . در حالی که دست های آنها بسته ، رویشان زرد و بسیار نحیف و لاغر شده بودند . تمیستوکل دستور داد دست های آنها را باز کنند و به آنها گفت می خواهم هنرمندان یونانی را آموزش دهید و با کمک آنها کاخی باشکوه تر از پرسپولیس برایم بسازید .
مازیار سالخورده گفت نقشی که بر دیوارهای تخت جمشید می تراشیم همه عشق است ما نمی توانیم خواسته شما را انجام دهیم پادشاه یونان تمیستوکل برافروخت و آن دو را به زندان افکند . مازیار و بانو گلدیس یک سال در بدترین شرایط شکنجه شدند اما برای اجنبی خدمتی نکردند تا اینکه خشایارشاه پس از شکست دادن یونان و فتح آتن آن دو هنرمند دلیر و میهن پرست ایرانزمین را آزاد و به همراه خود به ایران بازگرداند و به هر دوی آنها هدیه های ارزشمندی داد .
آن هنرمندان نسبت به سرزمین خویش وفادار بودند چرا که پی به قدرت هنر برده بودند به سخن ارد بزرگ اندیشمند برجسته ایرانزمین : در بلند هنگام هیچ نیرویی نمی تواند در برابر فرهنگ و هنر ایستادگی کند .
مازیار و بانو گلدیس مایه فر و شکوه سرزمین ما هستند و از این روست که این نخستین نام های تاریخ هنر ایران بسیار دوست داشتنی هستند .
پادشاه ایران خشایارشا پس از بازگشت از آتن در تخت جمشید نوشت : داریوش را پسران دیگری بودند٬ ولی چنان که اهورامزدا را کام بود٬ داریوش٬ پدر من٬ پس از خود٬ مرا بزرگ‌ترین کرد. هنگامی که پدر من داریوش از تخت کنار رفت٬ به خواست اهورامزدا من بر جای‌گاه پدر شاه شدم. هنگامی که من شاه شدم٬ بسیار ساختمان‌های والا ساختم. آن چه را که به دست پدرم ساخته شده بود٬ من آن را پاییدم و ساختمان دیگری افزودم. آن چه را که من ساختم و آن چه که پدرم ساخت آن همه را به خواست اهورامزدا ساختیم.

[behnam5555]

ایشتوویگو آخرین فرمانروای دودمان مادها

رایزن نخست ایشتوویگو (به یونانی آستیاگ) آخرین فرمانروای دودمان مادها و پدر بزرگ کورش بزرگ در صبح روز جشن مهرگان سال 540 پیش از میلاد به فرمانروای ایران گفت بهتر آنست گزارشی از کارکردهای دربار ایران به بزرگان و ریش سفیدان مردم داده شود . ایشتوویگو گفت ماه پیش هم همین حرف را زدی و من مواردی را گفتم اما آنچه از یاد برده ایی این است که مردم از من گزارش نمی خواهند آن ها کارهای ما را باید به چشم خویش و در شهرها و روستاها ببینند نه آنکه سخنرانی های ما را بشنوند و کاری نبینند. این سخن ایشتوویگو همانند این سخن ارد بزرگ اندیشمند والامرتبه ایران که می گوید : مردم به دنبال گزارش روزانه فرمانروایان نیستند! آنان دگرگونی و بهروزی زندگی خویش را خواستارند !! .
تاریخ مردان پر مدعای کم کار بسیار داشته است و مردان اهل کار که سبب دگرگونی شده اند بسیار اندک .

[behnam5555]

همراهی با مردم

شبی بازرگانان شیراز میهمان یعقوب لیث صفار پادشاه ایران بودند . بازرگانی با نیش خند گفت مردم بدنبال بیچارگی هستند آن ها نام شما را هر روز هزار بار بر زبان می آورند چون می پندارند شما دشمن خلیفه هستید . حال آنکه ما از داد و ستد با دربار خلیفه سود کلانی می بریم . یعقوب بدو گفت مردم نیک می گویند من هم همان می کنم که می گویند . بازرگان به آرامی گفت ولی قربان مردم سود و زیان خویش را نمی دانند . یعقوب گفت مردم به من می گویند چه کنم نه سود و زیان آنها . من سرباز مردم هستم و دست خلیفه را از ایران کوتاه کرده و می کنم . همراه بودن نظر یعقوب با دیدگاه مردم مرا به یاد این جمله اندیشمندانه ارد بزرگ می اندازد که : خواست فرمانروا باید هم آهنگ با مردم باشد پیشداری او به نابودی اش می انجامد .
یعقوب لیث صفار آزاد مردی بود که به ندای مردمش گوش فرا داد و آنها را در راه آزادی از چنگال خلیفه بغداد رهبری کرد . برای همین در تمام زمان ها محبوب ایرانیان است .

[behnam5555]

کورش پادشاه ایران از تخم بدکاری می گوید

خورشید هنوز در پشت کوههای باختر فرو نرفته بود که کورش پادشاه ایران دستور داد سپاه در نزدیکی شهر ایلام اردو بزند همه سرخوش از پیروزی خود بر بابل بودند .
در آن هنگامه پیر زن و پسر جوانی به اردوگاه آمده و نزد پادشاه ایران از کارمند مالیات شهرشان شکایت نمودند . پس از تحقیق معلوم شد آن کارمند هر ساله بیش از آنچه دولت در نظر گرفته از مردم خراج می ستاند .
آن شب کورش پادشاه ایران در همان اردوگاه سرپرست خزانه دارای و مالیات فرمانروایی را از کار برکنار نموده و کس دیگری را به کار گمارد .
اندیشمند کشورمان ارد بزرگ می گوید : ریشه کارمند نابکار ، در نهاد سرپرست و مدیر ناتوان است . و هم او در جایی دیگر می گوید : فرمانروا در برکناری کارمند نابکار زمانی را نباید از دست دهد چون سیاهی کار بزهکار در دید مردم خیلی زود دامن او را نیز خواهد گرفت .

گفته می شود که پس از برکناری مدیر خزانه داری سه نفر از سرپرستان و اشراف کشور نزد فرمانروای ایران آمده تا پادشاه ایران را از تصمیمی که گرفته است باز دارند . کورش هخامنشی نه تنها از رای خود بر نگشت بلکه آن سه تن را هم از کار برکنار نمود و گفت : اگر تخم بدکاری از خاک ایران کنده نشود آرامشی نخواهیم داشت .

[behnam5555]

برخورد با ریشه کارمندان فاسد

سلطان سنجر پادشاه دودمان سلجوقیان به نیکی پی به ریشه درد برده و آن را بر طرف نمود .

سلطان سنجر پادشاه دودمان سلجوقی هنگامی که وارد شهر کرمان شد دریافت مردم شهر دچار بغض و ناراحتی هستند رایزنان خویش را فرا خواند و علت را جویا شد ، گفتند بسیاری از کارمندان دستگاه دیوانی بر مردم شهر فشار آورده و از جایگاه خویش سوء استفاده می کنند .
فرمانروای ایران همان جا استاندار کرمان را از کار بر کنار نمود با اینکه از نزدیکانش بود و یکی از اتابکان ( ریش سفیدان )را برکار گمارد . گروهی نزد فرمانروا آمده و گفتند سردی مردم از کارمندان دون پایه است نه از حاکم رشید کرمان .
سلطان سنجر خندید و گفت : مردم آنقدر دانا هستند که می فهمند بدکرداری کارمندان برخواسته از پشتیبان آنهاست .
سپس ادامه داد آبادانی ایران با مردم رنجور راه به جایی نخواهد برد .
ارد بزرگ اندیشمند و متفکر کشورمان می گوید : ریشه کارمند نابکار ، در نهاد سرپرست و مدیر ناتوان است .

[behnam5555]

تنها برای نگهبانی از ایران و مردم

بر روی شمشیر فرهاد دوم ( پادشاه ایران از دودمان اشکانیان ) این جمله از بانو ورتا بود : تنها برای نگهبانی از ایران و مردم سرزمین بجنگ . یکی از مغ های پیر زرتشتی به پادشاه ایران گفت چرا این سخن بر روی شمشیر است ؟ پند بزرگان باید در اندیشه و دل ما باشد نه بر دست ساخته های ما . فرهاد دوم نگاهی به شمشیر نمود و گفت این جمله را هر بار می بینم به من می گوید راه درست چه و کجاست و بدین گونه در بیداد زمانه گم نمی شوم . در این باره ارد بزرگ اندیشمند برجسته ایرانی می گوید : یادآوری آرمانها ، از بیراهه روی بازمان می دارد .
آن مغ خود از یاد برده بود که چرا آتش در آتشکده همیشه روشن است . آیا جز برای یادآوری اندیشه های آنان است ؟! .

[behnam5555]

آیوت ها

آیوت ها ثروتمندترین خاندان بازرگان دودمان اشکانیان بودند آنها در مدت 470سال کالاهای مورد نیاز مردم خاور و باختر جهان را فراهم و برایشان می فرستادند . آیوت یکم در جوانی پس از کمی تجارت برای بازرگانان خورده پا تصمیم گرفت خود این راه را ادامه دهد و تبدیل به بزرگترین بازرگان ایران گردد روزی که نخستین سفر بازرگانی خویش را در پیش داشت مردی میانسال پیش او آمد و گفت من بازرگانم همان جایی می روم که شما در پی آنید . آیا می خواهید همراه با هم این راه را برویم ؟
آیوت گفت هدف شما از سفر چیست ؟

آن مرد گفت : هم اکنون می خواهم بازرگانی کنم . شاید در بین راه و یا در آن شهر که می رویم کار پر درآمدتری یافتم . هدف من این است هر کاری که بهتر بود به آن بپردازیم .
آیوت جوان به او خندید و گفت من با آدمی که برنامه مشخصی برای زندگی خویش ندارد همراه نخواهم شد و از او جدا شد . اندیشمند ایرانی ارد بزرگ می گوید : برنامه داشتن ویژگی آدمهای کارآمد است .
اگر آیوت با آن مرد همراه می شد شاید هیچ وقت نمی توانست امپراتوری بازرگانی آیوت ها را ایجاد کند . چون برای آیوت تنها یک هدف مهم وجود داشت و آن تبدیل شدن به بزرگترین بازرگانی ایران بود .

[behnam5555]

پیشنهاد فرمانروای روسیه به نادرشاه افشار

فرمانروای روسیه برای نادر شاه افشار پیام فرستاد در صورتی که پادشاه ایران بخواهد می تواند برای فتح هند کمک های بسیاری به ایران بنماید منوط بر این که به او کمک کند تا روسیه خاور اروپا را متصرف شود .
این در حالی بود که فرمانروای روسیه می دانست ارتش ایران نیرومند ترین ارتش آن روز جهان است اما از آنجایی که برایش فتح اروپای خاوری یک آرزو بود این پیشنهاد را برای فرمانروای ایران فرستاد .
نادر برایش نامه ایی نوشت که پس از سلام چنین بود .
ما برای کشور گشایی به هند نخواهیم رفت . آنچه ما می خواهیم محاکمه ۸۰۰ خونخواریست که بیست سال به ایران ستم کرده اند ، برای این کار نیازی به کمک شما نیست . در ضمن ما ایرانیان نیاز به خانه و کاشانه مردم دیگر کشورها نداریم .
پاسخ نادرشاه افشار گویای این حقیقت است که او برای آرمان های بزرگش چشم کمک از جایی جز مردم ایران را نداشت و بگفته ارد بزرگ متفکر برجسته کشورمان : مردان پیشآهنگ ، راه را با داشته های میهنی خویش باز می کنند و نه کمک اجنبی .
خوی تجاوز گری روس ها در طول تاریخ همواره همانند دولتهای انگلیس و فرانسه دیده می شود که این سه مورد در تمام دودمانهای ایران باید مورد توجه قرار گیرد .