.:: زندگی نامه « مهرداد اوستا » ::.

[آیـدا]

مهرداد اوستا در سال‌هاي1333 و 1345 دوبار ازدواج کرد که حاصل آن يک پسر و سه دختر بود. مطالعه شبانه‌روزي وي باعث گرديد در مدت کوتاهي بر ادبيات فارسي، عرب و ادبيات جهان تسلط پيدا نمايد و به عنوان يکي از سخنرانان برنامه "مرزهاي دانش" راديو، که در آن زمان جزو وزين‌ترين برنامه‌هاي راديو بود؛ در کنار اساتيد بزرگي همچون "محيط طباطبائي" و "ضياءالدين سجادي" به سخنراني بپردازد.
استاد اوستا در 17 ارديبهشت ماه ساعت 13:30 در اثر عارضه قلبي به سراي باقي شتافت و پيکرش در بهشت زهراي تهران و در قطعه مشاهير ادب و هنر ايران به خاک سپرده شد.
سالشمار زندگي استاد مهرداد اوستا:

1308- تولد در بيستم بهمن ماه، شهر بروجرد .
1318- سرودن اولين شعرش در مورد واقعه عاشورا و تشويق توسط معلمش .
1321- پايان تحصيلات دوره دبستان در بروجرد .
- عزيمت به تهران براي ادامه تحصيل در يکي از دبيرستانهاي شبانه .
1327-اخذ مدرک ديپلم ادبي .

- استخدام در آموزش و پرورش و تدريس در دبيرستانهاي تهران .
- پذيرفتن مسئوليت سامان دادن به کتابخانه هاي وزارت آموزش و پرورش .
- شروع به اصلاح متون و مقالات و کتب ادبي موجود در وزارت آموزش و پرورش .
- ورود به دانشکده ي الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران .

1330- اخذ مدرک ليسانس از دانشگاه تهران .

- دستگيري توسط عوامل شاه به سبب طرفداري از مصدق .
- مخالفت با شاه و ايراد سخنراني هاي انقلابي در جريان کودتاي 28 مرداد .
- دستگيري مجدد توسط نيروهاي امنيتي و تحمل هفت ماه زندان .
- اقدام به تصحيح و چاپ ديوان سلمان ساوجي.
- شروع به تحصيل در مقطع فوق ليسانس رشته فلسفه تحليلي در دانشگاه تهران .

1332-اخذ مدرک فوق ليسانس از دانشگاه تهران .
1333- تحرير و انتشار رساله اي در فلسفه، منطق و روان شناسي و اخلاق .
- شروع به تدريس در دانشگاه تهران بعنوان جوانترين استاد در سن 25 سالگي .

1334- انتشار کتاب با موضوع فلسفه با نام " عقل و اشراق " .

- ازدواج اول در سن 25 سالگي که ديري نپاييد.
- انتشار رسايل خيام با مقدمه و تحقيق در زندگي خيام .

1335- آشنايي با سباستين مونه، فيلسوف و شرق شناس فرانسوي .

- شروع به فراگيري فلسفه ي تکميلي نزد سباستين مونه .
- شروع به آموزش متقابل عرفان مشرق زمين و آثار عرفاني اسلامي از جمله مولوي و عطار نيشابوري به سباستين مونه تا سال 1339 .
- تصحيح رسائل خيام با مقدمه و تحقيق در زندگي وي .

1336- عضويت در شوراي بررسي رساله هاي دکتراي دانشجويان دوره دکتري ادبيات فارسي .
1339- انتشار اولين مجموعه شعر خود با نام " از کاروان رفته " .
1342- انتشار شعر با نام " پاليزبان " .
1344- انتشار شعر با نام " حماسه آرش " .
1345- نوشتن و انتشار نثر داستاني با نام " امروز تا هرگز " .
- ازدواج دوم در سن 37 سالگي .
1346- شروع سفر يکماهه به کشورهاي فرانسه، انگلستان و ايتاليا .
1348- انتشار کتابي شامل گزيده اي از شاهکارهاي ادبي جهان با نام " اشک و سرنوشت " .
- نگارش و تحرير کتاب با نام " روش تحقيق در دستور زبان و شيوه ي نگارش " .
1349- سفر يکماهه به فرانسه و سوئيس و برقراري ارتباط با ژان پل سارتر .
1351- نوشتن و انتشار کتاب مجموعه اشعار با نام " شراب خانگي ترس محتصب خورده " و توقيف کتاب توسط ساواک .
1352- انتشار کتاب انتقادي در خردادماه با نام " تيرانا " و توقيف مجدد توسط نيروهاي امنيتي .
- ممنوع القلم شدن بمدت يکسال بدليل طرح پاره اي مسائل از جمله ذکر نام امام خميني ( ره ) در کتاب تيرانا.
1353- نگارش ديباچه اي بر مجموعه شعري از عبدالله صالحي سمناني با نام " سرود ناتمام " .
1356-سفر به فرانسه و سوئيس و ملاقات با محمدعلي جمالزاده .
1359- سفر به فرانسه و ايراد سخنراني در دانشگاهها و مراکز فرهنگي .
1360- انتشار مجموعه شعر با نام " امام و حماسه ديگر " .
1362- عزيمت به فرانسه براي پيگيري و ادامه معالجات بيماري قلبي .
- بازگرداندن چند کتاب ارزشمند خطي از فرانسه بدليل خروج غيرقانوني کتاب در سالهاي انقلاب .
1367- سفر به پاکستان و ايراد سخنراني درباره ي شخصيت حافظ و آثار او .
1369- سفر به پاکستان و ايراد سخنراني در مراسم بزرگداشت خليل اله خليلي قصيده سراي افغان .
- تدريس تاريخ موسيقي در دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران تا سال 1370 .
1370- فوت در 17 ارديبهشت ماه ساعت 13:30 در اثر عارضه قلبي و دفن پيکرش در قطعه مشاهير ادب و هنر ايران .
استاد اوستا بيش از 40 اثر تحقيقي و يا تأليفي در زمينه ادبيات و هنر از خود به يادگار گذاشته که بيش از 20 اثر آن در زمان حياتش منتشر گرديد. مهمترين اين آثار عبارتند از:

-انديشه فلاسفه شرق و غرب .
- روش تحقيق در دستور زبان و شيوه نگارش فارسي .
- رساله‌اي در فلسفه، منطق، روانشناسي واخلاق .
- روش تحقيق در زيباشناسي .
- نقد و بررسي افسانه‌هاي ملل (در چندين جلد) .
- منطق کلام حافظ .
- منطق کلام فردوسي .
- منطق کلمات .
- منطق حماسي مهابرات .
- نقد وبررسي آثار سنائي .
- تصحيح کليات شيخ سعدي .
- تصحيح ديوان ابوسعيد ابوالخير .
- تحليل نوروز نامه و رساله‌ي وجود عمر خيام ‌نيشابوري .
- تحليل فلسفي و علمي پيرامون اصول اديان .
- لحن شناسي پيرامون آثار و افکار بزرگان سخن ايران .
- روش تحقيق در تاريخ هنر .
- تصحيح مجدد ديوان سلمان ساوجي .
- روش تحقيق در تحولات فکري و فلسفي در اروپا و آسيا .
- سير مکاتب هنري در ايران .
- هدف هنر در شرق و هدف آن در اروپا .
- مکاتب هنري در شرق .
- مکاتب هنري در اروپا .
- مکاتب فلسفي در اروپا .
- مکاتب فلسفي در آسيا .
- هدف نهائي در شرق و غرب .
- کارنامه شعر معاصر.
- کارنامه نثر معاصر .
- تأثير ادبيات ايران بر ادبيات جهان.
- اشک و سرنوشت .

تهيه و تنظيم : محمد شکراله زاده
منبع:
جام جم آنلاین

[دانه کولانه]

بازتاب شخصيت مرحوم محمد رضا رحماني در «تيرانا»

همسايه اي از استاد اوستا مي گويد

تحليل رفتن بسياري از ارزش هاي اخلاقي، فقر و بي عدالتي از موضوعاتي است كه «مهرداد اوستا» در كتاب «تيرانا» به آنها پرداخته و با كلمات به ستيز با حكومت پهلوي برخاسته است

به مناسبت سالگرد درگذشت استاد «مهرداد اوستا» به سراغ دكتر «محمد رضا تركي» از استادان ادبيات و شاعران و از ساكنان محله پونك رفتيم تا درباره آثار و شخصيت استاد «اوستا» گفت وگو كنيم.
دكتر تركي، كتاب «تيرانا» يكي از آثار ارزشمند مرحوم اوستا را به صورتي خلاصه و نثري عامه عموم فراهم آورده است. وي در اين خصوص مي گويد: «سامان دادن به اين گزيده، البته آنقدر كه تصور مي رود، آسان نبوده، چرا كه دشوار ترين كار، ارائه متني نسبتاً منسجم از اثري است كه به خاطر ويژگي سبكي، نظم و ترتيب معمولي را بر نمي تابد. صاحب اين قلم، بي آنكه ذوق و دانش خود را واجد صلاحيت لازم بداند، با دست و دلي لرزان، ناچار به حذف بخش ها و عباراتي شده كه در قياس با بسياري آثار، نوشته هايي ارجمند به شمار مي آيند».
اوستا در «تيرانا» ستايشگر بزرگ طبيعت و زيبايي هاي آن است. او دل آزرده از دود و دم زندگاني امروز، آدم ها را به بازگشت به طبيعت مي خواند. او بهترين درودهايش را نثار فرزندان طبيعت مي كند. همانان كه همچون چادرنشينان و شبانان و ماهيگيران و... با زبان طبيعت آشنا هستند و آن را در مي يابند.
عشق به آزادگي و آزادي، بيان نابساماني هاي اجتماعي به ويژه انحطاط رقت انگيز جمعي از زنان آن روزگار از لحاظ اخلاقي، انتقاد از حكومتي كه كمر به تباهي انسان ها، به ويژه جوانان بسته بود. تحليل رفتن بسياري از ارزش هاي اخلاقي، فقر و بي عدالتي از موضوعاتي است كه «مهرداد اوستا» در كتاب «تيرانا» به آنها پرداخته و با كلمات به ستيز با حكومت پهلوي برخاسته.
محمدرضا تركي درباره شخصيت مهرداد اوستا مي گويد: «در لابه لاي صفحات همان كتاب «تيرانا» مي توان ديد كه فقر و تنگدستي در كنار عشق و شوري بي پايان به دانستن و بيشتر دانستن، چگونه شخصيت «محمد رضا رحماني» ـ نام شناسنامه اي اوستا ـ را صيقل مي دهد و او را به «استاد مهرداد اوستا» تبديل مي كند. زندگينامه اوستا تنها حديث نفس نيست، بلكه سرگذشت سرگشتگي ها، تكاپوها، افتادن و برخاستن هاي يك نسل از اهالي فرهنگ اين سرزمين است.
نسلي كه از پس سال هاي جنگ جهاني باليد و در كوران حوادث روزگار از جمله كشمكش هاي دوران ملي شدن نفت و پس از آن قد راست كرد.
نسل اوستا، نزاع تاريخي سنت و مدرنيته را با گوشت و پوست خويش لمس مي كرد و مي كوشيد از رهگذر انديشه ها و مكتب هاي گاه متناقض، روش زندگي كردن در دنياي امروز را بياموزد و به روشنايي فردا نقب بزند.
در واقع مهرداد اوستا بسياري از اين روش ها را در دوره هاي مختلف زندگاني خود آزمود و سرانجام روح او در كرانه هاي آرامش خيز انديشه ديني، آرام گرفت».
وي با اشاره به اينكه اوستا در كتاب «تيرانا» با رژيم شاه به مبارزه پرداخته است مي گويد: «اوستا در جايي آورده «تيرانا! اگر همت را به شكستن بت ميان بربندي و اگر بت شكني پيشه تو باشد؛ تو را همين بت شكني نيز بتي است و خداوندي! تو بياموز تا به جاي سوداي خدايي، «آزادي» را آرزو كني و اگر از شوربختي، چنان كوتاه دست باشي كه اسير پندارآيي، به جاي اينكه به «خدايان» رشك بري، آرزو را چراغ در آرزوي آزاده مردمي بسوزان و يا در جايي ديگر مي گويد: «اينان مي خواهند بينديشي، اما آنسان كه ايشان مي خواهند. تو را مي خواهند تا نگارنده انديشه آنان باشي و ترجمان انديشه اي كه انديشه اي نيز نيست. يعني تقليد از اخلاق فريبكارانه غرب».
حتي نوشته هاي مهرداد اوستا حرف امروز زمانه ماست. زمانه اي كه ابرقدرت ها در برابر آزادي و استقلال ما ايستاده اند. به حرف مهرداد اوستا يعني ما ملتي بزرگ هستيم چون دشمني بزرگ داريم و آنچه (آزادي) بسيار گرانبها است.
اوستا مي نويسد: «تيرانا! هر قدر تو را دشمني بزرگ باشد و قلمرو قدرتش هر چند دورتر كرانه، به همان اندازه، منش و موجوديت تو والا خواهد بود و بزرگوار».

[دانه کولانه]

معرفي كتاب

مهر و آتش / رويارويي اسطوره هاي آيين مهر و مزد يسنا در شاهنامه / تأليف: مهرداد اوستا/ به كوشش بهروز ايماني / چاپ اول ۱۳۸۱ / شمارگان: ۳۳۰۰ نسخه/ نشر سوره مهر(مركز آفرينش هاي ادبي حوزه هنري / قيمت : ۱۰۰۰ تومان
اين كتاب از آخرين آثاري است كه از زنده ياد مهرداد اوستا به جا مانده است. چنان كه از نام كتاب برمي آيد دربردارنده مطالب و نكاتي است كه پيرامون شاهنامه و اسطوره هاي آن نوشته شده . محتواي اين كتاب پژوهش هايي است درباره شاهنامه، بزرگ ترين و گرانسنگ ترين منظومه حماسي ادب پارسي، اما اطلاعاتي درباره اساطير هندوچين و موضوعاتي ديگر نيز در كتاب مذكور مانده است.