آشنایی با دستگاه فاروکا در موسیقی فلامنکو

[SHeRvin]

آشنایی با دستگاه فاروکا در موسیقی فلامنکو

اصولاً فاروکا یک پالوی رقصی با خصوصیت مردانه و دراماتیک است که ریتم آن ۴/۴ منظم بوده ولی تمپوی نامنظم دارد که بصورت افزاینده است و در پایان به حداکثر سرعت خود می رسد...





فاروکا یکی از پالوهای موسیقی فلامنکوست که ریشه آن را به ناحیه (استان) گالیسیا (Galicia) و آستوریاس (Asturias) در جنوب غربی اسپانیا منسوب می دانند.
لغت فاروکا برگرفته شده از زبان عربی مهاجران عرب ساکن در آن ناحیه است. اسم فاروک (Faruk) و الفارّوکی (Al-Farruqui) در آن نواحی زیاد دیده شده است.
به روایتی چوپانان و گوسفند داران گالیسیایی که از جایی به جایی دیگر کوچ می کردند ، رقص و آواز خود را به کولیهای کادیز (Cadiz)در ناحیه اندلس معرفی کردند و ایشان نیز با تغییراتی آن را بصورت جزئی از موسیقی فلامنکو درآوردند.
پالوی فاروکا در اصل یک رقص مردانه (Macho) با خصوصیات خشن و حرکات تند و قدرتمندانه است.
● گیتار :
با وجود اینکه فاروکا جزء پالوهای جدی و عمیق فلامنکو نیست و در گروه کانته چیکو (Cante chico) جای دارد ، ولی برای تکنوازی بسیار مناسب است و قطعات زیبایی را می توان در این پالو یافت.
ریتم فاروکا ۴/۴ منظم است که بطور یکنواختی ادامه می یابد.
این پالو معمولاً در گام «لا مینور هارمونیک» نواخته می شود و آکوردهای این گام در توالی آکوردهایش کاربرد دارد.
ولی گاهی دیده شده برخی نوازندگان در تنالیته های «می مینـور» و « رمینور» نیز به اجرای فاروکا پرداخته اند که در حالت اخیر (یعنی استفاده از تنالیته «ر مینور») باید کوک سیم ششم به «رِ» تغییر کند. در برخی قطعات عبارات کوتاهی در «مد فریژین» نیز دیده شده است که حس و حال شرقی خاصی را پدید می آورد.
به دلیل استفاده از گام لامینور و ریتم منظم ۴/۴ ، فاروکا یکی از آسان ترین پالو ها برای تکنوازی گیتار است که نوازنده می تواند بداهه پردازی اش را بدون درگیر شدن در تکنیک های دشوار توسعه دهد.
از دیگر خصوصیات این پالو یکنواخت نبودن تمپوی اجرا در طول یک قطعه است.
سرعت اجرا در ابتدا کم است که به مرور ، سرعت و قدرت آن افزایش می یابد و در پایان با یک دسپلانته (Desplante) تأکیدی و قوی پایان می یابد. فاروکا نمی اندوه بار و غمگین دارد که از فرم های کادیز تأثیر پذیرفته است.
● آواز :
از آنجا که این پالو اصولاً یک پالوی رقصی ست،آواز در آن بسیار به ندرت دیده می شود. اولین آوازهای این پالو را برآمده از بیانسیکوس (Villancicos) یا آوازهای کریسمس می دانند که توسط «لانینیا د لُس پی نس» (La Niña de los Peynes) اجرا شد.
از دیگر خوانندگان انگشت شمار این پالو می توان از «ماری آن گُدلا» (Mary Ann Godla) نام برد. می توان گفت که امروزه دیگر تقریباً آواز فاروکا منسوخ شده و صرفاً ممکن است در مجالس و گردهمایی های خصوصی خوانده شود ؛ ولی در کنسرت ها و اجراهای حرفه ای ، دیگر نشانی از آواز فاروکا نیست.
● رقص :
اصولاً فاروکا یک پالوی رقصی با خصوصیت مردانه و دراماتیک است که ریتم آن ۴/۴ منظم بوده ولی تمپوی نامنظم دارد که بصورت افزاینده است و در پایان به حداکثر سرعت خود می رسد.
پیروی از تأکید کمپاس در اجرای رقص (همچنین نواختن گیتار ) بسیار مهم است تا حس مخصوص این پالو به درستی انتقال یابد.
رقص فاروکا غالباً توسط مردان اجرا می شود ، ولی اخیراً اجرای رقص فاروکا توسط زنان با البسه مردانه نیز دیده شده است.
به روایتی ، چوپانان کوچنده آستوریاسی در گذرشان از ناحیه کادیز ، رقص شان را با کولیهای این دیار به اشتراک گذاردند. کولیها نیز از تلفیق آستورپاس با تانگو (یا تانگیوی) کادیز ، رقص فاروکا را پدید آوردند.
یکی از هنرمندانی که اجراهایش در کنسرت ها و اجراهای صحنه ای ، خصوصیات اصیل و خالص این پالو را دارا بود ، آنتونیو گادس (Antnio Gades) می باشد که تا حدود زیادی اثر پذیرفته سبک نوازندگی ماریو اسکودرو (Mario Escudero) بود.
یک نمونه جالب از فاروکا ، هنرنمایی آنتونیو گادس در صحنه ای فریبنده از فیلم کارمن (Carmen) اثر کارلوس سائورا (Carlos Saura) بدون همراهی گیتار می باشد.
● ریتم و کمپاس :
همانطور که گفته شده ریتم فاروکا یک ریتم ۴/۴ منظم است ، یعنی میزان هایی شامل ۴ ضرب. ولی کمپاس فاروکا را می توان شامل دو میزان ۴ ضربی و متشکل از ۸ ضرب دانست که تأکیدات آن روی ضرب های ۱و ۳ و ۵ و۷ واقع شده اند.