دفاع اتمي

[bigbang]

پديده راديواكتيو در سال 1896 توسط ‹‹ هنري بكرل›› كشف شد. تاقبل ازآن تمام منابع توليد پرتوهاي راديواكتيو طبيعي بودند(مثل پرتوهاي كيهاني و سنگهاي راديواكتيو ضعيف و...) ولي در سال 1934 اولين موادپرتوزاي مصنوعي جهت مصارف تحقيقاتي ساخته شدند ، ولي متاْسفانه سران كشورهاي قدرتمند از اين پديده عظيم استفاده بسيار نابجايي كردند. آلماني هادر آغاز جنگ دوم جهاني براي توليد بمب اتمي تلاش مي كردند. متفقين وبخصوص انگليسيها متوجه اين منظور شدند ومخازن آب سنگين(D2O كه به عنوان نرم كننده نوترون در رآكتور هسته اي مصرف دارد) آنهارا در سوئد ونروژ نابود كردند ومانع دستيابي آنها به بمب اتمي شدند . آمريكايي هابالاخره در سال 1945 در مركز محرمانه ‹‹ لوس آلاموس ›› موفق به ساخت بمب اتمي شدند و به تبع آن انگليسي ها ، فرانسوي هاوچندي بعد چيني هاوهندي ها، پاكستاني ها و اسرائيلي ها هم به اين سلاح خطرناك دست يافتند .

آمريكا در سال 1945با يك بمب اورانيومي(به نام پسركوچك)باقدرت 5/12تنT.N.Tبه هيروشيما حملهكردكه 150000 نفررا كشته شدند وسه روز بعد بايك بمب پلوتونيومي(به نام مردچاق) باقدرت 25تنبه ناكازاكي حمله كرد كه تلفات آن75000 نفربودند . جدا از خطر انفجار بمبهاي اتمي ، خطر نشت يا انفجار نيروگاه هاي هسته اي نيز وجود دارد . بطور مثال : حادثه نيروگاه اتمي ‹‹ويندسكال›› انگلستان در 1951 باوسعت آلودگي 500 كيلومتر مربع باتعدادي بيمار وكشته. و حادثه نيروگاه اتمي ‹‹ تري ميل آيلند›› امريكا در 1979 با وسعت آلودگي چندصد كيلومتر مربع كه هيچ گاه اسرار وآمار تلفات آن را فاش نكردند . وحادثه نيروگاه اتمي ‹‹ چرنوبيل ›› روسيه در 1986 كه حدود 670000 نفر را آلوده وبيماركرد وتعداد زيادي ازآنان راكشت.
كمبود آگاهي هاي عمومي در اين زمينه موجب مي شود كه برخي نكات ايمني و پيش بيني هاي لازم رعايت نشود. علاوه بر اين، به دليل عدم شناخت كافي از روشهاي دفاع و ايمني در بين مردم ترس و نگراني به وجود مي آيد.

پس بهترين روش دفاع اتمي، بالا بردن سطح اطلاعات دفاعي مردم است.

[bigbang]

يك انفجار اتمي چه مشكلاتي را بوجود مي‌آورد

1- نور سفيد خيره كننده : اولين عارضه پيش آمده از انفجار اتمي نور سفيد خيره كننده اي است كه همه جا را روشن مي كند ( چيزي شبيه به نور رعد وبرق ، ولي چندين برابر قويتر ) اين نور از تمام پرتوهاي مرئي و نامرئي تشكيل شده كه موقع نگاه كردن به آن سريعاً افراد را نابينا مي كند .

2- گرماي فوق العاده زياد :يك بمب اتمي معمولي مي تواند در موقع انفجار چندين ميليون درجه گرما ايجاد كند (چند برابر گرماي كره خورشيد ) اين گرماي فوق العاده زياد مي تواند همه چيز را به خاكستر سفيد تبديل كند ، تمام اشياء را سوزانده و تمام فلرات را ذوب ميكند و تا مسافت چند كيلومتر دورتر ايجاد سوختگي هاي بسيار شديد درانسان ميكند .
3 - موج انفجار فوق العاده قوي :اين موج بصورت يك طوفان بسيار بسيار قوي با سرعتي معادل 3400 متر در ثانيه حركت كرده كه فشار هواي آن به چند صد اتمسفر مي رسد . اين موج انفجار طوفاني همه اشياء و اجسام را تا مسافت چند كيلومتر به هوا پرتاب مي كند .

4- تشعشعات راديواكتيو : اين تشعشعات فوق العاده خطرناك و مرگ آور ، به محض ايجاد انفجار در همه جهات پخش شده و تا مدتهاي طولاني در محيط باقي ميمانند و در همه چيز ذخيره مي شوند ، خاك و هوا را آلوده كرده و يا وارد بدن موجودات زنده از جمله انسانها شده و باعث بروز بيماريهاي مرگ آور يا سرطانهاي مختلف مي شود .

5- باران اتمي : چنانچه در هنگام انفجار اتمي ، منطقه ابري باشد ، تشعشعات راديواكتيو درون ابرها ذخيره مي شوند و اگر اين ابر در سرزمين ديگري ببارد، تمام قطرات آب باران حاوي راديواكتيو بوده و آن مكان را هم آلوده مي كند .

6 _ خاكستر اتمي : تمام ذرات گرد و خاكي كه بعد از انفجار اتمي به هوا مي رود و يا روي زمين مي نشيند حاوي مقادير زيادي راديواكتيو مي باشند ؛ كه اگر اين ذرات گرد وغبار روي هر شي يا جانداري بنشيند آنها را آلوده ميكند و باعث بروز بيماريهاي متعدد در انسان و حيوانات و گياهان مي شود .

7- زمستان اتمي :خاكسترها وذرات گرد و غبار ايجاد شده از انفجارات ، درهواپراكنده شده و نور خورشيد را به خارج از جو زمين منعكس مي كنند، بطوريكه تقريباً وضعيت تاريكي برقرار خواهد شد و در نتيجه كره زمين سرد مي شود . اولين تأثير زمستان اتمي بر روي گياهان وكشاورزي خواهد بود و بعد ازآن مرگ سريع پرندگان و افزايش بيش از حد حشرات است.





مراحل گسترش يك انفجار اتمي :
وقتي يك سلاح اتمي معادل 20 هزار تن ماده منفجره t.n.t در هوا منفجر شود ، مراحل انفجار به ترتيب زير است ؛ ( لازم به ذكر است در حال حاضر بمبهاي اتمي موجود تا 150 ميليون تن t.n.t يا بيشتر قدرت دارند )

1- در لحظه انفجار كه جرم بحراني فرا مي رسد ناگهان درجه حرارت به چند ميليون درجه ميرسد و تشعشعات راديو اكتيو صادر مي شوند .

2- پس از چند ميليونم ثانيه گوي آتشيني تشكيل مي شود كه شديدتر از خورشيد است و نور آن تا فاصله 100 كيلومتري قابل رؤيت است . فشار هواي اطراف آن به 500000 اتمسفر مي رسد ، تشعشعات حرارتي نيز خيلي شديدتر است . در ثانيه هاي اول وقتي از دور نظاره كنيم ظاهراً انفجار در سكوت مطلق توسعه مي يابد ، زيرا صداي انفجار كمي ديرتر شنيده مي شود .

3-پس از چند صدم ثانيه قطر گوي آتشين به 200 متر و درجه حرارت به 5 الي 7 هزار درجه ميرسد .

4- پس از 20 الي 30 ثانيه گوي آتشين 300 متر قطر پيدا كرده و امواج ضربه اي انفجار، تشكيل مي شود .

5- بعد از 5 الي 6 دقيقه پس از بالا رفتن و سرد شدن ، گوي شكل ابر قارچي بخود مي گيرد كه قطر آن حدود 2 تا 3 كيلومتر و قطر ستون آن 300 الي 500 متر است و ارتفاع آن به 12 كيلومتر ميرسد .

6- بالاخره باد و جريانهاي ناشي از انفجار ابر را پراكنده كرده و در هوا نفوذ مي كند .

[bigbang]

علائم بيماري پرتو :
اشعه راديو اكتيو چيزي نيست كه قابل ديدن باشد و يا بويي ندارد كه آنرا حس كنيد و يا علائم خاصي كه سريعاً متوجه آن شويد ، فقط بعد از مدتي علائم آن در موجودات زنده آشكار مي شود . در انسان نيز پس از مدتي سرطانهاي مختلفي مثل سرطان پوست – خون – ريه -ناي – معده – روده و … آشكار مي شود . بطور مثال :
چنانچه ميزان دريافت پرتوهاي راديواكتيو به بدن كم باشد (بين 100 الي 200 رَنتِگَن )فرد در هفته هاي دوم و سوم دچار آب مرواريد چشم – ريزش مو – كم اشتهايي – كوفتگي عمومي – گلو درد –عدم علاقه به كار – رنگ پريدگي – خونريزي زير پوستي – اسهال – لاغري و رشد سريع بيماريهاي عفوني مي گردد

در لحظه انفجار اتمي چه بايد كرد ؟

1- هرگز به محل انفجار و نور سفيد آن نگاه نكنيد ، چشمانتان را بسته و بازوان خود را جلوي آنها بگيريد .

2- جان پناه يا حفاظ وقتي مؤثر و با ارزش است كه در يك يا دو قدمي شما باشد البته دويدن به سمت آن اصلاً منطقي نيست ، پس خيلي سريع پشت به محل انفجار روي زمين بخوابيد و به زمين بچسبيد و گرنه همراه موج انفجار به هوا پرتاب شده و در كمتر از يك ثانيه خواهيد سوخت.

3- پشت تپه ها ، پشت ديوارها ، داخل شيار ها ، كنار جدولها ، داخل جويها و گوديها ، زير پل ها و يا داخل تونلها ، پشت كيوسكها واتاقكهاو… ، محلهاي مناسبي جهت پناه گرفتن موقت مي باشند، زيرا بخش اعظمي از موج گرما و تشعشع را بخود مي گيرند .

4- حتي يك ميز يا صندلي يا يك تكه چوب يا لباس يا چندكتاب و … ميتواند مقداري از اثرات گرما و تشعشع اوليه را كم كند .

5- هر چه محل پناه گرفتن شما از سطح زمين پائين تر باشد ايمن تر است .

6- چند لحظه در همين وضعيت باقي بمانيد تا موج انفجار و تشعشعات گرمايي عبور كنند ، بعد سريعاً بلند شده و خيلي زود آنجا را ترك كنيد .
بعد از انفجار اتمي چه بايد كرد ؟

1- دقت كنيد كه تمام محيط و اشياء اطراف شما آلوده به راديواكتيو هستند پس هيچ وسيله اي را با خود از محل بيرون نياوريد ، زيرا موجب گسترش آلودگي در مناطق ديگر مي شويد ( اين مطلب را به ديگران نيز يادآوري كنيد ) .

2- حتي ذرات گرد و غبار روي لباسها و بدن شما هم كاملاً آلوده هستند (خاكستر اتمي) ، پس لباس خود را تكان ندهيد و هنگاميكه آنها را تعويض مي كنيد كاملاً مواظب باشيد كه وارد دهان يا مجاري تنفسي شما يا ديگران نشود .

3- هيچگونه آشاميدن ويا خوراكي را تا خارج شدن از منطقه و كم شدن آلودگي محل مصرف نكنيد . اين مواد به راحتي ذرات پرتودار را به درون بدن برده و شما را بيمار مي كنند .

4- از تمام قسمتهاي باز بدن خود كاملاً محافظت كنيد زيرا تا مدتها در معرض تابش پرتوهاي مرگ آور هستيد ، حتي يك كلاه و يا دستمال و لباس اضافي نيز بسيار مؤثر است .

5- از زخمها و يا سوختگي هاي خود شديداً مراقبت كنيد و روي آنها را سريعاً بپوشانيد ، زيرا يكي ازراههاي سريع انتقال پرتوهاي راديواكتيو به بدن هستند .

6- براي جلوگيري از استنشاق خاكهاي آلوده به راديواكتيو در صورت موجود بودن حتماً ماسك گذاري كنيد و در غير اينصورت از دستمال يا پارچه خشك جلوي دهان وبيني استفاده كنيد .

7-دست به چشمان خود نكشيد و در اسرع وقت با مقداري آب سالم چشم ها و دهان وبيني خود را بشوئيد و با پارچه هاي تميز خشك كنيد ، اين كار كمك مؤثري به از بين بردن پرتوگيري داخلي بدن شما مي كند .

8- درون منطقه آلوده لباسهاي خود را بيرون نياوريد زيرا با اين كار جذب پرتو ها را به بدن خود سريعتر مي كنيد .

9- پوشيدن لباسهاي كاملا سفيد بسيار مؤثر و مفيد است ، زيرا بخش اعظمي از پرتوهاي راديواكتيو را منعكس مي كنند

[bigbang]

10- بهترين مكان ماندن، محلي سقف دار است كه شما را از ريزش خاكسترهاي اتمي و تشعشعات راديواكتيو حفظ كند ، حتي يك تكه پارچه برزنتي سفيد و يا يك چتر سفيد يا يك ملحفه شما را از آلوده شدن به خاكسترهاي اتمي حفظ مي كند .


11- هيچگاه به محل انفجار نزديك نشويد و هر چه مي توانيد از آن محل دور شويد ، زيرا مقدار اشعه دريافتي بدن شما كمتر مي شود .

12- به تابلوها و علائم مخصوص منطقه آلوده توجه كرده و در اين مكانها حتي براي مدت كوتاهي هم توقف نكنيد .


13- به توصيه ها و دستورات راديو و يا گروههاي تخصصي كاملاً گوش فرا دهيد ، زيرا آنها از مناطقي كه تحت تأثير بارش اتمي و يا خطرات احتمالي ديگر قرار دارند خبر داده و روشهاي مناسب را آموزش ميدهند .

بعد از كم شدن آلودگي يا خارج شدن از منطقه آلوده چه بايد كرد؟


1- كليه لباسها را با احتياط بيرون آورده ودرون يك كيسه پلاستيكي ريخته و سر آنرا ببنديد .


2- مواد آلوده را نسوزانيد زيرا اين كار فقط مواد راديواكتيو را بوسيله دود و خاكستر در محيط پخش خواهد كرد .


3- مواد آلوده به راديواكتيو را دفن نكنيد ، زيرا ممكن است در محلي كاملاً ناصحيح دفن شده و در اثر اين خطا اشخاصي را آلوده كنيد (مواد دفن شده حتي بر روي گياهان _حشرات و حيوانات هم اثر بسيار خطرناكي دارد ) .

4- كليه قسمتهاي بدن بخصوص قسمتهاي مودار بدن را بشوييد و بهتر آن است كه موها را كوتاه كنيد و آنها را درون ظروف سربسته بريزيد . آبي كه با آن خود را شسته‌ايد را نبايد درمعرض تماس با موجودات زنده قرار دهيد ، حتي گياهان وحيوانات را با اين كار آلوده مي كنيد .


5- پرتوهاي راديواكتيو مي توانند از طريق آب آلوده وارد بدن ماهيها و از طريق علوفه آلوده وارد گوشت دامها و بخصوص شير آنها شده و پس از بيمار كردن آنها موجب بروز اختلالات خطرناك در انساني كه از اين مواد غذايي مصرف ميكند شود .

6- ممانعت از چراي دامها در مراتع آلوده و تغذيه آنها با علوفه و خوراك سالم به مدت حداقل دو تا سه هفته قبل از كشتار بسيار ضروري است . مي توان با كمك متخصصين به غذاي دامها موادي با ايزوتوپهاي مقاوم اضافه كرد تا ميزان جذب راديواكتيو بدن و شير دامها كاسته شود .

« بعد از انفجار نيروگاه اتمي چرنوپيل روسيه مردم شمالاروپا تا مدتها شير و سبزي هاي خود را مصرف نمي‌كردند و بعد از حادثه نيروگاه وينديسكال انگلستان مردم دهكده‌هاي اطراف حدود دو ميليون ليتر شير گرفته شده از حيوانات خود را به دريا ريختند »

7- سبزيجات بخش اعظم مواد راديواكتيو محيط را جذب مي كنند و با مصرف آن توسط دامها و يا حتي انسانها اين مواد خطرناك وارد بدن انسانها مي شود .


8- اولين بارانها بعد از انفجار اتمي يا نشت راديواكتيو از نيروگاهها ، خطرناك است حتي از يك قطره آن هم دوري كنيد .


9- از قرصهاي يد پايدار استفاده كنيد ، زيرا از جذب“يد راديواكتيو“در غده تيروئيد و در نتيجه پرتوگيري داخلي جلوگيري مي كند .


10- يكي از راههاي مناسب جمع آوري ذرات گرد وغبار از روي لباس و اشياء استفاده از جاروي برقي با كيسه هاي يكبار مصرف مي باشد كه بايستي با دقت اين كار را انجام دهيم .


11- استفاده از پمادهاي ضد تشعشع نيز جهت جلوگيري از جذب پرتوهاي خطرناك بسيار مفيد مي باشد .
دو راه كلي براي ورود پرتوهاي راديواكتيو به بدن وجود دارد :


چگونه يك جان پناه اتمي خانگي بسازيم ؟


گوشه اي از زيرزمين را كه از پنجره دور باشد انتخاب كنيد و بوسيله دربهاي چوبي اتاق يا تخت هاي چوبي ، سقف پناهگاه را بر روي ديوارهايي از كابينت و يا وسايل ديگر بسازيد . آجر ، بلوكهاي سيماني ، كيسه يا جعبه هاي شني ، كتاب يا ديگر مواد متراكم را روي سقف آن قرار دهيد تا از نفوذ تشعشعات بداخل فضاي زيرين كاهش يابد ؛ براي ايجاد حفاظت عمودي در اطراف و جلوي پناهگاه ديوارهايي از مواد سنگين و حجيم بسازيد از يك كمد يا كابينت يا چند جعبه مي توانيد به عنوان ورودي استفاده كنيد . هر چه مواد اطراف شما سنگينتر و حجيم ترباشد حفاظت بيشتري ايجاد مي شود .
پنجره هاي زير زمين را با خاك ، آجر ، بلوكهاي بتوني ، كيسه هاي شن ، كتاب يا دسته هاي روزنامه بپوشانيد
اگر منزل شما زير زمين ندارد اين مكان را در بخشي از خانه يا حال مركزي يا قفسه هاي لباس كه از پنجره ها ، ديوارهاي خارجي و سقف بيشترين فاصله را دارد بسازيد . سقف بالاي پناهگاه خود را با مبلمان – ميز – قفسه – كمد لباس – جعبه هاي حاوي خاك يا ديگرمواد سنگين بسازيد ، تا از نفوذ پرتوهاي راديواكتيو جلوگيري كند ، از ورقهاي فلزي نيز مي توان استفاده كرد، هرچه اطراف شما از مواد سنگين تر و پر حجم تر باشد بهتر است ،

[bigbang]

بر اثر يك انفجار اتمي انرژي به ترتيب زير تقسيم مي شود:

1) 50 درصد انرژي آن تبديل به موج انفجار كهبيار شديد تر از موج انفجار ديگر مواد منفجره است، ميشود و بيشترين تاثير را بر روي ساختمانها و تأسيسات ميگذارد.

2) 35 درصد آن به تشعشعات حرارتي تبديل شده كه اثرات مرگبار خود را روي تمامي موجودات زنده مي گذارد.

3) 15 درصدانرژي باقيمانده ي اين بمبها به تشعشعات هسته اي تبديل مي گردد. در صورت اصابت اين اشعه به بدن، سلولهاي بدن متأثر شده و موجب ايجاد بيماري در بدن ميشود.

در ضمن حفاظت بدن در برابر اين تشعشعات بسياردشواراست.

در بمبهاي جديد هسته اي براي اينكه از اتلاف انرژي كه بمب صرف كندن گودال ميكند جلوگيري شود، سيستمي بكار برده شده كه بمب پيش از رسيدن به زمين منفجر شود.

نشانه حمله هسته اي:

اولين نشانه حمله هسته اي نور سفيد و خيره كننده اي است كه به مراتب درخشان تر از نور خورشيد است.



حفاظت در برابر حمله هسته اي:

1) در صورتي كه به هنگام انفجار در محيط باز غافلگير شده، هيچگونه پناهگاهي در فاصله بسيار نزديك شما نبود، فوراٌ خود را از طرف شكم به زمين انداخته، چشمان خود را ببنديد و از دست و پاها، صورت و گردن خود حفاظت كنيد.

2) به منظور تشخيص جهت انفجار زمان را تلف نكنيد. چون اگر تأخير كنيد آسيب پذيري شما در برابر موج انفجار و تشعشع حرارتي بيشتر خواهد شد. در صورتي كه در نزديكي شما شيار، ديوار يا هر جان پناه ديگري وجود داشت از پوشش ان استفاده كنيد.

3) چنانچه پناهگاه يا هر مانع ديگري در بيش از چند قدمي شما وجود داشت براي رفتن به داخل آن سعي نكنيد.

4) هنگامي كه در محيط و يا پناهگاه هستيد چشمان خود را ببنديد، قسمتهاي باز بدن را بپوشانيد و تا حد امكان در زمين فرو رويد تا اينکه موج انفجار و حرارت عبور نمايد.

5) چنانچه داخل ساختمان هستيد خود را پشت به در، روي كف اتاق پرت كنيد ويا اينكه در زير وسايلي مانند ميز، نيمكت و يا پيشخوان پناه بگيريد.

6) تقريباً پس از 90 ثانيه بيشترين خطرات ناشي از تشعشع حرارتي و احتمالاً ريزش اجسام سنگين تمام مي شود و تا شروع ريزش اتمي ميتوانيد به مأموريت خود ادامه دهيد.

پدافند هسته اي

تابش راديواكتيو:

پس از يك انفجارهسته اي، نسبت كمي از كل انرژي هاي آزاد شده بصورت پرتو هاي يونساز تظاهر مي كنند( البته اين موضوعدر مورد بمبهاي نوتروني كه تقريباً 80% از انرژي خود را به صورت تابش راديو اكتيو آزاد ميكنند، استثناء است.)

در اثر انفجار،مقدير زيادي از پرتوهاي گاماوx ، ذرات آلفا، بتا، نوتروت و پزيترون به اطراف انتشار مي يابد. ذرات آلفا سنگين بوده، برد محدودي دارند بنابر اين، يك ورق كاغذ يا پوست انسان براي توقف آنها كافي است و هيچ خطري در پي ندارد؛ ولي بيع با استنشاق آنها سبب ورود ذرات مولد آلفا به بدن و ايجاد يك خطر بالقوه براي ايجاد سرطانخواهد شد.پرتوهاي بتا،قابليت نفوز بيشتري دارد و به پوشش محافظ جهت كاهش اثرات آن نياز است. ريزش محلي در 24 ساعت اول و توسط با انتشار مي يابد. ريزش حد واسطه در طول چند هفته در مدار جغرافيايي محل انفجار و ريزش فراگير در تمام كره زمين پخش مي شود. اين نوع ريزش مدتهاي طولاني باقي مانده و اثرات مخرب آن، بصورت آلودگي داخلي اتفاق مي افتد.

تابش الكترومغناطسي:

پس از انفجار، يك موج قوي الكترومغناطيسي ايجاد مي گردد كه مدت كوتاهي وجود خواهد داشت. اين موج، از نوع امواج راديويي است و توسط تمامي آنتن ها، برق گيرها، خطوط تلفن، هواپيماها، تجهيزات الكترونيكي و مخابراتي و... جذب مي شود. تمامي وسايل ارتباط جمعي، مخابرات، سيستمهاي حمل و نقل، شبكه هاي رايانه و سيستمهاي نظامي و اطلاع رساني از كار مي افتد. حتي مخاطرات پزشكي نيز وجود دارد؛ به اين صورت كه كليه دستگاههاي پزشكي كه درآنها از وسايل الكترونيك استفاده شده است، مثل دستگاههاي ونتيلاتور و مونيتورينگ، اتاقهاي جراحي و مراقبتهاي ويژه و نيز دستگاههاي ضربان ساز از كار خواهد افتاد.

[bigbang]

چرا اورانيوم و پلوتونيوم؟

ايزوتوپ معمول اورانيوم (اورانيوم 238) براى ساخت سلاح اتمى مناسب نيست. چرا كه با شليك نوترونى به هسته اين ايزوتوپ، احتمال به دام افتادن نوترون و تشكيل اورانيوم 239 از احتمال شكافت هسته اى بسيار بيشتر است. درحالى كه در اورانيوم 235 امكان شكافت هسته اى بيشتر است.

به همين خاطر براى تهيه مقدار مورد نياز اورانيوم 235 براى ساخت بمب، به مقدار زيادى از اورانيوم طبيعى نياز است. در عين حال ايزوتوپ هاى 235 و 239 اورانيوم به روش هاى شيميايى قابل جداسازى نيستند؛ چرا كه از لحاظ شيميايى يكسانند. بنابراين دانشمندان پروژه منهتن قبل از ساختن بمب بايد مسئله ديگرى را حل مى كردند؛ جداسازى ايزوتوپ هاى اورانيوم به روش هاى غيرشيميايى. پژوهش ها همچنين نشان مى داد كه پلوتونيوم239 قابليت شكافت هسته اى بالايى دارد. گرچه پلوتونيوم 239 يك عنصر طبيعى نيست و بايد ساخته شود. رآكتورهاى هنفورد در واشينگتن به همين منظور ساخته شده اند.

«پسربچه»:Littleboy يك بمب شليكى

طرح «پسربچه» شامل تفنگى است كه توده اى از اورانيوم 235 را به سمت توده ديگرى از اين ايزوتوپ شليك مى كند. به اين ترتيب يك جرم فوق بحرانى توليد مى شود. نكته اساسى كه حتماً بايد رعايت شود اين است كه اين توده ها بايد در زمانى كوتاه تر از حدفاصل بين شكافت هاى خود به خودى در كنار هم نگه داشته شوند. به محض اينكه دو توده اورانيوم در كنار هم قرار گرفتند، ناگهان چاشنى توده اى از نوترون ها را توليد مى كند و زنجيره واكنش ها آغاز مى شود. با ادامه اين زنجيره، انرژى مدام افزايش مى يابد تا بمب به سادگى و خودبه خود منفجر شود.

1- در دنباله پليسه بردارى
۲- مخروط دم
۳- لوله هاى ورود هوا
۴- چاشنى فشار هوا
۵- محفظه پوشش محافظ سربى
۶- بازوى چاشنى
۷- سرانفجارى
۸- چاشنى انفجارى معمول
۹- اورانيوم 235 (گلوله)
۱۰- سيلندر توپ
۱۱- اورانيوم 235 (هدف) با مخزن
(منعكس كننده نوترون درست اين بالا است)
۱۲- ميله هاى كنترل فاصله
۱۳- فيوزها

«مرد چاق»Fatman : بمب انفجار درونى

شكافت خودبه خودى پلوتونيوم 239 آنقدر سريع است كه بمب تفنگى (پسربچه) نمى تواند دو توده پلوتونيوم را در زمانى كوتاه تر از حد فاصل شكافت ها كنار هم نگه دارد. بنابراين براى پلوتونيوم بايد نوع ديگرى از بمب طراحى شود. قبل از سواركردن بمب، چند نوترون سرگردان رها مى شوند تا زنجيره واكنش پيش رس را آغاز كنند. اين زنجيره موجب كاهش عظيم انرژى منتشر شده مى شود. «ست ندرمى ير» (دانشمندى از لس آلاموس) ايده استفاده از چاشنى هاى انفجارى را براى كمپرس بسيار سريع كره پلوتونيوم مطرح كرد و بسط داد. با اين روش كره پلوتونيوم به چگالى مناسب بحرانى مى رسد و انفجار هسته اى رخ مى دهد.

1- فيوز تخريب AN219:
۲- :Archie آنتن رادار
۳- صفحه باترى ها
۴- واحد :Xسيستم جرقه زن كنار چاشنى
۵- لولا براى ثابت نگه داشتن دو بخش بيفوى بمب
۶- لنز پنج ضلعى با قابليت انفجار بالا
۷- لنز شش ضلعى با قابليت انفجار زياد
۸- چتر نجات كاليفرنيا دنباله (آلومينيوم)
۹- حفاظ دور، قطر داخلى cm۱۴۰
۱۰- مخروط هايى كه كل كره را در بر مى گيرند
۱۱- لنزهاى انفجارى
۱۲- ماده هسته اى
۱۳- صفحه رادارها، سوئيچ هاى هوا و تايمرها
۱۴- جمع كننده لوله هوا

بمب انفجار داخلى: بمب كثيف

انفجار درونى كه در واقع عكس انفجار بيرونى است ماده و انرژى را چگال و متمركز مى كند. ويرانى ساختمان بر اثر انفجار بيرونى باعث مى شود كه ساختمان روى خودش آوار شود. اصطلاحاً گفته مى شود كه «ساختمان از درون منفجر شده است.» انفجار درونى، آوار شدن از داخل است. درست مقابل انفجار بيرونى، يك كره توخالى پلوتونيوم مى تواند با چاشنى كروى انفجارى خارجى، از درون منفجر شده و به عنوان ماشه يك بمب شكافت هسته اى به كار رود. اين بمب هم به نوبه خود مى تواند يك ماشه انفجار داخلى براى يك جور هم جوشى باشد. در بحث كاويتاسيون انفجار درونى يك فرآيند مكثى است كه ذرات را مجبور به حركت به سمت داخل مى كند (نه حركت به سمت خارج كه مربوط به انفجار بيرونى است) اين حركت مركزگراى درونى، از يك مسير مستقيم به سمت مركز (مسير شعاعى) پيروى نمى كند، بلكه با چرخش روى يك مسير مارپيچى حركتش را انجام مى دهد. اين حركت چرخشى ورتكس نام دارد. در كاويتاسيون به خاطر فشار كم، حباب هاى كوچكى از بخار آب در يك سمت پروانه تشكيل مى شود. با تخريب اين حباب ها، موج هاى ناگهانى محلى شديدى به وجود مى آيد كه سر و صدا توليد مى كند و منجر به شكست محلى در سطح پروانه مى شود. ادامه اين روند سايش ماده را به دنبال دارد. مشخصه اصلى ورتكس اين است كه خارج آن كند و مركز آن تند حركت مى كند. در ورتكس، آب «از درون منفجر مى شود» ذرات معلقى كه از آب سنگين ترند به مركز جريان كشيده مى شوند، مقاومت اصطكاكى كاهش مى يابد و سرعت جريان زياد مى شود.

مراحل انفجار داخلى

يك كه ماده شكافت پذير را در برگرفته است، مشتعل مى شود. سرعت اين موج ناگهانى از سرعت صوت بيشتر است و سبب افزايش قابل توجه شار مى رود. موج در يك لحظه به تمام نقاط روى سطح كروى ماده شكافت پذير در هسته بمب حمله مى كند، فرآيند تراكم آغاز مى شود.

3

رها شدن چاشنى به رها شدن نوترون هاى زياد منجر مى شود. به همين دليل خيلى از توليدات اوليه باى پس مى شوند.۵ زنجيره واكنش ها همچنان ادامه مى يابد. تا زمانى كه انرژى توليد شده در درون بمب به قدرى بزرگ شود كه فشار درونى (ناشى از انرژى شكافت) به مقدارى بيش از فشار انفجار داخلى و ناشى از موج ناگهانى برسد.۶

با از هم جدا كردن بمب، انرژى منتشر شده در فرآيند شكافت، به اطراف انتقال مى يابد.

بمب هيدروژنى

بازده هيدروژنى به وسيله مقدار ليتيوم دوترايد deuteride و نيز مواد شكافت پذير اضافه كنترل مى شود. براى تامين نوترون هاى اضافه فرآيند هم جوشى fusionمعمولاً اورانيوم 238 در بخش هاى مختلف بمب به كار مى رود. اين ماده شكافت پذير اضافه (اورانيوم 238) در عين حال تشعشعات اتمى باكيفيت بالا نيز توليد مى كند.

بمب نوترونى

بمب نوترونى يك بمب هيدروژنى است. بمب نوترونى به كلى با ساير سلاح هاى اتمى استاندارد تفاوت دارد. چرا كه اثرهاى مهلك بمب كه از تشعشعات مضر مى آيد، به خاطر نوترون هايى است كه خودش رها مى كند. اين بمب همچنين به نام «سلاح تشعشع افزوده» (enhanced- radiation weapon) شناخته مى شود.اثرات تشعشع افزوده در بمب نوترونى بدين صورت است كه آثار حرارتى و تخريبى اين بمب نسبت به ساير سلاح هاى اتمى كمتر است. به همين دليل ساختارهاى فيزيكى مثل ساختمان ها و مراكز صنعتى كمتر خسارت مى بينند و بمب بيشترين آسيب را به انسان وارد مى كند. از آنجا كه اثرات تشعشع نوترون با افزايش فاصله به شدت كاهش مى يابد اثر بمب در مناطق نزديك به آن و مراكز دور از آن به وضوح تفاوت دارد. اين ويژگى كاملاً مطلوب كشورهاى عضو پيمان آتلانتيك شمالى (ناتو) است، چرا كه آنها مى خواهند آمادگى نبرد در مناطق پرازدحام را داشته باشند درحالى كه انواع ديگر انفجارهاى هسته اى، زندگى شهرى و دارايى ها را به خطر مى اندازند بمب نوترونى فقط با زنده ها سر و كار دارد.

منبع :سي پي اچ