انواع کولیس و روش خواندن کولیس های معمولی

[bigbang]

نحوه استفاده :

کولیس‌ها باید به درستی استفاده شوند تا بتوانند اندازه گیری دقیقی به ما بدهند. مثلاً برای اندازه گیری ضخامت یک بشقاب، کولیس ورنیه بایستی در زاویه درستی قرار گیرد تا به ما ابعاد دقیق را بدهد. برای اندازه گیری ابعاد گرد شکل و یا با شکل نامشخص، احتیاج به تمرین بیشتر است. دقت اندازه گیری برای استفاده از کولیس به شدت به مهارت کاربر بستگی دارد. فک دستگاه کولیس ورنیه باید محکم به قسمتی که می‌خواهد اند

انواع کولیس در ادامه مطلب...
کولیس داخلی(Inside caliper)

این نوع از کولیس برای اندازه گیری ابعاد داخلی اشیا به کار می‌رود.

• کولیس بالایی در شکل به صورت دستی تنظیم می‌شود. ابتدا به آرامی به آن ضربه می‌زنیم تا به داخل شی برود سپس پیچ آن را باز نموده تا پایه‌های آن کاملاً گیر دار شده و ابعاد را مطالعه می‌کنیم.
• کولیس پایینی در شکل به وسیله پیچ قابل تنظیم است که بدون تکان دادن وسیله از محل اندازه گیری قابل قرائت می‌باشد.

کولیس خارجی(Outside caliper).







کولیس خارجی(Outside caliper)

این دسته از کولیس‌ها برای اندازه گیری ابعاد خارجی به کار می‌روند. به کارگیری این وسیله قابلیت تکرار پذیری و نیز دقت بالایی دارد. در اندازه گیری ابعاد بزرگ همچون قطر یک لوله بزرگ بسیار مفید می‌باشد.

کولیس‌های مقسم(Divider caliper).





کولیس ورنیه

کولیس ورنیه‌ها، کولیس‌های دیجیتال و کولیس‌های عقربه‌ای ابعاد را به طور مستقیم و با دقت بالا اندازه گیری می‌کنند. این کولیس‌ها متشکل از یک خط کش با فک ثابت و یک فک دیگر که در طول خط کش لغزانده می‌شود، می‌باشند. فاصلهٔ بین جک‌ها به سه روش خوانده می‌شود. ساده ترین روش این است که محل نشان گر قرائت گردد. هنگامی که نشان گر بین دو نشانه گذاری است، کاربر می‌تواند آن را درج کرده و از این روش دقت بیشتری را اعمال نموده است. روش دیگر این است که شی مورد نظر را بین دو فک قرار می‌دهیم و سپس از روی خط کش اصلی عدد نشان داده شده را می‌خوانیم (بر حسب میلیمتر) و سپس از روی ورنیه هر خطی که بر روی خط خط کش اصلی منطبق است را خوانده و در دقت آن ضرب می‌کنیم و با عدد خوانده شده از روی خط کش اصلی جمع می‌کنیم. کولیس‌های ورنیه، دیجیتال و عقربه‌ای می‌توانند ابعاد داخلی و خارجی را اندازه بگیرند و برای اندازه گیری هر کدام از فک مخصوص استفاده کنند. مقیاس ورنیه‌ها بر حسب سیستم متریک یا مقیاس‌های کوچکتر و نیز بر حسب اینچ که در قسمت بالای آن است، می‌باشد. کولیس‌های بکار گرفته شده در صنعت تا ۰٫۰۱ میلیمتر و یا ۰٫۰۰۱ اینچ دقت دارند و در ابعادی موجودن که می‌توان از آن‌ها برای اندازه گیری تا ۱۸۲۹ میلیمتر و یا ۷۲ اینچ استفاده کرد.

1. فک خارجی برای اندازه گیری ابعاد خارجی از جمله قطر خارجی
2. فک داخلی برای اندازه گیری ابعاد داخلی از جمله قطر داخلی
3. پروب عمق که برای اندازه گیری ارتفاع و عمق به کار گرفته می‌شود.
4. مقیاس اصلی که تا ۱ میلیمتر را اندازه می‌گیرد.
5. مقیاس اصلی بر حسب اینچ
6. مقیاس ورنیه که دقت آن تا ۰٫۱ میلیمتر یا بیشتر است.
7. مقیاس ورنیه که دقت را تا کسری از اینچ می‌دهد.
8. گیره برای جلوگیری از حرکت قسمت متحرک و یا آسان کردن حرکت آن

کولیس عقربه‌ای.





کولیس عقربه‌ای

به جای استفاده از کولیس ورنیه‌ها که قرائت آن‌ها نیاز به روش خاص داشت که نیاز به یادگیری دارد، می‌توان از کولیس‌های عقربه‌ای که در آن‌ها برای قرائت کسری از میلیمتر کافی است که عدد روی عقربه را قرائت کرد، استفاده نمود. در این وسیله یک چرخ دنده دقیق و کوچک موجود است که بدون نیاز به قرائت مقیاس در ورنیه بهما اندازه دقیق را نشان می‌دهد. نشانگر هر یک اینچ و یا هر میلیمتر و یا یک دهم اینچ می‌چرخد. اندازه قرائت شده از روی عقربه بایستی به آن چه که از روی خط کش قرائت می‌شود، اضافه شود. به وسیله یک پیچ می‌توان آن چه که بر روی خط کش نمایش داده می‌شود را قفل کرد. منظور این است که از حرکت عقربه جلوگیری نمود تا در قرائت اشتباهی به وجود نیاید.

کولیس دیجیتال.





کولیس رقومی (دیجیتال)

این کولیس‌ها از آن جایی که یک عدد واحد را بر روی نمایشگر نمایش می‌دهند و دیگر احتیاجی به قرائت از روی خط کش نمی‌باشد، نسبت به کولیس‌های عقربه‌ای بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از این نوع کولیس‌ها قابلیت تبدیل واحد به سانتی متر، میلیمتر و اینچ را دارند. می‌توان با آن‌ها برخی اندازه گیری‌های دیفرانسیلی را انجام داد. کولیس‌های دیجیتال می‌توانند اندازه‌ها را در حافظهٔ خود نگه دارند. از این قابلیت می‌توان در جاهایی که کار کردن دشوار است و امکان دیدن عدد روی مانیتور نیست استفاده می‌شود. کولیس‌ها با طول معمولی، ۶ اینچ یا ۱۵۰ میلیمتر از فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند که دارای دقت نسبی ۰٫۰۰۱ اینچ و ۰٫۰۲ میلیمتر می‌باشند. تکنولو‍‍ژی مشابه در ساخت کولیس‌ها با طول بلند تر(۸ اینچ و ۱۲ اینچ) به کار گرفته شده که دقت آن‌ها برای کولیس‌های ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیمتر، ۰٫۰۰۱ اینچ یا ۰٫۰۳ میلیمتر و برای ۲۰۰ تا۳۰۰ میلیمتر، ۰٫۰۰۱۵ اینچ یا ۰٫۰۴ میلیمتر است. بسیاری از کولیس‌های ساخت چین که قیمت آن‌ها گران نیست، با دقت خوبی از لحاظ منطقی کار می‌کنند. یک مشکل این کولیس‌ها این است که هنگامی که در حالت خاموش قرار می‌گیرند، همچنان از باتری و قدرت آن استفاده می‌نمایند. یعنی در واقع آن‌ها چیزی را نمایش نمی‌دهند اما همچنان جریان تا زمانی که تمام شود در آن‌ها برقرار است. جریان در حدود ۲۰ میکرو آمپر است که خیلی بیشتر از جریان در کولیسها با برندهای معروف است. بعضی از مواقع وقتی که ولتاژ باتری خیلی کم شود، کولیس دیگر کار نمی‌کند. سلول‌های نقره‌ای با سلول‌های قلیایی ولتاژ برابری ایجاد می‌کنند اما عمر آنها برای کارایی بیشتر است. پس آن‌ها جایگزین مناسبی برای سلول‌های قلیایی هستند. کولیس‌های دیجیتال این قابلیت را دارند که یک سری از خروجی‌ها را با اتصال به کامپیوتر، در اختیار قرار دهند. یک سری مبدل‌ها وجود دارند که می‌توان با استفاده از آن‌ها خروجی‌ها را وارد برنامه‌های آماری یا جداول و یا نرم‌افزارهای مشابه نمود. همانند کولیس‌های عقربه‌ای پیچی وجود دارد که می‌تواند کولیس را در حالت اندازه گیری ثابت نگه دارد و از حرکت آن جلوگیری نماید.



کولیس ریزسنج

کولیس‌های میکرومتری به جای استفاده از قسمت افقی نظیر ورنیه یا عقربه و یا نمایشگر ِ رقومی (دیجیتال)، از یک پیچ برای اندازه گیری استفاده می‌کنند و به آن‌ها میکرو متر یا ریز سنج می‌گویند.



مقایسه

هر کدام از انواع کولیس مذکور در بالا مزیتها و خطاهای نسبی مخصوص خود را دارند. کولیس ورنیه‌ها با دوام اند، در بلند مدت با دقت عمل می‌کنند، از میدان‌های مغناطیسی تاثیر نمی‌پذیرند و بسیار ضد ضربه‌اند. . همچنین قرائت رقم آخر نسبتاً راحت می‌باشد. آنها ممکن است هر دو مقیاس سانتی متر و اینچ را داشته باشند. اما کولیس ورنیه نیازمند دید مناسب چشم یا عینک بزرگ کننده برای قرائت است و ممکن است در قرائت از فاصله دور و زوایای نا مناسب، آزمایشگر دچار مشکل شود. در محیط‌های تولیدی قرائت کولیس ورنیه در طول روز مستعد خطا بوده و کارگران را آزار می‌دهد. کولیس‌های عقربه‌ای نسبتاً راحت قرائت می‌شوند و می‌توانند برا یمقایسه در هر نقطه‌ای روی صفر تنظیم گردند. آنها شدیداً به ضربه حساس اند و بسیار مستعد کثیف شدن چرخ دنده‌ها هستند که می‌تواند مو جب کاهش دقت شود. کولیس‌های دیجیتالی به راحتی از سیستم سانتی متر به سیستم اینچ تغییر می‌کند. آنها به سادگی در هر نقطه صفر می‌شوند و در هر دو جهت قرائت را انجام می‌دهند. و در صورتی که امکان مشاهده صفحه کولیس نباشد با فشردن دکمه “Hold” یا با صفر کردن و بستن کولیس (که مقدار منفی اندازه گیری مورد نظر را نشان می‌دهد) امکان قرائت مهیا می‌شود. آنها از نظر مکانیکی و الکترونیکی شکننده‌اند. اکثراً نیازمند باتری اند و در برابر سرما مقاومت خوبی ندارند. همچنین مقاومت معمولی در برابر ضربه دارند و در برابر کثیفی آسیب پذیر اند.