هر شب به حساب خود رسیدگی كن

[رزیتا]

هر شب به حساب خود رسیدگی كن

چند نکته ی اخلاقی از آیت الله مجتهدی تهرانی رحمه الله علیه‌
راه غلبه بر نفس، محاسبه است، بعضی اولیای خدا یك دفتری همراه خود داشتند و هر كاری كه می‌كردند می‌نوشتند، در آخر روز هم نشسته و حساب كارهای خود را می‌كردند كه ما در این روز چه كردیم، چه مقدار اطاعت خداوند متعال را نمودیم، چه مقدار سرپیچی و نافرمانی كردیم. امام موسی كاظم علیه السلام فرمودند: لیس منا من لم یحاسب نفسه فی كل یوم فان عمل خیرا استزاد الله منه و حمد الله علیه و ان عمل شرّا استغفرالله منه و تاب الیه؛1

از ما نیست كسی كه هر روز به حساب نفس خود نرسد؛ پس اگر كار خوبی انجام داده بود خدا را شكر كند و از خدا بخواهد كه آن كار را بیشتر و بهتر بتواند انجام دهد و اگر كار بدی انجام داده بود استغفار و توبه نماید. حضرت رسول اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: لا یكون العبد مؤمنا حتی یحاسب نفسه اشد من محاسبة الشریك شریكه و السید عبده؛2 انسان مؤمن نخواهد بود، تا این‌كه به حساب نفسش برسد؛ شدیدتر از حسابرسی شریك با شریكش و مولی با بنده‌اش. امام جعفر صادق علیه السلام نیز فرمودند: القلب حرم الله، فلا تسكن حرم الله غیر الله؛3 قلب، حرم خداوند متعال است پس در حرم او غیر او را ساكن مكن.

بعضی اولیای خدا یك دفتری همراه خود داشتند و هر كاری كه می‌كردند می‌نوشتند، در آخر روز هم نشسته و حساب كارهای خود را می‌كردند كه ما در این روز چه كردیم، چه مقدار اطاعت خداوند متعال را نمودیم، چه مقدار سرپیچی و نافرمانی كردیم.

گاهی هواپیما برای فرود آمدن به طرف فرودگاه می‌آید ولی به خلبان پیغام می‌دهند به علت شلوغ بودن و فرود هواپیماهای زیادی در فرودگاه، فعلا فرود آمدن ممكن نیست. شب قدر هم، ملائكه بر قلب ما نازل می‌شوند لكن جای خالی برای فرود آمدن پیدا نمی‌كنند (زیرا قلب ما پر از محبت دنیا، خانه، ماشین، پست و مقام، پول و ثروت و حب معروفیت و مشهوریت و ... است) لذا بر می‌گردند. قلب خودت را از غیر خدا خالی كن تا نور خدا و ملائكه خدا بر قلب تو نازل شود. شخصی به حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام عرض كرد: شما چگونه به این مقام رسیدید؟ حضرت فرمودند: جلوی در خانه دل نشستم و غیر خدا را راه ندادم.

در كندوی زنبورها همیشه چند زنبور ایستاده‌اند و اگر اجنبی یا زنبوری كه روی گل‌های بدبو نشسته بخواهد داخل شود، جلوی او را می‌گیرند و نمی‌گذارند داخل شود، ما هم باید از این زنبورها یاد بگیریم. شخصی نزد آیت الله العظمی اراكی رحمه الله علیه آمد و تقاضای موعظه كرد، آقا از او پرسیدند: شغلت چیست؟ گفت: نجّار. آقا به او فرمودند: یك در هم برای خود بساز و بگذار جلوی دلت!

ای یكدله و صد دله، دل یك دله كن
مهـر دگــران را ز دل خـود یــله كـن

روزی گنجشك نری نزد حضرت سلیمان علیه السلام آمد و عرض كرد: این گنجشك ماده به من توجهی نمی‌كند، هر چه من به او محبت دارم در عوض او به من بی محبتی می‌كند. حضرت از گنجشك ماده بازخواست كرد، گنجشك ماده گفت: دروغ می‌گوید كه به من محبت دارد، یكی دیگر را هم زیر سر دارد و دوست می‌دارد! حضرت سلیمان زار زار گریه كرد. می‌دانی چرا؟ یعنی: خدایا نكند در قلب ما هم، غیر تو جای گرفته باشد؛4

طلبه باید علاوه بر درس، اهل نوافل، مستحبات و تعقیبات نماز باشد. استاد ما حضرت آیت الله حاج شیخ علی اكبر برهان رحمه الله علیه می‌فرمودند: انسان باید عبادات مستحبی را در طول سال حداقل یك بار هم شده نوبر كند و (بچشد) مثل میوه‌ای كه انسان هر سال نوبر می‌كند. وقتی كه نماز اول ماه می‌خوانی، مفاتیح را بردار و مناسبت‌ها و اعمال آن ماه را هم ببین و عمل كن. قرآن و مفاتیح نباید از كنار سجاده شما دور باشد. مقدسی باید متوسط باشد، این طور نباشد كه اصلا تعقیبات نماز یا نماز شب و اعمال مستحبی را نخواند و یا این كه تمام اوقات خود را به این گونه اعمال بگذارد؛ یا وقتی به قم می‌رود به مسجد جمكران نرود و این طور هم نباشد در ایام درسی، كلاس و درس و بحث خود را تعطیل و مثلا عازم قم و جمكران و یا دیگر عتبات عالیات شود.

منبع: مجله امان