اخبار کوتاه بخش نجوم

[VAHID]

۶ آبان۱۳۸۶
در این روزها، منجمان در سراسر دنیا از ظهور دنباله دار هولمز در آسمان شب، شگفت زده شده‌اند!
در این روزها منجمان در سراسر دنیا از ظهور دنباله دار هولمز در آسمان شب، شگفت زده شده‌اند!
این جمله ایست که در روزهای اخیر در بزرگترین سایت های نجومی دنیا شاهد آن هستیم. اما به راستی موضوع چیست؟

کمتر از یک هفته پیش دنباله داری با نام هولمز (17P) در مدار دوره‌ای خود با قدر 17 میان دو سیاره مریخ و مشتری ظاهر شد. از آن پس در روز چهارشنبه 2 آبان بود که ناظران آسمان شاهد درخشش ستاره‌ای تابان در صورت فلکی برساوش و به رنگ نارنجی-زرد در آسمان شب بودند. در این بین روشن شدن و فوران این دنباله دار سبب شد که یک میلیون بار پرنورتر شود و به قدر 2.5 برسد. در حقیقت همین موضوع بود که سبب شد این دنباله دار به جرمی جنجالی تبدیل شود چراکه اکنون به مانند ستاره‌ای پرنور بود که با وجود ماه کامل و آلودگی‌های نوری شهرها حتی با چشم غیر مسلح نیز رویت می شد. در خلال روز بعد دنباله دار منبسط شد، حال منجمان می‌توانستند با دوربین‌های دوچشمی و تلسکوپ‌ها، حلقه و هسته ای کوچک را از آن شاهد باشند. اما این جرم به دنباله دارهایی که تا کنون رصد شده بودند شباهت نداشت.

البته لازم به ذکر است که این‌گونه فوران‌های موحش در دنباله دار سابقه نیز داشته است. 115 سال پیش در نوامبر سال 1892، هنگامی که «ادوین هولمز» به سوی دنباله دار نشانه رفت به قدر 5 رسیده بود.

فوران انفجاری

اولین کسی که داده‌های اخیر را برای انجمن بین المللی نجوم (IAU)، ارسال کرد، شخصی با نام «هنریک سانتانا» (Henriquez Santana)، از جزایر قناری بود، این گزارش اندکی پس از نیمه شب ارسال شد و در پی آن انجمن بین المللی نجوم بخشنامه 8886 را در روز 2 آبان منتشر کرد. در آن هنگام، بر طبق گزارش دو رصدگر از اسپانیا قدر دنباله دار از 8 به 7.3 رسیده بود.
اکنون بحث‌ها در گروه‌ها٬ وبلاگ‌ها و سایت‌های اینترنتی شکل گرفته بود. منجمان از همان نخستین لحظات با هم توافق داشتند و بر این عقیده بودند که هولمز دنباله داری شگفت انگیز و دل فریب است.

دیری نگذشت که در شب هنگام خبرها از غرب به شرق کره خاکی کشیده شده بود، در ژاپن، کشوری بزرگ و با آلودگی نوری فراوان. گزارش‌ها از «سچی یوشیدا» (Seiichi Yoshida)، حاکی از آن بود که این منجم توانسته است دنباله دار را در کنار رودی در یوکوهاما، مشاهده کند. زمان ساعت 17:15 به وقت جهانی را نشان می‌داد و او در گزارشش قدر دنباله دار را 2.8 ثبت کرده بود.

هولمز همواره دارای حلقه‌ای گازی و واضح است، و هسته آن درخشش را حفظ کرده بود. کارشناسان دنباله دارها این‌گونه پیش بینی کرده بودند که درخشندگی دنباله دار هولمز در روزهای آینده پایدار است و همواره در آسمان منبسط خواهد شد، و با سرعت کمی به مغرب صورت فلکی برساوش حرکت می‌کند. این صورت فلکی همواره برای ساکنان شمال زمین قابل رویت است.
و ... در این روزها منجمان در سراسر دنیا از ظهور دنباله دار هولمز در آسمان شب، شگفت زده شدند!

مشاهدات، ثبت‌ها و پروژه‌های آماتوری و حرفه‌ای زیادی در این روزها انجام شد، می‌توان گفت که برای اغلب منجمان روزهای پرکاری سپری شده است و نتایج آن را می توان در گالری سایت‌ها، گزارشات و مقالات منتشر شده شاهد بود. لازم به ذکر است که این دنباله دار در ایران و شهر های بزرگ آن رویت شده و ثبت‌های زیاد از این پدیده سبب شده تا ایران را از کشور های فعال در این موضوع خوانده شود.
و ... در این روزها منجمان در سراسر دنیا از ظهور دنباله دار هولمز در آسمان شب، شگفت زده شدند!

مشاهدات، ثبت‌ها و پروژه‌های آماتوری و حرفه‌ای زیادی در این روزها انجام شد، می‌توان گفت که برای اغلب منجمان روزهای پرکاری سپری شده است و نتایج آن را می توان در گالری سایت‌ها، گزارشات و مقالات منتشر شده شاهد بود. لازم به ذکر است که این دنباله دار در ایران و شهر های بزرگ آن رویت شده و ثبت‌های زیاد از این پدیده سبب شده تا ایران را از کشور های فعال در این موضوع خوانده شود.

تصويري از دنباله دار هولمز در نخستين لحظات بعد از انفجار، شما مي توانيد پوشش هيدروژني، بخش کما و هسته دنباله دار را به طور کاملا محسوس مشاهده نماييد.(ايليا تيموري)
توضیح:" وقتی دنباله داری از خورشید دور باشد، تنها از هسته ای تشکیل می شود که معمولا با نام گلوله برفی کثیف توصیف می شود. چنین توصیفی نشان می دهد که دنباله داران حاوی ذرات غبار مانند همراه با یخ و گازهای منجمد هستند. وقتی هسته به فاصله حدود 3AU از خورشید می رسد، بادها تابش های خورشیدی لایه خارجی ماده منجمد آن را تبخیر و ناحیه ای وسیع از گاز را اطراف هسته (Nucleus)، ایجاد می کنند که آن را کما (Coma)، می نامیم. کما ماهیتی رقیق دارد چرا که درخشش ستارگان از میان آن قابل رویت است، گرچه هسته دنباله دار اغلب کوچک است و چندین کیلومتر بیشتر نیست، اما کما معمولا آنقدر بزرگ می شود که به چندین برابر قطر زمین می رسد، و دراین هنگام که دنباله دار به خورشید نزدیک شده دمای آن گاه به چندین هزار درجه نیز می رسد. و زمانی که دنباله دار به خورشید نزدیک می شود پوشش هیدروژنی پیدا می کند که تا ده ها میلیون کیلومتر ادامه دارد. شما می توانید این پوشش را به رنگ سبز در تصویر مشاهده کنید برای ثبت آن به نوردهی بلندتری نیاز دارید."