تا دیر نشده ،بجنبید

[mohammad.90]

تا دیر نشده ،بجنبید

در دوران طفولیت یک دوران بحرانی جهت آموزش وجود دارد که نباید آن را از دست داد لذا وقتی کودک به سن نوجوانی می رسد در مورد اعتقاداتی که می توانستیم او را مسلط بار بیاوریم آسیب پذیر می شود چنانچه والدین از آموزش و تعلیم فرزند خردسالشان خودداری کرده و به وی اجازه دهند خود درباره زندگی آینده اش تصمیم بگیرد آنها عملا او را آزاد گذارده تا درباره مطالب منفی خود تصمیم بگیرد.

اگر کودک ما تربیت دینی یابد برکاتش به خود او و دیگران خواهد رسید. کودکی که با خدا آشناست هیچگاه احساس پوچی نمی کند و در جای جای زندگی اش تکیه گاه محکمی خواهد داشت. و با همین تکیه گاه در برابر مشکلات استقامت می کند. حرکت تربیت دینی کودک به والدین نیز می رسد کودک تربیت شده دینی با والدین خود خوب رفتار می کند. زیرا با قرآن آشناست و قرآن می فرماید "و لا تقل لهما اف" تربیت دینی کودکان در آخرت والدین هم اثر می گذارد. امام صادق علیه السلام از رسول گرامی اسلام نقل می کند روزی حضرت عیسی از قبرستانی می گذشت و دید مرده ای را عذاب می کنند مرتبه بعد از همان قبرستان گذشت و متوجه شد عذاب از آن مرده برداشته شده است از خداوند پرسید قضیه چیست؟ خداوند فرمود: فرزندی دارد که جاده ای را ترمیم کرد و یتیمی را پناه داد بدین سبب عذاب را از او برداشتیم.

بهترین زمان برای آمورشهای دینی چه زمانی است؟

بهترین برای این امر دوران نونهالی است چرا که فطرت خداجویی نونهالان دست نخورده است و این کار مربی را بسیار ساده می کند.
حضرت علی علیه السلام در نامه 31 نهج البلاغه خطاب به فرزندش می فرماید:
پسرم من فضایل و ارزشهای اخلاقی را برای تو برشمردم و نمایاندم پیش از آن که خواهش ها و دگرگونی های دنیا به تو هجوم آورد و پذیرش اطاعت مشکل گردد زیرا قلب نوجوان همچون زمین حاصلخیز و آماده به کشتی است که هر بذری در آن پاشیده شود می پذیرد پس در تربیت تو شتاب کردم پیش از آن که دل تو سخت گردد و فکر و عقل تو به چیز دیگری متمایل و مشغول گردد.
مطلبی که در کودکی به انسان آموخته می شود گویا بر روی سنگ حک می شود و تا پایان عمر در ذهن او خواهد ماند. نخستین آموزشها پس از تولد آغاز می شود. گفتن اذان و اقامه در گوش راست و چپ نوزاد که نخستین آموزه های دینی را (توحید و نبوت و امامت) را به کودک القا می کند البته این آموزش مستقیم نیست اما در ضمیر ناخودآگاه او تاثیر خواهد گذاشت. آموزش مستقیم ارزشهای دینی را از دو سالگی آغاز می کنیم زیرا حس مذهبی در کودک از این سن آغاز می شود. و در سن سه سالگی لا اله الا الله سپس صلوات و کم کم او را بانماز آشنا می کنیم.

آیا استفاده از زمان و مکان خاص در تقویت روحیه دینی کودکان نقش دارد؟

برای القای آموزه های دینی از بهترین زمان و مناسبترین مکانها استفاده کنید بهترین زمان زمان شادابی کودک است هنگام خستگی ،خواب آلودگی و اضطراب کودک ارزشهای دینی را به او القا نکنید. القای ارزشها در این موقعیتها نه تنها تثبیت نمی شود بلکه ممکن است مقاومت روانی کودک را نیز در پی داشته باشد. نشانه های عدم آمادگی کودک را از آثار چهره، رفتار و بهانه گیری هایش می توان فهمید باید از زمانی استفاده کرد که دل او آمادگی داشته باشد. حضرت علی می فرماید: بدانید که دلها میل کردن و پشت کردنی دارند آنها را هنگام میل و رو کردنشان به کار گیرید. زمان شادابی کودک وقتی است که به او هدیه ای می دهید، به مسافرت پارک جنگل کوه سینما و برای صرف غذا به رستوران می روید ویا وسایل مورد علاقه اش را می خرید در این موقعیتها کودک بسیار خوشحال است.
آموزش ارزشها باید با موقعیت های گوناگون تناسب داشته باشد برای مثال زمان هدیه دادن خرید منزل و یا خودرو با آموزش شکر خدا تناسب دارد. زمان حضور در کوه جنگل و دریا هنگام آموزش قدرت و عظمت خداست زمان مسافرت دیدار مکانهای مقدس و زیارتگاهها والدین می توانند باذکر خصلت آن شخص یا امام معصوم ارزشها را به کودکان خود القا کنند.

تمرین قرار دادن دختر کوچک برای نماز کنار مادر گرچه به شکل تقلید، بیدار کردن کودک در سحرهای ماه رمضان گرچه روزه نگیرد، اعطای صدقات و کمکهای مالی به نیازمندان از طریق کودکان نمونه هایی از تمرین ارزشهای دینی است

راههای تثبیت آموزه های دینی

** تداوم والدین در مسایل دینی و عبادتها عامل موثری در تثبیت آموزه های دینی است بی توجهی مادر به نماز در ایام عذر شرعی و پدر و مادر به هنگام مسافرت مانعی در راه تثبیت آموزه هاست زیرا کودک قدرت تجزیه و تحلیل این گونه مسایل را ندارد و ممکن است حمل بر بی توجهی و بی قیدی پدر و مادر کند. اگر کودک در سنی است که می توان او را توجیه و مساله را برایش تبیین کرد اشکالی ندارد در غیر این صورت باید به این نکته توجه داشت.
** تهیه امکانات: امکانات جذاب چون سجاده زیبا، چادر و مقنعه برای دختران و قبله نما برای پسران و ... عامل موثری در تثبیت آموزه های دینی است.
** تمرین: تمرین قرار دادن دختر کوچک برای نماز کنار مادر گرچه به شکل تقلید، بیدار کردن کودک در سحرهای ماه رمضان گرچه روزه نگیرد، اعطای صدقات و کمکهای مالی به نیازمندان از طریق کودکان نمونه هایی از تمرین ارزشهای دینی است.
** حضور در محافل مذهبی
** ارتباط با خانواده های مذهبی
** الگودهی مناسب

** تشویق و تحسین: اگر فرزند شما در مسیر عبادت و اعمال مذهبی حرکتی کرد او را تحسین کنید البته باید توجه داشته باشید که تشویق در مسایل عبادی حالت مزد و پاداش به خود نگیرد پس بهتر است تشویقهای شما به صورت عاطفی (بوسیدن و نوازش و توجه) باشد و تشویقهای مادی به صورت نامنظم صورت پذیرد.

چرا برخی از کودکان به آموزشهای دینی بی توجهی می کنند؟


مهمترین عامل برای بی توجهی کودکان عدم زمینه سازی والدین است. همانگونه که نقاشی بدون رنگ زمینه و کشاورزی بدون شخم زمین مطلوب نیست آموزش دینی نیز بدون زمینه بازده ندارد. برای فراهم ساختن زمینه آموزش توجه به نکات زیر لازم است:
** ارتباط کلامی مناسب: در این مورد حتما باید آموزه های دینی از سخنی نرم و بیانی شیوا استفاده شود صدای بلند بویژه اگر با خشونت همراه باشد سبب بی توجهی کودک به آموزش دینی خواهد شد.
** وضعیت ظاهری مناسب: ازجمله ظاهری آراسته، لباسی مناسب، بوی خوش، دندانهای تمیز و ... زمینه ساز آموزش دینی هستند.
** خوش خلقی: خوش رویی و نگاه محبت آمیز فضای ارتباط را فراهم می سازد و بد اخلاقی و ترشرویی زمینه آموزش دینی را از بین می برد.
** حوصله : برای آموزش ارزشهای دینی بردباری ضرورت دارد با توجه به ضعف تمرکز کودکان گاهی لازم است آموزه ای را بارها تکرار کنیم که این صبر و حوصله والدین را می طلبد.