اخبار کوتاه بخش نجوم

[VAHID]

با گذشت 9 سال از خورشید گرفتگی 20 مرداد 1378، آسمان مرداد بار دیگر شاهد یک خورشیدگرفتگی خواهد بود. این گرفت از ایران به صورت جزئی قابل رویت است.


مردادماه همیشه یاد و خاطره زیباترین صحنه زندگی را برای ما ایرانیان و به خصوص منجمان ایرانی زنده می‌کند. خورشیدگرفتگی 20 مرداد 1378 که در آن روز خورشید فروزان برای دقایقی در پهنه‌ی ایران زمین در پس ماه پنهان شد و ایرانیان شاهد رویداد ‌کم‌نظر خورشید‌گرفتگی کلی بودند. اکنون با گذشت 9 سال از آن واقعه بار دیگر شاهد یک خورشید‌گرفتگی کلی در ماه مرداد خواهیم بود.



مشخصات خورشیدگرفتگی 11 مرداد 1387



همان‌طور که می‌دانید در مردادماه امسال دو رویداد بسیار زیبا به وقوع خواهد پیوست، خورشید گرفتگی 11 و ماه گرفتگی 27 مردادماه. هر کدام از این رویدادها چه به صورت کلی و چه جزئی از جذابیت بسیار زیادی برخوردار است.



در ظهر روز جمعه 11 مردادماه 1387 ساکنین شمال کانادا، روسیه، مغولستان و چین شاهد خورشید گرفتگی به صورت کلی خواهند بود و در کشور ایران نیز این گرفت به صورت جزئی قابل رویت است. این خورشید گرفتگی جزو دروه ساروسی 126 و دارای قدر گرفت 103 درصد خواهد بود. یعنی قرص ماه 3 درصد از قرص خورشید بزرگتر است و آن را دقایقی پنهان خواهد ساخت. بیشترین زمان گرفت در منطقه‌ای با عرض جغرافیایی 65 درجه و 38 دقیقه شمالی و 72 درجه و 18 دقیقه‌ی شرقی نزدیک به شهر نادیم در شمال روسیه روی خواهد داد که در این مکان قطر سایه ماه 236.9 کیلومتر و مدت گرفت 2 دقیقه و 27.2 ثانیه است.

صبح روز 11 مردادماه 1387برابر با اول آگوست 2008 ، گرفت جزئی در شمال شرقی کانادا در ساعت 08 و 05 دقیقه و 11.4 ثانیه به وقت جهانی(UT) آغاز می‌شود. سپس سایه ماه پس از 2 سال و 4 ماه و 2 روز دوری، در ساعت 9 و 22 دقیقه و 12.5 ثانیه به وقت جهانی از شمال قاره آمریکا و منطقه‌ای به نام جزیره ویکتوریا وارد زمین شده و حرکت چند ساعته‌ی خویش را آغاز می‌کند. در این مکان قطر سایه ماه در حدود 212 کیلومتر و بیشترین زمان گرفت 1 دقیقه و 32.6 ثانیه است. سایه ماه با سرعتی بسیار بالا و نزدیک به 7000 کیلومتر در ساعت مسیر خود را ادامه خواهد داد و در ساعت 9 و 36 دقیقه و 36 ثانیه به مختصات جغرافیایی 000°W و 83°36.4'N خواهد رسید. مکانی که گفته شد، نزدیک‌ترین فاصله را تا قطب شمال برای خط این گرفت خواهد داشت و خورشید برای مدت 2 دقیقه و 11.6 ثانیه در پشت ماه پنهان خواهد شد. اگر چه اوضاع جوی نامناسب در این نواحی اقبال رصد این خورشید‌گرفتگی را بیش‌تر از 7 درصد نمی‌داند.
<H3 dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt; DIRECTION: rtl; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify">

سایه در ادامه مسیر وارد دریای معروف برنت می‌شود و سپس از عرض کشور پهناور روسیه رد خواهد شد. اولین منطقه‌ای که در روسیه این گرفت کامل را خواهد دید، شهر «Yar Sale» نام دارد. در این مکان سایه در ساعت 10 و 17 دقیقه و 12 ثانیه برای این مردم خورشیدگرفتگی کامل را به ارمغان خواهد آورد. پس از آن خورشید به سومین شهر بزرگ و پرجمعیت روسیه یعنی نووسیبریک خواهد رسید. مکانی که از نظر موقعیت آب و هوایی با احتمال صاف بودن هوا به میزان 60 درصد و همچنین موقعیت اجتماعی و رصدی بسیار جالب توجه است. ساعت 9 و 41 دقیقه و 9 ثانیه مردم این شهر شاهد شروع گرفتگی به صورت جزئی خواهند بود و ساعت 10 و 43 دقیقه و 49 ثانیه گرفت کامل آغاز خواهد شد. گرفت کامل خورشید در ساعت 10 و 46 دقیقه و 9 ثانیه پایان خواهد یافت و سایه ماه در مسیر پر خاطره‌ی خویش در ساعت 10 و 55 دقیقه وارد مرز 4 کشور روسیه، قزاقستان، چین و مغولستان خواهد شد.



سپس سایه در امتدادی چند صد کیلومتری همزمان از جنوب مغولستان و شمال چین عبور می‌کند. کوهستان التای در مغولستان محیط جالبی را برای رصد این گرفت فراهم می‌کند. هنگام ورود سایه به کشور پهناور چین سایه ماه در ساعت 11 و 10 دقیقه به بهترین منطقه‌ی رصد از لحاظ صاف‌بودن هوا خواهد رسید. این نقطه در نزدیکی شهر معروف هامی واقع است که احتمال ابری بودن هوا زیر 30 درصد خواهد بود. اگر چه شهر هامی در خارج از خط، گرفت جزئی بسیار عمیقی را شاهد خواهد بود. سپس سایه‌ی خورشید پس از طی هزاران کیلومتر در ساعت 11 و 20 دقیقه و 29 ثانیه به شهر نانیانگ خواهد رسید و در این شهر شاهد گرفت کلی به مدت 48.5 ثانیه خواهند بود. در این منطقه قطر سایه به 208 کیلومتر رسیده است. آخرین شهری که این گرفت را خواهد دید نامش لوهو در عرض جغرافیایی 33º 33' 31" N و طول جغرافیایی 113º 59' 47" E خواهد بود. در این مکان برای مدت 29.9 ثانیه خواهد گرفت و زمان شروع گفت کامل 11 و 18 دقیقه و 54 ثانیه است. پس از آن سایه ماه از زمین رخت بر می‌کند تا در گرفت بعدی که در سال 2009 خواهد بود به زمین باز گردد.



وضعیت خورشیدگرفتگی در ایران



ایران در محدوده‌ای قرار دارد که گرفت جزئی را شاهد خواهد بود. همان‌طور که می‌دانید کشور ایران تا روز 30 اسفند 1412 شاهد گرفت کلی نخواهد بود. پس لازم است که برای رصد گرفت کلی به کشورهایی که گرفت کلی در نزدیکی آن رخ می‌دهد برویم که گرفت امسال و سال آینده بهترین فرصت‌ها را فراهم خواهند کرد. در روز 11 مرداد 1387 اولین منطقه‌ای که در ایران گرفت را خواهد دید روستای بورآلان در مرز ایران و کشور ترکیه است. پس از این روستا، در شهر ماکو در ساعت 14 و 18 دقیقه و 30 گرفت جزئی آغاز خواهد شد و در ساعت 15 و 16 دقیقه و 50 ثانیه به بیشترین حد گرفت یعنی 32 درصد خواهد رسید و سپس در ساعت 16 و 11 دقیقه و 36 ثانیه پایان خواهد یافت.



بیشترین درصد گرفت در کشور ایران در منطقه شمال شرقی روی خواهد داد. شهر سرخس در مرز ایران و ترکمنستان شاهد گرفتی با 53.4 درصد خواهد بود. خورشیدگرفتگی جزئی ساعت 14 و 35 دقیقه و 55 ثانیه در شهر سرخس آغاز خواهد شد در ساعت 15 و 49 دقیقه و 31 ثانیه به بیشینه‌ی خود می‌رسد که در این زمان 53.4 درصد خورشید در پشت ماه پنهان شده است و در نهایت گرفت جزئی در ساعت 16 و 38 دقیقه و 10 ثانیه در سرخس به پایان خواهد رسید.

برای رصد این خورشید‌گرفتگی دیدنی گروه‌هایی از کشورمان به شکار سایه شتافته‌اند که برای آن‌ها آرزوی موفقیت می‌کنیم.

</H3>