حافظه و تغذیه از دیدگاه طب سنتی ایران

[رزیتا]

حافظه و تغذیه از دیدگاه طب سنتی ایران

اخلاط در بدن و اثرات آن روی حافظه

پیشینیان می‌پنداشتند كه مواد غذایی در اثر ترشحات دهان، معده، روده‌ها، كبد و لوزالمعده دچار تغییرات و استحالاتی شده و سرانجام به صورت كشكاب در‌می‌آید. كشكاب از راه روده‌ها جذب و به وسیله عروق به كبد می‌رود.

احتمالا با دانش‌آموزان باهوش و زرنگی كه به هنگام امتحانات دچار فراموشی شده و هرچه را كه خوانده‌اند از یاد می‌برند، برخورد كرده‌اید. شیوه‌های گوناگونی برای تقویت حافظه وجود دارد. كارشناسان تغذیه نیز رژیم‌های غذایی مختلفی را برای تقویت حافظه پیشنهاد می‌كنند.
طب سنتی ایران نیز با نگاهی عمیق به این موضوع پرداخته و ثابت كرده است كه رابطه مستقیمی بین نوع تغذیه و حافظه آدمی وجود دارد. روانشناسان و پزشكان آلوپاتیك استرس را عامل اصلی این عارضه عنوان می‌كنند، در حالی كه درمان استرس به تنهایی به بهبود شرایط كمك نمی‌كند.
پیشینیان می‌پنداشتند كه مواد غذایی در اثر ترشحات دهان، معده، روده‌ها، كبد و لوزالمعده دچار تغییرات و استحالاتی شده و سرانجام به صورت كشكاب در‌می‌آید. كشكاب از راه روده‌ها جذب و به وسیله عروق به كبد می‌رود. كبد در اثر اعمال طبیعی خود آن را پخته و یا تغییراتی به ۴ شكل متفاوت در می‌آورد.

بدن انسان از ۴ خلط تشكیل شده كه هر یك به نوبه خود وظایفی در بدن دارند كه به شرح زیر است:

▪ گونه اول كه مانند گل كدر، تار و سنگین است سودا نامیده می‌شود. سودا طبعی سرد و خشك دارد. افزایش سودا در بدن لاغری، تیرگی رنگ پوست (متمایل به سیاهی)، غلظت خون، سوزش معده، اشتهای كاذب و فزونی فكر و خیال را به همراه دارد. و رویاهای شخص در خواب توام با وحشت و تاریكی است.

▪ بلغم، ماده لزج سفید رنگی است كه نسبتا سبك‌تر بوده و روی سودا قرار می‌گیرد. افزایش بلغم موجب سپیدی، نرمی و سستی پوست، ضعف گوارش، آروغ ترش، خواب بسیار، كندی حواس، ریزش لعاب دهان و آب بینی رقیق و غیر سوزان می‌شود. شخص در خواب و رویا باران، برف و آب می‌بیند. قدما طبیعت چنین فردی را سرد و تر می‌نامیدند.

▪ خلط سوم ماده قرمز رنگی است كه خون نامیده می‌شود. خون بدون هیچ‌ تغییری و بلاواسطه صرف تغذیه بدن می‌شود. چنانچه اندازه این خلط در بدن بیش از حد طبیعی باشد؛ رنگ بدن به سرخی گراییده و شخص احساس می‌كند زبانش سنگین‌تر شده است. سستی و كاهلی اعضا، دهان‌دره و خمیازه، كندی حواس، بروز برخی جوش‌ها در بدن، گاهی خون‌ریزی لثه‌ها و بینی از عوارض افزایش خلط خون در بدن است. در این حالت رویاهای شخص سرخ و خونین است و طبیعت بیمار گرم و تر.

▪ خلط چهارم ماده زردرنگی است كه از دیگر خلط‌ها سبكتر بوده و صفرا نام دارد. اگر صفرا از حد خود تجاوز كند رنگ بدن و چشم‌ها به زردی گراییده، بینی خشك و زبان نیز زبر و خشك می‌شود. تشنگی، تهوع، قی، سوزش معده و بی‌میلی به غذا از سایر عوارض افزایش خلط صفرا در بدن است. خواب شخص نیز با مناظری از گرما و آتش توام است. در چنین حالتی طبیعت بیمار گرم و خشك است.