نکاتی درباره درمان دیابت (قند خون)

[رزیتا]

روزه گرفتن افراد دیابتی در ماه رمضان

تیتر : روزه گرفتن افراد دیابتی در ماه رمضان

خلاصه : ديابت يا بيماري قند به علت ناتواني بدن در توليد يا مصرف انسولين پديد مي آيد

متن کل خبر : ديابت يا بيماري قند به علت ناتواني بدن در توليد يا مصرف انسولين پديد مي آيد . انسولين ماده اي است که در بدن توسط غده لوزالمعده توليد مي شود و باعث مي گردد قند يا به عبارتي مهمترين منبع انرژي بدن مورد استفاده قرار گيرد. با توجه به شيوع بالاي ديابت در جامعه ، شمار زيادي از مبتلايان به بيماري قند به ويژه در آستانه ماه مبارک رمضان از ما (سایت پزشکان بدون مرز ) درباره امکان روزه داري سئوال مي نمايند که با توجه به شرايط خاص آنها ، اين مسأله اهميت زيادي دارد . قابل ذکر است که در افراد ديابتي ممنوعيت کامل روزه داري وجود ندارد و تشخيص نهايي اينکه آيا فرد مي تواند روزه بگيرد يا خير ، با صلاحديد پزشک و تصميم خود بيمار صورت مي گيرد .


سوالاتی که افراد دیابتی در رابطه با ماه رمضان دارند :

۱- من بيماري قند دارم و در حال حاضر براي پايين آوردن قند خونم از قرص قند استفاده مي کنم ، آيا مي توانم امسال روزه بگيرم ؟

در صورتي که شما به بيماري مزمن ديگري مبتلا نيستيد و در حال حاضر قند خونتان در حد قابل قبولي ( در حالت ناشتا زير ۱۶۰ ) و اخيراً دچار افت قند خون نشده ايد ، به احتمال زياد مي توانيد روزه بگيريد.

۲- آيا دخترم که ديابتي است و انسولين تزريق مي کند هم مي تواند روزه بگيرد ؟

بعيد به نظر مي رسد که ايشان بتوانند روزه داري را تحمل کنند . البته اگر اصرار بر روزه داشتن دارد ، در صورتي که انسولين زيادي مصرف نمي کند و طي روز دچار افت قند خون نمي شود ، با احتياط کامل و رعايت نکاتي که بيان خواهد شد ممکن است بتواند دوره روزه داري را بدون خطر پشت سر بگذارد .

۳- آيا اگر من روزه بگيرم ممکن است دچار عوارض بشوم ؟

خطرناکترين عارضه روزه داري ، کاهش بيش از حد قند خون است . شما طي روزه داري بيش از هر چيز بايد مراقب باشيد که قند خونتان زياد افت نکند .

۴- چگونه مي توانم بفهم که قند خونم پايين آمده است ؟

افت قند خون با علامتهايي مانند ضعف و بي حالي شديد ، عرق سرد فراوان ،‌ تپش قلب ، سرگيجه ، تاري ديد ، گرسنگي شيد و لرزش بدن و در نهايت بيهوش شدن مشخص مي گردد .

۵- اگر وسط روز دچار افت قند خون شدم ، چه کنم ؟

در صورتي که شما گلوکومتر ( دستگاه اندازه گيري کننده قند خون ) در اختيار داريد فوراً قند خونتان را اندازه بگيريد .

در صورتي که قند خونتان کمتر از ۵۰ باشد . حتماً روزه خود را افطار کنيد . اگر گلوکومتر نداريد ، با پيدايش چنين علائمي ، سريعاً روزه خود را افطار نماييد و با مصرف شربت يا شيريني مختصر از عوارض بعدي پيشگيري کنيد .

۶- آيا روزه گرفتن رژيم محسوب مي شود يا اينکه طي ماه رمضان هم بايد رژيم خاصي را رعايت کنم؟

رعايت رژيم ديابتي براي شما الزامي است . شما طي ماه رمضان بين افطار تا اذان صبح مواد غذايي مصرف مي کنيد لذا بايد نکاتي را رعايت نماييد که قندخون شما در اين فاصله بيش از حد بالا نرود .

۷- آيا ميزان کل مواد غذايي مصرفي ام در ماه رمضان بايد مانند رژيم قبلي باشد ؟

بله حتماً ، شما نبايد کالري دريافتي خود را در ماه رمضان نسبت به قبل افزايش دهيد . به ويژه مصرف مواد قندي شيرين از جمله زولبيا و باميه را محدود کنيد . در صورت تمايل شديد به مواد شيرين مي توانيد از مربا يا نوشابه هاي رژيمي استفاده نماييد و يا هنگام افطار دو عدد خرما همراه با نوشيدني مانند چاي مصرف کنيد .

۸- وعده هاي غذاييم بايد به چه صورت باشد ؟

بهتر اين است که با يک افطار ساده ( مثلاً مشابه صبحانه ) آغاز کنيد و شام با فاصله ۲-۱ ساعت بعد صرف نماييد .

قبل از خوابيدن هم مي توانيد غذاي مختصري ( مشابه عصرانه ) بخوريد . سحري را حتماً ميل کنيد .

۹- اگر براي خوردن سحري نتوانستم بيدار شوم چه کنم ؟

بهتر است از روزه گرفتن در آن روز منصرف شويد چرا که احتمال پايين افتادن قند خونتان و عوارض دگير زياد است .

۱۰- نوشيدن آب و مايعات غيرقندي تا چه اندازه مجاز است ؟

بهتر اين است که آب کافي بنوشيد تا طي روز دچار کمبود آب بدن نشويد . توصيه مي شود بعد از خوردن سحري و قبل از شروع روزه ، حداقل ۲-۱ ليوان آب بنوشيد .

۱۱- آيا رفتن مرا به مهماني هاي افطار صلاح ميدانيد ؟

مسلماً شرکت در جمع خانواده و دوستان از نظر روحي بسيار برايتان مناسب است اما چه در ماه رمضان و چه در غيرآن ، هيچ گاه در مهماني فراموش نکنيد که ديابتي هستيد تا سالها با سلامت کامل به زندگي ادامه بدهيد .

۱۲- اگر بعد از افطار احساس کردم قند خونم بالاست چه کنم ؟

در صورت امکان قند خونتان را اندازه گيري کنيد اگر بالاي۲۵۰ بود بايد شب بعد ۲۰ درصد از کالري دريافتي خود کم کنيد تا دچار مشکل نشويد به هر حال متوجه باشيد که اگر قند خونتان هنگام شب بالا باشد . نتايج مثبت روزه داري عايد شما نخواهد شد .

۱۳- اگر هنگام سحر احساس کردم قند خونم بالاست چه کنم ؟

در اين صورت هم اگر قند خونتان بالاي ۲۰۰ باشد بايد از مواد غذايي سحري خود ۲۰ درصد کم کنيد . اما اگر قند خونتان بالاي ۳۵ بود . توصيه مي شود که اصلاً روزه نگيريد .

۱۴- اگر طي روز استراحت کنم بهتر است يا مي توانم فعاليت بدني نيز داشته باشم ؟

فعاليت بدني شما بايد در حد معمول باشد و استراحت زياد به نفع شما نيست . اموري که به فعاليت جسمي شديد نياز دارد را بهتر است بعدازظهرها انجام ندهيد تا از افت شديد قند خون پيشگيري نماييد .

۱۵- چگونه ورزش کنم ؟

ورزش سبک ۱۵-۱۰ دقيقه اي هنگام صبح احتمالاً برايتان مناسب است . اما ورزش هنگام بعد ازظهر و قبل از افطار مي تواند مشکل ساز باشد . بايد در صورت امکان طي شب ها زماني را به ورزش اختصاص دهيد .

۱۶- در ماه رمضان قرص هايم را در چه زماني مصرف کنم ؟

به طور کلي قرص هاي مصرفي صبح و ظهر را همزمان هنگام افظار و قرص شبانه را پيش از سحري مصرف نماييد . البته اگر قند خونتان تحت کنترل مي باشد ، ممکن است تحت نظارت پزشک بتوانيد تعداد قرص هايتان را کاهش دهيد .

۱۷- اگر فراموش کردم قرصم را مصرف کنم چه بايد بکنم ؟

از آنجا که عدم مصرف مايعات طي روز مي تواند به غليظ شدن خون و بالاتر رفتن قند خون و عوارض ديگر منجر شود . لذا توصيه مي شود حتماً قرص خود را به موقع مصرف کنيد و اگر فراموش کرديد ، خصوصاً در صورتي که معمولاً قند خونتان بالاست ، بهتر است آن روز را روزه نگيريد .

۱۸- بهترين زمان براي آزمايش قند خون در ماه رمضان کدام است ؟

مسلماً ايده ال آن است که هر بيمار ديابتي که روزه مي گيرد گلوکومتر در اختيار داشته باشيد و قبل از افطار ، دو ساعت بعد از افطار و پيش از سحري ، قند خون خود را اندازه گيري نمايد . اما در صورتي که گلوکومتر در دسترس نداريد ، بهتر است آزمايش هاي خود را تحت کنترل پزشک و در زمان تعيين شده انجام دهيد در ماه رمضان بررسي قند خون ناشتا بايد قبل از افطار صورت گيرد که اين بسيار کمک کننده است .

۱۹- آيا اگر روزه بگيرم چربي خونم هم پايين خواهد آمد ؟

اگر رژيم خود را رعايت کنيد ، مي توانيد منتظر کاهش کلسترول و تري گليسريد خونتان باشيد . اين مسأله در پيشگيري از بيماريهاي قلبي - عروقي هم به شما کمک مي کند . طي ماه رمضان رژيم غذايي در بسياري از خانواده ها حاوي مواد قندي و نشاسته اي فراوان است که ضمن اثر نامطلوب بر قند خون ، تري گليسريد خون را هم بالا مي برد .

۲۰- آيا افراد ديابتي که به نحوي دچار عوارض مزمن ديابت بر کليه ها ، چشم ، قلب و … شده اند ، مي توانند روزه بگيرند ؟

ممکن است برخي از اين افراد با روزه گرفتن دچار مشکل حادي نشوند ولي براي پيشگيري از پيشرفت عوارض مزمن ، بهتر است روزه نگيرند و يا با متخصص مربوطه مشورت کنند



توصيه هاي تغذيه اي در ماه مبارك رمضان

وعده هاي غذايي در ماه رمضان به سه وعده افطاري، شام و سحري تقسيم مي شوند و افرادي كه در ماه رمضان روزه مي گيرند بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه خوردن افطاري و سحري با رعايت اعتدال ضروري است.
افراد بايد افطار خود را با يك يا چند عدد خرما، چاي كمرنگ يا شير ولرم به همراه مقداري نان و سبزي و پنير آغاز كنند مصرف بيش از حد مواد غذايي شيرين و پرچرب هنگام افطار منجر به تشنگي مي شود و مصرف نوشيدني هاي زياد به خصوص مايعات خنك با رقيق كردن اسيد و آنزيمهاي دستگاه گوارش باعث اختلال در هضم و جذب مواد غذايي مي گردد.

استفاده از مايعات و ميوه ها در زمان افطار و در فاصله زماني بين افطار تا سحر به دليل اينكه منبع خوبي از فيبر هستند براي دستگاه گوارش مفيد است و مانع بروز يبوست مي شود.

شام خود را با غذاهاي سبك كم قند و فيبردار مثل سوپ و سبزيها يا سالاد كه فشار چنداني به معده وارد نمي كند شروع كرده و سپس سراغ شام اصلي برويد در مورد وعده سحري بيشتر انرژي بدن بايد با خوردن اين وعده تامين شود بهترين غذاها براي استفاده مواد غذايي حاوي غلات به همراه سبزيها است بسياري از افراد معتقدند هنگام سحري بايد از مواد غذايي كه انرژي بالايي دارند استفاده كنند تا در طول روز احساس گرسنگي نكند به همين خاطر مسئله خوردن غذاهاي چرب را ترجيح مي دهند كه بايد توجه كرد به دنبال مصرف مواد غذايي پرچرب تشنگي شديدي عارض شده كه باعث ايجاد مشكلات عديده اي در افراد مي گردد همچنين مصرف بيش از حد گوشت، مواد غذايي شيرين و شور مصرف ادويه جات و مصرف غذاهي مثل كله پاچه و سيرابي در سحري توصيه نمي شود.

افرادي كه دچار بيماري هاي مختلفي هستند بايد براي گرفتن روزه با پزشك خود مشورت كنند و در غير اين صورت به جاي آنكه روزه باعث سلامتي آنها شود دچار عود بيماريشان و بروز بيماريهاي ديگر مي شوند



اطلاعیه انجمن دیابت ایران در رابطه با ماه مبارک رمضان

بیماران دیابتی مدتی قبل از شروع ایام ماه مبارک رمضان به طور آزمایشی ، روزه داری را آغاز کرده و طی روز قند خون خود را آزمایش کنند.

حدود ۴ میلیون نفر از جمعیت کشور به دیابت مبتلا هستند، حفظ مقدار قند خون در حد طبیعی ( ۱۴۰- ۶۰ میلی گرم درصد) هدف درمان دیابت است زیرا افزایش دراز مدت قند خون، سبب بروز عوارض دیابت می شود. که در آن صورت ، درمان دیابت بسیار پرهزینه و گاه غیر ممکن خواهد شد .

افراد دیابتی که از آموزش های لازم برخوردار شده اند به خوبی قادرند تشخیص دهند که آیا می توانند روزه بگیرند ، چراکه این افراد طی آموزش های خود دریافته اند که به کدام گروه از دیابتی ها تعلق دارند و در مورد شرایط روزه داری در هر گروه حتما با پزشک خود مشورت می نمایند و به عبارت بهتر، دیابتی که روزانه قند خون و یا قند ادارار خود را در منزل مورد آزمایش قرار نمی دهد ، احتمالات قادر به روزه داری نخواهد بود.

افراد تحت درمان با انسولین ، از آنجا که پی آمد تزریق انسولین به دفعات نیز باید غذا میل نمایند ، لذا توصیه نمی شود روزه بگیرند. همچنین افراد تحت درمان با داروهای خوراکی نیز بهتر است با پزشک معالج خود مشورت نمایند به طور کلی برای افرادی که توانسته اند قند خون خود را به طور دائمی در حد طبیعی حفظ و کنترل نمایند با حفظ شرایط زیر از نظر پزشکی روزه داری بلا مانع است.

لازم است مدتی قبل از شروع ایام ماه مبارک رمضان به طور آزمایشی ، روزه داری را آغاز کرده و طی روز به ترتیب زیر ، قند خون خود را آزمایش کنند:

قبل از سحر ( حداکثر ۱۲۰ میلی گرم درصد )
۲ ساعت بعد از سحر ( حداکثر ۱۶۰ میلی گرم درصد)
بین ساعت ۱ تا ۳ بعدازظهر ( کمتر از ۷۰ میلی گرم درصد نباشد)
قبل از افطار ( حداکثر ۱۲۰ میلی گرم درصد)
۲ ساعت بعد از افطار ( حداکثر ۱۶۰ میلی گرم درصد )

در صورتیکه مقدار قند خون این افراد در محدوده مقادیر ذکر شده در بالا قرار داشته باشد ، قادر خواهند بود روزه بگیرند که در آن صورت باید هنگام افطار قبل از خوردن هر غذایی ، قرص خود را میل کرده و پس از مدتی شروع به خوردن غذا کنند. هنگام سحر نیز باید مقدار دارو را تقریبا به نصف کاهش دهند و حتما فراموش نشود ۲ ساعت بعد از افطار و ۲ ساعت بعد ازخوردن سحری ، قند خون یا قند ادارار خود را آزمایش کنند.

افرادی که بدون دارو قند خون خود را کنترل می کنند با مشورت پزشک معالج خود می توانند روزه بگیرند . علاوه بر این ، باید مقدار غذای افطار خود را نیز به ۲ تا ۳ وعده تقسیم و هنگام افطار، از خوردن همه مواد غذایی در یک زمان جدا خودداری کنند. در هر حال نباید فراموش کنید که طی روزه داری مقدار کالری دریافتی روزانه باید به دو سوم مقدار معمول کاهش یابد. یعنی یک سوم کمتر از حد معمول غذا میل شود.