منتخب سخنان امام علی (ع)

[رزیتا]

منتخب سخنان امام علی (ع)

عنوان : منتخب سخنان امام علی (ع) - ( قسمت اول )

منتخب سخنان امام علی (ع) - بخش حکمت های نهج البلاغه - ( قسمت اول )



روش زندگي با مردم
و درود خدا بر او، فرمود: با مردم آنگونه معاشرت كنيد، كه اگر مرديد بر شما اشك ريزند، و اگر زنده مانديد، با اشتياق سوي شما آيند. (حكمت 10)

روش برخورد با دشمن

و درود خدا بر او، فرمود: اگر بر دشمنت دست يافتي، بخشيدن او را شكرانة پيروزي قرار ده. (حكمت 11)


آيين دوست يابي

و درود خدا بر او، فرمود: ناتوان ترين مردم كسي است كه در دوست يابي ناتوان است، و از او ناتوان تر آن كه دوستان خود را از دست بدهد. (حكمت 12)


روش استفادة از نعمت ها

و درود خدا بر او، فرمود: چون نشانه هاي نعمت پروردگار آشكار شد، با ناسپاسي نعمت ها را از خود دور نسازيد. (حكمت 13)


روش ياري كردن مردم

و درود خدا بر او، فرمود: از كفارة گناهان بزرگ، به فرياد مردم رسيدن، و آرام كردن مصيبت ديدگان است.

(حكمت 24)


ترس از خدا در فزوني نعمت ها

و درود خدا بر او، فرمود: اي فرزند آدم ! زماني كه خدا را مي بيني كه انواع نعمت ها را به تو مي رساند تو در حالي كه معصيت كاري، بترس.(حكمت 25)


اعتدال در بخشش و حسابرسي

و درود خدا بر او، فرمود: بخشنده باش اما زياده روي نكن، در زندگي حسابگر باش اما سخت گير مباش. (حكمت 33)


ضرورت ترك آداب جاهلي

و درود خدا بر او، فرمود: (در سر راه صفين دهقانان شهر انبار تا امام را ديدند پياده شده، و پيشاپيش آن حضرت مي دويدند. فرمود: چرا چنين مي كنيد؟ گفتند: عادتي است كه پادشاهان خود را احترام مي كرديم، فرمود: )به خدا سوگند ! كه اميران شما از اين كار سودي نبردند، و شما در دنيا با آن خود را به زحمت مي افكنيد و در آخرت دچار رنج و زحمت مي گرديد، و چه زيانبار است رنجي كه عذاب در پي آن باشد، و چه سودمند است آسايشي كه با آن، امان از آتش جهنم باشد.(حكمت 37)


ارزش ها و آداب معاشرت با مردم

به فرزندش امام حسن فرمود: پسرم ! چهار چيز از من ياد گير (در خوبي ها)، و چهار چيز به خاطر بسپار (هشدارها)، كه تا به آنها عمل مي كني زيان نبيني:

الف- خوبي ها

1- همانا ارزشمند ترين بي نيازي عقل است، 2- و بزرگ ترين فقر بي خردي است، 3- و ترسناك ترين تنهايي خود پسندي است، 4- و گرامي ترين ارزش خانوادگي، اخلاق نيكوست.

ب- هشدارها

1- پسرم ! از دوستي با احمق بپرهيز، چرا كه مي خواهد به تو نفعي رساند اما دچار زيانت مي كند.

2- از دوستي با بخيل بپرهيز، زيرا آنچه را كه سخت به آن نياز داري از تو دريغ مي دارد.

3- و از دوستي با بدكار بپرهيز، كه با اندك بهايي تو را مي فروشد.

4- و از دوستي با دروغگو بپرهيز، كه او به سراب ماند، دور را به تو نزديك، و نزديك را دور مي نماياند.

(حكمت 38)


جايگاه واجبات و مستحبات

و درود خدا بر او، فرمود: عمل مستحب انسان را به خدا نزديك نمي گرداند اگر به واجب زيان رساند.

(حكمت 39)


ارزش آخرت گرايي

و درود خدا بر او، فرمود: خوشا به حال كسي كه به ياد معاد باشد، براي حسابرسي قيامت كار كند، با قناعت زندگي كند، و از خدا راضي باشد. (حكمت 44)


ارزش پشيماني و زشتي غرور زدگي

و درود خدا بر او، فرمود: گناهي كه تو را پشيمان كند بهتر از كار نيكي است كه تو را به خود پسندي وا دارد.

(حكمت 46)


ارزش هاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: هيچ ثروتي چون عقل، و هيچ فقري چون ناداني نيست. هيچ ارثي چون ادب، و هيچ پشتيباني چون مشورت نيست. (حكمت 54)


توانگري و شهوت ها

و درود خدا بر او، فرمود: ثروت، ريشة شهوت هاست. (حكمت 58)


ارزش ايثار اقتصادي

و درود خدا بر او، فرمود: از بخشش اندك شرم مدار كه محروم كردن، از آن كمتر است. (حكمت 67)


ره آورد عفت و شكر گذاري

و درود خدا بر او، فرمود: عفت ورزيدن زينت فقر و شكر گذاري زينت بي نيازي است. (حكمت 68)


حفظ روح اميدواري

و درود خدا بر او، فرمود: اگر به آنچه كه مي خواستي نرسيدي، از آنچه هستي نگران مباش. (حكمت 69)

ميزان ارزش انسانها( ارزش تخصص و تجربه)

و درود خدا بر او، فرمود: ارزش هر كس به مقدار دانايي و تخصص اوست. (حكمت 81)


ارزش هاي والاي انساني

و درود خدا بر او، فرمود: شما را به پنج چيز سفارش مي كنم كه اگر براي آنها شتران را پرشتاب برانيد و رنج سفر را تحمل كنيد سزاوار است: كسي از شما جز به پروردگار خود اميدوار نباشد، و جز از گناه خود نترسد، و اگر از يكي سؤال كردند و نمي داند، شرم نكند و بگويد نمي دانم، و كسي در آموختن آنچه نمي داند شرم نكند، و بر شما باد به شكيبايي، كه شكيبايي، ايمان را چون سر است بر بدن و ايمان بدون شكيبايي چنان بدن بي سر، ارزشي ندارد.

(حكمت 82)


دو عامل ايمني مسلمين

امام باقر (ع) از حضرت امير المؤمنين نقل فرمود: دو چيز در زمين ماية امان از عذاب خدا بود: يكي از آن دو برداشته شد، پس ديگري را در يابيد و بدان چنگ زنيد، اما اماني كه برداشته شد رسول خدا (ص) را، به امان باقي مانده، استغفار كردن است، كه خداي بزرگ به رسول خدا فرمود: «خدا آنان را عذاب نمي كند در حالي كه تو در ميان آناني، و عذابشان نمي كند تا آن هنگام كه استغفار مي كنند.» (حكمت 88)


راه اصلاح دنيا و آخرت

و درود خدا بر او، فرمود: كسي كه ميان خود و خدا را اصلاح كند، خداوند ميان او و مردم را اصلاح خواهد كرد، و كسي كه امور آخرت را اصلاح كند، خدا امور دنياي او را اصلاح خواهد كرد، و كسي كه از درون جان واعظي دارد، خدا را بر او حافظي است. (حكمت 89)


والاترين دانش

و درود خدا بر او، فرمود: بي ارزش ترين دانش، دانشي است كه بر سر زبان است، و برترين علم، علمي است كه در اعضا و جوارح آشكار است. (حكمت 92)


شناخت نيكي ها و خوبي ها

از امام پرسيدند: «خير» چيست؟ فرمود: خوبي آن نيست كه مال و فرزندت بسيار شود، بلكه خير آن است كه دانش تو فراوان، و بردباري تو بزرگ و گران مقدار باشد، و در پرستش پروردگار در ميان مردم سرفراز باشي، پس اگر كار نيكي انجام دهي شكر خدا به جا آوري، و اگر بد كردي از خدا آمرزش خواهي. در دنيا جز براي دو كس خير نيست؛ يكي گناهكاري كه با توبه جبران كند، و ديگر نيكوكاري كه در كارهاي نيكو شتاب ورزد. (حكمت 94)


ارزش يقين

و درود خدا بر او، فرمود: خوابيدن همراه با يقين، برتر از نماز گذاردن با شك و ترديد است. (حكمت 97)


ضرورت عمل كردن به روايات

و درود خدا بر او، فرمود: چون روايتي را شنيديد، آن را بفهميد عمل كنيد، نه بشنويد و نقل كنيد، زيرا راويان علم فراوان، و عمل كنندگان آن اندك اند. (حكمت 98)


احترام گذاشتن به مرزها و حدود احكام الهي

و درود خدا بر او، فرمود: همانا خدا واجباتي را به شما لازم شمارده، آنها را تباه نكنيد، و حدودي براي شما معين فرموده، اما از آنها تجاوز نكنيد، و از چيزهايي نهي فرمود، حرمت آنها را نگاه داريد، و نسبت به چيزهايي سكوت فرمود، نه از روي فراموشي، پس خود را دربارة آنها به رنج و زحمت دچار نسازيد. (حكمت 105)


ره آورد شوم دين گريزي

و درود خدا بر او، فرمود: مردم براي اصلاح دنيا چيزي از دين را ترك نمي گويند، جز آنكه خدا آنان را به چيزي زيانبار تر دچار خواهد ساخت. (حكمت 106)


ارزش هاي والاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: سرمايه سودمند تر از عقل نيست، و تنهايي ترسناك تر از خودبيني، و عقلي چون دورانديشي، و بزرگواري چون تقوا، و هم نشيني چون اخلاق خوش، و ميراثي چون ادب، و رهبري چون توفيق الهي، و تجارتي چون عمل صالح، و سودي چون پاداش الهي، و پارسايي چون پرهيز از شبهات، و زهدي چون بي اعتنايي به دنياي حرام، و دانشي چون انديشيدن، و عبادتي چون انجام واجبات، و ايماني چون حيا و صبر، و خويشاوندي چون فروتني، و شرافتي چون دانش، و عزتي چون بردباري، و پشتيباني مطمئن تر از مشورت كردن، نيست. (حكمت 113)


ارزيابي عمل ها

و درود خدا بر او، فرمود: چقدر فاصلة بين دو عمل دور است، عملي كه لذتش مي رود و كيفر آن مي ماند و عملي كه رنج آن مي گذرد و پاداش آن ماندگار است. (حكمت 121)


الگوهاي كامل انسانيت

و درود خدا بر او، فرمود: خوشا به حال آن كس كه خود را كوچك مي شمارد، و كسب و كار او پاكيزه است، و جانش پاك، و اخلاقش نيكوست، كه مازاد بر مصرف زندگي را در راه خدا بخشش مي كند، و زبان را از زياده گويي باز مي دارد و آزار او به مردم نمي رسد، و سنت پيامبر(ص) او را كفايت كرده، بدعتي در دين خدا نمي گذارد.(حكمت 123)


شگفتي از ضد ارزش ها

و درود خدا بر او، فرمود: در شگفتم از بخيل، به سوي فقري مي شتابد كه از آن مي گريزد، و سرمايه اي را از دست

مي دهد كه براي آن تلاش مي كند. در دنيا چون تهيدستان زندگي مي كند، اما در آخرت چون سرمايه داران محاكمه مي شود. و در شگفتم از متكبري كه ديروز نطفه اي بي ارزش، و فردا مرداري گنديده خواهد بود و در شگفتم از آن كس كه آفرينش پديده ها را مي نگرد و در وجود خدا ترديد دارد و در شگفتم از آن كس كه مردگان را مي بيند و مرگ را از ياد برده است، و در شگفتم از آن كس كه پيدايش دوباره را انكار مي كند در حالي كه پيدايش آغازين را مي نگرد، و در شگفتم از آن كس كه خانه ي نابود شدني را آباد مي كند، اما جايگاه هميشگي را از ياد برده است. (حكمت 126)


توجه به فناپذيري دنيا

(امام وقتي از جنگ صفين برگشت و به قبرستان پشت دروازة كوفه رسيد رو به مردگان كرد، ) و درود خدا بر او، فرمود: اي ساكنان خانه هاي وحشت زا و محله هاي خالي و گورهاي تاريك ! اي خفتگان در خاك ! اي غريبان ! اي وحشت زدگان ! شما پيش از ما رفتيد و ما در پي شما روانيم، و به شما خواهيم رسيد. اما خانه هايتان ! ديگران در آن سكونت گزيدند؛ و اما زنانتان ! با ديگران ازدواج كردند؛ و اما اموال شما ! در ميان ديگران تقسيم شد اين خبري است كه ما داريم، حال شما چه خبر داريد؟. (سپس به اصحاب خود رو كرد و فرمود بدانيد كه اگر اجازة سخن گفتن داشتند، شما را خبر مي دادند«كه بهترين توشه تقوا است». (حكمت 130)


حقوق دوستان

و درود خدا بر او، فرمود: دوست، دوست نيست مگر آنكه حقوق برادرش را در سه جايگاه نگهبان باشد: در روزگار گرفتاري، آن هنگام كه حضور ندارد، و پس از مرگ. (حكمت 134)


فلسفة احكام الهي

و درود خدا بر او، فرمود: نماز موجب نزديكي هر پارسايي به خداست، و حج جهاد هر ناتوان است. هر چيزي زكاتي دارد، و زكات تن، روزه، و جهاد زن، نيكو شوهر داري است. (حكمت 136)


صدقه راه نزول روزي

و درود خدا بر او، فرمود: روزي را با صدقه دادن فرود آوريد. (حكمت 137)


نقش پاداش الهي در انفاق

و درود خدا بر او، فرمود: آنكه پاداش الهي را باور دارد، در بخشش سخاوتمند است. (حكمت 138)


ارزش دعا، صدقه و زكات دادن

و درود خدا بر او، فرمود: ايمان خود را با صدقه دادن، و اموالتان را به زكات دادن نگاه داريد، و امواج بلا را با دعا از خود برانيد. (حكمت 146)


ضرورت خود شناسي

و درود خدا بر او، فرمود: نابود شد كسي كه ارزش خود را ندانست. (حكمت 146)



منتخب سخنان امام علی (ع) - بخش حکمت های نهج البلاغه - ( قسمت اول )