چین خوردگی

[رزیتا]

چین خوردگی




آشنایی

چندین روش مختلف برای تشکیل چین‌ها پیشنهاد شده است. مهمترین وجه تمایز این روشها در این است که آیا یک لایه برای شکل گیری چین بطور موثر برابر تنشهای اعمال شده به موازات آن واکنش نشان داده و یا اینکه در برابر تغییر شکل و یا تغییر مکان ایجاد شده در خارج از لایه و مورب نسبت به آن بی‌تفاوت عمل کرده است. بطور کلی چهار نوع چین خوردگی اصلی ممکن است تشخیص داده شود، ولی این چهار نوع چین خوردگی ، حالات انتخابی است و حالات حد واسط یا ترکیب چند حالت فراوان است.

انواع چهار گانه اصلی چین خوردگی

چین خوردگی در اثر خمشی

این چین خوردگی به نام چین خوردگی حقیقی نیز نامیده می‌شود. اینگونه چین خوردگیها ممکن است بر اثر استرسهای فشارشی یا مزدوج تولید می‌شود. به منظور تجزیه و تحلیل ، عکس‌العملی طبقات افقی را تحت نیروهای فشارشی که به موازات طبقه بندی عمل می‌کند، می‌توان مورد بررسی قرار داد. ابتدا تغییر شکل یک طبقه همگن را مورد بحث قرار می‌دهیم. اگر چنین لایه‌ای خم شود، قسمتی که در محل محدب قرار دارد تحت تاثیر نیروی کششی ، و بخشی که در محل مقعر قرار دارد تحت تاثیر نیروی فشارشی قرار خواهد گرفت.

سطح حد واسط که بین این دو بخش قرار گرفته ، سطح بدون تغییر شکل نامیده می‌شود. این چین خوردگی سبب خم شدگی و بالا آمدگی در طبقاتی که دارای مقاومت بیشتری است، می‌گردد و انتقال نیرو در طبقات نامقاوم ، کمتر و بطور نامحسوس صورت می‌گیرد و بالاخره در این چین خوردگی طبقات روی یکدیگر می‌لغزد.


چین خوردگی جریانی

بین چین خوردگی حقیقی و چین خوردگی جریانی مراحل حد واسط وجود دارد. چین خوردگی جریانی یا چین خوردگی نامقاوم مخصوص نواحیی است که طبقات ضخیم و مقاوم وجود ندارد و تمام سنگها به صورت پلاستیک تغییر شکل می‌دهد. خاصیت پلاستیک بودن سنگها ممکن است ارثی باشد یا بر اثر افزایش درجه حرارت محیط و ازدیاد فشارهای همه جانبه در سنگها تولید شود.

تحت چنین شرایطی یک چینه نمی‌تواند نیروهای فشارشی را به فواصل نسبتا دور انتقال دهد و تمام توده یک جا تحت فشار حرکت داده می‌شود، ولی رفتار اینگونه مواد شبیه مواد غلیظ است و به رفتار مواد جامد شباهت ندارد. اینگونه تغییر شکلها مشخص نواحی مرکزی کمربندهای کوهزایی است. در این نواحی طبقات نازک شیل‌ها و ماسه سنگها بر اثر ازدیاد درجه حرارت و محلولها به صورت مواد نامقاوم در می‌آید.


چین خوردگی لغزشی

چین خوردگی لغزشی بر اثر جابجاییهای جزئی در درزهایی که به فواصل کم پهلوی یکدیگر قرار دارد، بوجود می‌آید. در این قبیل چین‌ها طبقات افقی اصلی بوسیله شکستگیهایی که معمولا دارای شیب بیش از 45 درجه می‌باشد، به قطعات کوچکتر شکسته می‌شود. در انواع ساده چین‌های لغزشی ، سطوح لغزش معمولا قابل مشاهده است، طبقات جابجا شده در تمام قطعات دارای ضخامت یکسان هستند. ولی به علت کشیدگی در طبقات ممکن است طبقات در نزدیکی سطوح لغزش نازکتر گراند.

بسیاری از زمین شناسان عقیده دارند که چین‌های مشابه الزاما همان چین‌های لغزشی یا چین‌های جریانی هستند. ولی این موضوع همیشه صادق نیست. در چین حقیقی ، طبقات مقاوم ممکن است به صورت چین‌های مشابه تغییر شکل یابند، ولی طبقات نامقاوم در محلول چین ضخیم تر و در پهلوهای چین نازکتر می‌گردد.


چین خوردگی بر اثر حرکات قائم

حرکات قائم متفاوت که با هیچگونه شکستگی همراه نباشد ممکن است باعث ایجاد چین خوردگی در پوسته زمین گردد. در این چین خوردگی طبقات بوسیله نیروهای قائم به صورت گنبد در می‌آیند.


دینامیک چین خوردگی

در بررسی دینامیک چین خوردگی با مسائل مربوط به دما و فشار همه جانبه‌ای که در هنگام چین خوردگی موجود بوده است، همچنین استرسها و زمان لازم برای چین خوردگی سروکار داریم. زمین شناسان باید در مورد این پارامترها آگاهی داشته باشند و با در نظر گرفتن اینکه تعداد متغییرها در طبیعت به اندازه زیادی است که محاسبات دقیق را غیر ممکن می‌سازد، باید بررسیهای مربوط به دینامیک چین خوردگی دقت بیشتری مبذول دارند.

چین خوردگی ، تحت دما و فشارهای همه جانبه‌ای که دارای دامنه تغییرات زیاد است، صورت می‌گیرد. مورنهای چین خورده یخچالهای طبیعی کوهستانها ، نمایشگر این حقیقت است که چین خوردگی در دما و فشار همه جانبه کم نیز تشکیل می‌شود.